http://www.enet.gr/?i=issue.el.home&date=17/03/2013&id=350727
Σε μια εποχή καθολικής κοινωνικής κρίσης, όπως αυτή που βιώνουμε σήμερα, οι κοινωνικές επιστήμες, η Κοινωνιολογία ειδικότερα βρίσκεται ενώπιον πιεστικών προκλήσεων, καθώς καλείται να ανιχνεύσει διεξόδους σε επείγοντα και καταλυτικά προβλήματα.
Αντιμετωπίζει μείζονα θεωρητικά και ερευνητικά διλήμματα, καθώς οι νέες συνθήκες και οι πραγματικότητες που επιβάλλονται όχι μόνον σε τοπικό, αλλά σε «παγκόσμιο» πλέον επίπεδο φαίνεται να υπερβαίνουν τους παραδεδομένους τρόπους ρύθμισης των κοινωνικών και πολιτικών πραγμάτων και, συνεπώς, τους μέχρι προσφάτως εδραιωμένους τρόπους σκέψης. Τα μέχρι τούδε κυρίαρχα υποδείγματα σκέψης έχουν ήδη αμφισβητηθεί και υποχωρήσει. Η κρίση, με άλλα λόγια, είναι όχι μόνον κοινωνική, πολιτική, οικονομική και ιδεολογική. Είναι κρίση και της κοινωνικής θεωρίας.
Η κρίση, λοιπόν, σηματοδοτεί την εξάντληση και την απορρύθμιση του κοινωνικού, πολιτικού και οικονομικού τρόπου οργάνωσης και λειτουργίας της κοινωνικής ζωής, την απορρύθμιση αξιών και προτύπων συμπεριφοράς και δράσης, σηματοδοτεί επίσης τις οδύνες και την επίπονη διαδικασία μετάβασης σε νέα μορφή οργάνωσης της κοινωνίας.
Η κριτική Κοινωνιολογία
Πρώτιστη λειτουργία, ο κύριος στόχος, της κριτικής κοινωνιολογικής θεώρησης είναι η αμφισβήτηση των εκάστοτε κοινωνικών δεδομένων: Η ιστορικο-κριτική ανάδειξη των συνθηκών που μορφοποιούν τις κοινωνικές σχέσεις, η πραγμάτευση των τρόπων της κοινωνικής ζωής και δράσης των ανθρώπων. Η κριτική κοινωνική θεωρία και έρευνα επιχειρεί περαιτέρω να εντοπίζει τις προϋποθέσεις της διαμόρφωσης συλλογικών και ατομικών προσανατολισμών, του αναπροσανατολισμού της κοινωνικής πρακτικής, που καθιστά δυνατή την υπέρβαση των όρων και των ορίων που περιορίζουν τη δράση και τη ζωή των ανθρώπων. Σε ένα συνεχή διάλογο με την κοινωνία, με άλλα λόγια, συμβάλλει στην ανασυγκρότηση των κοινωνικών υποκειμένων που μπορούν να αναλάβουν το έργο της αναδιάρθρωσης των κοινωνικών σχέσεων και της επίλυσης των κοινωνικών προβλημάτων.
Και για να έλθουμε στην κρίση που διέρχεται σήμερα η ελληνική κοινωνία: Καθήκον του κριτικού κοινωνιολόγου δεν μπορεί παρά να είναι η κατάδειξη της σημασίας των πολιτικών, ιδεολογικών και οικονομικών επιλογών που επιβλήθηκαν επί της ελληνικής κοινωνίας και έχουν οδηγήσει στη διάρρηξη των κοινωνικών δεσμών, έχουν ανατρέψει τον τρόπο και το επίπεδο ζωής της πλειονότητας του ελληνικού λαού. Να διαγνώσει όχι μόνον τις μεσοπρόθεσμες, αλλά και τις μακροπρόθεσμες συνέπειες των πολιτικών που υιοθετούνται στο όνομα της υπέρβασης της κρίσης. Να επισημάνει τον παραλογισμό της επιβολής των νεοφιλελεύθερων πολιτικών που αντιστρατεύονται τις ιστορικές, οικονομικές και κοινωνικές ιδιαιτερότητες της ελληνικής κοινωνίας και παραβιάζουν έτσι, όχι μόνον τις ισορροπίες που επέτυχε στη μακρά διάρκεια της μεταπολεμικής επώδυνης προσπάθειας ανόρθωσής της, αλλά και την αυτοσυνειδησία της. Ο κριτικός κοινωνιολόγος δεν έχει παρά να σταθεί στο πλευρό της κοινωνίας και να αντιταχθεί στην επιχειρούμενη αυτή βίαιη προσαρμογή στις νεοφιλελεύθερες επιταγές.
(*) Καθηγήτρια τμήματος Κοινωνιολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου