Δεν πέρασε ούτε μια εβδομάδα από την "επίθεση φιλίας" που έκανε προς την Άγκυρα ο αναπληρωτής Σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας, Θάνος Ντόκος (με τη σύμφωνη γνώμη, άραγε, του μεγάρου Μαξίμου;), με την περίφημη πλέον "καζάν - καζάν συνεκμετάλλευση" στην Κύπρο και το Αιγαίο, και ο "κουμπάρος" από μεριά Άγκυρας του απάντησε: Με κατάθεση στον ΟΗΕ νέων αυθαίρετων τουρκικών αξιώσεων για ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδα, και με την ανακοίνωση "προθέσεων" για οριοθέτηση - άκουσον, άκουσον - των ΑΟΖ της Τουρκίας με αυτή της Λιβύης.
Κινήσεις που δεν υποσκάπτουν απλά τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά κυριολεκτικά βάζουν μπουρλότο σε ολόκληρη την ανατολική Μεσόγειο. Μετά από αυτό, καθίσταται ακόμα προφανέστερο ότι η Άγκυρα στέλνει ανοικτά μηνύματα τόσο προς την Αθήνα, όσο και προς άλλες δυνάμεις στην περιοχή, όπως η Αίγυπτος, το Ισραήλ, ακόμα οι ΗΠΑ, ότι δεν πρόκειται να σταματήσει όσο θα την έχουν εκτός ενεργειακού παιχνιδιού στην ανατολική Μεσόγειο.
Βέβαια, οι κινήσεις της Τουρκίας στην σκακιέρα της ανατολικής Μεσογείου δεν είναι κάτι καινούργιο. Οικοδομεί βήμα το βήμα τις απαιτήσεις και τους στόχους της. Μένει να φανεί, ωστόσο, εάν θα της βγει αυτό το παιχνίδι.
Η Άγκυρα, εδώ και καιρό, με τις προκλήσεις της στην κυπριακή ΑΟΖ, και την περικύκλωση της Κύπρου με ερευνητικά σκάφη και πλωτά γεωτρύπανα, συνοδεία πολεμικών πλοίων, προσπαθεί να κάνει επίδειξη δύναμης, στέλνοντας το μήνυμα ότι είναι βασικός παίκτης στην περιοχή, ο οποίος δεν μπορεί να αγνοηθεί.
Εδώ και χρόνια, επίσης, έχει ανοίξει θέμα Καστελόριζου. Επιπλέον, αρκετούς μήνες πριν είχε προαναγγείλλει "ντηλ" με την κυβέρνηση - μαριονέτα της Τρίπολης της Λιβύης, για οριοθέτηση της ΑΟΖ (!).
Μέχρι και στην Γαύδο, όπως είναι γνωστό, ήγειρε η Άγκυρα αξιώσεις (!).
"Καζάν - καζάν" και "γαλάζια... παρτίδα"
Μέσα σε αυτό το σκηνικό, λοιπόν, όπου ήταν ηλίου φαεινότερο ότι η Άγκυρα προσπαθεί να "κτίσει" τετελεσμένα, ήλθε ο Θάνος Ντόκος, ως Νο2 του νεοσυσταθέντος Συμβουλίου Ασφαλείας της Ελλάδας, του συμβουλευτικού οργάνου στο μέγαρο Μαξίμου, δηλαδή, να πει ότι "ακόμη και ιδέες περί συνεκμετάλλευσης (kazan - kazan) μπορούν να συζητηθούν, υπό την προϋπόθεση της προηγούμενης οριοθέτησης μέσω προσφυγής σε διεθνές δικαιοδοτικό όργανο". (Βλέπε: "Συνεκμετάλλευση και στο Αιγαίο κύριοι της κυβέρνησης;" και "H κυβερνητική «συνδιαχείριση» με Τουρκία και η εκκωφαντική σιωπή της αντιπολίτευσης" ).
Το "Καζάν - καζάν" στα τουρκικά (win - win, δηλαδή κερδισμένοι όλοι), που, ως λέγεται βγαίνει από τη λέξη "καζάνι", και τη συνήθεια να ανταλλάσσουν στο πολύ μακρινό παρελθόν τα μέλη των μογγολικών φυλών καζάνι με φαγητό έναντι καζανιού με φαγητό, είναι αμφίβολο εάν στην απέναντι όχθη το εξέλαβαν ως έκφραση καλής θέλησης ή το κατάλαβαν ως μια ακόμη ευκαιρία να τσουρουφλίσουν τους Έλληνες στα καυτά ... καζάνια των γεωπολιτικών αξιώσεών τους.
Όπως και να' χει, οι μετέπειτα - του "δόγματος Ντόκου" - εξελίξεις, το μόνο που δεν καταμαρτυρούν, είναι προθέσεις για συμφωνίες που θα είναι κερδισμένες και οι δυο πλευρές. Έτσι, αρχικά έγινε γνωστή η επιστολή του Τούρκου μόνιμου αντιπροσώπου στον ΟΗΕ, η οποία μάλιστα είχε κατατεθεί ήδη από τις 13 Νοεμβρίου 2019. Κάτι που θα έπρεπε να γνωρίζει ο Θ.Ντόκος προτού προτρέξει στα περί "καζάν - καζάν" ντήλ.
Με την επιστολή αυτή, η Άγκυρα:
-Ούτε λίγο ούτε πολύ καθιστούσε επίσημο έγγραφό της τις διεκδικήσεις της "Γαλάζιας πατρίδας" του Ταγίπ Ερντογάν.
-Εγείρει αξιώσεις στις θαλάσσιες ζώνες και την υφαλοκρηπίδα δυτικά, όχι μόνον του Καστελόριζου, αλλά και δυτικά της Ρόδου (28ος μεσημβρινός, νότια της Ρόδου). Ουσιαστικά, δηλαδή, επί της θαλάσσιας περιοχής μεταξύ Ρόδου και Κρήτης, για την οποία ζητάει να τεθεί υπό διαπραγμάτευση το καθεστώς της υφαλοκρηπίδας.
-Έχει απαιτήσεις μέχρι και τον 32ο μεσημβρινό, ο οποίος αγγίζει τη δυτική Κύπρο. Και σε αυτή την περιοχή βρίσκονται ορισμένα "οικόπεδα", όπου ερευνάται η ύπαρξη φυσικού αερίου. Σε αυτά, μάλιστα, μπαινοέβγαιναν τα τουρκικά ερευνητικά και πλωτά γεωτρύπανα.
-Έχοντας εισβάλλει ως κουρσάρος στην θαλάσσια περιοχή, η Άγκυρα απαιτεί δική της τη ζώνη, από τη Ρόδο (περιλαμβάνεται η μισή Ρόδος, το Καστελόριζο, οι νησίδες Ρω και Στρογγύλη) έως τη δυτική πλευρά της Κύπρου, με την κάθετη προέκτασή της στον χάρτη προς τις θαλάσσιες περιοχές της Αιγύπτου.
-Επιχειρώντας να ελαχιστοποιήσει την επήρεια που έχουν τα Δωδεκάνησα και η Κρήτη, η Άγκυρα άφησε σαφέστατα να εννοηθεί ότι θα προχωρήσει στην οριοθέτηση με κύριο συμβαλλόμενο τη Λιβύη. Με την ευκαιρία, είναι απορίας άξιον για ποιο λόγο, ούτε η προηγούμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, ούτε η σημερινή της ΝΔ, προχώρησαν το "σχέδιο Κοτζιά" για σταδιακό κλείσιμο των κόλπων σε όλη την Ελλάδα. Κάτι που θα αύξανε την επήρεια και πρακτικά την ελληνική θαλάσσια επικράτεια.
Αντιδράσεις Καΐρου - Αθήνας
Όπως είναι φυσικό, οι τουρκικές αξιώσεις "αγγίζουν" άμεσα την Αίγυπτο, η οποία αμέσως αντέδρασε, με το αιγυπτιακό υπουργείο Εξωτερικών να χαρακτηρίζει χωρίς νομική βάση τα δύο μνημόνια κατανόησης και συνεργασίας που υπέγραψαν η Τουρκία και η Λιβύη.
Να σημειωθεί, όμως, ότι το Κάϊρο, παρά τις κοπιώδεις προσπάθειες που καταβλήθηκαν, αρχής γενομένης επί κυβέρνησης Σαμαρά - Βενιζέλου, και στη συνέχεια από τον υπουργό Εξωτερικών, Νίκο Κοτζιά, για οριοθέτηση της ελληνικής με την αιγυπτιακή ΑΟΖ, ουδέποτε προχώρησε σε ένα τέτοιο βήμα. Κι' αυτό, παρά το γεγονός ότι οι σχέσεις Καΐρου - Άγκυρας διόλου καλές θεωρούνται.
Επανειλημμένως, μάλιστα, τα τελευταία χρόνια η ελληνική πλευρά, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, είχε φτάσει σε προχωρημένο σημείο συζήτησης επί συγκεκριμένων χαρτών, αλλά πάντα, την τελευταία στιγμή το Κάϊρο εμφανιζόταν διστακτικό. Όπως και να' χει, οι τελευταίες κινήσεις της Τουρκίας για δημιουργία τετελεσμένων, ενδεχομένως θα αναγκάσουν το Κάϊρο να παραγκωνίσει τους όποιους "κύκλους" εντός της χώρας "μπλόκαραν" την οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Ελλάδα.
Από τη μεριά του, το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, σε ανακοίνωσή του:
-Ανέφερε ότι οι ισχυρισμοί της Τουρκίας "έχουν κατ’ επανάληψη απαντηθεί με επιστολές μας προς τα Ηνωμένα Έθνη".
-Υπογράμμισε ότι "η εν λόγω επιστολή, ως αντιβαίνουσα στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, απορρίπτεται στο σύνολό της και δεν παράγει καμία έννομη συνέπεια ως προς τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα".
-Παρατήρησε ότι ως προς την "αναφορά στην εν λόγω επιστολή σε δικαιώματα της Τουρκίας δυτικά του 28ου μεσημβρινού μέχρι σημείου, το «οποίο θα καθορισθεί βάσει μελλοντικών συμφωνιών οριοθέτησης στο Αιγαίο καθώς και στην Μεσόγειο, με όλα τα εμπλεκόμενα κράτη», το υπουργείο τονίζει ότι "συνιστά ανοικτή παρέμβαση στο δικαίωμα της Ελλάδος να συνομολογεί συμφωνίες οριοθέτησης με τρίτα κράτη".
-Τόνισε ότι στις επιστολές που έχει καταθέσει η χώρα μας στον ΟΗΕ, "σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας, τα νησιά, ανεξαρτήτως μεγέθους, έχουν πλήρη δικαιώματα σε θαλάσσιες ζώνες όπως και τα ηπειρωτικά εδάφη. Η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ μεταξύ κρατών με παρακείμενες ή έναντι ακτές (είτε ηπειρωτικές είτε νησιωτικές) θα πρέπει να γίνεται σύμφωνα με τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου, με βάση τις αρχές της ίσης απόστασης/μέσης γραμμής".
Η λιβυκή καρικατούρα
Αφού, λοιπόν, (ξανα)άνοιξε το "μέτωπο" της ανατολικής Μεσογείου, απέναντι σε Ελλάδα, Αίγυπτο και Κύπρο, η Τουρκία αμέσως προέβη στο επόμενο βήμα της. Ανακοίνωσε την υπογραφή "μνημονίου κατανόησης" μεταξύ Άγκυρας - Τρίπολης.
Στην πραγματικότητα, η "κυβέρνηση" των ισλαμιστών της Τρίπολης, οι οποίοι επιδιώκουν να εμφανίζονται ως μετριοπαθείς, ό,τι χαρτί και να τους έβαζε η Άγκυρα μπροστά τους, θα το υπέγραφαν. Κι' αυτό διότι είναι απολύτως δέσμια της στρατιωτικής βοήθειας που παίρνει από την Άγκυρα και το Κατάρ.
Ως γνωστόν, η "κυβέρνηση" της Τρίπολης είναι η αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ κυβέρνηση της Λιβύης. Κάτι που μόνον ως ανέκδοτο μπορεί να ηχεί. Πόσο μάλλον, όταν υπάρχουν άλλα τέσσερα "καπετανάτα" στην διαλυμένη χώρα. Ειδικότερα:
-Της Βεγγάζης, στην ανατολική Λιβύη, όπου κυριαρχεί ο στρατηγός Χαλίφα Χάφταρ, με την στήριξη της Αιγύπτου, της Ρωσίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, αλλά και με καλές σχέσεις με το Παρίσι και τη Ρώμη, οι οποίες μάλιστα τον είχαν προσκαλέσει να τις επισκεφθεί. Κι' αυτό, παρά το γεγονός ότι δεν έχει κάποιο θεσμικό στάτους, αλλά είναι δελφίνος της κυβερνητικής εξουσίας, με ισχυρό στρατό.
-Του Τομπρούκ, επίσης στην ανατολική Λιβύη, με ενδιάμεση, μετριοπαθή, αλλά μάλλον πιο αρνητική στάση ως προς την "κυβέρνηση" της Τρίπολης.
-Της Μισράτα, μιας πόλης στα κεντρικά - δυτικά παράλια της Λιβύης, την οποία ανέκαθεν στήριζαν κυρίως το Κατάρ, αλλά και η Τουρκία. Πρόκειται για ένα "κράτος - πόλη".
-Του Νότου, στη βαθιά λιβυκή έρημο, με κέντρο την πόλη Σάμπχα, και πληθυσμούς ακόμα και νομάδες Τουαρέγκ.
-Πολιτικό ρόλο, εκτός των παραπάνω, φέρονται να παίζουν και μέλη της οικογένειας Καντάφι.
Γενικότερα, στη Λιβύη, μετά την ανατροπή και τη δολοφονία του Καντάφι, ο κατακερματισμός της χώρας, σύμφωνα με κριτήρια εντοπιότητας φυλών, καθώς και με βάση τις πλουτοπαραγωγικές πηγές (κυρίως πετρέλαιο και φυσικό αέριο) είναι πρωτοφανής.
Ο στρατηγός Χάφταρ, για τον οποίον λέγεται, πάντως, ότι έχει πρόβλημα υγείας, ναι μεν φέρεται να διαθέτει τον ισχυρότερο στρατό, αλλά, έως τώρα, δεν κατάφερε να κερδίσει τον πόλεμο. Προ μηνών, βρέθηκε να πολιορκεί την Τρίπολη, αλλά δεν στάθηκε δυνατόν να την καταλάβει.
Αυτή, λοιπόν, η "κυβέρνηση", η οποία φαίνεται πως αδυνατεί να ελέγξει ακόμα και την Τρίπολη, που όμως την αναγνωρίζει ο ΟΗΕ (!), εξαιτίας μιας ακατανόητης αμερικανικής εμμονής, ως την επίσημη κυβέρνηση της κατακερματισμένης χώρας, σπεύδει τώρα να κάνει επίδειξη οσφυοκαμψίας στην Άγκυρα. Ο λόγος είναι ότι, κατά την πολιορκία της Τρίπολης από τις δυνάμεις του Χάφταρ, η Τουρκία (με το Κατάρ) έσπευσε να παράσχει οπλισμό στην "κυβέρνηση" της πόλης (όχι της χώρας). Κάτι που συνεχίζει να κάνει έως σήμερα.
Τουρκική παρουσία νότια της Κρήτης
Με αφορμή το μνημόνιο μεταξύ Τουρκίας - Λιβύης, ο αναπληρωτής Καθηγητής στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και επιστημονικός υπεύθυνος του Κέντρου Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών, Σωτήρης Ρούσσος, σε ανάρτησή του στο Facebook, αναδεικνύει μια ενδιαφέρουσα πτυχή.
"Η λιβυκή κυβέρνηση - έγραψε - είναι η αναγνωρισμένη από τον ΟΗΕ, αλλά δεν μπορεί να ελέγξει τα ανατολικά παράλια γιατί απλούστατα εκεί τον έλεγχο έχει ο υποστηριζόμενος από Αίγυπτο, Ρωσία και Εμιράτα στρατηγός Χαφτάρ. Είναι όμως για αυτόν τον λόγο πιθανό να ζητήσει κι επισήμως την βοήθεια της Τουρκίας στην βάση αυτού του μνημονίου, δίνοντας στον τουρκικό στόλο την δυνατότητα/νομιμοποίηση να πλέει στο Λιβυκό, δηλαδή νοτίως της Κρήτης".
Σε σχέση με το μνημόνιο αυτό καθεαυτό, παρατήρησε στην ίδια ανάρτηση: "Πρόκειται για μνημόνιο αμοιβαίας κατανοήσεως, το οποίο εκ της φύσεως του, περιγράφει τους τομείς και τις επιθυμίες συνεργασίας δύο κρατών και δεν είναι διμερής συμφωνία με άμεσο δεσμευτικό χαρακτήρα".
Και για την σκοπιμότητα των κινήσεων της Τουρκίας, ανέφερε: "Πρόκειται για μια αλυσίδα κινήσεων της γείτονος (επιστολή με οριοθετήσεις ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας προς ΟΗΕ) στην Ανατολική Μεσόγειο. Με αέρα στα πανιά από την συριακή της εκστρατεία η Άγκυρα θα στραφεί πλέον με αποφασιστικότητα προς την Ανατ. Μεσόγειο. Βασικός σκοπός της Άγκυρας δεν είναι τόσο να περιορίσει την Ελλάδα και την Κύπρο (αυτό θα γίνει εκ του αποτελέσματος), αλλά να καταστήσει σαφές σε όλους (Αίγυπτο, Ισραήλ, ΗΠΑ κλπ.) ότι στην Ανατ. Μεσόγειο "δουλειές" χωρίς αυτήν δεν γίνονται. Είτε με Ερντογάν είτε με κεμαλικούς, η πολιτική θα ήταν η ίδια".
Ο "ασθενής κρίκος"
Ενώπιον αυτής της κατάστασης, η Αθήνα αντέδρασε, καλώντας τον Τούρκο πρέσβη για διάβημα διαμαρτυρίας στο υπουργείο Εξωτερικών. Ο "ασθενής κρίκος", όμως, σε αυτή την περίπτωση είναι η Λιβύη και όχι η Τουρκία.
Μετά από μια ημέρα, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι καλεί τον Λίβυο πρέσβη στην Αθήνα να καταθέσει το μνημόνιο Λιβύης - Τουρκίας. Με την απειλή, μάλιστα, σύμφωνα με κυβερνητικές διαρροές στα ελληνικά ΜΜΕ, ότι, εάν δεν το κάνει, θα απελαθεί.
Κατά φημολογία, πάντως, πρόκειται για έναν καλό πρέσβη, μετριοπαθή πολιτικά, ο οποίος στους μόλις 10 - 12 μήνες που είναι στην Αθήνα, κάλυψε τα δραματικά κενά που παρουσιάστηκαν εδώ και χρόνια στην πρεσβεία, εξαιτίας της αστάθειας στη Λιβύη, καθώς και τις πιθανές... ισλαμιστικές υποτροπές "κύκλων" της.
Είχε προηγηθεί σειρά επισημάνσεων ότι πιέσεις πρέπει να ασκηθούν προς την κατεύθυνση της Λιβύης, δεδομένου, μάλιστα, ότι η δήθεν κυβέρνησή της εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την στήριξη μεγάλων χωρών της ΕΕ. Είναι προφανές ότι η Αθήνα, μέσω της ΕΕ, μπορεί να ασκήσει σοβαρές πιέσεις προς την Τρίπολη. Ακόμα και βέτο μπορεί να βάζει στις χρηματοδοτήσεις εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ που δίδονται στη Λιβύη, μεταξύ των άλλων, για το Μεταναστευτικό, καθώς και για μέτρα πολιτικής και στρατιωτικής στήριξης. Είτε η "κυβέρνηση" της χώρας, είτε τα υπόλοιπα "καπετανάτα" της, λαμβάνουν πάρα πολύ σοβαρά υπόψιν τους τέτοια μέτρα πίεσης.
Από την άλλη μεριά, οποιαδήποτε ευρωπαϊκή κυβέρνηση, όπως πιθανώς της Ιταλίας, αντιδράσει σε τέτοιου είδους κινήσεις εκ μέρους της Αθήνας, ας αναλάβει τις ευθύνες της, και ας σπεύσει να "πείσει" την Τρίπολη να αλλάξει στάση έναντι της Ελλάδας.
Πολύ περισσότερο, η "κυβέρνηση" της Τρίπολης, αλλά και όλες οι άλλες "φράξιές" της, πρέπει να κατανοήσουν ότι με σύμμαχο την Ελλάδα, μπορούν να έχουν πολλαπλά οφέλη, σε διπλωματικό, πολιτικό, οικονομικό και στρατιωτικό τομείς. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, τα προηγούμενα χρόνια είχαν γίνει κινήσεις για να οικοδομηθεί γέφυρα συνεννόησης και συνεργασίας μεταξύ Αθήνας - Τρίπολης και Αθήνας με άλλους ισχυρούς παράγοντες στη Λιβύη, με στόχο ακόμα και τη διευθέτηση της ΑΟΖ των δυο χωρών. Κάτι, ωστόσο, που δεν επετεύχθη.
Κινήσεις γίνονταν και προς την κατεύθυνση του ανοίγματος της ελληνικής πρεσβείας που είχε κλείσει, εξαιτίας της ένοπλης αντιπαράθεσης στο εσωτερικό της χώρας. Όμως, αρχικά, για λόγους ασφαλείας δεν έγινε κάτι τέτοιο, ενώ πλέον είναι άγνωστοι οι σχετικοί σχεδιασμοί.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου