Τον περασμένο μήνα, το Ανεξάρτητο Γραφείο Αξιολογήσεων του ΔΝΤ, εξέδωσε μια συγκλονιστική έκθεση. Σύμφωνα με αυτήν, το ΔΝΤ κατηγορείται ότι απέτυχε να αναγνωρίσει τους παράγοντες που οδήγησαν στη μεγαλύτερη οικονομική κρίση από την εποχή του μεγάλου κραχ, όπως απέτυχε να προειδοποιήσει τα μέλη του, ώστε να πάρουν μέτρα.
Η έκθεση σημειώνει πως αρκετοί σημαίνοντες οικονομολόγοι είχαν προειδοποιήσει ξεκάθαρα, πριν το 2007, ότι η παγκόσμια οικονομία αντιμετωπίζει κινδύνους.
Ένας από αυτούς είναι και ο Raghuram Rajan, που στη πραγματικότητα ήταν ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, όταν προειδοποιούσε για την επερχόμενη οικονομική αστάθεια το 2005. Οι προειδοποιήσεις όμως αυτές συνάντησαν αδιαφορία, και δεν συμπεριλήφθηκαν σε καμία επίσημη ανακοίνωση, αναφορά, ή πρόταση του ΔΝΤ προς τα κράτη μέλη του.
Το ΔΝΤ αξίζει ένα μπράβο που επέτρεψε μια ανεξάρτητη αξιολόγηση της δράσης του στα χρόνια πριν από τη κρίση. Καλά θα ήταν να βλέπαμε κάτι ανάλογο και από τη Federal Reserve, το υπουργείο Οικονομικών, την Επιτροπή Κεφαλαιαγορών, και εκ μέρους άλλων παρόμοιων φορέων και οργάνων. Πάντως να είσαστε όλοι σίγουροι, πως ακόμη κι αυτή η ανεξάρτητη αξιολόγηση δεν πρόκειται να οδηγήσει σε κάποια θεμελιακή αλλαγή στο ΔΝΤ.
Ένας λόγος για αυτό είναι πως η έκθεση δεν ξεκαθαρίζει το ποια ήταν η βάση της κρίσης. Και κάτι τέτοιο θα ήταν χρήσιμο, αφού τα γεγονότα αποδεικνύουν μεγάλη ανικανότητα από πλευράς του ΔΝΤ να αναγνωρίσει τη δυναμική της κρίσης.
Οι φούσκες ακινήτων που οδηγούσαν την ανάπτυξη στις ΗΠΑ, στη Βρετανία, στην Ισπανία, στην Ιρλανδία, και αλλού, βρίσκονταν στο επίκεντρο της κρίσης. Οι φούσκες αυτές προκάλεσαν οξύτατες αποκλίσεις στις τιμές ακινήτων, τόσο σε σχέση με το παρελθόν όσο και σε σχέση με τα ενοίκια. Δεν υπήρχε περίπτωση αυτές οι τιμές να παραμείνουν σε αυτά τα ύψη. Το μόνο ερώτημα ήταν πότε θα σκάσει η φούσκα;
Επιπλέον, δεν υπήρχε περίπτωση να σκάσει η φούσκα και να μην περάσουμε σε πτώση της ζήτησης και αύξηση της ανεργίας. Στη περίπτωση των ΗΠΑ, οι φούσκες στα ακίνητα είχαν ανεβάσει τα έξοδα κατασκευής κατά 4 μονάδες του ΑΕΠ, ενώ οι δαπάνες κατανάλωσης αυξήθηκαν ακόμη περισσότερο.
Η οικοδομική υπερδραστηριότητα εξαιτίας της φούσκας, σήμαινε πως μόλις αυτή σκάσει, η τάση θα πέσει απότομα. Άρα, η κατάρρευση της φούσκας θα άφηνε ένα κενό 8-10 ποσοστιαίων μονάδων του ΑΕΠ. Στις ΗΠΑ, αυτό το χάσμα σε ετήσια ζήτηση, αντιπροσωπεύει μεταξύ $1.2 και $1.5 τρισεκατομμύρια.
Ποιοι μηχανισμοί θα κάλυπταν αυτό το χάσμα σύμφωνα με τους οικονομολόγους του ΔΝΤ; Τα πράγματα είναι απλά. Το προσωπικό του ΔΝΤ επέδειξε ανικανότητα. Ένα από τα προβλήματα που υπογράμμισε η έκθεση αξιολόγησης ήταν και το πρόβλημα της ομαδικής σκέψης (groupthink). Αυτό συμβαίνει όταν οι άνθρωποι λένε αυτά που θέλουν να ακούσουν τα αφεντικά τους, και οι όμοιοί τους, αντί να πουν την δική τους άποψη.
Οι προτάσεις για να αντιμετωπιστεί το φαινόμενο του groupthink, είναι πολύ ωραίες, αλλά όλοι ξέρουμε πως κανένας οικονομολόγος του ΔΝΤ δεν θα διακινδύνευε τη καριέρα του μη λέγοντας αυτά που θέλουν να ακούσουν οι ανώτεροί του. Αν όμως θέλουμε τους οικονομολόγους του ΔΝΤ και άλλων οργάνων να σκέφτονται ανεξάρτητα, θα πρέπει να ξέρουν ότι η δουλειά τους θα κινδυνεύει μόνο όταν θα λένε αυτά που θέλουν να ακούν οι προϊστάμενοί τους.
Όταν αναφέρω τη παραπάνω πρότασή μου σε συζητήσεις μαζί τους, διάφοροι οικονομολόγοι θεωρούν ότι αστειεύομαι. Όταν τους πείθω ότι μιλάω σοβαρά, θεωρούν πως η άποψή μου να καθίστανται υπεύθυνοι και να απολύονται επειδή δεν αναλύουν σωστά την οικονομία, είναι κάτι το απάνθρωπο και άδικο.
Στη πραγματικότητα όμως, δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι σε ολόκληρο το πλανήτη έχουν δει τις ζωές τους να καταστρέφονται εξαιτίας κάποιων οικονομολόγων, που δεν ήξεραν τι κάνουν. Απαράδεκτο λοιπόν είναι να τιμωρούνται με απολύσεις και ανεργία κάποιοι απλοί εργαζόμενοι, που δεν έφταιξαν σε τίποτα, ενώ οι οικονομολόγοι, τα λάθη των οποίων τους οδήγησαν στην ανεργία, να παραμένουν στο απυρόβλητο, και να συνεχίζουν να εργάζονται κανονικά.
Counterpunch
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου