Ποιο είναι το μέλλον της μάθησης και της παιδείας; (Αξίζει όλοι να δείτε αυτό το ΣΠΟΥΔΑΙΟ βίντεο!)

http://olympia.gr/2013/08/04/%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%BF-%CE%B5%CE%AF%CE%BD%CE%B1%CE%B9-%CF%84%CE%BF-%CE%BC%CE%AD%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%BD-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BC%CE%AC%CE%B8%CE%B7%CF%83%CE%B7%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CF%84-2/

VIDEO: Η ομιλία-έμπνευση που κέρδισε το TED 2013.

«Φτιάξτε ένα Σχολείο στο Σύννεφο»: το βραβείο TED 2013 κέρδισε η συγκινητική ομιλία και το εμπνευσμένο πρότζεκτ του Σουγκάτα Μίτρα που σε κάνει να ελπίζεις για το αύριο.

Όλα ξεκίνησαν από το κοινωνικό πείραμα «Η Τρύπα στον Τοίχο». Μια μέρα, πίσω στην πατρίδα του την Ινδία, τοποθέτησε σε μια μεσοτοιχεία -που χώριζε τα γραφεία της εταιρείας του με τη γύρω φτωχογειτονιά του Νέου Δελχί- ένα κομπιούτερ. Ένας υπολογιστής στην αγγλική γλώσσα και τίποτα άλλο.
Ο Μίτρα είναι εκπαιδευτικός ερευνητής. Συνέχισε με επιμονή το πείραμα σε απομακρυσμένα χωριά της Ινδίας.
Έτσι, υπολογιστές ξεφύτρωναν στις πιο απομακρυσμένες γειτονιές κι έμεναν εκεί επί μήνες,κάτω από μια κάμερα που κατέγραφε τα αποτελέσματα. Μικρά παιδιά του δημοτικού χωρίς γνώση αγγλικών ανακάλυπταν μέσα σε χρόνο dt πώς να χρησιμοποιούν τον υπολογιστή και να σερφάρουν. Κι όχι μόνο αυτό. Τα παιδιά δίδασκαν το ένα το άλλο. Χωρίς να έχουν καμία επίβλεψη από εκπαιδευτικούς, κατάφεραν ακόμα και να διαβάζουν έρευνες για το dna (θεματολογία δέκα χρόνια μπροστά από τις γνώσεις και την ηλικία τους), εντελώς μόνα τους.
Το θαύμα που λέγεται Αυτο-οργανωμένα Περιβάλλοντα Μάθησης (ή SOLE) περιγράφεται σε αυτό το βίντεο που σε κάνει να ελπίζεις για το αύριο -και το σήμερα.

Βραβείο TED 2013:Στη σκηνή του TED2013, ο Σουγκάτα Μίτρα, διατυπώνει την τολμηρή ευχή του -βραβευμένη με το Βραβείο TED: Βοηθήστε με να σχεδιάσω το Σχολείο στο Σύννεφο, ένα εργαστήριο μάθησης στην Ινδία, όπου τα παιδιά μπορούν να διερευνούν και να μαθαίνουν το ένα από το άλλο–με τη χρήση μέσων και καθοδήγησης από το σύννεφο. Ακούστε την εμπνευσμένη ομιλία του για τα Αυτο-οργανωμένα Περιβάλλοντα Μάθησης (SOLE).

ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΒΙΝΤΕΟ ΕΔΩ

Ακολουθεί απομαγνητοφωνημένη, ολόκληρη η εκπληκτική αυτή ομιλία που συγκλόνισε το κοινό του TED:

Ποιο θα είναι το μέλλον της μάθησης;
Εγώ έχω ένα σχέδιο, αλλά προτού σας το ανακοινώσω πρέπει να σας διηγηθώ μια μικρή ιστορία, που, κατά κάποιον τρόπο, το προετοιμάζει.
Προσπάθησα να εξετάσω το είδος της μάθησης που εφαρμόζουμε στα σχολεία, από πού προέρχεται; Μπορεί κανείς να πάει χρόνια πίσω, αν όμως εξετάσουμε τη σύγχρονη σχολική μάθηση όπως είναι σήμερα, εύκολα φανταζόμαστε από πού προήλθε: Τριακόσια περίπου χρόνια πριν, από την τελευταία και μεγαλύτερη όλων των αυτοκρατοριών του πλανήτη. ["Την Βρετανική Αυτοκρατορία"] Φανταστείτε να προσπαθούν να κάνουν κουμάντο, να προσπαθούν να διαχειριστούν ολόκληρο τον πλανήτη, χωρίς υπολογιστές, χωρίς τηλέφωνα, με δεδομένα γραμμένα στο χαρτί με το χέρι, και ταξιδεύοντας με πλοία. Οι Βικτοριανοί όμως τα κατάφεραν. Είναι πράγματι εντυπωσιακό αυτό που έκαναν. Δημιούργησαν έναν παγκόσμιο υπολογιστή που ήταν φτιαγμένος από ανθρώπους. Εξακολουθεί να υπάρχει και σήμερα. Ονομάζεται μηχανή της γραφειοκρατικής διοίκησης. Για να μπορεί εκείνη η μηχανή να λειτουργεί, χρειάζονταν πάρα πολλοί άνθρωποι. Δημιούργησαν μια άλλη μηχανή, για την παραγωγή εκείνων των ανθρώπων: Το σχολείο. Το σχολείο θα παρήγαγε τους ανθρώπους που θα γίνονταν εξαρτήματα της μηχανής της γραφειοκρατικής διοίκησης. Έπρεπε να είναι πανομοιότυποι. Να γνωρίζουν τρία πράγματα: Έπρεπε να έχουν καλό γραφικό χαρακτήρα, διότι τα δεδομένα γράφονταν με το χέρι· έπρεπε να μπορούν να διαβάζουν· κι έπρεπε να μπορούν να κάνουν πολλαπλασιασμό, διαίρεση, πρόσθεση και αφαίρεση με το μυαλό τους. Έπρεπε να μοιάζουν τόσο πολύ που αν μπορούσες να πάρεις κάποιον από τη Νέα Ζηλανδία και να τον στείλεις στον Καναδά θα ήταν λειτουργικός αμέσως. Οι Βικτοριανοί υπήρξαν σπουδαίοι μηχανικοί. Ενεργοποίησαν ένα σύστημα που ήταν τόσο εύρωστο, ώστε εξακολουθεί να υπάρχει και σήμερα και συνεχίζει να παράγει ομοιόμορφους ανθρώπους για μια μηχανή που δεν υπάρχει πλέον. Η αυτοκρατορία έχει χαθεί, τι κάνουμε λοιπόν με εκείνο το σχεδιασμό που παράγει αυτούς τους ομοιόμορφους ανθρώπους και τι πρόκειται να κάνουμε αργότερα αν τον χρησιμοποιήσουμε με άλλο τρόπο;
["Τα Σχολεία όπως τα ξέρουμε είναι απαρχαιωμένα"]
Αυτό αποτελεί ένα ισχυρό σχόλιο στο σημείο αυτό. Σας είπα ότι τα σχολεία, όπως τα ξέρουμε, είναι απαρχαιωμένα. Δεν ισχυρίζομαι ότι είναι διαλυμένα. Είναι στη μόδα να λέμε ότι το εκπαιδευτικό σύστημα είναι διαλυμένο. Δεν είναι. Είναι υπέροχα οικοδομημένο. Απλώς δε το χρειαζόμαστε πλέον. Είναι παρωχημένο. Τι είδους εργασίες έχουμε σήμερα; Ε, λοιπόν οι γραφιάδες είναι οι υπολογιστές. Έχουμε χιλιάδες από αυτούς σε κάθε γραφείο. Έχουμε ανθρώπους που καθοδηγούν αυτούς τους υπολογιστές για να κάνουν τις υπαλληλικές εργασίες. Αυτοί οι άνθρωποι δεν είναι απαραίτητο να έχουν όμορφο γραφικό χαρακτήρα. Δεν είναι απαραίτητο να μπορούν να κάνουν υπολογισμούς με το μυαλό τους. Είναι όμως απαραίτητο να μπορούν να διαβάσουν. Στην πραγματικότητα, είναι απαραίτητο να μπορούν να διαβάζουν με οξυδέρκεια.
Βέβαια αυτά αφορούν τη σημερινή πραγματικότητα, ούτε που ξέρουμε πώς θα είναι οι δουλειές του μέλλοντος. Ξέρουμε ότι οι άνθρωποι θα εργάζονται από όπου θέλουν, όποτε θέλουν, με όποιον τρόπο θέλουν. Με ποιο τρόπο το σημερινό σχολικό σύστημα θα τους προετοιμάσει για εκείνο τον κόσμο;
Έπεσα λοιπόν τυχαία στο όλο θέμα. Δίδασκα τρόπους προγραμματισμού υπολογιστών στο Νέο Δελχί πριν από 14 χρόνια. Ακριβώς δίπλα στον τόπο εργασίας μου υπήρχε μια φτωχογειτονιά. Σκεφτόμουν λοιπόν, πώς στο καλό εκείνα τα παιδιά θα μάθουν ποτέ να γράφουν προγράμματα υπολογιστών; ‘Η μήπως δε θα έπρεπε; Την ίδια στιγμή, είχαμε πολλούς γονείς, πλούσιους ανθρώπους, που διέθεταν υπολογιστές, και που μου έλεγαν: «Ξέρετε, ο γιος μου νομίζω ότι είναι προικισμένος, γιατί κάνει υπέροχα πράγματα με τους υπολογιστές. Και η κόρη μου– ω, ασφαλώς είναι πανέξυπνη». Και ούτω καθεξής. Ξαφνικά λοιπόν σκέφτηκα πώς συμβαίνει όλοι οι πλούσιοι να έχουν αυτά τα εξαιρετικά προικισμένα παιδιά; (Γέλια) Τι κάνουν λάθος οι φτωχοί; Έκανα μια τρύπα στον τοίχο που χωρίζει τη φτωχογειτονιά από το γραφείο μου, κι έβαλα μέσα έναν υπολογιστή μόνο για να δω τι θα συνέβαινε αν έδινα έναν υπολογιστή σε παιδιά που δεν είχαν ποτέ, που δεν γνώριζαν Αγγλικά, δεν ήξεραν τι είναι το διαδίκτυο.
Τα παιδιά ήρθαν τρέχοντας. Ήταν τοποθετημένος σε ύψος ενός μέτρου από το έδαφος και είπαν: «Τι είναι αυτό;»
Απάντησα: «Ε, είναι… δεν έχω ιδέα». (Γέλια)
Είπαν: «Γιατί το έβαλες εκεί;»
Απάντησα: «Γιατί έτσι».
Ρώτησαν τότε: «Μπορούμε να το αγγίξουμε;» και είπα: «Αν το θέλετε».
Μετά έφυγα. Οκτώ ώρες αργότερα, τα βρήκαμε να περιηγούνται και να μαθαίνουν το ένα στο άλλο πώς να το κάνουν αυτό. Είπα λοιπόν: «Αυτό είναι αδύνατο, διότι — Πώς είναι δυνατόν; Δεν ξέρουν τίποτα».
Οι συνάδελφοί μου είπαν: «Όχι, η λύση είναι απλή. Κάποιος από τους φοιτητές σου πρέπει να περνούσε, και τους έδειξε πώς να χρησιμοποιούν το ποντίκι».
Απάντησα λοιπόν: «Ναι, πιθανόν».
Επανέλαβα το πείραμα. Πήγα 300 μίλια μακριά από το Δελχί σε ένα πραγματικά απομονωμένο χωριό όπου οι πιθανότητες ενός διερχόμενου μηχανικού ανάπτυξης λογισμικού ήταν ελάχιστες. (Γέλια) Επανέλαβα το πείραμα εκεί. Δεν υπήρχε κάπου να μείνω, έτσι έβαλα τον υπολογιστή, έφυγα, κι επέστρεψα μετά από μερικούς μήνες, και βρήκα παιδιά να παίζουν παιχνίδια στον υπολογιστή.
Όταν με είδαν είπαν: «Θέλουμε έναν πιο γρήγορο επεξεργαστή και ένα καλύτερο ποντίκι».
(Γέλια)
Ρώτησα λοιπόν: «Πώς στο καλό τα ξέρετε όλα αυτά;»
Πήρα μια πολύ ενδιαφέρουσα απάντηση. Με φωνή θυμωμένη είπαν: «Μας δώσατε ένα μηχάνημα που δουλεύει μόνο στα Αγγλικά, επομένως έπρεπε να μάθουμε μόνοι μας Αγγλικά για να το χρησιμοποιούμε». (Γέλια) Ως δάσκαλος,είναι η πρώτη φορά που άκουσα τη φράση να «μάθουμε μόνοι μας» να λέγεται τόσο ανέμελα.
Σας παρουσιάζω μια επισκόπηση εκείνων των χρόνων. Αυτή είναι η πρώτη ημέρα της “Τρύπας στον Τοίχο”. Στα δεξιά σας είναι ένα οχτάχρονο παιδί. Στα αριστερά του είναι η μαθήτριά του. Είναι έξι χρονών. Της μαθαίνει πώς να περιηγείται. Στη συνέχεια σε άλλα μέρη της χώρας, το επανέλαβα ξανά και ξανά, με τα ίδια ακριβώς αποτελέσματα. [Ταινία "Τρύπα στον Τοίχο-1999"] Ένα οχτάχρονο αγόρι λέει στην αδελφή του τι να κάνει. Και τέλος ένα κορίτσι που εξηγεί στη γλώσσα Μαράθι τι είναι και είπε: «Μέσα έχει έναν επεξεργαστή».
Ξεκίνησα λοιπόν να δημοσιεύω. Δημοσίευσα παντού. Κατέγραψα και μέτρησα τα πάντα, και είπα, σε εννέα μήνες, μια ομάδα παιδιών μόνα τους με έναν υπολογιστή σε οποιαδήποτε γλώσσα θα φτάσουν στο ίδιο επίπεδο με μια γραμματέα στη Δύση. Το είδα να συμβαίνει επανειλημμένα.
Ήμουν όμως περίεργος να μάθω τι άλλο μπορούσαν να κάνουν αφού έφτασαν ως εκεί; Άρχισα να πειραματίζομαι με άλλα θέματα, ανάμεσα στα οποία ήταν, για παράδειγμα, η προφορά. Υπάρχει μια κοινότητα παιδιών στη νότια Ινδία των οποίων η προφορά στα Αγγλικά είναι όντως κακή, και είχαν ανάγκη από καλή προφορά γιατί έτσι θα βελτίωναν τις δουλειές τους. Τους έδωσα έναν μετατροπέα ομιλίας σε κείμενο για τον υπολογιστή, και είπα: «Συνεχίστε να μιλάτε μέχρι να πληκτρολογήσει αυτά που λέτε». (Γέλια) Το έκαναν και δείτε ένα στιγμιότυπο.
Υπολογιστής: Χαίρομαι που σας γνωρίζω. Παιδί: Χαίρομαι που σας γνωρίζω.
Σουγκάτα Μίτρα: Ο λόγος που κλείνω με το πρόσωπο αυτής της νεαρής εκεί πέρα είναι γιατί υποθέτω ότι πολλοί από εσάς τη γνωρίζετε. Τώρα εργάζεται σ’ ένα τηλεφωνικό κέντρο στο Χαϊντεραμπάντ και μπορεί να σας έχει βασανίσει για τους λογαριασμούς της πιστωτικής σας κάρτας με πολύ καθαρή Αγγλική προφορά.
Ο κόσμος ρωτούσε, λοιπόν, πού μπορεί να φτάσει αυτό; Πού σταματάει; Αποφάσισα να καταστρέψω το ίδιο μου το επιχείρημα δημιουργώντας μια παράλογη πρόταση. Έκανα μια υπόθεση, μια γελοία υπόθεση. Η Ταμίλ είναι μια γλώσσα της νότιας Ινδίας και είπα μπορούν τα παιδιά που μιλούν Ταμίλ σε ένα χωριό της νότιας Ινδίας να μάθουν τη βιοτεχνολογία της αντιγραφής του DNA στα Αγγλικά από έναν υπολογιστή του δρόμου; Είπα λοιπόν, θα τα αξιολογήσω. Θα πάρουν μηδέν. Θα ξοδέψω μερικούς μήνες, θα το αφήσω για μερικούς μήνες, θα επιστρέψω και θα πάρουν ακόμη ένα μηδέν. Θα επιστρέψω στο εργαστήριο και θα πω πως χρειαζόμαστε δασκάλους. Βρήκα ένα χωριό. Λέγεται Καλικούπαμ στη νότια Ινδία. Τοποθέτησα υπολογιστές τύπου “Τρύπα στον Τοίχο” εκεί, κατέβασα όλο το σχετικό υλικό για την αντιγραφή του DNA από το Διαδίκτυο, τα περισσότερα δεν τα καταλάβαινα καν.
Τα παιδιά ήρθαν τρέχοντας και είπαν: «Τι είναι αυτό;»
Απάντησα, «Είναι πολύ επίκαιρο, πολύ σπουδαίο. Αλλά είναι όλο στα Αγγλικά».
Ρώτησαν τότε: «Πώς θα καταλάβουμε τέτοιες μεγάλες Αγγλικές λέξεις και διαγράμματα και Χημεία;»
Έχοντας αναπτύξει μια νέα παιδαγωγική μέθοδο μέχρι τότε την εφάρμοσα και είπα: «Δεν έχω την παραμικρή ιδέα». (Γέλια) «Όπως και να έχει, φεύγω». (Γέλια)
Τα άφησα λοιπόν για μερικούς μήνες. Θα έπαιρναν μηδέν. Τους έκανα ένα τεστ. Επέστρεψα μετά από δυο μήνες κι ήρθε ένα τσούρμο παιδιά και είπαν: «Δεν καταλάβαμε τίποτα».
Σκέφτηκα λοιπόν «Ε, τι περίμενα;» Και είπα: «Εντάξει, αλλά πόσο χρόνο σας πήρε μέχρι ν’ αποφασίσετε ότι δεν καταλαβαίνετε τίποτα;»
Απάντησαν: «Δεν το βάλαμε κάτω. Το κοιτάμε κάθε μέρα».
Τα ρωτάω λοιπόν, «Τι; Δεν καταλαβαίνετε αυτές τις οθόνες και συνεχίζετε να κοιτάτε δυο μήνες τώρα; Για ποιο λόγο;»
Ένα κοριτσάκι, που το βλέπετε τώρα, σήκωσε το χέρι και μου λέει σε σπασμένα Ταμίλ και Αγγλικά, «Λοιπόν, εκτός από το γεγονός ότι η ακατάλληλη αντιγραφή του μορίου του DNA προκαλεί ασθένεια, δεν καταλάβαμε τίποτε άλλο».
(Γέλια) (Χειροκρότημα)
Τα τέσταρα λοιπόν. Παιδαγωγικά ήταν αδύνατο, με ποσοστά μηδέν με 30 τοις εκατό σε δυο μήνες στην τροπική ζέστη, με έναν υπολογιστή κάτω από το δέντρο σε μια γλώσσα που δεν γνώριζαν, κάνοντας κάτι που είναι μια δεκαετία μπροστά από την εποχή τους. Παράλογο. Αλλά έπρεπε να ακολουθήσω τη Βικτοριανή νόρμα. Τριάντα τοις εκατό είναι αποτυχία. Πώς να τους κάνω να περάσουν; Πρέπει να τους δώσω 20 ακόμη βαθμούς. Δε μπορούσα να βρω δάσκαλο. Αυτή που βρήκα είναι μια φίλη που είχαν, μια κοπέλα 22 ετών που ήταν λογίστρια κι έπαιζε διαρκώς μαζί τους.
Ρώτησα λοιπόν την κοπέλα: «Μπορείς να τα βοηθήσεις;»
Και η απάντησή της ήταν: «Ασφαλώς όχι. Δεν έκανα φυσικές επιστήμες στο σχολείο. Δεν έχω ιδέα τι κάνουν κάτω από το δέντρο όλη μέρα. Δε μπορώ να σας βοηθήσω».
«Να σου πω κάτι» πρότεινα. «Χρησιμοποίησε τη μέθοδο της γιαγιάς».
«Και ποια είναι αυτή;» με ρωτάει.
«Στάσου πίσω τους», της είπα. «Κάθε φορά που κάνουν κάτι, απλώς λες ‘Ω, φοβερό, πώς το έκανες αυτό; Τι έχει στην επόμενη σελίδα; Όταν ήμουν στην ηλικία σου δε θα μπορούσα να το έχω κάνει αυτό’. Ξέρεις, ό,τι κάνουν οι γιαγιάδες».
Αυτό έκανε λοιπόν για τους επόμενους δυο μήνες. Τα αποτελέσματα έφτασαν το 50 τοις εκατό. Το Καλικούπαμ συμβάδισε με το πρότυπο σχολείο μου στο Νέο Δελχί, ένα πλούσιο ιδιωτικό σχολείο με εκπαιδευμένο καθηγητή βιοτεχνολογίας. Όταν είδα αυτό το γράφημα ήξερα ότι υπάρχει τρόπος να ισοφαρίσει ο αγώνας.
Ορίστε το Καλικούπαμ.
(Μιλούν τα παιδιά) Νευρώνες…επικοινωνία.
Η γωνία που είχα την κάμερα ήταν λάθος. Πρόκειται για δουλειά ερασιτέχνη, αλλά αυτό που έλεγε, όπως καταλαβαίνετε, ήταν για τους νευρώνες, με τα χέρια έτσι, κι έλεγε πως οι νευρώνες επικοινωνούν. Στα 12.
Επομένως πώς θα είναι οι δουλειές στο μέλλον; Ξέρουμε, πώς είναι σήμερα. Πώς θα είναι η μάθηση; Ξέρουμε πώς είναι σήμερα, τα παιδιά ξεχύνονται με τα κινητά τηλέφωνα στο ένα χέρι και μετά απρόθυμα πηγαίνουν στο σχολείο να πάρουν τα βιβλία τους με το άλλο χέρι.
Πώς θα είναι αύριο; Θα μπορούσαμε να πούμε ότι δε θα χρειάζεται να πηγαίνουμε στο σχολείο καθόλου; Θα μπορούσαμε να πούμε ότι όταν θα χρειάζεται να ξέρουμε κάτι θα μπορούμε να το βρούμε σε δυο λεπτά; Θα μπορούσαμε να πούμε– μια ερώτηση που μας συντρίβει, μια ερώτηση που έκανε συγκεκριμένη για μένα ο Νίκολας Νεγρεπόντε– θα μπορούσαμε να πούμε ότι βαδίζουμε προς ή πιθανόν είμαστε μέσα σε ένα μέλλον όπου η γνώση είναι ξεπερασμένη; Αυτό όμως είναι φοβερό. Είμαστε Χόμο Σάπιενς. Το να μαθαίνουμε, αυτό είναι που μας διακρίνει από τους πιθήκους. Ας το δούμε έτσι. Χρειάστηκαν 100 εκατομμύρια χρόνια στη φύση για να κάνει τους πιθήκους να σταθούν και να γίνουν Χόμο Σάπιενς. Χρειαστήκαμε μόνο 10.000 για να κάνουμε τη γνώση ξεπερασμένη. Τι κατόρθωμα κι αυτό. Πρέπει όμως να το ενσωματώσουμε στο δικό μας μέλλον.

Η ενθάρρυνση φαίνεται να είναι το κλειδί. Αν κοιτάξουμε το Κουπάμ, αν κοιτάξουμε όλα τα πειράματα που έκανα, το μήνυμα ήταν: ‘Ουάου’ χαιρετίζουμε τη μάθηση.

Υπάρχουν στοιχεία από τις νευροεπιστήμες. Το ερπετοειδές τμήμα του εγκεφάλου μας, που βρίσκεται στο κέντρο του, όταν απειλείται, διακόπτει τη λειτουργία όλων των άλλων, του προμετωπιαίου φλοιού, των τμημάτων που μαθαίνουν, διακόπτει τη λειτουργία όλων αυτών. Η τιμωρία και οι εξετάσεις θεωρούνται απειλές. Παίρνουμε τα παιδιά μας, τα κάνουμε να κλείνουν τους εγκεφάλους τους και μετά λέμε: «Να έχετε επιδόσεις». Γιατί δημιούργησαν ένα τέτοιο σύστημα; Διότι ήταν απαραίτητο. Υπήρχε μια εποχή, την Εποχή των Αυτοκρατοριών όπου χρειάζονταν αυτούς τους ανθρώπους οι οποίοι να μπορούν να επιβιώσουν κάτω από απειλή. Όταν στέκεσαι στο χαράκωμα ολομόναχος, αν έχεις καταφέρει να επιβιώσεις, είσαι εντάξει, πέρασες. Αν όχι, απέτυχες. Η Εποχή των Αυτοκρατοριών όμως έχει παρέλθει. Τι γίνεται με τη δημιουργικότητα στην εποχή μας; Χρειαζόμαστε την εκ νέου μετακίνηση της ισορροπίας από την απειλή στην απόλαυση.
Επέστρεψα στην Αγγλία αναζητώντας Βρετανίδες γιαγιάδες. Έβαλα ανακοινώσεις που έλεγαν, αν είστε μια Βρετανή γιαγιά, αν έχετε ευρυζωνικό δίκτυο και μια κάμερα υπολογιστή, μπορείτε να μου διαθέσετε μια ώρα την εβδομάδα δωρεάν από το χρόνο σας; Ανταποκρίθηκαν 200 τις δυο πρώτες εβδομάδες. Γνωρίζω τις περισσότερες Βρετανίδες γιαγιάδες από οποιονδήποτε στο σύμπαν. (Γέλια) Ονομάζονται το Σύννεφο της Γιαγιάς. Το Σύννεφο της Γιαγιάς βρίσκεται στο Διαδίκτυο. Αν κάποιο παιδί έχει πρόβλημα, στέλνουμε μια Γιαγιά. Πηγαίνει μέσω Skype και λύνει το πρόβλημα. Τις έχω δει στην πράξη από ένα χωριόπου λέγεται Ντιγγλς στη βορειοδυτική Αγγλία, στα βάθη ενός χωριού στο Ταμίλ Νάντου στην Ινδία, 6.000 μίλια μακριά. Το κάνει μόνο με μια παλιά χειρονομία. «Σούτ». Εντάξει;
Δείτε αυτό.
Γιαγιά: ‘Δε μπορείς να με πιάσεις’. Πες το. Δε μπορείς να με πιάσεις.
Παιδιά: Δε μπορείς να με πιάσεις.
Γιαγιά: Είμαι ο Μπισκοτένιος. Παιδιά: Είμαι ο Μπισκοτένιος.
Γιαγιά: Πολύ ωραία! Πολύ καλά.
Σ.Μ: Τι συμβαίνει λοιπόν εδώ; Αυτό που νομίζω ότι χρειάζεται να κάνουμε, είναι να δούμε τη μάθηση ως προϊόν εκπαιδευτικής αυτο-οργάνωσης. Αν δώσουμε περιθώρια αυτο-οργάνωσης στην εκπαιδευτική διαδικασία τότε η μάθηση αναδύεται. Δεν είναι να κάνουμε τη μάθηση να συμβεί. Είναι να της επιτρέψουμε να συμβεί. Η εκπαιδευτικός βάζει σε κίνηση τη διαδικασία και μετά αποσύρεται με δέος και παρακολουθεί τη διαδικασία της μάθησης να συμβαίνει. Πιστεύω ότι αυτό μας δείχνουν όλα αυτά.
Πώς θα ξέρουμε όμως; Πώς θα μπορέσουμε να μάθουμε; Σκοπεύω να οργανώσω τα λεγόμενα Αυτο-οργανωμένα Περιβάλλοντα Μάθησης (SOLEs). Πρόκειται βασικά για ευρυζωνικά δίκτυα, συνεργασίας και ενθάρρυνσης μαζί. Το δοκίμασα σε πάρα πολλά σχολεία.
Δοκιμάστηκε σε όλο τον κόσμο και οι εκπαιδευτικοί κατά κάποιο τρόπο τραβιούνται πίσω και λένε: «Συμβαίνει από μόνο του;»
Κι εγώ απαντώ: «Ναι συμβαίνει από μόνο του». «Πώς το ξέρατε;»
Λέω: «Δε θα πιστέψετε τα παιδιά που μου είπαν και από πού προέρχονται».
Ορίστε ένα SOLE στην πράξη.
(Μιλούν τα παιδιά)
Αυτό εδώ είναι στην Αγγλία. Βάζει τάξη και σειρά, διότι μη ξεχνάτε, δεν υπάρχει εκπαιδευτικός εκεί.
Κορίτσι: Το σύνολο των ηλεκτρονίων δεν ισούται με τον συνολικό αριθμό των πρωτονίων– Σ.Μ: Αυστραλία Κορίτσι:–αποδίδει ένα οριακά θετικό ή αρνητικό ηλεκτρικό φορτίο. Το οριακό φορτίο σε ένα ιόν ισούται με τον αριθμό των πρωτονίων στο ιόν, μείον τον αριθμό των ηλεκτρονίων.
Σ.Μ: Μια δεκαετία μπροστά από την εποχή της.
Τα SOLEs λοιπόν, χρειαζόμαστε ένα αναλυτικό πρόγραμμα με μεγάλα ερωτήματα. Το έχετε ακούσει ήδη. Ξέρετε τι σημαίνει αυτό. Υπήρξε ο καιρός που οι άντρες και οι γυναίκες της Λίθινης Εποχής καθόντουσαν, ύψωναν το βλέμμα στον ουρανό κι έλεγαν: «Τι είναι αυτά τα φώτα που τρεμοσβήνουν;» Έφτιαξαν το πρώτο πρόγραμμα σπουδών, αλλά χάσαμε την πρόσβαση στα θαυμαστά ερωτήματα. Το κατεβάσαμε στο επίπεδο της εφαπτόμενης της γωνίας. Όμως δεν είναι αρκετά σέξι. Ο τρόπος που θα το θέταμε σ΄ ένα εννιάχρονο είναι να πούμε: «Αν ερχόταν ένας μετεωρίτης να χτυπήσει τη Γη, πώς θα υπολόγιζες αν θα συμβεί ή όχι;» Αν λοιπόν πει: «Τι; Ποιο; Πώς;» απαντάς: «Υπάρχει μια μαγική λέξη. Ονομάζεται η εφαπτόμενη μιας γωνίας» και τον αφήσεις μόνο του. Θα το λύσει.
Ορίστε λοιπόν μερικές εικόνες από τα SOLEs. Δοκίμασα απίστευτες, απίστευτες ερωτήσεις– «Πότε άρχισε ο κόσμος; Πώς θα τελειώσει;» — σε εννιάχρονα. Τούτο εδώ είναι για το τι συμβαίνει στον αέρα που αναπνέουμε. Δημιουργήθηκε απ’ τα παιδιά χωρίς βοήθεια δασκάλου. Ο δάσκαλος θέτει μόνο το ερώτημα, και μετά αποσύρεται και θαυμάζει την απάντηση.
Ποια είναι λοιπόν η επιθυμία μου; Η επιθυμία μου είναι να σχεδιάσουμε το μέλλον της μάθησης. Δε θέλουμε να είμαστε ανταλλακτικά ενός μεγάλου ανθρώπινου υπολογιστή, θέλουμε; Χρειάζεται επομένως να σχεδιάσουμε το μέλλον της μάθησης. Πρέπει να — μια στιγμή, πρέπει να βρω τις κατάλληλες λέξεις, διότι είναι πολύ σημαντικό, ξέρετε. Η επιθυμία μου είναι να βοηθήσω στο σχεδιασμό του μέλλοντος της μάθησης, παρέχοντας υποστήριξη στα παιδιά όλου του κόσμου να αξιοποιήσουν την περιέργεια και την ικανότητα τους για συνεργασία. Βοηθήστε με να οικοδομήσω αυτό το σχολείο. Θα ονομάζεται Σχολείο στο Σύννεφο. Θα είναι ένα σχολείο όπου τα παιδιά κατευθύνονται σ’ αυτές τις διανοητικές περιπέτειες που προκαλούνται από τα μεγάλα ερωτήματα που θέτουν οι μεσολαβητές τους. Ο τρόπος που θέλω να το κάνω είναι να οικοδομήσω έναν χώρο όπου θα μπορώ να το μελετήσω. Πρόκειται για έναν χώρο που, πρακτικά, είναι μη επανδρωμένος. Υπάρχει μόνο μια γιαγιά που διευθύνει την υγεία και την ασφάλεια. Τα υπόλοιπα προέρχονται απ΄το σύννεφο. Τα φώτα ανάβουν και σβήνουν απ΄το σύννεφο, κλπ, κλπ, όλα γίνονται απ΄το σύννεφο.
Σας χρειάζομαι όμως και για άλλο σκοπό. Μπορείτε να κάνετε Αυτο-οργανωμένα Περιβάλλοντα Μάθησης στο σπίτι, στο σχολείο, εκτός σχολείου, σε λέσχες. Είναι πολύ εύκολο. Υπάρχει ένα σπουδαίο κείμενο που έχει συνταχθεί από το TED και λέει πώς γίνεται. Αν έχετε την καλοσύνη, κάντε το παρακαλώ σε όλες τις πέντε ηπείρους και στείλτε μου τα δεδομένα, τα οποία θα τα βάλω όλα μαζί, θα τα αναρτήσω στο Σχολείο των Σύννεφων, και θα δημιουργήσω το μέλλον της μάθησης. Αυτή είναι η επιθυμία μου.
Ένα τελευταίο πράγμα. Θα σας ανεβάσω στην κορυφή των Ιμαλαΐων. Στα 12.000 πόδια, όπου ο αέρας είναι αραιός, κάποτε έβαλα δυο υπολογιστές τύπου “Τρύπα στον Τοίχο”, και τα παιδιά συνέρρευσαν εκεί. Ήταν ένα κοριτσάκι που με τριγύριζε.
Της είπα «Ξέρεις, θέλω να δώσω έναν υπολογιστή σε όλους, σε κάθε παιδί. Δεν ξέρω, τι να κάνω;» Προσπαθούσα ήρεμα να τη φωτογραφίσω.
Ξαφνικά σήκωσε το χέρι της έτσι και μου είπε: «Κάντε το».
(Γέλια) (Χειροκρότημα)
Νομίζω ότι ήταν μια καλή συμβουλή. Θα ακολουθήσω τη συμβουλή της. Θα πάψω να μιλώ. Ευχαριστώ. Ευχαριστώ πάρα πολύ. (Χειροκρότημα) Ευχαριστώ. Ευχαριστώ. (Χειροκρότημα) Ευχαριστώ πάρα πολύ. Ουάου. (Χειροκρότημα)

L1