Κόντρα Δύσης – Ρωσίας: Αγώνας μέχρι το νοκ άουτ;

http://www.antinews.gr/KOSMOS/kontra-dusis-rosias-agonas-mexri-to-nok-aout-/

Ενώ η Ουκρανία βυθίζεται κάθε μέρα στο σκοτάδι, εξαιτίας των χαοτικών διακοπών ρεύματος που οφείλονται στην έλλειψη ενεργειακών πόρων, η Ρωσία βλέπει το ρούβλι, όπως και τις τιμές του πετρελαίου, να κάνουν βουτιά. Πόσο πιθανή είναι η «έκρηξη» στο Κίεβο ή τη Μόσχα;

Τον Ιανουάριο του 2015, κλείνουν 110 χρόνια από τη ρωσική επανάσταση του 1905. Πρόκειται για την αιματηρή καταστολή των λαϊκών διαμαρτυριών που οδήγησαν αρχικώς στην εκχώρηση κάποιων δημοκρατικών –για την εποχή και τη Ρωσία- ελευθεριών, για να υπάρξει πισωγύρισμα στη συνέχεια εκ μέρους της τσαρικής εξουσίας, με αποτέλεσμα μια δεκαετία αργότερα, εξαιτίας και σειράς άλλων ιστορικών και πολιτικών αιτιών, να οδηγηθεί η χώρα στην Οκτωβριανή επανάσταση του 1917. Άραγε, είναι πιθανό να συμβεί μια εξέγερση στη Ρωσία;
Από τον Αύγουστο του 2014, οπότε παγιώθηκαν τα «σύνορα» στις ρωσόφιλες περιοχές της Ανατολικής Ουκρανίας, με την καθοριστική συμβολή, ως όλα δείχνουν, μονάδων Ρώσων εθελοντών και, σύμφωνα με τις Δυτικές καταγγελίες, τακτικών ρωσικών δυνάμεων, σε συνδυασμό με τις οικονομικές κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας, πολλοί εκτίμησαν ότι πλέον ο στόχος της Δύσης είναι η ανατροπή του Πούτιν. Ρώσοι πολιτικοί αναλυτές, αντιπολιτευόμενοι στο Κρεμλίνο, επίσης βλέπουν βίαια σύγκρουση στη Ρωσία, μπροστά στην οποία το Μαϊντάν του Κιέβου θα ωχριά. Όλα αυτά βέβαια, από το νέος έτος, και αφού χειροτερεύσουν περαιτέρω τα οικονομικά μεγέθη στη χώρα.
Αυτό που δεν βλέπουν οι αναλυτές σε Δύση και Ανατολή είναι ότι μπολσεβίκοι σήμερα στη Ρωσία δεν υπάρχουν. Δεν υπάρχει μια οργανωμένη αντιπολιτευόμενη δύναμη για να αποτελέσει πρωτοπορία, να καθοδηγήσει τις μάζες και να ανατρέψει τον Πούτιν. Για να μην μιλήσει κανείς για τους Κομμουνιστές, οι οποίοι σε πάρα πολλά σημεία, και ειδικά στα εθνικά και στην εξωτερική πολιτική, στηρίζουν το Κρεμλίνο. Εκτός των άλλων, το ΚΚ, αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του συστήματος. Πολύ περισσότερο, οι ίδιες οι μάζες δεν δείχνουν διάθεση να κατεβούν στους δρόμους και να συγκρουστούν με την πλήρως ελεγχόμενη από το Κρεμλίνο κατασταλτική μηχανή.
Προς το παρών όλα αυτά. Διότι ουδείς μπορεί να προβλέψει τι θα γίνει εάν η κατάσταση στην οικονομία χειροτερεύσει. Και μπορεί ο Πούτιν στη μεγάλη συνέντευξη που έδωσε χτες να εμφανίστηκε … «ερωτευμένος», και τα διεθνή ΜΜΕ να το «κιτρίνισαν» το θέμα, δείχνοντας και λίγες φωτογραφίες-τσόντα της Καμπάεβα, αλλά η ουσία των απαντήσεών του βρισκόταν στα εξής: 1.Η ρωσική κοινωνία θα περάσει από οικονομική στενωπό για τουλάχιστον μια διετία. 2.«Όσον αφορά τα παλατιανά πραξικοπήματα, μην ανησυχείτε. Σε μας εδώ δεν υπάρχουν παλάτια. Μόνο το Κρεμλίνο, κι’ αυτό είναι πολύ καλά προστατευμένο».
Προσπάθησε να διοχετεύσει μια εικόνα απόλυτης ηρεμίας και ελέγχου της κατάστασης, αλλά την ίδια στιγμή έδειξε την ανησυχία του. Κάτι που φάνηκε, όταν μιλούσε για πλήρη και άνευ όρων αμνηστία στις offshore και στους Ρώσους επιχειρηματίες που έχουν βγάλει τα χρήματά τους στο εξωτερικό (κατά αμερικανικές εκτιμήσεις, ανέρχονται σε τουλάχιστον 500 δις. δολάρια), εφόσον τα γυρίσουν στη Ρωσία. «Το θέμα -είπε- είναι να νομιμοποιηθούν τα κεφάλαια (σ.σ. χρήματα). Δηλαδή, να επιστρέψουν και να καταγραφούν εδώ. Προσωπικά, εγώ ο ίδιος θα παρακολουθώ τη διαδικασία για να μην υπάρξουν παραβιάσεις. Με τον πιο αυστηρό τρόπο θα φροντίσουμε να εφαρμοστεί απόλυτα. Δεν θα υπάρξει κανένα φιλτράρισμα (σ.σ. έλεγχος) στα κεφάλαια. Πρέπει να νομιμοποιηθούν, όχι μόνον οι περιουσίες που υπάρχουν στις offshore, αλλά και το χρήμα που είναι εντός της Ρωσίας. Πρέπει να γυρίσουμε αυτή τη σελίδα και να πάμε παρακάτω».
Δεν χρειάζεται κάτι άλλο για να γίνει κατανοητό πόσο μεγάλη ανάγκη σε χρήμα έχει η Ρωσία, τη στιγμή μάλιστα που πέφτουν οι τιμές του πετρελαίου. Βέβαια, μέγα θέμα είναι για πόσο ακόμα θα αντέξει η Σαουδική Αραβία, και άλλες φίλα προσκείμενες στις ΗΠΑ χώρες, να κρατάνε τόσο χαμηλά τις τιμές. Πάντως, η εικόνα που μεταφέρουν από τη Ρωσία Έλληνες επιχειρηματίες, είναι ότι, εξαιτίας της ραγδαίας πτώσης του ρουβλιού, υπάρχει σοβαρή ανησυχία στους επιχειρηματικούς κύκλους και στον λαό. Όχι πάντως, πανικός. Τουλάχιστον, όχι ακόμη. Κάτι που, εκτός των άλλων, οφείλεται και στην ιδιοσυγκρασία των Ρώσων, αλλά και στην εικόνα που καλλιεργείται από το Κρεμλίνο, και έχει πιάσει στις συνειδήσεις του κόσμου, ότι η Ρωσία δέχεται επίθεση.
Όχι πίσω στο ‘90
Το 1998, η Ρωσία πέρασε μια σοβαρότατη οικονομική κρίση, εξαιτίας και επιθετικών κινήσεων των κερδοσκοπικών funds. Ακόμα είναι άγνωστο εάν η σημερινή κατάσταση φτάσει σε αντίστοιχα επίπεδα. Τότε, λοιπόν, ωρίμασε η άποψη, τόσο στην κοινωνία, όσο και σε σημαντική μερίδα της ελίτ, ότι είχε έλθει η ώρα να αποχωρήσει άρον – άρον ο Γιέλτσιν. Όπως και έγινε. Ένα χρόνο μετά, με «βελούδινο» τρόπο, έφευγε η «οικογένεια Γιέλτσιν», και ανέβαινε στην εξουσία ο Πούτιν και το «σύστημα» που τον στήριζε. Η απόλυτη διάλυση που βίωνε η κοινωνία τη δεκαετία του 1990, η διεθνής απαξίωση της Ρωσίας, η υποχώρηση της θέσης της σε όλα τα επίπεδα, είναι κάτι που έχει αποτυπωθεί έντονα στη συνείδηση των Ρώσων, οι οποίοι θυμούνται πολύ καλά εκείνη την εποχή και σίγουρα δεν θέλουν να ξαναγυρίσουν πίσω.
Στη συνέχεια, στοιχειωδώς μπήκαν κάποιοι κανόνες, πέραν των πολιτικο-οικονομικών διαπλοκών που υπάρχουν εκεί, η πολιτική σε σημαντικό βαθμό έχει πάρει το πάνω χέρι επί της «οικονομικής Ολιγαρχίας», όπως συνηθίζουν να ονομάζουν οι Ρώσοι τους μεγαλοεπιχειρηματίες που λήστεψαν τη χώρα το ’90 και έγιναν πάμπλουτοι, και πολύ περισσότερο οι Ρώσοι πέρασαν μια 15ετία ευμάρειας και υπερκατανάλωσης. Και αυτή η περίοδος, θέλουμε ή όχι, είναι ταυτόσημη με την «εποχή Πούτιν». Άρα, η δεκαετία ’90 και η τωρινή περίοδος, σίγουρα δεν συγκρίνονται.
Εθνική αυτοπεποίθηση
Την περίοδο Πούτιν οι επιτυχίες δεν ήταν μόνον οικονομικές. Τελείωσε, προς όφελος της Ρωσίας, ο πόλεμος στην Τσετσενία (αν και στον Καύκασο –Νταγκεστάν κυρίως- μένει ανοικτή η ισλαμιστική πληγή), έγινε ένας νικηφόρος πόλεμος κατά της Γεωργίας του τότε φιλοαμερικάνου προέδρου της, Σαακασβίλι, αν και πολλοί θεωρούν επιβεβλημένη πια την αποκατάσταση των σχέσεων με τους «ομόδοξους Γεωργιανούς», αποκαταστάθηκε σε μεγάλο βαθμό το διεθνές διπλωματικό κύρος της Μόσχας (π.χ. Συρία), και τομείς, όπως οι αμυντική βιομηχανία, που δεν είχαν ισοπεδωθεί μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, άρχισαν να δίνουν σημαντικά αποτελέσματα και εξαγωγές.
Στο μεταξύ, οι πολύ καλές, υψηλές τιμές στους ενεργειακούς πόρους, και οι εξαγωγές κυρίως στη Δύση, πάχαιναν την αγελάδα, με αποτέλεσμα να μοιράζονται καλοί μισθοί, συντάξεις και πολλές θέσεις εργασίας, κυρίως στις 5-6 μεγαλύτερες πόλεις της Ρωσίας. Την ίδια στιγμή, άρχισε να αναγεννάται το αίσθημα της μεγάλης δύναμης, το οποίο, πάντως, ουδέποτε είχε ξεχαστεί, και να ισχυροποιούνται τα εθνικά – πατριωτικά αισθήματα. Όλα αυτά, βέβαια, σιγοντάρονται και εξακολουθούν να καλλιεργούνται από την πολιτική ηγεσία της χώρας.
Σημείο σταθμός η Ουκρανία
Αποκορύφωμα ήταν το Ουκρανικό. Εκεί φάνηκε ότι, ναι μεν η Ρωσία είχε αρχίσει να ισχυροποιείται, αλλά ότι είναι μακράν του να επιβάλλει τη θέλησή της. Πολύ περισσότερο, αποδείχθηκαν οι διαρθρωτικές αδυναμίες του οικονομικού, κρατικού και πολιτικού συστήματός της. Το γεγονός επίσης, ότι δέχεται σκληρό πλήγμα, εξαιτίας των πεσμένων τιμών του πετρελαίου, δείχνει την απόλυτη εξάρτησή της από τις εξαγωγές των ενεργειακών πόρων. Γεγονός απαράδεκτο, το οποίο με τη σειρά του καταδεικνύει ότι τα έσοδα που είχε η χώρα τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια από την ενέργεια, είτε δεν επενδύθηκαν εκεί που έπρεπε, είτε πολλά από αυτά ροκανίστηκαν. ‘Η και τα δυο μαζί.
Στη Δύση είναι συνηθισμένη η πρακτική της προπαγανδιστικής μηχανής να καλλιεργεί την εικόνα μιας παντοδύναμης Ρωσίας, που προσπαθεί να ξαναστήσει την ΕΣΣΔ ή τουλάχιστον να ξαναποκτήσει τον έλεγχο στα εδάφη (κράτη πλέον) της πρώην Σοβιετικής Ένωσης. Σε αυτό βέβαια, βοηθάει η «αγαρμποσύνη» των ανθρώπων του Κρεμλίνου, που για εσωτερική κατανάλωση και για να ενισχύσουν το πατριωτικό αίσθημα της μεγάλης δύναμης, προπαγανδίζουν τα «σοβιετικά μεγαλεία» και πρότυπα. Στην πραγματικότητα, όμως, η Ρωσία, όπως φαίνεται και τώρα με την κρίση, είναι γίγαντας με πήλινα πόδια. Γίγαντας πάντως. Να σημειωθεί πως η ουκρανική σύγκρουση έδωσε νέα, πολύ ισχυρότερη ώθηση στα ρωσικά εθνικά αισθήματα, με αποτέλεσμα σήμερα οι οποιεσδήποτε φωνές διαμαρτυρίας για εμπλοκή της Μόσχας στην Ουκρανία, αλλά και φιλοδυτικές φωνές, να είναι … θλιβερή μειοψηφία.
Στην πραγματικότητα, ωστόσο, η Ρωσία είναι δεν είναι η επιτιθέμενη. Είναι σαν τη στριμωγμένη αρκούδα. Αμύνεται, δείχνοντας τα δόντια της και τα νύχια της. Όμως, στην Ουκρανία, την οποία θεωρεί αυλή της, μπήκαν οι Δυτικοί. Επιθυμία εξάλλου, που είχαν εκδηλώσει οι σχεδιαστές της γεωπολιτικής της Ουάσιγκτον ήδη από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Και αν δεν έκανε τίποτε σε αυτή την περίπτωση το Κρεμλίνο, άραγε δεν θα το πλήρωνε με την εκδήλωση πρωτοφανούς δυσαρέσκειας σε βάρος του;
Όπως και να’ χει, αυτό που προσπαθεί να αποκρύψει συστηματικά η Μόσχα είναι ότι, εξαιτίας ολέθριων πολιτικών κινήσεών της στην Ουκρανία, και της στήριξής της στο «σύστημα» του διεφθαρμένου πρώην πρόεδρου της χώρας, Γιαννουκόβιτς, άνοιξε την Κερκόπορτα στη Δύση. Υπήρξε λαϊκή δυσαρέσκεια, εξέγερση και ανατροπή, με την υποστήριξη βεβαίως των ΗΠΑ. Και τώρα, Ρωσία και Δύση είναι παγιδευμένες. Ούτε η Ρωσία έχει τη δύναμη να επιβληθεί, ούτε η Δύση, και κυρίως η Ευρώπη, έχουν τη διάθεση να βάλουν την Ουκρανία στους κόλπους τους, αλλά και να διαθέσουν οικονομικά μέσα. Κι’ όμως, η ρήξη αυτή, μπορεί να μετατραπεί σε σύγκρουση με απρόβλεπτες συνέπειες.
Προς το παρών, πάντως, οι ΗΠΑ πιέζουν τη Ρωσία να παράσχει ενέργεια στην Ουκρανία, η οποία καθημερινά ζει το δράμα των διακοπών ρεύματος. Η Μόσχα από τη μεριά της, με όπλο το «ενεργειακό εμπάργκο» θεωρεί ότι μπορεί να διογκώσει τη λαϊκή δυσαρέσκεια κατά της ηγεσίας του Κιέβου, με αποτέλεσμα να ξεσπάσει νέα εξέγερση, και να την ανατρέψει. Να σημειωθεί πως τα σημαντικότερα κοιτάσματα και μονάδες επεξεργασίας άνθρακα που έχει η Ουκρανία, καθώς και σιδηροδρομικές γραμμές μεταφοράς, ελέγχονται από τους αυτονομιστές της Ανατολικής Ουκρανίας.
Γιουγκοσλαβοποίηση
Ο Πούτιν πρόσφατα μίλησε ότι στόχος της Δύσης είναι να διαλύσει τη Ρωσία, όπως τη Γιουγκοσλαβία. Πράγματι, και σε βιβλία του Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκιπαρατίθενται τέτοια σχέδια. Όμως, πράγματι θέλει κάτι τέτοιο η Δύση, ή και αυτό είναι προς εσωτερική κατανάλωση για τη ρωσική κοινή γνώμη; Κοντολογίς, μήπως ο εύκολος τρόπος για να καλύπτονται τα μεγάλα προβλήματα στον οικονομικό, κρατικό και πολιτικό τομέα, είναι να τα ρίχνουν όλα στον «αμερικανικό μπαμπούλα»;
Η αλήθεια μάλλον βρίσκεται στη μέση. Πράγματι, εφόσον ξαναπατάει στα πόδια της η αρκούδα, θέλουν να της κόψουν τη φόρα για μερικά χρόνια ή και δεκαετίες. Σε ποιο βαθμό -αν δηλαδή αποσκοπεί η Δύση στην ανατροπή Πούτιν, ή ακόμα χειρότερα στη γιουγκοσλαβοποίηση της Ρωσίας- άγνωστο. Οι Αμερικάνοι από τη μεριά τους υποστηρίζουν ότι ο Ομπάμα ακολούθησε και στην περίπτωση της Ρωσίας, όπως παντού, το «σχέδιο μίνιμουμ», δηλαδή του μικρότερου πλήγματος, και ότι για όλα τα υπόλοιπα φταίει το «κακό του κεφαλιού» της Μόσχας, και οι λάθος γεωπολιτικές και οικονομικές κινήσεις.
Πάντως, ούτε λίγο ούτε πολύ για «κακό του κεφαλιού μας» μίλησε προ ημερών και ο οικονομικός σύμβουλος του Κρεμλίνου, Σεργκέϊ Γκαζιέφ, αναφερόμενος στην υποτίμηση του ρουβλιού. Το πιο ενδιαφέρον στις αναφορές του ήταν ότι, ναι μεν θεωρεί ως παράγοντες αποσταθεροποίησης της οικονομίας, τις Δυτικές κυρώσεις, λόγω Ουκρανίας, και την πτώση των τιμών του πετρελαίου, αλλά περισσότερο έριξε το βάρος των επικρίσεών του στην Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας, την οποία, όχι απλά κατηγόρησε ότι δεν έχει κάνει τα πρέποντα, αλλά ότι έχει καθυστερήσει θεαματικά, «ακολουθώντας τις συνταγές που έμαθαν τα στελέχη της κάπου εκεί στην … Ουάσιγκτον».
Τι θα συμβεί λοιπόν, εάν μια κοινωνία, όπου σχεδόν ο μισός πληθυσμός της (στις μεγάλες πόλεις) την τελευταία δεκαπενταετία έχει ζήσει σε συνθήκες υπερκαταναλωτισμού, πληγεί οικονομικά; Πως θα αντιδράσει η μεσαία τάξη που θα δεχθεί καίριο κτύπημα σε περίπτωση οικονομικής κρίσης, όταν βλέπει πως σημαντικές δομές του συστήματος διακυβέρνησης είναι διεφθαρμένες, και το άνοιγμα της ψαλίδας ανάμεσα στον πλούτο και τη φτώχεια (όσο κι’ αν αυτό μειώθηκε επί Πούτιν), στους Ολιγάρχες, την διαπλοκή, και την υπόλοιπη κοινωνία, θα διευρύνεται; Κάποιοι σπεύδουν να καθησυχάσουν ότι η οικονομική κατάσταση στη Ρωσία δεν θα κλιμακωθεί θεαματικά. Αλλά και να γίνει, λόγω των πολλών ιδιαιτεροτήτων της Ρωσίας, δεν θα εκδηλωθεί εξέγερση. Έτσι φαίνεται σήμερα.
Σε όλο αυτό το σκηνικό, οι δηλώσεις περί στροφής της Ρωσίας προς Ανατολάς και συμμαχίας με την Κίνα και άλλες αναπτυσσόμενες χώρες, μπορεί να ηχούν ωραία, αλλά δεν θεωρούνται άμεσα υλοποιήσιμες. Για να μην πει κανείς, μακράν της πραγματικότητας. Ούτε έχουν ωριμάσει οι συνθήκες για μια Ένωση μεταξύ αυτών των χωρών, παρ’ ότι πολλά από τα συμφέροντά τους συμπίπτουν, αλλά ούτε και η Κίνα φαίνεται να θέλει κάτι τέτοιο. Προφανώς, η Ρωσία είναι μια μεγάλη χώρα που πατάει (ιστορικά, οικονομικά, πολιτισμικά) με το ένα πόδι στη Δύση και το άλλο στην Ανατολή. Αλλά όσο έχει ανάγκη την Ανατολή, άλλο τόσο έχει και τη Δύση. Όπως και η Δύση και η Ανατολή, την έχουν ανάγκη.