Τουρκία: Δύσκολοι καιροί ακόμα και για σουλτάνους…(Γράφει ο Λεωνίδας Κουμάκης)

http://koumakis.analyst.gr/?p=816

Ο μεγάλος νικητής των Τουρκικών εκλογών της 7/6/2015 Σελαχαττίν Ντεμιρτάς

Οι εκλογές που γίνονται στην Τουρκία κάθε τέσσερα χρόνια για τις 550 έδρες της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης «προσελκύουν» δεκάδες κόμματα αλλά μόνο ελάχιστα είναι εκείνα που καταφέρνουν να περάσουν το εκλογικό «όριο» του 10% που απαιτείται για την είσοδο στην Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας.

Από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας ο εκάστοτε Πρόεδρος εκλεγόταν από την Εθνοσυνέλευση, αλλά ο Ρ. Τ. Ερντογάν το 2014 εξελέγη απ΄ ευθείας  από τον λαό επιδιώκοντας διακαώς την τροποποίηση του Τουρκικού συντάγματος ώστε το πολίτευμα να μετατραπεί επισήμως σε Προεδρική Δημοκρατία ή νέο-σουλτανική δικτατορία κατά τους πολιτικούς του αντιπάλους.

Δεκατρία χρόνια στην εξουσία, ο Ρ. Τ. Ερντογάν αποδείχτηκε μαέστρος στα επικοινωνιακά τεχνάσματα εξασφαλίζοντας συνεχώς πολύ υψηλά ποσοστά αποδοχής από τα 54 εκατομμύρια των Τούρκων ψηφοφόρων (μεταξύ των οποίων 2,8 εκατομμύρια που ζουν στο εξωτερικό), κάτι που δημιούργησε την φαντασίωση ανασύστασης μιας νέο-οθωμανικής αυτοκρατορίας αλλά «σκόνταψε» στα αποτελέσματα των εκλογών της 7^ης Ιουνίου 2015.

Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP), παρά την εντατική υποστήριξη του από τον ιδρυτή αλλά και Πρόεδρο της Τουρκικής Δημοκρατίας, ο οποίος δεν είχε κανένα απολύτως πρόβλημα να μετατραπεί σε κομματάρχη κατά την διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, δεν έχασε μόνο το 9% περίπου από την δύναμη του αλλά και την αυτοδυναμία που είχε το κόμμα στην Τουρκική εθνοσυνέλευση εδώ και 13 χρόνια!

Το ποσοστό που συγκέντρωσε (40,8%), παρά το γεγονός ότι παραμένει υψηλό, δεν είναι αρκετό για την συγκρότηση αυτοδύναμης κυβέρνησης (απαιτούνται 276 έδρες για αυτοδυναμία, ενώ υπολογίζεται πως δεν θα ξεπεράσει τις 258 όταν επισημοποιηθούν τα αποτελέσματα γύρω στις 18 Ιουνίου 2015) λόγω της εντυπωσιακής εισόδου στην Τουρκική εθνοσυνέλευση –για πρώτη φορά- του φιλοκουρδικού HDP.

Μεγάλος νικητής λοιπόν των βουλευτικών εκλογών στην Τουρκία ήταν το Αριστερό φιλοκουρδικό Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών (HDP) το οποίο δέχτηκε, κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας 140 συνολικά επιθέσεις, στα γραφεία ή στις συγκεντρώσεις του, με πολλούς νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες. Ο ήρεμος και συναινετικός λόγος του Σ. Ντεμιρτάς συσπείρωσε θεαματικά ένα αξιόλογο τμήμα του Κουρδικού πληθυσμού της Τουρκίας –και όχι μόνο- φθάνοντας, στις περιοχές του Τουρκοκρατούμενου Κουρδιστάν, ακόμα και το 86%!

Το όριο του 10% που έθεσε, εδώ και πολλές δεκαετίες, το Τουρκικό κατεστημένο για να εξουδετερώσει τον «Κουρδικό κίνδυνο» (στην Ελλάδα το αντίστοιχο ποσοστό είναι μόλις 3%) αποδείχτηκε ανεπαρκές αφού το φιλοκουρδικό HDP απέσπασε ποσοστό 12,9%, έστειλε στην Τουρκική εθνοσυνέλευση 80 βουλευτές και έθεσε σε κόκκινο συναγερμό ισχυρά και αντίρροπα ρεύματα μέσα στην Τουρκία. Οι «κορώνες» του Ερντογάν τις παραμονές των εκλογών πως «Το αρμενικό λόμπι, οι ομοφυλόφιλοι και οι Αλεβίτες αντιπροσωπεύουν τους προστάτες του κόμματος HDP» φαίνεται πως ωφέλησαν, αντί να βλάψουν, το φιλοκουρδικό HDP.

Η αξιωματική αντιπολίτευση με αρχηγό τον Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου (Ρεπουμπλικανικό Κόμμα του Λαού-CHP) διατήρησε την δύναμη του (25,2%) με ελάχιστες απώλειες εξασφαλίζοντας 130 περίπου έδρες.

Τρίτο κόμμα ανεδείχθη το Εθνικιστικό Κίνημα          (MHP) με αρχηγό τον  Ντεβλέτ Μπαχτσελί  το οποίο εξέλεξε  82 βουλευτές αυξάνοντας την εκλογική του δύναμη κατά 3% περίπου (16,5%).

Σε μία χώρα όπου οι τρείς από τους τέσσερις πολιτικούς αρχηγούς κατηγορούν με πολύ βαριές εκφράσεις τον Ερντογάν «για παραβίαση των νόμων και του συντάγματος» είναι πολύ δύσκολο να υπάρξει κυβέρνηση συνεργασίας.

Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης υποχρεώθηκε από Τουρκικό δικαστήριο (Απρίλιος 2015) να καταβάλλει στον Πρόεδρο Ερντογάν αποζημίωση 10.000 Τουρκικών λιρών γιατί το 2013 μίλησε ανοικτά για «σκάνδαλα διαφθοράς του Ερντογάν και της κυβέρνησής του».

Οι «γκρίζοι λύκοι» του Μπαχτσελί συστήνουν στα τρία άλλα κόμματα να κάνουν κυβέρνηση ανοχής ή συνεργασίας με το Εθνικιστικό Κίνημα να στοχεύει στον ρόλο της  αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Τέλος, το φιλοκουρδικό Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών με πολλούς υποστηρικτές του νεκρούς και τραυματίες κατά την διάρκεια της προεκλογικής περιόδου, θεωρείται απίθανο να συναινέσει σε μια κυβέρνηση συνεργασίας χωρίς χειροπιαστά και πολύ σημαντικά ανταλλάγματα για την «Κουρδική υπόθεση».

Όλα αυτά βέβαια δεν είναι καθόλου συμπτωματικά. Μέσα σε συνθήκες μιας αμφίβολης δημοκρατίας, η αρρωστημένη νοοτροπία ενός νέο-σουλτάνου προκύπτει ανάγλυφη από την παρακάτω επιλογή μερικών μόνο από τις «δραστηριότητες» του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν από τις αρχές του 2015:

«Στόλισε» με βαρειές εκφράσεις 88 μέλη του Αμερικανικού Κογκρέσου γιατί «τόλμησαν» να καταγγείλουν στον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών Τζον Κέρι τις παραβιάσεις της ελευθερίας λόγου στην Τουρκία με την κατάπνιξη κάθε αντίθετης φωνής (17/2/15), προσπάθησε να αξιοποιήσει την δύσκολη θέση της Ελλάδος από τις διαπραγματεύσεις της νέας Ελληνικής Κυβέρνησης με τους δανειστές της επιχειρώντας την ντε φάκτο διαίρεση του Αιγαίου (σχετικό άρθρο μας εδώ – 27/2/2015), τα έβαλε άκομψα με την Αυστρία επειδή συζητούσε την ψήφιση ενός νομοσχεδίου για το Ισλάμ λαμβάνοντας την απάντηση του Αυστριακού ΥπΕξ «Δεν δεχόμαστε εντολές από το εξωτερικό» (3/3/2015), κάρφωσε χωρίς περιστροφές παλαιούς φίλους και σημερινούς εχθρούς διακηρύσσοντας πως «αυτοί που υποστήριξαν την Τουρκία στην κατάληψη της Βόρειας Κύπρου σήμερα κινούνται εναντίον της για να την διαλύσουν» (17/3/2015), κατηγόρησε την Περσία ότι θέλει να κυριαρχήσει στην περιοχή για να λάβει την πληρωμένη απάντηση από τον Ιρανό ΥπΕξ M. J. Zarif «Θα ήταν καλύτερα, αυτοί που έχουν δημιουργήσει ανεπανόρθωτες ζημιές με τα στρατηγικά τους λάθη και τις μεγαλεπήβολες πολιτικές, να υιοθετήσουν υπεύθυνες πολιτικές» (27/3/2015), επιτέθηκε στους προέδρους της Γαλλίας, της Ρωσίας και της Γερμανίας, επειδή μίλησαν για γενοκτονία και παραβρέθηκαν στην τελετή τιμής που έγινε στην πρωτεύουσα της Αρμενίας (Σχετικό άρθρο μας εδώ – 26/4/2015), αγρίεψε προς τον νεοεκλεγέντα ηγέτη των Τουρκοκυπρίων Μουσταφά Ακιντζί που δεν φαίνεται να αποτελεί την πειθήνια μαριονέτα που παραδοσιακά «εκλεγόταν» στην κατεχόμενη Κύπρο λέγοντας «Αυτά που βγαίνουν από το στόμα του Κυρίου Προέδρου πρέπει να τα ακούνε τα αυτιά του» (28/4/2015), έδωσε οδηγίες προς τους Αλβανούς «αδελφούς» να απαγορεύσουν τις δραστηριότητες του κινήματος Γκιουλέν αλλά  η Αλβανίδα υπουργός παιδείας τον απογοήτευσε λέγοντας «Το «δίκτυο των τουρκικών κολλεγίων και των σχολείων που χρηματοδοτείται από το κίνημα του Φετουλάχ Γκιουλέν στην Αλβανία τηρεί όλους τους κανόνες και λειτουργεί εντός των πλαισίων της αλβανικής νομοθεσίας» (19/5/2015), αντέδρασε με οργή σε δημοσίευμα των New York Times που τον κατηγορούσε για εκστρατεία εκφοβισμού του Τουρκικού τύπου εν όψει των εκλογών της 7ης Ιουνίου κατηγορώντας «το Εβραϊκό κεφάλαιο που αποτελεί το αφεντικό της εφημερίδας» και «αναμειγνύεται στα εσωτερικά της Τουρκίας» (19/5/2015).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Δύσκολοι καιροί ακόμα και για νέο-σουλτάνους σαν το Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Πιθανότατα η επόμενη μέρα της Τουρκίας θα είναι μια δεύτερη εκλογική αναμέτρηση με ακόμα μεγαλύτερη πόλωση, περισσότερα αθώα θύματα και αυξημένους κινδύνους αντιπερισπασμού στην κατεύθυνση της Ελλάδος η οποία διαχρονικά αποτελεί μια «δοκιμασμένη συνταγή συσπείρωσης» των Τούρκων ψηφοφόρων.

Με μια ρητορική που κάθε άλλο παρά διπλωματική γλώσσα θυμίζει, ο Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν αποτελεί θύμα της δικής του αυταπάτης, της μεγαλομανίας του ιδίου και των νέο-οθωμανών συντρόφων του.

Αν μάλιστα στο κλίμα και στο πλαίσιο αυτό προστεθούν η εκδίωξη όλων των Τουρκικών εταιριών από την κυβέρνηση της Λιβύης με την κατηγορία ότι υποστηρίζει τους ισλαμιστές που δρουν στη χώρα (23/2/2015), το μαζικό blackout σε 40 επαρχίες της Τουρκίας, ο θάνατος του εισαγγελέα Mehmet Selim Kiraz μετά την ομηρεία του από  ακροαριστερή οργάνωση και το μαντάτο για την σαφή επιβράδυνση της Τουρκικής οικονομίας – όλα την ίδια ημέρα (31/3/2015), η ποινικοποίηση της άρνησης της Αρμενικής γενοκτονίας από την Κυπριακή Δημοκρατία με διάταξη που ψήφισε ομόφωνα η Κυπριακή Βουλή (3/4/2015), η εξάπλωση του σκανδάλου μεταφοράς όπλων στους τζιχαντιστές της Συρίας και η αγωγή Ερντογάν στην εφημερίδα Τζουμχουριέτ επειδή δημοσίευσε φωτογραφίες που το αποδεικνύουν (6/4/2015), το κάλεσμα προς την Τουρκία της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να άρει το casus belli απέναντι στην Ελλάδα, να επιτρέψει την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης και την χρήση του Οικουμενικού Τίτλου του Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως (12/5/2015), αντιλαμβάνεται κανείς καλύτερα τα επικίνδυνα αδιέξοδα της γειτονικής χώρας.

Οι απροκάλυπτες παρεμβάσεις του Ερντογάν στην δικαιοσύνη με τις φυλακίσεις δικαστών και εισαγγελέων, οι διώξεις αντιφρονούντων δημοσιογράφων, διανοουμένων και πολιτών σαν «τρομοκράτες», οι συνεχείς επεμβάσεις στο στράτευμα με πογκρόμ εναντίον αξιωματικών και στρατοχωροφυλάκων, τα σκάνδαλα διαφθοράς που φθάνουν μέχρι το οικογενειακό του περιβάλλον και ο ολοένα μεγαλύτερος «περιορισμός» της αντιπολίτευσης, είναι βέβαιο πως δεν αποτελούν άριστους οιωνούς για το μέλλον της Τουρκίας.

«Κανείς δεν πρέπει να προσπαθήσει να χτίσει μια νίκη από εκλογές που έχασαν» προειδοποίησε ο Αχμέτ Νταβούτογλου μετά την ανακοίνωση των εκλογικών αποτελεσμάτων.

Εμείς ευχόμαστε κανείς στην Τουρκία να μην διανοηθεί να αγνοήσει το ηχηρό μήνυμα του Τουρκικού λαού, όπως προκύπτει από το εκλογικό αποτέλεσμα της 7^ης Ιουνίου 2015!