Ἡ ἀλληλοπεριχώρηση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί τῆς Παναγίας
μεταμορφώνουν καί ἀνυψώνουν τόν ἄνθρωπο σέ κατά χάριν Θεό
(Μέσα ἀπό τήν Ἁγία Γραφή καί τήν ὑμνολογία μας )
¨Σταυρὸς ἁπάντων τῶν καλῶν, παρεκτικὸς καθορᾶται, προσκυνούμενος, καὶ πᾶσα ἡ κτίσις, ἑορτάζει ἐν χαρᾷ, φωτιζομένη χάριτι, τοῦ ἐν αὐτῷ βουλήσει, ἀνυψωθέντος Θεοῦ ἡμῶν¨.( ζ΄ὠδή τῆς ἑορτῆς τῆς προόδου τοῦ Τιμίου Σταυροῦ)
¨Παρθενικῆς ἐκ νεφέλης σε τεχθέντα, καὶ σάρκα γενόμενον, καὶ πρὸς τὸ ὄρος Θαβώρ, μεταμορφούμενον Κύριε, καὶ τῇ νεφέλῃ, τῇ φωτεινῇ σε περικυκλούμενον, φωνὴ τοῦ Γεννήτορος, ἀγαπητὸν σὲ Υἱόν, τῶν μαθητῶν συμπαρόντων σοι, σαφῶς ἐδήλου, ὡς ὁμοούσιον καὶ ὁμόθρονο¨.(Ἀπό τούς Αἴνους τῆς Μεταμορφώσεως)
Ἀπ΄ ἀρχῆς τῆς περιόδου τῶν παρακλήσεων τοῦ Δεκαπενταυγούστου πρός τήν Ἁγνήν καί Καλήν Παναγία μας, ὁ Υἱός της καί Μεσσίας Ἰησοῦς Χριστός στέλνει στούς πιστούς Ὀρθοδόξους ἁπλόχερα τήν Ἄκτιστη Χάρη Του[1]. Ἡ εἰρήνη τῆς καρδιᾶς[2],ἡ καθαρότητα τῶν λογισμῶν καί τά δάκρυα τῆς μετανοίας καί εὐχαριστίας, εἶναι τά πλέον χαρακτηριστικά γνωρίσματα αὐτῆς τῆς πνευματικῆς εὐωχίας στήν διάρκεια τῶν παρακλήσεων.
Ὁ Τριαδικός Θεός μας, ὅμως, μέ περισσή ἀγάπη καί λεπτότητα, τούς ἐλέγχει καί τούς ὑπενθυμίζει, ὅτι διά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ξαναβρίσκουμε τόν χαμένο ἑαυτό μας[4], ἀλλά καί ὅτι αὐτοκαταστρέφονται ὅσοι τά βάζουν μέ τήν Ἐκκλησία. Ὁ Μεσσίας Ἰησοῦς εἶναι ἡ Εἰρήνη τοῦ κόσμου, ἡ Ὁδός, ἡ Ἀλήθεια καί ἡ Ζωή[5]. Ἀπ΄ Αὐτόν ἐξέρχεται καί καταβαίνει πρός τόν κόσμο κάθε καλό, ἀγαθό καί ὡραῖο. Μέσα στίς ἅγιες ἐντολές Του κρύβεται μυστικά ἡ Βασιλεία τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί ὁ τηρῶν αὐτές τίς ἐντολές καθίσταται κατοικητήριον τῆς Τριαδικῆς Θεότητος.
«᾿Εὰν ἀγαπᾶτέ με, τὰς ἐντολὰς τὰς ἐμὰς τηρήσατε»(Ἰω. ιδ΄, 15)· «ὁ ἔχων τὰς ἐντολάς μου καὶ τηρῶν αὐτάς, ἐκεῖνός ἐστιν ὁ ἀγαπῶν με· ὁ δὲ ἀγαπῶν με ἀγαπηθήσεται ὑπὸ τοῦ πατρός μου, καὶ ἐγὼ ἀγαπήσω αὐτὸν καὶ ἐμφανίσω αὐτῷ ἐμαυτόν...ἐάν τις ἀγαπᾷ με, τὸν λόγον μου τηρήσει, καὶ ὁ πατήρ μου ἀγαπήσει αὐτόν, καὶ πρὸς αὐτὸν ἐλευσόμεθα καὶ μονὴν παρ᾿ αὐτῷ ποιήσομεν»(Ἰω. ιδ΄, 21-23).
Ὁ Ἅγιος Θεός, ἀπ΄ἀρχῆς, δέν ἠθέλησε νά συμμαχήσει μέ τή σοφία αὐτοῦ τοῦ κόσμου, δηλαδή μέ τή Φύση αὐτῆς τῆς σοφίας πού προέρχεται ἀπό τούς ἀνθρώπους καί εἶναι ξένη τοῦ ἀληθινοῦ Θεοῦ. Τουναντίον, εὐδόκησε νά σώσει τόν κόσμο μέ τή «μωρία» τοῦ κηρύγματος τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀναστάσεως[6], ὅπου καταγγέλλεται ἡ ἀτιμία, ἡ ὑποκρισία, καί ἡ σκληροκαρδία τῆς ψευδωνύμου γνώσεως καί φιλοσοφίας τοῦ κόσμου καί βεβαίως τῆς Νέας Ἐποχῆς. Τοῦτ᾿ ἔστιν, θά λέγαμε, ὅλων ἐκείνων πού εὑρίσκονται ἔξω καί πέρα ἀπό τή σφαῖρα τοῦ κηρύγματος τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Μεσσίου.
Ὑπάρχουν, βέβαια καί οἱ ἀντιλέγοντες, πού λένε:
Α) Πῶς νά βεβαιωθοῦμε ὅτι θά ζήσουμε αἰώνια, ἄν πιστέψουμε Αὐτόν πού πέθανε στόν Σταυρό;
Β) Πῶς θά λάβουμε εὐλογία ἀπό Ἐκεῖνον πού ἔγινε κατάρα;
Γ) Πῶς θά δικαιωθοῦμε αἰώνια, ὅταν ὁ Δικαιῶν Χριστός κατεκρίθη και θανατώθη ὡς κατάδικος;
Μία βασική πρώτη προϋπόθεση γιά νά κατανοήσει κάποιος τήν σταυροαναστάσιμη ζωή τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ συγκεκριμένη παρακάτω ταπεινή προσευχή· “Δέσποτα Χριστέ...χάρισαί μοι τῷ πολλά Σοι πταίσαντι δάκρυα κατανύξεως·...γλύκανόν μου τήν ψυχήν τῷΣῷ τιμίῳ αἵματι, ἀπό τῆς πικρίας ἥν με ὁ ἀντίδικος ἐπότισεν.Ὕψωσόν μου τόν νοῦν πρός Σέ, κάτω ἑλκυσθέντα, καί ἀνάγαγέ με ἀπό τοῦ χάσματος τῆς ἀπωλείας· ὅτι οὐκ ἔχω μετάνοιαν, οὐκ ἔχω κατάνυξιν, οὐκ ἔχω δάκρυον παρακλητικόν, τά ἐπανάγοντά με τέκνα πρός ἰδίαν κληρονομίαν. Ἐσκότισμαι τόν νοῦν ἐν τοῖς βιωτικοῖς πάθεσι, καί οὐκ ἰσχύω ἀτενίσαι πρός Σε ἐν ὀδύνῃ, οὐ δύναμαι θερμανθῆναι τοῖς δάκρυσι τῆς πρός Σέ ἀγάπης. Ἀλλά, Δέσποτα Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ὁ θησαυρός τῶν ἀγαθῶν, δώρησαί μοι μετάνοιαν ὁλόκληρον καί καρδίαν ἐπίπονον εἰς ἀναζήτησίν Σου·χάρισαί μοι τήν χάριν Σου καί ἀνακαίνισον ἐν ἐμοί τάς μορφάς τῆς Σῆς εἰκόνος.Κατέλιπόν Σε, μή μέ ἐγκαταλίπῃς· ἔξελθε εἰς ἀναζήτησίν μου, ἐπανάγαγέ με πρός τήν νομήν Σου, συναρίθμησόν με τοῖς προβάτοις τῆς ἐκλεκτῆς Σου ποίμνης, καί διάθρεψόν με σύν αὐτοῖς ἐκ τῆς χλόης τῶνθείων Σου Μυστηρίων· πρεσβείαις τῆς Πανάγνου Μητρός Σου καί πάντων τῶν Ἁγίων Σου· Ἀμήν!” (Ἱκετήριος κανών στόν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό).
