Ο Μοχάμεντ Μόρσι ήταν ανίκανος, αλλά η αποπομπή του θα πρέπει να είναι αιτία για λύπη και όχι για γιορτή, γράφει ο Economist.
Όταν ο Μοχάμεντ Μόρσι εξελέγη πρόεδρος της Αιγύπτου πριν από ένα χρόνο, o Economist εξέφρασε τις επιφυλάξεις του. Ως ένθερμοι υποστηρικτές της φιλελεύθερης δημοκρατίας, αισθανόμαστε άβολα με τις πεποιθήσεις της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, το κόμμα του Μόρσι, το οποίο πιστεύει ότι η πολιτική εξαρτάται από τη θρησκεία και είναι εντελώς εχθρικό απέναντι στις γυναίκες και τις μειονότητες. Θα προτιμούσαμε να είχαν κερδίσει οι κοσμικοί που ηγήθηκαν της επανάστασης της Αιγύπτου. Ωστόσο, αναγνωρίσαμε ότι το 52% του Μόρσι -μια πολύ ισχυρότερη υποστήριξη από αυτή που ο Μπαράκ Ομπάμα έλαβε μετά από πέντε μήνες- του έδωσε το δικαίωμα να κυβερνήσει. Και, πάνω από όλα, χαρήκαμε που μετά από 30 χρόνια δικτατορίας, η Αίγυπτος πήρε το δρόμο του εκδημοκρατισμού. Γι ‘αυτό αντιμετωπίζουμε τα γεγονότα των τελευταίων ημερών με τρόμο. Η αποπομπή του Μόρσι από ένα συνδυασμό της δύναμης του δρόμου και του στρατού θέτει ένα φοβερό προηγούμενο για την περιοχή. Ο στρατός, ο οποίος είναι εν μέρει υπεύθυνος για την κατάσταση, πρέπει να οδηγήσει την Αίγυπτο σε νέες εκλογές το ταχύτερο δυνατόν, ειδάλλως οι προοπτικές για τη χώρα θα είναι ζοφερές.
Η ηγεσία του Μόρσι άρχισε να αμφισβητείται όταν τα πλήθη συγκεντρώθηκαν στους δρόμους των πόλεων της Αιγύπτου στις 30 Ιουνίου, την πρώτη επέτειο της περιόδου εξουσίας του. Οι διαδηλώσεις έγιναν βίαιες. Τα γραφεία της Αδελφότητας κάηκαν. Σαράντα οκτώ άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Την 1η Ιουλίου, ο στρατός έδωσε στον Μόρσι προθεσμία 48 ωρών για να επιλύσει τη διαφωνία με τους αντιπάλους του. Ο Μόρσι απάντησε υπερασπίζοντας την νομιμότητά του και αρνούμενος να παραιτηθεί. Στις 3 Ιουλίου, ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού, στρατηγός Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι, ανακοίνωσε ότι το σύνταγμα είχε ανασταλεί. Ο Μόρσι βρέθηκε υπό στρατιωτική επιτήρηση.
Το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης για την καταστροφή που έπληξε την αιγυπτιακή δημοκρατία ανήκει στον Μόρσι. Το μέγεθος των διαδηλώσεων -ορισμένες εκτιμήσεις υποστηρίζουν ότι 14 εκατομμύρια βγήκαν στους δρόμους- δείχνει ότι οι αντίπαλοί του δεν ήταν μια μικρή μειοψηφία δυσαρεστημένων. Το μεγαλύτερο μέρος της χώρας φαίνεται να έχει στραφεί εναντίον του. Ένας λόγος για αυτό είναι η ανικανότητά του. Δεν έκανε τίποτα για να σώσει την οικονομία από την επικείμενη κατάρρευση. Η Αιγυπτιακή λίρα και τα συναλλαγματικά διαθέσιμα μειώθηκαν, ο πληθωρισμός αυξήθηκε και η ανεργία των νέων κάτω των 24 είναι μεγαλύτερη από 40%. Το ΔΝΤ απογοητεύτηκε από τη συμφωνία για ένα μεγάλο δάνειο που θα άνοιγε το δρόμο για άλλους. Στην κάψα του καλοκαιριού, οι διακοπές ρεύματος έγιναν εξοργιστικά συχνές. Οι ουρές για βενζίνη μεγάλωσαν. Οι αγρότες συχνά δεν πληρώνονται για το σιτάρι τους. Η εγκληματικότητα έχει εκτοξευθεί και το ποσοστό δολοφονιών έχει τριπλασιαστεί από την επανάσταση.
Η αποτυχία της Αδελφότητας να συμπεριλάβει ένα ευρύ φάσμα απόψεων στην πρώτη κυβέρνησή της ήταν ακόμα πιο ανόητη. Η Αίγυπτος, στην καλύτερη των περιπτώσεων, είναι δύσκολο να κυβερνηθεί διότι η κοινωνία είναι πολωμένη. Οι κοσμικοί και πιο μορφωμένοι Αιγύπτιοι θέλουν γενικά η χώρα να οδηγηθεί σε έναν σύγχρονο, πλουραλιστικό και εξωστρεφή κόσμο. Μια πιο συντηρητική και θρησκευτική τάξη ψάχνει στο πολιτικό Ισλάμ και όχι στο σοσιαλισμό ή τον καπιταλισμό, την απάντηση για τους αιώνες αδικίας, ανισότητας και διαφθοράς. Επιπλέον, η Αίγυπτος έχει μια μεγάλη και νευραλγική μειονότητα Χριστιανών, περίπου το ένα δέκατο του πληθυσμού των 84 εκατ., μαζί με μια πολύ μικρότερη μειοψηφία σιιτών μουσουλμάνων, και οι δύο από τους οποίους ήταν δυσαρεστημένοι από μια ισλαμική κυβέρνηση.
Αντί να προσπαθήσει να δημιουργήσει ανεξάρτητα θεσμικά όργανα – τα δικαστήρια, τα μέσα ενημέρωσης, μια ουδέτερη δημόσια διοίκηση, το στρατό και την αστυνομία- τα οποία ελέγχουν την εξουσία της κυβέρνησης σε ώριμες δημοκρατίες, ο Μόρσι έκανε τα πάντα για να τα υπονομεύσει. Νομοθετούσε μέσω της Γερουσίας που εκλέχτηκε με μόνο το 10% των ψηφοφόρων. Έκανε ψευδείς, ανάρμοστες ή δειλές επιλογές σε κάθε στροφή, εξαπατώντας σε συνταγματικά ζητήματα, ωθώντας τους υποστηρικτές του από την Αδελφότητα σε καίριες θέσεις, και τρέφοντας τους φόβους των κοσμικών ότι οι σύντροφοί του ήταν αποφασισμένοι, με οποιοδήποτε μέσο, να εξισλαμίσουν κάθε πτυχή της κοινωνίας. Έμεινε σιωπηλός όταν φανατικοί και κακοποιοί απείλησαν και επιτέθηκαν σε θρησκευτικές μειονότητες. Επέτρεψε το κυνήγι των αλλοδαπών που εργάζονταν για τις ομάδες υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της δημοκρατίας, διώκοντάς τους και καταδικάζοντάς τους (τους περισσότερους ερήμην) με εξόφθαλμα ψευδείς κατηγορίες.
Επομένως, το γεγονός ότι τόσοι πολλοί Αιγύπτιοι ήθελαν να απαλλαγούν από τον Μόρσι είναι απολύτως κατανοητό. Το ότι το πέτυχαν με αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε κάλλιστα να αποδειχθεί μια καταστροφή και όχι μόνο για την Αίγυπτο.
Το προηγούμενο που θέτει η αποπομπή του Μόρσι για άλλες επισφαλείς δημοκρατίες είναι φοβερό. Θα ενθαρρύνει τους δυσαρεστημένους με το να προσπαθούν να διώχνουν τις κυβερνήσεις όχι με εκλογές, αλλά σταματώντας την κυριαρχία τους. Θα δημιουργήσει ένα κίνητρο για τις αντιπολιτεύσεις σε όλο τον αραβικό κόσμο, να υλοποιούν την ατζέντα τους στους δρόμους και όχι στα κοινοβούλια. Ως εκ τούτου, θα μειώσει την πιθανότητα ειρήνης και ευημερίας σε ολόκληρη την περιοχή.
Στέλνει επίσης ένα φοβερό μήνυμα προς τους απανταχού ισλαμιστές. Το συμπέρασμα που θα αντλήσουν από τα γεγονότα στην Αίγυπτο είναι ότι, αν κερδίσουν εξουσία στις εκλογές, οι αντίπαλοί τους θα χρησιμοποιούν μη δημοκρατικά μέσα για να τους εκδιώξουν. Έτσι, αν τους επιτραπεί να έρθουν στην εξουσία, πολύ πιθανό να κάνουν τα πάντα για να παγιώσουν την εξουσία τους με θεμιτά μέσα ή όχι. «Συντρίψτε τους αντιπάλους σας» θα μπορούσε κάλλιστα να είναι το σύνθημά τους.
Πώς θα γίνει λιγότερο χειρότερη η κατάσταση
Η ζημιά έχει γίνει και δεν μπορεί να αναιρεθεί. Αλλά υπάρχουν καλύτεροι και χειρότεροι τρόποι για να εξελιχθεί η ιστορία. Αν ο στρατός παραμείνει στην εξουσία, τότε η Αίγυπτος θα επιστρέψει εκεί που ήταν πριν ανατραπεί ο Χόσνι Μουμπάρακ, αλλά χωρίς την ελπίδα που επικρατούσε πριν από την επανάσταση. Αν ο στρατός ανακοινώσει ένα χρονοδιάγραμμα για εκλογές και το τηρήσει, τότε η Αίγυπτος έχει μια ευκαιρία. Οι στρατιώτες θα πρέπει να κάνουν αξιόπιστες υποσχέσεις στους ισλαμιστές, ότι αν κερδίσουν (το οποίο, δεδομένης της συμπεριφοράς τους κατά το παρελθόν έτος είναι απίθανο) θα έχουν τη δυνατότητα να πάρουν την εξουσία. Θα είναι δύσκολο να τους πείσουν: αν γίνουν οι εκλογές γρήγορα, θα βοηθούσε.
Ο στρατός της Αιγύπτου διαδραμάτισε καίριο ρόλο στην επανάσταση, καθώς η λαϊκή εξουσία ανέτρεπε τον Μουμπάρακ. Έχει ακόμα την εμπιστοσύνη πολλών Αιγυπτίων, οι οποίοι εξακολουθούν να έχουν την τάση να στρέφονται προς αυτόν σε περιόδους κρίσης. Εάν οι στρατηγοί ανταποδώσουν αυτή την εμπιστοσύνη, θα πρέπει να οδηγήσουν την χώρα στο δρόμο προς τη δημοκρατία το συντομότερο δυνατόν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου