Σύμφωνα με την συμβατική σοφία, η κρίση στην ευρωζώνη έχει μειώσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στην Ευρωπαϊκή Ένωση – και στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα σε γενικές γραμμές – σε όλα τα κράτη μέλη. Αρκετές πρόσφατες εκθέσεις έχουν υποστηρίξει ότι ο γερμανικός λαός, ιδίως, έχει γυρίσει την πλάτη του στην Ευρώπη, σχολιάζει ο Daniel Gros είναι διευθυντής του Κέντρου Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής στις Βρυξέλλες.
Για παράδειγμα, ένα πρόσφατο ενημερωτικό σημείωμα του Open Europe ισχυρίζεται ότι οι γερμανοί πολίτες τείνουν να εμπιστεύονται το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο λιγότερο από το εθνικό τους κοινοβούλιο και ανιχνεύει μια τάση μείωσης της γερμανικής εμπιστοσύνης στα όργανα της ΕΕ από την αρχή της κρίσης. Ομοίως, ένα σχόλιο από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων αναφέρει: « Η εμπιστοσύνη στην ΕΕ έχει μειωθεί δραματικά σε όλη την ήπειρο. Τόσο οι νότιοι οφειλέτες όσο και οι βόρειοι πιστωτές αισθάνονται σαν να είναι θύματα». Και μια έκθεση του Pew Research Center που κυκλοφόρησε το Μάιο, με τίτλο «Ο νέος ασθενής της Ευρώπης: Η Ευρωπαϊκή Ένωση», καταλήγει: «Το ευρωπαϊκό σχέδιο είναι σήμερα ανυπόληπτο σε πολλά μέρη της Ευρώπης».
Για παράδειγμα, ένα πρόσφατο ενημερωτικό σημείωμα του Open Europe ισχυρίζεται ότι οι γερμανοί πολίτες τείνουν να εμπιστεύονται το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο λιγότερο από το εθνικό τους κοινοβούλιο και ανιχνεύει μια τάση μείωσης της γερμανικής εμπιστοσύνης στα όργανα της ΕΕ από την αρχή της κρίσης. Ομοίως, ένα σχόλιο από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Σχέσεων αναφέρει: « Η εμπιστοσύνη στην ΕΕ έχει μειωθεί δραματικά σε όλη την ήπειρο. Τόσο οι νότιοι οφειλέτες όσο και οι βόρειοι πιστωτές αισθάνονται σαν να είναι θύματα». Και μια έκθεση του Pew Research Center που κυκλοφόρησε το Μάιο, με τίτλο «Ο νέος ασθενής της Ευρώπης: Η Ευρωπαϊκή Ένωση», καταλήγει: «Το ευρωπαϊκό σχέδιο είναι σήμερα ανυπόληπτο σε πολλά μέρη της Ευρώπης».
Η ρητορική αυτή είναι απλά λάθος. Στην πραγματικότητα, η εμπιστοσύνη των Γερμανών στην ευρωζώνη έχει αυξηθεί κατά τη διάρκεια της κρίσης και, παρότι η εμπιστοσύνη τους στους θεσμούς της ΕΕ μειωνόταν μέχρι πριν από μερικά χρόνια, τώρα έχει ανακτηθεί. Ο
καλύτερος δείκτης της στάσης των Γερμανών απέναντι στο ευρώ παρέχεται από τακτική δημοσκόπηση που διενεργήθηκε από το 2002, που κάνει την εξής απλή ερώτηση: «Θα θέλατε να επιστρέψει το γερμανικό μάρκο;» Το αποτέλεσμα δείχνει ότι το ποσοστό εκείνων που θα ήθελαν να έχουν πίσω το μάρκο έχει μειωθεί σταθερά και τώρα ανέρχεται σε μόνο περίπου 35 %. Αντίθετα, το ποσοστό εκείνων που θα ήθελαν να παραμείνει το ευρώ έχει αυξηθεί σταθερά καθόλη την κρίση και τώρα είναι γύρω στο 50 %. Στην πραγματικότητα, η τάση αύξησης της αποδοχής του ευρώ ξεκίνησε το 2008, με την έναρξη της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και συνέχισε την ανοδική πορεία της με την έναρξη της κρίσης χρέους της ευρωζώνης το 2010.
Φαίνεται πως οι συνθήκες της κρίσης ανάγκασαν τους γερμανούς πολίτες να εκφράζονται πιο προσεκτικά όσον αφορά τη σημασία του κοινού νομίσματος. Τα τελευταία χρόνια, ο γερμανικός λαός ενημερώνεται εκτενώς για το πιθανό δημοσιονομικό κόστος των επιχειρήσεων διάσωσης της Ελλάδας και άλλων χωρών. Όμως, παρά το υψηλό δυναμικό κόστος, οι Γερμανοί καταλήγουν ολοένα και περισσότερο στο συμπέρασμα ότι προτιμούν να διατηρήσουν το ευρώ.
καλύτερος δείκτης της στάσης των Γερμανών απέναντι στο ευρώ παρέχεται από τακτική δημοσκόπηση που διενεργήθηκε από το 2002, που κάνει την εξής απλή ερώτηση: «Θα θέλατε να επιστρέψει το γερμανικό μάρκο;» Το αποτέλεσμα δείχνει ότι το ποσοστό εκείνων που θα ήθελαν να έχουν πίσω το μάρκο έχει μειωθεί σταθερά και τώρα ανέρχεται σε μόνο περίπου 35 %. Αντίθετα, το ποσοστό εκείνων που θα ήθελαν να παραμείνει το ευρώ έχει αυξηθεί σταθερά καθόλη την κρίση και τώρα είναι γύρω στο 50 %. Στην πραγματικότητα, η τάση αύξησης της αποδοχής του ευρώ ξεκίνησε το 2008, με την έναρξη της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και συνέχισε την ανοδική πορεία της με την έναρξη της κρίσης χρέους της ευρωζώνης το 2010.
Φαίνεται πως οι συνθήκες της κρίσης ανάγκασαν τους γερμανούς πολίτες να εκφράζονται πιο προσεκτικά όσον αφορά τη σημασία του κοινού νομίσματος. Τα τελευταία χρόνια, ο γερμανικός λαός ενημερώνεται εκτενώς για το πιθανό δημοσιονομικό κόστος των επιχειρήσεων διάσωσης της Ελλάδας και άλλων χωρών. Όμως, παρά το υψηλό δυναμικό κόστος, οι Γερμανοί καταλήγουν ολοένα και περισσότερο στο συμπέρασμα ότι προτιμούν να διατηρήσουν το ευρώ.
Ακόμα και η έκθεση του Pew διαπίστωσε ότι η πλειοψηφία των Γερμανών (52 %) πιστεύει ότι «η κυβέρνησή τους θα πρέπει να παρέχει οικονομική βοήθεια σε άλλες χώρες της ΕΕ που έχουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα». Επιπλέον, η Γερμανία δεν αποκλίνει από το μέσο όρο. Κατά μέσο όρο, υπήρξε μόνο μια μικρή πανευρωπαϊκή μείωση της εμπιστοσύνης στα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και αυτό έχει οφείλεται σε μεγάλο βαθμό από την έντονη μείωση της εμπιστοσύνης σε τέσσερις χώρες στην περιφέρεια της ευρωζώνης: την Ισπανία, την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι η εμπιστοσύνη στα όργανα της ΕΕ είναι πράγματι πιο ανθεκτική σε αυτές τις χώρες από την εμπιστοσύνη στους εθνικούς θεσμούς.
Όμως, αυτό που γίνεται αντιληπτό συνήθως ως μια εκτεταμένη κρίση εμπιστοσύνης στην ΕΕ είναι πραγματικά μια γενικευμένη κρίση εμπιστοσύνης σε όλους τους επίσημους θεσμούς μέσα στην περιφέρεια. Στη Γερμανία, η εμπιστοσύνη στο βασικό στοιχείο της ΕΕ, δηλαδή το ευρώ, έχει αυξηθεί σταθερά. Αυτή η θεμελιώδης τάση βοηθά επίσης να εξηγηθεί το αποτέλεσμα των πρόσφατων γενικών εκλογών στη Γερμανία, στην οποία η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ βάσισε την προεκλογική εκστρατεία της στη μάχη της για την «σωτηρία του ευρώ» και κέρδισε μια δυναμική νίκη. Το μόνο κόμμα που είναι ανοιχτά ενάντια στο ευρώ απέτυχε να συγκεντρώσει το όριο του 5% για την είσοδο στην Bundestag.
Υπάρχουν πολλές εικασίες σχετικά με τη σύνθεση της επόμενης κυβέρνησης Μέρκελ και τι θα σημαίνει για τη θέση της Γερμανίας ως προς την Ευρώπη. Αλλά οι λεπτομέρειες της πολιτικής συνασπισμού στη Γερμανία έχουν πολύ λιγότερη σημασία για την Ευρώπη από την ευρεία υποστήριξη των Γερμανών στο ευρώ. Η Γερμανία δεν θα γυρίσει την πλάτη της στο ενιαίο νόμισμα, ούτε στο ευρωπαϊκό σχέδιο γενικά.
Όμως, αυτό που γίνεται αντιληπτό συνήθως ως μια εκτεταμένη κρίση εμπιστοσύνης στην ΕΕ είναι πραγματικά μια γενικευμένη κρίση εμπιστοσύνης σε όλους τους επίσημους θεσμούς μέσα στην περιφέρεια. Στη Γερμανία, η εμπιστοσύνη στο βασικό στοιχείο της ΕΕ, δηλαδή το ευρώ, έχει αυξηθεί σταθερά. Αυτή η θεμελιώδης τάση βοηθά επίσης να εξηγηθεί το αποτέλεσμα των πρόσφατων γενικών εκλογών στη Γερμανία, στην οποία η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ βάσισε την προεκλογική εκστρατεία της στη μάχη της για την «σωτηρία του ευρώ» και κέρδισε μια δυναμική νίκη. Το μόνο κόμμα που είναι ανοιχτά ενάντια στο ευρώ απέτυχε να συγκεντρώσει το όριο του 5% για την είσοδο στην Bundestag.
Υπάρχουν πολλές εικασίες σχετικά με τη σύνθεση της επόμενης κυβέρνησης Μέρκελ και τι θα σημαίνει για τη θέση της Γερμανίας ως προς την Ευρώπη. Αλλά οι λεπτομέρειες της πολιτικής συνασπισμού στη Γερμανία έχουν πολύ λιγότερη σημασία για την Ευρώπη από την ευρεία υποστήριξη των Γερμανών στο ευρώ. Η Γερμανία δεν θα γυρίσει την πλάτη της στο ενιαίο νόμισμα, ούτε στο ευρωπαϊκό σχέδιο γενικά.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου