Μετάνοια και εξομολόγηση

•Γέροντα, τι είναι η μετάνοια;
Μετάνοια είναι η αλλαγή του νοός του ανθρώπου. Ο άνθρωπος συνειδητοποιεί ότι έκανε λάθος και προσπαθεί να το διορθώσει, αλλάζοντας την σκέψη του, η οποία τον οδηγούσε στο λάθος.


•Πώς μπορεί ο άνθρωπος με την μετάνοια να διορθώσει το λάθος του;
Αφού ο άνθρωπος έχει καταλάβει το λάθος του, προσέρχεται στο μυστήριο της μετανοίας, την εξομολόγηση, καταθέτοντας στο πετραχήλι του πνευματικού το αμάρτημα - λάθος του, λαμβάνοντας την συγχώρεση.

•Όταν ο άνθρωπος προσέρχεται στο μυστήριο της εξομολόγησης λέγοντας την αμαρτία ή το λάθος του, είναι αυτονόητη η συγχώρεση;
Όχι, δεν είναι αυτονόητη η συγχώρεση, γιατί, ενώ εξομολογείται κανείς το αμάρτημά του, πολλές φορές το καλύπτει με δικαιολογίες δήθεν για να το «ελαφρύνει» στα μάτια του πνευματικού, ρίχνοντας στο τέλος την ευθύνη σε κάποιον άλλο. Αυτό δείχνει ότι δεν υπάρχει μετάνοια. Αναφέρει το σφάλμα του χωρίς να έχει αποδεχθεί την ευθύνη του, την οποία μεταθέτει σε άλλους. Εξομολόγηση χωρίς μετάνοια δεν είναι εξομολόγηση, αλλά μια συζήτηση, η οποία αγγίζει τα όρια της κατάκρισης.

•Σε τι οφείλεται η έλλειψη μετανοίας;
Είναι καθαρά θέμα εγωισμού. Εσύ ποτέ δεν φταις, μονίμως φταιν οι άλλοι. Δεν αφήνει ο εγωισμός να ταπεινωθείς, παραδεχόμενος το σφάλμα σου. Ζεις σε μια πλαστή πραγματικότητα, στην οποία ψάχνεις μονίμως δικαιολογίες για να καταπνίξεις την συνείδησή σου, η οποία σε ελέγχει.

•Αφού δεν έχω μετάνοια γιατί πηγαίνω στον πνευματικό για εξομολόγηση;
Είναι τυπική η εξομολόγηση χωρίς μετάνοια, γιατί πείθεις τον λογισμό σου ότι εξομολογείσαι, επομένως και ότι πορεύεσαι σωστά. Έτσι ζεις στο ψέμα εν γνώσει σου. Χωρίς μετάνοια, όπως είπαμε, η εξομολόγηση καταντά μια απλή συζήτηση. Στο τέλος ο πνευματικός πρέπει να διαβάσει συγχωρητική ευχή. Πώς να υπάρξει συγχώρεση, όταν δεν ζητάς συγγνώμη;

•Τι πρέπει να κάνω για να ξεφύγω από αυτήν την κατάσταση, την οποία μπορεί και να μην την καταλαβαίνω;
Πράγματι, από ένα σημείο και μετά γίνεται συνήθεια και δεν καταλαβαίνεις την λάθος κατάσταση που ακολουθείς. Αυτό που πρέπει να κάνεις είναι να μιλήσεις με τον εαυτό σου. Να τον ρωτήσεις αν θέλει να ζει καθαρός. Όταν πείσεις τον εαυτό σου ότι θέλεις να προσπαθήσεις, τότε έχεις κάνει το πρώτο βήμα. Τότε μόνο κατανοείς ότι για όλα φταίει ο εγωισμός σου, ο οποίος μόνο προβλήματα σού δημιουργεί. Όταν αρχίσεις αυτήν την διαδικασία και την προσπάθεια, τότε θα καταλάβεις πόσο ωραίο είναι να αγωνίζεσαι για την καθαρότητα της ψυχής σου.

Ανθρώπινο είναι το λάθος. Δεν είναι λόγος να απελπιστείς, αντιθέτως, είναι ευκαιρία για προσπάθεια και αγώνα. Το λάθος στην ζωή μας δεν είναι προς θάνατο, αλλά προς γνώση και εμπειρία. Η μετάνοια επαναφέρει τον άνθρωπο, τον μεταμορφώνει. Του δίνει πνοή να ζήσει, ευκαιρία να αγαπήσει. Η μετάνοια κρύβει μέσα της το θείο και εκφράζεται με μια λέξη, η οποία είναι το κλειδί του παραδείσου: Συγγνώμη!

Έτσι απλά!

+Αρχιμανδρίτης Βαρθολομαίος
Καθηγούμενος Ι.Μ. Εσφιγμένου Αγίου Όρους

Πηγή: https://www.esphigmenou.gr/2019/04/metanoia.html