Κατόπιν τούτου, χρειάζεται πίστη καί εἰλικρίνεια ὅταν προσκυνοῦμε τόν Τίμιο Σταυρό, ὥστε δι᾿ αὐτοῦ νά καθαγιάζεται ἡ ψυχή μας, νά μή μᾶς παραξενεύει τό νόημά του, ἀλλά καί νά μᾶς θεραπεύει πάσης φύσεως νοσήματα[7]. Τότεσυνειδητοποιοῦμε τή σημασία του.
Γιά νά κατανοήσουμε τό Μυστήριο τῆς Ἑκούσιας «ἀτιμώσεως» τοῦ Μεσσίου, ὀφείλουμε πρώτιστα νά μελετήσουμε καί νά ἀποκτήσουμε μέ τή Χάρη, τή Θεϊκή θυσιαστική ἀγάπη τοῦ Πατρός, πού φανερώνεται δι΄Υἱοῦ ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι στούς πιστούςμέ τή Σταυρική θυσία τοῦ Ἰησοῦ στόν Φρικτό Γολγοθά καί ἐφ᾿ ὅσον πιστέψουμε σ΄αὐτό τό Μέγα καί Φρικτό Μυστήριο, θά καυχώμεθα ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Χριστοῦ, χωρίς νά σκανδαλιζόμεθα καί νά σκανδαλίζουμε[8].
Αὐτή ἡ θυσία εἶναι τό μυστήριο τῆς ὑπακοῆς τοῦ Μεσσίου πρός τόν Πατέρα. «Πλήν οὐχ ὡς ἐγώ θέλω, ἀλλ᾿ ὡς σύ» ( Ματθ. κστ΄, 39). Ὅλοι σχεδόν οἱ Ἅγιοι Προφῆτες ἔγραψαν γι΄αὐτήν τήν ἑκούσια ἀτίμωση τοῦ Σταυρικοῦ θανάτου καί τήν Ἀνάσταση τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καί Θεοῦ. Αὐτή ἡ Σταυρική θυσία ἔσχισε ὁριστικά τό χειρόγραφο τῆς παρακοῆς καί τῆς ἀτιμίας. Γκρέμισε τό μεσότοιχο πού χώριζε τόν Θεό ἀπό τούς ἀνθρώπους καί ἔδωσε στούς πάντες τήν δυνατότητα νά καταστοῦν τίμιοι καί φιλότιμοι.
Ἡ γλυκειά μας ἡ Παναγία, διηκόνησε μέ τήν Ἁγιότητα καί τήν Παρθενία, καθώς καί μέ τήν ἀπόλυτη ὑπακοή καί ταπείνωσή της, - «ἰδού ἡ δούλη Κυρίου·γένοιτό μοι κατά τό ρῆμα σου» ( Λουκ. α΄, 38) - αὐτό τό φοβερό Μυστήριο τῆς Σωτηρίας τῶν ἀνθρώπων. Ἕτσι καθημερινά εὐχαριστώντας, Τήν παρακαλοῦμε νά μεσιτεύει γιά ἐμᾶς καί νά μᾶς συμπαρίσταται[9].
Τί καί ἄν κάποιοι, μικροί καί ἀνόητοι, παραμένουν στήν ἀτιμία τῆς ἀπιστίας τους καί διδάσκουν οὕτω τούς ἀνθρώπους; Μήπως θά καταργήσουν τήν Ἀλήθεια; Ἰδού τί τούς ἀπαντᾶ στό πρόβλημά τους ὁ Μεσσίας, ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι, μέ τή γραφίδα τοῦ προφητάνακτος Δαυΐδ: «Μή αἰσχυνθείησαν ἐπ᾿ ἑμέ οἱ ὑπομένοντές σε Κύριε, Κύριε, τῶν δυνάμεων, μηδέ ἐντραπείησαν ἐπ᾿ ἐμέ οἱ ζητοῦντες Σε ὁ Θεός τοῦ Ἰσραήλ...ὅτι ὁ ζῆλος τοῦ οἴκου σου κατέφαγέ με καί οἱ ὀνειδισμοί τῶν ὀνειδιζόντων σε ἐπέπεσαν ἐπ᾿ ἐμέ. (Ψαλμός 68)
Ἐν κατακλεῖδι,
Ἰδού ἄνθρωποι τό μεγαλεῖον τῆς ὑπέρτατης θυσίας τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ καί τοῦ Υἱοῦ τῆς Παρθένου: «Σήμερον τῆς σωτηρίας ἡμῶν τὸ κεφάλαιον, καὶ τοῦ ἀπ' αἰῶνος μυστηρίου ἡ φανέρωσις· ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ, υἱὸς τῆς Παρθένου γίνεται, καὶ Γαβριὴλ τὴν χάριν εὐαγγελίζεται».(Ἀπολυτίκιο Εὐαγγελισμοῦ).
Νά γίνουμε θεοί κατά χάριν καί νά ζήσουμε τήν Θεία Μεταμόρφωση.
¨Δεῦτέ μοι πείθεσθε λαοί, ἀναβάντες εἰς τὸ ὄρος τὸ Ἅγιον, τὸ ἐπουράνιον ἀΰλως στῶμεν ἐν πόλει ζῶντος Θεοῦ, καὶ ἐποπτεύσωμεν νοῒ Θεότητα ἄϋλον, Πατρὸς καὶ Πνεύματος, ἐν Υἱῷ μονογενεῖ ἀπαστράπτουσαν¨.(θ΄ὠδή κανόνος Μεταμορφώσεως)
¨Ὁ ἀκολουθῶν ἐμοί οὐ μή περιπατήσῃ ἐν τῇ σκοτίᾳ, ἀλλ᾿ ἕξει τό φῶς τῆς ζωῆς¨(Ἰω. η΄, 12).
Ναί, Κύριε Ἰησοῦ. Ἐσύ εἶσαι ὁ Ἦν, ὁ Ὤν καί ὁ Ἐρχόμενος[10]. Ἐσύ εἶσαι τό Πᾶν. Σέ σένα, Κύριε, ἡ Δόξα, ἡ Τιμή καί τό Κράτος εἰς τούς αἰῶνας.Ἀμήν.
Πρεσβυτέρου Ἀθανασίου Μηνᾶ
[1] «καὶ ἐγὼ ἐρωτήσω τὸν πατέρα καὶ ἄλλον παράκλητον δώσει ὑμῖν, ἵνα μένῃ μεθ᾿ ὑμῶν εἰς τὸν αἰῶνα» (Ἰω. ιδ΄, 16)
[2] ¨Τῶν παθῶν μου τὸν τάραχον, ἡ τὸν κυβερνήτην τεκοῦσα Κύριον, καὶ τὸν κλύδωνα κατεύνασον, τῶν ἐμῶν πταισμάτων, Θεονύμφευτε¨,(Μικρός Παρακλητικός, Ὠδή δ΄, στ.2ος)
[3] «τὸ Πνεῦμα τῆς ἀληθείας, ὃ ὁ κόσμος οὐ δύναται λαβεῖν, ὅτι οὐ θεωρεῖ αὐτὸ οὐδὲ γινώσκει αὐτό· ὑμεῖς δὲ γινώσκετε αὐτό, ὅτι παρ᾿ ὑμῖν μένει καὶ ἐν ὑμῖν ἔσται» (Ἰω. ιδ΄,17)
[4] ¨Ἁγίῳ Πνεύματι, πᾶσα ψυχὴ ζωοῦται, καὶ καθάρσει ὑψοῦται, λαμπρύνεται...¨(ἀναβαθμοί δ΄ἤχου)
[5] «ἐγώ εἰμι ἡ ὁδὸς καὶ ἡ ἀλήθεια καὶ ἡ ζωή» (Ἰω. ιδ΄,6)
[6] «τά μωρά τοῦ κόσμου ἐξελέξατο ὁ Θεός ἵνα τούς σοφούς καταισχύνῃ» (Α΄ Κορ. α΄, 27)
[7] ¨Πρόκειται ξένον τοῖς ὁρῶσι θέαμα, Σταυρὸς ὁ τίμιος, καὶ ὡς πηγὴ βρύει, ψυχικὰ χαρίσματα, καὶ παύει ἁμαρτήματα, καὶ νοσήματα λύει, καὶ τὰ φρονήματα ῥώννυσι, τῶν εἰλικρινῶς προσκυνούντων αὐτόν.¨( α΄ὠδή κανόνος τῆς προόδου τοῦ Τιμίου Σταυροῦ).
[8] «Μακάριός ἐστιν ὅς ἐάν μή σκανδαλισθῇ ἐν ἐμοί»(Ματθ. ια΄,6)
[9] ¨Ὦ Δέσποινα, τοῦ κόσμου γενοῦ μεσίτρια¨ (παρακλητικός κανόνας)
