Βία στο χώρο του αθλητισμού...

Συνέβη πριν από κάμποσες μέρες σε ποδοσφαιρικό αγώνα νέων(!) ΠΑΟΚ-Άρη: ο προπονητής του ΠΑΟΚ δέχτηκε επίθεση με μαχαίρι από οπαδό του Άρη.
Αμέσως μου ήρθαν στο μυαλό οι συμπλοκές στο Μαρκόπουλο μεταξύ των οπαδών Ολυμπιακού - Παναθηναϊκού και η στυγερή δολοφονία του Μ.Φιλόπουλου, πριν από τελικό βόλλεϋ γυναικών(!) το 2006 ή 2007 (δεν θυμάμαι ακριβώς).
Κοινά στοιχεία των 2 ανωτέρω σοβαρών περιστατικών:

1. Οδήγησαν σε σοβαρό τραυματισμό ή θάνατο ενός συνανθρώπου μας
2. Δεν συνέβησαν σε κάποιο αγώνα μεγάλου πρεστίζ και γοήτρου, αλλά σε σε αγώνα μικρότερου επιπέδου, που δε συγκεντρώνει πάνω του τους προβολείς της δημοσιότητας, ούτε το ενδιαφέρον που θα είχε ας πούμε ένα ντέρμπι Παναθηναϊκού - Ολυμπιακού στο Ολυμπιακό Στάδιο.

Μια εξήγηση θα μπορούσε να είναι η μικρότερη αστυνόμευση ενός αγώνα νέων ή ενός αγώνα βόλλεϋ γυναικών σε σχέση με έναν αγώνα που θα έφερνε στο γήπεδο 60.000 θεατές της μιας ομάδας.

Μια τέτοια εξήγηση όμως θα ήταν ανεπαρκής και θα συγκάλυπτε τα βαθύτερα αίτια που οδηγούν σε τόσο αιματηρές συμπλοκές και είναι σαφέστατα η κοινωνική κρίση και η οικονομική ασφυξία που πνίγει ολοένα και περισσότερους νέους ανθρώπους.

Τους πνίγει και τους σπρώχνει στο περιθώριο της κοινωνίας, οδηγώντας τους στην αναζήτηση όλο και πιο "παθολογικών" διεξόδων από τη δύσκολη κατάσταση στην οποία βρίσκονται: χρήση και κατάχρηση ναρκωτικών ουσιών, εγκληματικότητα, εκδηλώσεις βίας στο κοινωνικό πεδίο, έκφανση του οποίου είναι η βία μέσα κι έξω από τα γήπεδα.

Βία που δεν είναι απαραίτητο να εκδηλωθεί σε ένα ντέρμπι ποδοσφαίρου, όπου συγκεντρώνεται και το μεγαλύτερο ενδιαφέρον των φιλάθλων, αλλά και σε μικρότερης σημασίας αγώνες, ακόμα και αγώνες μεταξύ παιδιών κάτω των 19 ετών!

Ακόμα και τη φανέλα της αγαπημένης του ομάδας να φοράει κάποιος, κινδυνεύει να δεχτεί επίθεση από οπαδούς άλλης, αντίπαλης ομάδας, αν έχει την ατυχία να βρεθεί στο διάβα τους!

Έτυχε να είμαι παρών σε περιστατικό σε παραλία(1), όπου παραλίγο να υπάρξει συμπλοκή μεταξύ οπαδών αντιπάλων ομάδων γιατί οι μεν ενοχλήθηκαν που οι δε είχαν μαζί τους πετσέτα με τα χρώματα της αγαπημένης τους ομάδας!!!

Έχουμε δηλαδή να κάνουμε με περιστατικά βίας πέρα κι έξω υποτίθεται από κάθε λογική, που όμως εκφράζουν την κρίση συνολικά μιας κοινωνίας και την έκπτωση και κατάρρευση των αξιών.

Από τα τέλη του 19ου αιώνα ο Μαξ Σέλερ, Γερμανός κοινωνιολόγος μιλούσε για κατολίσθηση αξιών.

Ο μεγάλος Έλληνας δημοσιογράφος, ο αείμνηστος Κώστας Καλλιγάς μιλούσε για "ιζηματοποίηση" της κοινωνίας.

Αν δεν δούμε πρώτα το "δάσος" της γενικευμένης κοινωνικής κρίσης και αρκεστούμε στο "δέντρο" της απλής κατασταλτικής αντίληψης και της (πάντα υπαρκτής σίγουρα) αντιπαλότητας μεταξύ των οπαδών, τότε φοβάμαι πως χάνουμε το παιγνίδι.

Νόμοι υπάρχουν για την αντιμετώπιση αυτών των φαινομένων (το αν εφαρμόζονται και πόσο είναι άλλη συζήτηση).

Σε μια γενικευμένη κατάσταση ανομίας στο ευρύτερο κοινωνικό πεδίο όμως δεν επαρκεί μια στενή νομικίστικη ή οπαδίστικη ερμηνεία, αλλά μια συνολική θεώρηση με ανθρωπιστική ματιά και εμπλοκή επιστημόνων όλου του φάσματος των κοινωνικών επιστημών (κοινωνιολόγων, ψυχολόγων κλπ.).

Και καλό θα ήταν όι κοινωνικές επιστήμες να πάψουν να σνομπάρουν ως πεδίο έρευνας το χώρο του αθλητισμού, διαπνεόμενες από έναν αρτηριοσκληρωτικό διανουμενίστικο ελιτισμό...

Αλλά εδώ από τον ίδιο το χώρο του αθλητισμού (και ειδικά από το χώρο των αθλητικών ΜΜΕ) υποτιμάται η δυναμική μιας σύγχρονης κοινωνιολογικής ανάλυσης των φαινομένων βίας (και ρατσισμού και άλλων φαινομένων κοινωνικής παθολογίας)...

Θα περιμέναμε μια διαφορετική αντιμετώπιση από το χώρο των κοινωνικών επιστημών; (και μιλώ εδώ ως κοινωνιολόγος...ετεροαπασχολούμενος!)