Δυο λόγια για τον Στρατή Δούκα

Ο Στρατής Δούκας δια χειρός Φώτη Κόντογλου, 1928 Όσα ακολουθούν είναι τα εισαγωγικά σε μια συνέντευξη με τον Στρατή Δούκα, που έχει δημοσιευτεί στο περιοδικό «Διαβάζω» (τεύχος 74, 27 Ιουλίου 1983) – ως κατατοπιστικά κρίνω πως έχουν τη θέση τους και στον «Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας»: «Ο Στρατής Δούκας γεννήθηκε στα Μοσχονήσια της Μικράς Ασίας το 1895 και ήλθε στην Ελλάδα το 1912, όπου γράφτηκε στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Να δώσεις την ταυτότητα του ανθρώπου με λέξεις όπως πεζογράφος, αισθητικός, ζωγράφος, τεχνοκρίτης, δημοσιογράφος; Το πορτραίτο λειψό. Αφήνεις απ’ έξω την ζωή του, που είναι μια διαρκής προσφορά στη σύγχρονη Ελλάδα. Δεν αποτελεί υπερβολή να πει κανείς ότι ο Κόντογλου, ο Παπαλουκάς, η τέχνη των αγγειοπλαστών της Κιουτάχειας και των ταπητουργών της Ανατολής, το Άγιο Όρος και η βυζαντινή ζωγραφική, τα σπίτια της Καστοριάς, οι λαογραφικοί θησαυροί της Λέσβου, το έργο του Χαλεπά, έρχονται στο προσκήνιο της ελληνικής ζωής και την πλουτίζουν χάρη στην πίστη και τις προσπάθειες του Στρατή Δούκα. Παράλληλα με όλες τις δραστηριότητές του, που προωθούν την τέχνη και μαζί την ζωή, σαν μια ακόμα έκφραση ζωής, γράφει πεζογραφήματα και κατά καιρούς ζωγραφίζει. Η «Ιστορία ενός αιχμαλώτου», με πρωτοποριακή για την εποχή της -1929- γραφή, είναι το πιο γνωστό βιβλίο του Δούκα. Υπόδειγμα ύφους για τους σημερινούς λογοτέχνες. … είναι η περιπέτεια ενός Έλληνα στην Καταστροφή του 1922, που πιάστηκε αιχμάλωτος από τους Τούρκους, δραπέτευσε και έκανε τον Τούρκο για να γλυτώσει». Κώστας Π. Παντελόγλου