http://feltor.wordpress.com/2013/06/04/154/
(Στις 12 Δεκεμβρίου 1803 οι Σουλιώτες συνθηκολογούν με τον Αλή Πασά και εγκαταλείπουν την πατρώα τους γη, προδομένοι από την πείνα, την έλλειψη εφοδίων και μερικούς συμπατριώτες τους…)
Ἐπί ὁλόκληρον αἰῶνα ἡ εὐάριθμος ἀλλ’ ἀνδρεία Ἠπειρωτική φυλή, κατώρθωσε νά διατηρήσῃ τήν ἰδίαν αὐτονομίαν καί ἐλευθερίαν, ἐν μέσῳ τῆς φοβερωτέρας καταδυναστεύσεως, τῆς ἀσκουμένης ἐπί τῶν περιοίκων ὁμοφύλων καί ὁμοθρήσκων οὐ μόνον ὑπό τῆς ἐπισήμου Μουσουλμανικῆς ἐξουσίας, ἀλλά καἰ ὐπ’ αὐτῶν τῶν μεγάλων ἤ μικρῶν Μουσουλμάνων ἀρχοντίσκων. Αἱ ἐπανειλλημέναι δέ τοῦ Ἀλῆ κατά τοῦ περιδόξου ὄρους στρατεῖαι οὐδέν ἄλλο ἦσαν ἤ συνέχισις τῶν κατά τοῦς προγενεστέρους χρόνους ἐπανειλλημένων ἐπιθέσεων καί επιδρομῶν τῶν τοπαρχῶν τῆς Ἠπείρου καί τῶν χωροδεσποτῶν Αλβανών, αίτινες ἡ μία μετά τήν άλλη κατασυνετρίβησαν ἐπί αιματοβαφῶν τοῦ Σουλίου βράχων. ἡ τελευταία τοῦ Ἀλῆ ἐπιτυχία εἰς δύο τινά οφείλεται· εἰς τόν διά τῶν πύργων αποκλεισμόν, ὅστις ἔφερε τόν λιμόν ἐν ταῖς τάξεσι τῶν γενναίων τοῦ προμάχου ὄρους, καί εἰς τήν προδοσίαν, ἥτις ἐπήνεγκε τό θανατηφόρον κατ’ αὐτῶν τραῦμα.
Ἀλλά καί τήν προδοσίαν ἐξεκόλαψε τό ὀλέθριον καί πᾶσι τοῖς Ἕλλησι δυστυχῶς κοινόν πάθος τῆς φιλαρχίας καί φιλοπρωτείας. Ἐάν οἱ ἀρχηγοί τῶν Σουλιωτῶν ὡμονόουν, ἐάν τάς πράξεις τῶν Μποτσαραίων καί Τζαβελλαίων ένέπνεε καί καθωδήγει μόνος ὁ ἀγνός πρός τήν πατρίδα ἔρως καί ἡ αὐταπαρνησία, δέν θα ἐγεννῶντο ἐν ταῖς τάξεις αὐτῶν οἱ προδόται.
Οἵ συνθηκολογήσαντες Σουλιῶται ἀποχωρήσαντες τῆς Μπίρας καί τοῦ Κούγγι διηρέθησαν εἰς δύο ομάδας· καί οἱ μέν φάραι τῶν Δρακάτων, Ζορμπάτων, Τζαβελλαίων, Πανομαράτων, Νταγκλιάτων, Καλογεράτων καί μικτοί ἐξ ἄλλων φαρῶν, οἱ ἐκλέξαντες τήν Πάργαν ὡς τόπον προσφυγής, ἐκ δισχιλίων περίπου ψυχών, συνοδευόμενοι ὑπό τῶν Ατέμ Μπέη, Ισμαήλ Πασόμπεη καί Βεΐς Βασιάρη, ὡς ομήρων, ἔλαβον τήν πρός τήν Πάργαν ἄγουσαν· αἱ δέ φάραι τῶν Κουτσονικαίων, τῶν Μπουσμαίων, τῶν Μαλαμαίων, τῶν Καραμπινέων, τῶν Φωτομαρέων, τῶν Τζωρτσέων, τῶν Μποτσαρέων καί τινες ἄλλων πατριῶν, οἱ προτιμήσαντες νά καταφύγωσιν ἐπί οθωμανικού ἐδάφους, περί τάς χιλίας ψυχάς, ἐτράποντο ἄνευ ὁμήρων τήν πρός τό Ζάλογγον ἄγουσαν.
Ὁ Ἀλῆς διανοούμενος ἀπό τῆς πρώτης στιγμῆς, καθ’ ἥν ἤρξατο τῶν πρός συνθηκολόγησιν διαπραγματεύσεων, νά μή τηρήσῃ μηδένα συνθήκης ὅρον, ἅμα μαθῶν τήν υπογραφήν αυτῆς καί τήν ἀναχώρισιν τῶν Σουλιωτῶν, διέταξε τήν καταδίωξιν καί ἐξόντωσιν τῶν φυγάδων, εἰς οὐδέν λογιζόμενος τᾶς συνθῆκας καί τά ὅρκια.
Καί τόν μέν πρῶτον σῶμα τῶν Σουλιωτῶν προχωρῆσαν ἤδη ἀρκούντως εἰσήρχετο εἰς τά ὅρια τῆς Πάργας, ὅτε ἐπῆλθον κατ’ αὐτοῦ οἱ διῶκται, κατώρθωσαν δέ νά διαφύγωσι μετά τινας ἀκροβολισμούς, υποστηριχθένετες καί ὑπό τῶν προσδαμόντων Παργίων, οἵτινες, βλέποντες οὐχ ἧττον τόν στρατόν τοῦ Ἀλῆ παραμένοντα εἰς τά σύνορα καί ζητοῦντα νά τῷ παραδωθώσιν οἱ Σουλιῶται, ἔπεμψαν πρέσβεις εἰς τόν διοικητήν Κερκύρας κόμητα Μοντζενῖγον, παραπονούμενοι. Τότε δέ συμφώνως τῇ επιστολῇ τοῦτου πρός τόν Ἀλῆν άπέσυρεν οὗτος τόν στρατόν του. Ἀλλά τήν αὐτήν τύχην δέν ἔσχε καί ἡ δευτέρα ὁμάς τῶν δυστυχῶν φυγάδων.
Εἶχον ἤδη φθάσει οὗτοι εἰς Ζάλογγον, χωρίδιον ἐκ δέκα περίπου οἰκιῶν, ἀνήκον τῇ ἐπί τοῦ ὁμωνύμου ὄρους Μονῇ καί ἀπέχον τοῦ Σουλίου περί τᾶς ὀκτώ ὥρας, καί ὄπως ὦσιν ἀσφαλέστεροι, ἀνῆλθον ἐπί τό ὄρος ἔνθα καί ἡ Μονή, ὅτε τήν πρωίαν τῆς 16 Δεκεμβρίου ἐφάνη εἰς τᾶς υπωρείας πολυάριθμον σῶμα Αλβανῶν ὑπό τόν Μπεκήρ Τζογαδῶρον ἐπερχόμενον. Οἱ Σουλιῶται ὑπό τήν ἀρχηγίαν τοῦ Κ. Μπότσαρη, Ν. Κουτσονίκα, Κολέτση Φωτομάρα, Λ. Παλάσκα κλπ. ὀχυρωθέντες ἐντός τῆς Μονής ὅπου καί τᾶς γυναίκας αυτῶν καί τά τέκνα ἐξησφάλισαν, δι’ ἡρωϊκῶν ἀγώνων κατώρθωσαν ν’ ἀποκρούσωσι τᾶς εφόδους τοῦ ἐχθρού τήν 16 καί 17 Δεκεμβρίου. Τῇ δ’ ἐπιούσῃ ὁ μέν Ν. Κουτσονίκας καί οἱ περί αυτόν προσελθόντες παρεδόθησαν τῷ Μπεκήρ, ὅστις ἐτύγχανε τούτων ἀδελφοποιτός, ἐκ δέ τῶν λοιπῶν 56 μέν γυναῖκες καί 13 ἄνδρες κατέφυγον εἰς παρακείμενον καί συνδεόμενον τῇ Μονῇ ἀπότομον καί κρημνώδη βράχον, πάντες δέ οἱ ἄλλοι ὁπλῖται ξιφήρεις ὑπό τον Κίτσον Μπότσαρην διέσχισαν περί λύχνων ἁφάς τᾶς τάξεις τῶν πολιορκητῶν καί διεσώθησαν ἐξ αυτῶν ἑκατόν τεσσαράκοντα ἑπτά, ἐν οἷς καί οἱ Κολέτσης Φωτομάρας καί Λ. Παλάσκας. Εἰσβαλόντων δέ τῶν Αλβανῶν εἰς τήν μονήν τοῦ Ζαλόγγου, αἱ μέν ἐν αυτῷ γυναῖκες καί τά παιδία ᾐχμαλωτίσθησαν, αἱ δέ ἐπί τόν βράχον καταφυγοῦσαι, βλέπουσι τόν ἀπειλοῦντα αὐτάς κίνδυνον ἐκ τῆς προσεγγίσεως τοῦ ἐχθροῦ, προείλοντο τῆς ἀτιμίας καί τῆς δουλείας τόν θάνατον καί συγκρατούμενοι ἐκ τῶν χειρῶν εν χορῷ ἔπεσαν ἡ μία μετά τήν άλλην εἰς το χαῖνον ὑπό τούς πόδας αυτῶν βάραθρον, ἀφ’ οῦ κατεκρίμνησαν πρῶτον ἐν αυτῷ τά ἴδια τέκνα ὅσα ἔφερον ἐν ταῖς αγκάλαις.
Ἐνῷ δέ ἡ θυσία αὕτη, συνέχεια τῆς ἐν Σουλίῳ, συντελεῖτο ἐν Ζαλόγγῳ, τό μικρόν ἐξ ἑβδομήκοντα ὀκτώ ψυχῶν ἀπόσπασμα, τό πρό τοῦ Ζαλόγγου ἀποχωρισθέν τῶν λοιπῶν Σουλιωτῶν καί πορευθέν εἰς Ρηνιάσαν, κατεστράφη ὑπό στίφους Ἀλβανῶν τῇ 19ῃ Δεκεμβρίου μεθ’ ἐτέρων εἴκοσι ἑπτά Σουλιωτικῶν οἱκογενειῶν αὐτόθι ἀπό καιροῦ διαμενουσῶν. Τότε διεδραματίσθη ἐκεῖ, ἐν τῷ Πύργῳ τοῦ Δημουλιά, ἐτέρα σπαρακτική, ἀλλά πλήρης ἡρωϊσμοῦ καί αὐταπαρνήσεως σκηνή, ἡ ανατίναξις εἰς τόν ἀέρα τοῦ πύργου καί τῆς ἐν αυτῷ ἐγκλεισθείσης Δέσπως Σέχου καί τῶν νυμφῶν αὐτῆς ὡς καί ἄλλων συγγενῶν γυναικῶν, αἵτινες, ὅπως μή περιέλθωσιν εἰς χείρας Τούρκων, ἔθεσαν πῦρ εἰς τήν ὀλίγην ἥν εἶχον ἐν τῷ πύργῳ πυρίτιδα…
Σπύρου Αραβαντινοῦ, Ἡ Ἰστορία τοῦ Ἀλῆ Πασᾶ Τεπελενλῆ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου