Άθως Κοιρανίδης*
Με αφορμή την αναφορά, σε πρόσφατη έκθεση της Επιτρόπου Διοικήσεως, στο θέμα της διοργάνωσης στα σχολεία δραστηριοτήτων που συνδέονται με το χριστιανικό δόγμα και της σύστασής της για αποφυγή τους, προκύπτουν σοβαρότατα θέματα που δεν μπορούν να περάσουν απαρατήρητα.
Στην εν λόγω έκθεσή της η Επίτροπος Διοικήσεως, επικαλούμενη το Σύνταγμα, καθώς επίσης το διεθνές και ευρωπαϊκό δίκαιο, απαιτεί τη θρησκευτική ουδετερότητα του κράτους.  Θεωρεί ότι οι εκδηλώσεις, οι δραστηριότητες και τα μυστήρια κινούνται πέραν του εκπαιδευτικού πλαισίου της θρησκευτικής αγωγής. Προσθέτει ότι η συμμετοχή σε θρησκευτικά μυστήρια ή η με οποιανδήποτε μορφή εκδήλωση λατρείας βάσει θρησκευτικών πεποιθήσεων αποτελεί προσωπική επιλογή του καθενός και επιλογή των γονέων για το ανήλικο παιδί τους. Κλείνει λέγοντας ότι η τέλεση τέτοιων λατρευτικών εκδηλώσεων κατά τον σχολικό χρόνο αποδυναμώνει την ιερότητα, θρησκευτικότητα και ιδιωτικότητά τους.
Το Σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας όντως διασφαλίζει τη θρησκευτική ουδετερότητα του κράτους. Όμως, στην παράγραφο 20.1 αναφέρει: «Έκαστος έχει το δικαίωμα να εκπαιδεύηται και έκαστον άτομον ή ίδρυμα έχει το δικαίωμα να παρέχη εκπαίδευσιν τηρουμένων των διατυπώσεων, όρων και περιορισμών των επιβαλλομένων υπό του οικείου κοινοτικού νόμου… συμπεριλαμβανομένου και του δικαιώματος των γονέων, όπως διασφαλίζωσιν υπέρ των τέκνων αυτών εκπαίδευσιν συνάδουσαν προς τας θρησκευτικάς αυτών πεποιθήσεις». Από το άρθρο αυτό προκύπτουν ξεκάθαρα δύο σημαντικά στοιχεία. Πρώτον, η εκπαίδευση είναι κοινοτικό θέμα και επομένως τα δημόσια εκπαιδευτήρια στις ελεύθερες περιοχές υπηρετούν την ελληνοκυπριακή κοινότητα. Δεύτερον, οι Ελληνοκύπριοι γονείς έχουν δικαίωμα να διασφαλίζουν τέτοια εκπαίδευση στα παιδιά τους, που να συνάδει με τις χριστιανικές τους πεποιθήσεις και επομένως δικαιούνται να επιζητούν την άρτια χριστιανική κατήχησή τους.
Είναι ευρέως γνωστό ότι η ορθόδοξη χριστιανική πίστη εδράζεται σε μεγάλο βαθμό στο βίωμα της προσωπικής σχέσης του ανθρώπου με τον Θεό. Ο χριστιανός δεν μπορεί να ολοκληρώσει τη σχέση του με τον Θεό παρά μόνο μέσα από τη συμμετοχή του στα μυστήρια της Εκκλησίας. Η θρησκευτική διαπαιδαγώγηση του παιδιού δεν μπορεί να ολοκληρωθεί αν δεν συνδυαστεί με τη βιωματική συμμετοχή του στα μυστήρια ή στις άλλες δραστηριότητες που οι άγιοι πατέρες της Εκκλησίας μας όρισαν (π.χ. προσευχή, νηστεία, προσκύνηση εικόνων και λειψάνων).
Πολύ ορθά η Επίτροπος Διοικήσεως αναδεικνύει το συνταγματικό δικαίωμα οποιουδήποτε να απέχει είτε αυτός είτε το ανήλικο παιδί του από οποιαδήποτε εκδήλωση θρησκευτικού περιεχομένου. Αυτό όμως δεν δικαιολογεί την κατάργησή τους εις βάρος της συντριπτικής πλειοψηφίας.
Κατά περίεργο τρόπο, η Επίτροπος Διοικήσεως παρουσιάζεται ως προστάτης της Εκκλησίας, κρίνοντας ότι η τέλεση λατρευτικών εκδηλώσεων σε εκπαιδευτικούς χώρους και χρόνους αποδυναμώνει την ιερότητα, θρησκευτικότητα και ιδιωτικότητά τους. Η θέση αυτή δεν μας βρίσκει σύμφωνους. Εκείνο που έχει σημασία είναι ο τρόπος και όχι ο τόπος.
Οι θέσεις που διατύπωσε η Επίτροπος Διοικήσεως συνάδουν με αυτές των προμάχων του σύγχρονου δυτικού πνεύματος της παγκοσμιοποίησης, που θέλουν την ισοπέδωση των ιδιαιτεροτήτων των εθνών και την αποκοπή του ομφάλιου λώρου των λαών με την παράδοση, τη γλώσσα και την πίστη τους.
Το ελληνικό έθνος μεγαλούργησε μέσα από τους αιώνες κυρίως λόγω της ποιότητας της παιδείας που είχε. Παρήγαγε αγίους, ήρωες, φιλόσοφους, λόγιους, επιστήμονες και καλλιτέχνες. Γέννησε θεσμούς και πολιτεύματα. Νίκησε ισχυρούς, αντιστάθηκε σε εισβολείς, απελευθερώθηκε από κατακτητές. Πάντοτε στηριζόμενο στην πίστη, στην αρετή και στη γνώση.
Τα σημερινά προβλήματα του ελληνικού έθνους οφείλονται στο γεγονός ότι η πίστη και η αρετή έχουν εξοβελιστεί από την παιδεία. Τα σχολεία έχουν μετατραπεί σε γνωσιολογικά εργαστήρια.  Οι εκπαιδευτικοί έχουν μετατραπεί σε εγκυκλοπαιδικά μορφώματα και οι μαθητές έχουν μετατραπεί σε απορροφητικές μηχανές.
Αν ως ελληνικό έθνος, αλλά και ως κυπριακός λαός, δεν επαναφέρουμε την αρετή και την πίστη στη ζωή μας, τότε δεν θα μπορέσουμε να ανακάμψουμε. Τόσο η αρετή όσο και η πίστη καλλιεργούνται από την παιδική ηλικία. Η αρετή είναι θεμελιώδες συστατικό της χριστιανικής πίστης. Γι' αυτό και μέσω της χριστιανικής πίστης καλλιεργείται και η αρετή.  
Ο ρόλος του σχολείου είναι μεγάλος. Ας τον αξιοποιήσουμε ορθά, μετατρέποντάς το σε αρένα αρετής και πίστης.
 
*Ο Άθως Κοιρανίδης είναι πρόεδρος της Πνοής Λαού.