Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μένει πια εδώ (του Παντελή Σαββίδη)

http://www.pontos-news.gr/article/155065/o-syriza-den-menei-pia-edo

Στο ενδιαφέρον βιβλίο του Ευρωκομμουνισμός, ο Γιάννης Μπαλαμπανίδης, περιγράφει μια σκηνή με τον υπάλληλο ενός ξενοδοχείου στην Μπολόνια και την άφιξη ενός παλιού μέλους του PCI (Κομμουνιστικό Κόμμα Ιταλίας), που έφθασε στην ιταλική πόλη για το συνέδριο του κόμματος. «Είστε στην πόλη για το συνέδριο του PCI;» ρώτησε ο νεαρός υπάλληλος.

Ο ηλικιωμένος πελάτης απάντησε καταφατικά, ρωτώντας πού το κατάλαβε. «Επειδή μοιάζετε με κομμουνιστή», του απάντησε εκείνος. Το συμπέρασμα του κομμουνιστή πελάτη ήταν πως «δεν πρέπει να αλλάξουμε μόνο όνομα αλλά και φάτσα».

Αυτό δείχνει τη δυσκολία προσαρμογής ενός πολιτικού κόμματος στα νέα δεδομένα. Ο ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος βεβαίως δεν είναι PCI αλλά, τηρουμένων των αναλογιών, έχει τη δική του ιστορία διότι αποτέλεσε την κατάληξη προβληματισμών και συγκρούσεων στο χώρο της λεγόμενης, μεταπολιτευτικά, ανανεωτικής Αριστεράς, προσπαθεί να το επιχειρήσει με το επί θύραις συνέδριό του για την αλλαγή του προσώπου του. Αλλά είναι πλέον δύσκολο.

Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μένει πια εδώ. Το τονίζει η καθημερινή απορία των Ελλήνων πολιτών: Τι είναι αυτά που κάνουν;

Στην ουσία ο ΣΥΡΙΖΑ είχε τόσες αντιτιθέμενες τάσεις, που το μόνο που τις ένωνε ήταν ο αντιμνημονιακός λόγος. Μόλις έγινε κυβέρνηση και ψήφισε και εφαρμόζει το τρίτο, και σκληρότερο, μνημόνιο, ο συνεκτικός κρίκος και αυτού του αφηγήματος εξέλιπε. Τώρα, αναζητεί να καλύψει τον χώρο του πάλαι ποτέ κραταιού ΠΑΣΟΚ αλλά ό,τι ήταν να πάρει από αυτόν το πήρε.

Σε επίπεδο κοινωνίας, μάλλον διαρροές θα έχει παρά προσελεύσεις. Ορισμένα πρώην στελέχη του Κινήματος θα προστρέξουν στο κάλεσμα της εξουσίας, όμως αυτό δεν μπορεί να ανακόψει μια προϊούσα φθορά. Το πείραμα απέτυχε, το επόμενο αναζητείται. Γιατί, η φύση, και η πολιτική, απεχθάνονται το κενό. Το ζήτημα είναι πρόταση και αξιοπιστία. Αλλά, αυτά είναι είδη εν ανεπαρκεία στον ελληνικό δημόσιο βίο.

Χαρακτηριστική περίπτωση αποτυχίας της δυνατότητας της κυβέρνησης να πείσει είναι οι επιχειρούμενες αλλαγές στο χώρο της σχέσης Κράτους και Εκκλησίας. Οι σχέσεις αυτές, στην ελληνική περίπτωση είναι ιδιόμορφες, διότι η Ελλάδα δεν είναι μια τυπική δυτική χώρα, είναι η «καθ’ ημάς Ανατολή». Σε επίπεδο, όμως, κοινής γνώμης έχουν ωριμάσει ορισμένες αλλαγές που πρέπει να γίνουν. Ακόμη και αυτές, μια κυβέρνηση της Αριστεράς δεν μπόρεσε να τις περάσει από τη Βουλή. Μάλιστα, ο αρμόδιος υπουργός, που την προηγούμενη ημέρα έλεγε πως έχει την εμπιστοσύνη του πρωθυπουργού και δεν θα κάνει πίσω, αναγκάστηκε να ανακρούσει πρύμναν.

Όταν ένα κόμμα φτάσει στο σημείο αυτό, έχει κάνει τον κύκλο του.

Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι προϊόν συνεχών μεταπολιτευτικών μεταλλάξεων μιας κομμουνιστογενούς Αριστεράς, που αναζήτησε τον εκσυγχρονισμό της στην Ελλάδα μετά το 1956.

Η παγκόσμια τομή του ’68 επηρέασε καθυστερημένα τα ελληνικά κομμουνιστικά κόμματα και ρεύματα, αλλά, το ελληνικό ’68 οδήγησε στη διάσπαση .

Η δεκαετία του ’70 και του ’80 ήταν καθοριστικές για την πορεία της ελληνικής Αριστεράς, αλλά η καταλυτική παρουσία του Ανδρέα Παπανδρέου την περιθωριοποίησε. Η προσπάθεια σύλησης του κόμματός του, του ΠΑΣΟΚ δηλαδή, πέτυχε αρκετά αργότερα, όταν οι επίγονοι του ιδρυτή δεν είχαν καμιά σχέση με αυτό που ιδρύθηκε. Διεπλάκησαν για να παραμείνουν στην εξουσία. Αυτή η επιλογή οδήγησε στο 5% ένα κόμμα που έφτασε να εκφράσει εκλογικά το 50% του ελληνικού πληθυσμού.

Αυτό το μάθημα δεν το αφομοίωσε ο ΣΥΡΙΖΑ και, πολύ νωρίς, τα στελέχη του ακολουθούν την μαθηματικώς βέβαιη πορεία που οδηγεί στην απαξίωση. Αυτό το έργο βλέπουμε τώρα.

Το κυρίαρχο μέρος της Αριστεράς που αποτέλεσε τον πυρήνα του ΣΥΡΙΖΑ, η τότε ηγετική της ομάδα, έχει αποκλίνει εδώ και καιρό, αλλά οι συνιστώσες της που αναζητούσαν την κομμουνιστική αναβάθμιση, όχι μόνο επιβίωσαν αλλά κυριάρχησαν μετά το θάνατο του Λεωνίδα Κύρκου. Αναζήτησαν ηγέτη και τον βρήκαν στο πρόσωπο του κ. Τσίπρα ο οποίος αναπαρήγαγε τις χειρότερες λαϊκιστικές παραδόσεις. Οι ψευδείς υποσχέσεις και η παραμόρφωση της πραγματικότητας ήταν τέχνη του, αλλά η δεξιοτεχνία του γρήγορα αποκαλύφθηκε. Έφθασε στο σημείο, η πρώην συντρόφισσά του Ζωή Κωνσταντοπούλου, να τον αποκαλέσει «ξεφτιλισμένο».

Ο ΣΥΡΙΖΑ συγκέντρωσε στους κόλπους του μαρξιστές, λενινιστές, μαοϊκούς, ανθρώπους της ένοπλης πάλης, τροτσκιστές και κάθε καρυδιάς αριστερό καρύδι. Η ηγεσία του είχε προβλέψει πως η δυναμική της αλλαγής περιέχεται στα κινήματα. Σωστή η πρόβλεψη. Τα χειραγώγησε, τα αποστέωσε και τα εγκατέλειψε. Πού είναι το κίνημα κατά του χρυσού, πού είναι το κίνημα «δεν πληρώνω», γιατί είναι τόσο αδύναμο το κίνημα κατά της ιδιωτικοποίησης του νερού; Πού βρίσκονται ένα σωρό άλλα κινήματα που άνθισαν κατά την αντιπολιτευτική περίοδο της ανόδου του ΣΥΡΙΖΑ;

Είχε όλες τις προϋποθέσεις να πετύχει αφού η αποδοκιμασία του παλαιού πολιτικού συστήματος ήταν καθολική.

Στο 4% που είχε ο ΣΥΡΙΖΑ προστέθηκε ένα περίπου 25% από το ΠΑΣΟΚ, δίνοντάς του τον κορμό ενός πολιτικού σχηματισμού. Του έλειπε το κρίσιμο 10%, ή μέρος αυτού που, μετακινούμενο, δίνει πάντα την εκλογική νίκη. Το πήρε από τη Δεξιά, ένα σημαντικό μέρος της οποίας ακόμη και σήμερα, συγκυβερνά μαζί του.

Σε αυτήν την ανορθολογική πολιτική σύνθεση συνυπήρξαν διάφορες αριστερές σέκτες , που δεν μπορεί να εξηγηθεί με καμιά προσέγγιση η συμπόρευσή τους, ακόμη και με κόμματα του είδους του κ. Καμμένου.

Όλους, τους ένωσε το αφήγημα της εξουσίας. Ήταν το μόνο στο οποίο πίστεψαν.

Στην Ελλάδα, πλέον, δεν υπάρχουν ιδεολογίες αλλά συμφέροντα. Ακόμη και στις πολιτικές σέχτες που ο μόνος λόγος ύπαρξής τους είναι ένα ιδεολογικό αφήγημα. Ο ΣΥΡΙΖΑ συμπεριέλαβε στελέχη και ψηφοφόρους από όλο το πολιτικό φάσμα. Αλλά η ένωση αυτή προϋπέθετε ικανό εξισορροπιστή. Δυστυχώς, ο ηγέτης του δεν είχε αυτό το χάρισμα.

Η εξουσία και η πραγματικότητα προσγειώνουν και αυτό συνέβη και με τον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτή την προσαρμογή θα την πληρώσει διότι η απόκλιση λόγων και έργων του είναι τεράστια.

Το συνέδριο θα κυλήσει με μια αριστερή φρασεολογία, με μια επίθεση κατά της διαπλοκής και του προηγούμενου της κυβερνητικής ανόδου του ΣΥΡΙΖΑ πολιτικού συστήματος, και μιας διεύρυνσης με πρόσωπα μεσαίου βεληνεκούς. Θα καταγγείλουν, επίσης, τις ιδιωτικοποιήσεις, τις οποίες ψήφισαν στη Βουλή, θα υποσχεθούν λαγούς με πετραχήλια και θα επαναλάβουν τις υποσχέσεις τους στα τηλεοπτικά πάνελ, ενώ θα πράττουν ακριβώς το αντίθετο. Έβαλαν γυαλιά στον Όργουελ.          

Για τους μαρξίζοντες αριστερούς κομμουνιστές, το επαναστατικό υποκείμενο ήταν ο προλετάριος. Είδος που έχει εκλείψει. Στην παραδοχή αυτή ανέπτυσσαν όλη την πολιτική, οικονομική και φιλοσοφική τους θεωρία. Από το ’68 ο προλετάριος αμφισβητείται ως επαναστατική πρωτοπορία αλλά τώρα πλέον, με τις τεράστιες αλλαγές στην τεχνολογία, το είδος βαίνει προς εξαφάνιση.

Αν δεν βρεθεί το ή τα επαναστατικά υποκείμενα, ποιες, δηλαδή, είναι οι δυνάμεις που θέλουν τις ριζοσπαστικές αλλαγές, πολιτική θεωρία δεν μπορεί να οικοδομηθεί στην Αριστερά.

Προτάθηκε ως δύναμη αλλαγής η κοινωνία των πολιτών αλλά και αυτή αμφισβητήθηκε. Εκείνο που διακρίνεται είναι τα κινήματα. Αλλά, αυτά συνειδητοποίησαν πως ο ΣΥΡΙΖΑ τα εκμεταλλεύτηκε και τα εγκατέλειψε.

Εδώ βρίσκεται το μέλλον μιας δημοκρατικής Αριστεράς που θα κάνει την υπέρβαση του μαρξισμού. Αλλά ποιος θα την εκφράσει; Ο ΣΥΡΙΖΑ πάντως δεν μπορεί πια.