Γράφει: Δημήτρης Μπουραντάς
Η διαμόρφωση των σεναρίων, απαιτεί λεπτομερή και συστηματική σκέψη και εργασία ειδικών για αρκετό χρόνο. Συνεπώς, τα όσα ακολουθούν αποτελούν άποψη. Οι θεμελιώδης παραδοχές που πρέπει να λάβουμε υπόψη μας για να φανταστούμε το πώς θα είναι η χώρα μας σε δέκα χρόνια από σήμερα είναι οι εξείς:
• H παγκοσμιοποίηση και οι κρίσεις του καπιταλιστικού συστήματος θα συνεχιστούν λόγω της ανακατανομής του πλούτου, της παραγωγής, της κατανάλωσης, των κλιματικών αλλαγών και προσφύγων. Συνεπώς, θ’ αυξηθούν οι αντιθέσεις, η αβεβαιότητα και η πολυπλοκότητα. Οι χώρες BRIC, και πιθανόν και άλλες, θα αυξήσουν σημαντικά την οικονομική και πολιτική τους επιρροή.
• Η Ευρώπη συνεχίζει αργά αλλά σταθερά την ολοκλήρωσή της προκειμένου να διατηρήσει τη θέση της.
• Οι Αραβικές χώρες θα δυτικοποιηθούν με πιο γρήγορους ρυθμούς.
• Ο πληθυσμός της Ελλάδας και της Ευρώπης θα συνεχίσει να γερνά.
• Οι πολίτες θα ασκήσουν πίεση για τη βελτίωση της δημοκρατίας, χωρίς όμως να επιφέρουν σημαντικές αλλαγές.
Με βάση τις παραπάνω παραδοχές, τα δύο σενάρια που θα μπορούσα να φαντασθώ για τη χώρα μας σε δέκα χρόνια συνδέονται άμεσα με την εξέλιξη του πολιτικού συστήματος. Το πρώτο βασίζεται στην παραδοχή ότι δεν θα έχουν ουσιαστικές αλλαγές στην πολιτική και οικονομική ελίτ της χώρας. Ενώ θα έχουμε πολιτικές διεργασίες, δηλαδή, νέα κόμματα, διακομματικές κυβερνήσεις, νέα πρόσωπα, δεν θα αλλάξει ριζικά ο πολιτικός πολιτισμός, οι πολιτικές λογικές και πρακτικές. Οι αλλαγές θα είναι του τύπου: «άλλαξε ο Μανωλιός και έβαλε τα ρούχα του αλλιώς». Αν αυτό επιβεβαιωθεί, τότε σε δέκα χρόνια θα είμαστε μια τριτοκοσμική επαρχία, μάλλον εντός ευρωζώνης. Η οικονομία θα περιοριστεί σε υπηρεσίες και προϊόντα χαμηλού κόστους, (τουρισμός, γεωργία), οι κερδοφόροι τομείς και ο ορυκτός πλούτος θα περάσουν αποκλειστικά στις μεγάλες πολυεθνικές. Η εθνική ταυτότητα (ακόμη και η Ελληνική γλώσσα) θα αλλοιωθεί σε μεγάλο βαθμό και η εξάρτηση από τα διεθνή κεφάλαια και τις άλλες χώρες θα είναι σχεδόν πλήρης. Η φτώχια θα διπλασιαστεί και η μεσαία τάξη θα περιοριστεί στο ελάχιστον.
Ένα αισιόδοξο σενάριο θα υπάρξει μόνο με την αναγέννηση του πολιτικού συστήματος με την ανάδειξη μιας νέες υγιούς και δυναμικής πολιτικής και επιχειρηματικής ελίτ. Σ΄ αυτή την περίπτωση, μπορεί να επιτευχθεί ο ολικός επαναπροσδιορισμός της χώρας μέσα από ριζικές και ταυτόχρονες αλλαγές στο κράτος, στους θεσμούς, στην παιδεία, στην οικονομία, στην ανάπτυξη, στην κουλτούρα και στον πολιτισμό. Αν αυτό συμβεί, τότε η Ελλάδα θα αντιμετωπίσει τις απειλές και θα εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες του παγκόσμιου περιβάλλοντος, αξιοποιώντας τα ανταγωνιστικά της πλεονεκτήματα και τους σημαντικούς πόρους της. Έτσι, σε δέκα χρόνια θα πρωταγωνιστεί σε πολλούς τομείς, θα εξασφαλίσει την ανταγωνιστικότητα, την εθνική κυριαρχία και την πρόοδο, την κοινωνική συνοχή και ευημερία. Θα είναι μια χώρα πρότυπο της δημοκρατίας, της οικονομίας και του πολιτισμού.
* Δημήτρης Μπουραντάς, καθηγητής, συγγραφέας, Δ/ντής Executive MBA & Msc στη Διοίκηση Ανθρωπίνων Πόρων, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
• H παγκοσμιοποίηση και οι κρίσεις του καπιταλιστικού συστήματος θα συνεχιστούν λόγω της ανακατανομής του πλούτου, της παραγωγής, της κατανάλωσης, των κλιματικών αλλαγών και προσφύγων. Συνεπώς, θ’ αυξηθούν οι αντιθέσεις, η αβεβαιότητα και η πολυπλοκότητα. Οι χώρες BRIC, και πιθανόν και άλλες, θα αυξήσουν σημαντικά την οικονομική και πολιτική τους επιρροή.
• Η Ευρώπη συνεχίζει αργά αλλά σταθερά την ολοκλήρωσή της προκειμένου να διατηρήσει τη θέση της.
• Οι Αραβικές χώρες θα δυτικοποιηθούν με πιο γρήγορους ρυθμούς.
• Ο πληθυσμός της Ελλάδας και της Ευρώπης θα συνεχίσει να γερνά.
• Οι πολίτες θα ασκήσουν πίεση για τη βελτίωση της δημοκρατίας, χωρίς όμως να επιφέρουν σημαντικές αλλαγές.
Με βάση τις παραπάνω παραδοχές, τα δύο σενάρια που θα μπορούσα να φαντασθώ για τη χώρα μας σε δέκα χρόνια συνδέονται άμεσα με την εξέλιξη του πολιτικού συστήματος. Το πρώτο βασίζεται στην παραδοχή ότι δεν θα έχουν ουσιαστικές αλλαγές στην πολιτική και οικονομική ελίτ της χώρας. Ενώ θα έχουμε πολιτικές διεργασίες, δηλαδή, νέα κόμματα, διακομματικές κυβερνήσεις, νέα πρόσωπα, δεν θα αλλάξει ριζικά ο πολιτικός πολιτισμός, οι πολιτικές λογικές και πρακτικές. Οι αλλαγές θα είναι του τύπου: «άλλαξε ο Μανωλιός και έβαλε τα ρούχα του αλλιώς». Αν αυτό επιβεβαιωθεί, τότε σε δέκα χρόνια θα είμαστε μια τριτοκοσμική επαρχία, μάλλον εντός ευρωζώνης. Η οικονομία θα περιοριστεί σε υπηρεσίες και προϊόντα χαμηλού κόστους, (τουρισμός, γεωργία), οι κερδοφόροι τομείς και ο ορυκτός πλούτος θα περάσουν αποκλειστικά στις μεγάλες πολυεθνικές. Η εθνική ταυτότητα (ακόμη και η Ελληνική γλώσσα) θα αλλοιωθεί σε μεγάλο βαθμό και η εξάρτηση από τα διεθνή κεφάλαια και τις άλλες χώρες θα είναι σχεδόν πλήρης. Η φτώχια θα διπλασιαστεί και η μεσαία τάξη θα περιοριστεί στο ελάχιστον.
Ένα αισιόδοξο σενάριο θα υπάρξει μόνο με την αναγέννηση του πολιτικού συστήματος με την ανάδειξη μιας νέες υγιούς και δυναμικής πολιτικής και επιχειρηματικής ελίτ. Σ΄ αυτή την περίπτωση, μπορεί να επιτευχθεί ο ολικός επαναπροσδιορισμός της χώρας μέσα από ριζικές και ταυτόχρονες αλλαγές στο κράτος, στους θεσμούς, στην παιδεία, στην οικονομία, στην ανάπτυξη, στην κουλτούρα και στον πολιτισμό. Αν αυτό συμβεί, τότε η Ελλάδα θα αντιμετωπίσει τις απειλές και θα εκμεταλλευτεί τις ευκαιρίες του παγκόσμιου περιβάλλοντος, αξιοποιώντας τα ανταγωνιστικά της πλεονεκτήματα και τους σημαντικούς πόρους της. Έτσι, σε δέκα χρόνια θα πρωταγωνιστεί σε πολλούς τομείς, θα εξασφαλίσει την ανταγωνιστικότητα, την εθνική κυριαρχία και την πρόοδο, την κοινωνική συνοχή και ευημερία. Θα είναι μια χώρα πρότυπο της δημοκρατίας, της οικονομίας και του πολιτισμού.
* Δημήτρης Μπουραντάς, καθηγητής, συγγραφέας, Δ/ντής Executive MBA & Msc στη Διοίκηση Ανθρωπίνων Πόρων, Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου