ΓΕΩΡΓΙΟΣ – ΧΡΥΣΟΒΑΛΑΝΤΗΣ ΚΟΥΓΙΑΓΚΑΣ,
Μαθητής Τρίτης Λυκείου, Τύρναβος 27.2.2021
ΑΡΘΡΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΘΛΟΘΕΤΗΣΗ ΤΟΥ ΤΑΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΘΝΟΥΣ
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΙΣ 23.6.2022
Η 25η Μαρτίου του 2021 σηματοδοτεί την συμπλήρωση 2 αιώνων από την κήρυξη του εθνικοαπελευθερωτικού μας αγώνα. Από την ημέρα που σύσσωμος ο Ελληνισμός ενώθηκε γύρω από το μεγάλο και ελπιδοφόρο όνειρο της ελευθερίας και της αυτοδιάθεσης. Από τη στιγμή που όλοι οι Ρωμιοί, κληρικοί και λαϊκοί, άρχοντες και απλοί άνθρωποι, έχοντας στην καρδιά τους τη φλόγα της ελπίδας και βαστάζοντας στους ώμους τους τον ζυγό της σκλαβιάς αιώνων, διεκήρυξαν πάντα τα έθνη πως επιθυμούν να αφήσουν την ραστώνη και τον πεσιμισμό, να στηριχτούν στον Κύριο και Θεό τους και να αγωνιστούν για να δουν τον τόπο τους ελεύθερο, ειδάλλως να πεθάνουν κάτω από τη σημαία του Σταυρού. Και ο Κύριος ΄΄ἐπέβλεψεν ἐπὶ τὴν προσευχὴν τῶνταπεινῶν καὶ οὐκ ἐξουδένωσε τὴν δέησιν αὐτῶν΄΄[Ψαλμός 101] . Μια Επανάσταση καταδικασμένη από τους τότε ισχυρούς του κόσμου σε αποτυχία, αποδείχτηκε τελέσφορη και καρποφόρα.
Η επέτειος αυτή δυστυχώς δεν φαίνεται να τύχει της προβολής και ανταπόκρισης που αναμφίβολα της αξίζει, αφού ακόμα και όσες τυπικές και υποτονικού χαρακτήρα εκδηλώσεις που έχουν προγραμματιστεί επισκιάζονται από την πανδημία. Εκτός αυτού όμως, είναι γεγονός πως το ελεύθερο κατ’όνομα Ελληνικό κράτος, όχι μονο δεν αντιστοιχίζεται στο ηθικό ύψος του 1821,αλλά βρίσκεται σε μια από τις πλέον κρίσιμες περιόδους της ιστορίας του. Απόδειξη αποτελεί το γεγονός πως μια ματιά στην σημερινή πραγματικότητα πιστοποιεί πως το έθνος μας, ποτέ άλλοτε στην ιστορία του δεν βρέθηκε σε χειρότερη θέση, από άποψη πνευματικής, πολιτικής, δημογραφικής, οικονομικής και πολιτιστικής δυναμικής. Έτσι, δεν προκαλεί έκπληξη η απορία η αναβολή της εκπλήρωσης μιας επιθυμίας των ίδιων των αγωνιστών της Ελληνικής Επανάστασης : του Τάματος του Έθνους.
Οι πρόγονοι μας, βλέποντας την Θεία πρόνοια να ευλογεί και να δωρίζει στην προσπάθεια τους την επιτυχία και αναγνωρίζοντας στο Πρόσωπο του Θεού και Σωτήρος όλου του κόσμου τον Ευεργέτη και Λυτρωτή αυτού του τόπου, οραματίστηκαν την ανέγερση ενός μεγαλοπρεπούς ναού, ενός φάρου της ορθοδοξίας και συμβόλου της νίκης του Φωτός έναντι στο έρεβος της καταπίεσης και της δουλείας.
Οι ρίζες του οράματος αυτού ετέθησαν ουσιαστικά το 1824, με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη να αποτελει τον εμπνευστή του. Πράγματι, στις 31 Ιουλίου 1829 η Δ’ Εθνική Συνέλευσις στο Άργος εξέδωσε το Η’ Ειδικό Ψήφισμα για την εκπλήρωση του Τάματος του Έθνους:
«Η Δ’ Εθνική Συνέλευσις των Ελλήνων νομίζει εαυτήν ευτυχή, γενομένη το όργανον δι’ ου το Έθνος εκπληροί το πλέον εφετόν των χρεών του, το να αναπέμψη την ευγνωμοσύνην του προς τον Θεόν, όστις έδειξε τοιαύτα θαύματα διά την σωτηρίαν του. Όταν η τοπική περιφέρεια της Ελλάδος και η καθέδρα της Κυβερνήσεώς της κατασταθώσιν οριστικώς και οι οικονομικοί πόροι του Κράτους επιτρέψωσιν, θέλει ανεγερθή κατά διαταγήν της Κυβερνήσεως εις την καθέδραν αυτής, Ναός
επ’ ονόματι του Σωτήρος τιμώμενος».
Το Ψήφισμα υπεγράφη από τον κυβερνήτη Ιωάννη Καποδίστρια και δημοσιεύθηκε στο υπ’ αριθμ. 5 φύλλο της «Εφημερίδος της Κυβερνήσεως». Το επόμενο βήμα έγινε επί Βασιλέως Όθωνος, οποίος εξέδωσε διάταγμα (ΦΕΚ υπ’ αριθμ. 12/11-4-1838) για την ανέγερση του «Τάματος του Έθνους», το οποίο έμεινε όμως ανεφάρμοστο για οικονομικούς λογούς. Ακολουθήσαν προσπάθειες του Α. Ζαιμη και του Ελ. Βενιζελου, που αφορούσαν ηρώο αγωνιστών με ναό του Σωτήριος. Στην περίπτωση αυτή, επελέγη ως χώρος ο λόφος Αρδηττού, πλησίον του Παναθηναϊκού Σταδίου. Ας σημειωθεί πως καθ’ όλη τη διάρκεια του δευτέρου μισού του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ου, το αίτημα για την ανέγερση του Τάματος παρέμενε επίκαιρο, και για τον σκοπό αυτόν εργάστηκαν σπουδαίοι Έλληνες και ξένοι αρχιτέκτονες. Ενδεικτικά ας αναφερθεί ο Ε. Τσιλερ, που πρότεινε μια απαράμιλλης αισθητικής ανάπλαση του λόφου του Λυκαβηττού, με τον Ναό στην κορυφή, καθώς και ο Λύσανδρος Καυτατζογλου, ο οποίος μάλιστα διέθεσε ένα σημαντικό ποσό για την ανέγερση του μνημείου. Οι κληρονόμοι του τελευταίου, με την παρότρυνση της τότε κυβέρνησης, διοχέτευσαν το ποσό στην κατασκευή ενός σταδίου στη Θεσσαλονίκη, που ονομάστηκε έτσι Καυτατζόγλειο.
Γενικότερα, το Τάμα του Έθνους είχε πολλές μορφές: άλλοτε γινόταν προσπάθειες για Μητροπολιτικό Ναό, άλλοτε για ένα μεγάλο προσκύνημα στα Τουρκοβούνια
και άλλοτε για Πανελλήνιο Ηρώο. Κοινή συνιστάμενη όλων αυτών υπήρξε η παρουσία ναού επ’ονόματι του Σωτήρος, που υπογράμμιζε έτσι την Πιστή ως ‘‘πηγή ζώσα’’ του Ελληνισμού. Όσον αφορά το εγχείρημα της ανεγέρσεως νέου Μητροπολιτικού Ναού, επι αρχιεπίσκοπου Χρυσοστόμου Β, το θέμα ανακινήθηκε. Επικεφαλής του έργου οριστικέ ο τότε αρχιμανδρίτης Ιερώνυμος Κοτσώνης [μετέπειτα Αθηνών] και μετά από συζήτηση με τον Κων. Δοξιάδη [τον σπουδαιότερο πολεοδόμο παγκοσμίως την εποχή εκείνη], αποφασίστηκε η ανέγερση του στα νταμάρια του Λυκαβηττού. Έπειτα, μετά και τις προσπάθειες της Επταετίας, τη σκυτάλη έλαβε ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, ο οποίος, αμέσως μετά την εκλογή του επισήμανε την ηθική, αλλά και πρακτική αναγκαιότητα της πραγματοποίησής του Τάματος του έθνους. Έτσι στο διάστημα των 10 ετών της αρχιποιμαντορίας του, δεν έπαψε να ενδιαφέρεται για το θέμα. Μάλιστα, ως πιθανοί χώροι ανέγερσης του ναού είχαν προταθεί οι εξής θέσεις: Λεωφόρος Αλεξάνδρας [προσφυγικά και γήπεδο ΠΑΟ], πάρκο πρώην Κορεάτικης Αγοράς [Γκάζι], εκκλησιαστικές εκτάσεις σε Καρέα και Υμηττό, εκτάσεις στο Γουδί καθώς και ο χώρος πίσω από το Πολεμικό μουσείο. Δυστυχώς το Ελληνικό Κράτος κώφευε στις εκκλήσεις του.
Όπως διαφαίνεται από τα παραπάνω, το Τάμα του Έθνους δεν αποτελεί απλώς όνειρο κάποιων ρομαντικών ιδεολόγων, αλλά ένα φλέγον ζήτημα που απασχόλησε το Ελληνικό Κράτος στο μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας του. Ωστόσο, η ιστορία του εγχειρήματος είναι άγνωστη στους περισσοτέρους, ενώ κάποιοι άλλοι το συνδέουν με ακραίους πολίτικους χώρους η με τη δικτατορία. Τα παραπάνω όμως είναι τελείως άτοπα, αφού το Τάμα του Έθνους περικλείει όλους τους Έλληνες, ανεξαρτήτως πολίτικων πεποιθήσεων η άλλης διάκρισης.
Αλλά ας αναλογιστεί ο καθένας τι θα σήμαινε η ανέγερση του Ιερού Ναού του Σωτήριος Χριστού στην Ελλάδα του 2021… Ζούμε σε μια εποχή πλήρους μηδενισμού, όπου οι αξίες και τα ιδανικά έρχονται σε δεύτερη μοίρα και η πίστη λοιδορείται ως κάτι απαρχαιωμένο, το οποίο ο σύγχρονος άνθρωπος οφείλει να αποκλείσει από τη ζωή του, για να ενδυθεί την ψευδή πορφύρα της προόδου. Η κοινωνία εξελίσσεται με φρενήρεις ρυθμούς και φαίνεται πως οι έννοιες του Θεού και του Έθνους – δηλαδή οι αξίες στις οποίες η ανθρωπότητα στηρίχθηκε για χιλιετίες- δεν έχουν θέση στη νέα πραγματικότητα. Ο άνθρωπός ζει στην πνευματική αγνοία, ιδανικοποιει τα πάθη του και αρνείται τον Θεό. Σαν νέος Αδάμ, νομίζει πως η Εδέμ της τεχνολογικής υπέροχης και της υλικής ευδαιμονίας ανήκει σε αυτόν αποκλειστικά και ξεχνά πως μέσα του κατοικεί μια ψυχή με αιώνια προοπτική.
Μέσα σε αυτόν τον κυκεώνα, υπάρχουν και εκείνοι που επιλέγουν τον άλλο δρόμο, εκείνο της πίστης, της προσφοράς και της ηθικής ακεραιότητας. Σε τέτοιους ανθρώπους στηρίζεται και το Ίδρυμα Προασπίσεως Ηθικών και Πνευματικών Αξίων, που με επικεφαλής τον Ιωάννη Αναγνωστόπουλο και τη σύζυγο του Αικατερίνη, εργάζεται για την πραγματοποίηση του Τάματος του Έθνους, αυτού του σπουδαίου και τόσο συμβολικού μνημείου δοξολογίας και ευγνωμοσύνης προς τον Σωτήρα ημών Ιησού Χριστό. Αλλά και ο πιστός λαός, με ενθουσιασμό αγαλλίασε την προσπάθεια του ιδρύματος, με τρανή απόδειξη την επιτυχία που σημειώνει το περιοδικό Φωτεινή Γραμμή, αλλά και όσες εκδηλώσεις πραγματοποιήθηκαν για το σκοπό αυτό.
Έτσι, μπορούμε με ασφάλεια να ισχυριστούμε πως έχουν πλέον ωριμάσει οι συνθήκες για την εκπλήρωση του Τάματος του Έθνους. Είναι πλέον καιρός να οικοδομηθεί στην Αθήνα ένας μεγαλοπρεπής ναός, αντάξιος της ιστορίας και του μεγέθους της, που με την αρχιτεκτονική του θα αντανακλά τη δισχιλιετή κληρονομιά της Ορθοδοξίας, αλλά και το ελπιδοφόρο μέλλον που, συν Θεώ, θα καταφθάσει. Με την αξιοποίηση όλων των συγχρόνων μηχανικών και αισθητικών ικανοτήτων και, κυρίως, με την σωστή διαχείριση στην κατασκευή του, είναι βέβαιο ότι ο ναός θα γίνει πραγματικότητα, και μάλιστα σε όχι μεγάλο χρονικό διάστημα. Αξίζει να σημειωθεί πως το ζεύγος Αναγνωστοπούλου, μαζί με τον καθένα που επιθυμεί να προσφέρει θα καλύψουν τα έξοδα κατασκευής, αφού σε καμία περίπτωση δεν ζητούμε να επιβαρυνθεί οικονομικά η πολιτεία [αλώστε, αρκετά αυτή σπατάλησε επι δεκαετίες σε υπερκοστολογημενα έργα].
Ας μην παραθεωρούμε και το γεγονός ότι, το Τάμα του Έθνους δεν αποφασίστηκε από τον οποιοδήποτε, αλλά από εκείνους των οποίων οι αγώνες είναι ο λόγος που εμείς σήμερα μπορούμε να θεωρούμαστε ελεύθεροι. Πως μπορεί η συνείδηση μας να αδιαφορεί εμπρός στην ιερή επιθυμία τους; Πως αρνείται ένα κράτος δομημένο στις αρχές της ευνομίας και της δικαιοσύνης να αρνείται την εφαρμογή μιας απόφασης που λήφθηκε από το ανώτερο δυνατό θεσμικό όργανο, δηλαδή μια Πανελλήνια Εθνοσυνέλευση;
Ας λάβουμε παραδείγματα από τους ομόδοξους λαούς, που, αν και υπέφεραν πολλαπλάσιες δοκιμασίες, όχι μόνο δεν κάμφθηκαν, αλλά ανήγειραν τα δικά τους ‘’Τάματα’’, δοξάζοντας τον Κύριο. Η Σερβία πρόσφατα ολοκλήρωσε τον περικαλλή ναό του Αγίου Σάββα στο Βελιγράδι, η Ρουμανία αποπερατώνει εντός ολίγου νέο Καθεδρικό Ναό στο Βουκουρέστι, η Γεωργία κοσμείται από τον νεόδμητο Καθεδρικό Ναό Αγίας ΤριάδοςΤιφλίδας. Και τέλος η Ρωσία, σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για την Νίκη στους Ναπολεόντειους πολέμους οικοδόμησε τον ναό του Σωτήρος στην Μόσχα. Οι μπολσεβίκοι τον αποσάθρωσαν εκ θεμέλιων, αλλά οι πιστοί κατάφεραν να τον ξαναχτίσουν την δεκαετία του 1990, και σήμερα καυχώνται για αυτόν.
Κατανοούμε φυσικά πως, ακόμη και με την παράθεση των παραπάνω στοιχείων, θα υπάρξουν εκείνοι που θα υποβιβάσουν την αξία του Τάματος του Έθνους στο επίπεδο ενός απλού εκκλησιαστικού έργου. Θα ισχυριστούν πως σε εποχές οικονομικής στενότητας, δεν θα ήταν σώφρον να δοθούν τόσα πολλά χρήματα για την κατασκευή ναών. Θα μιμηθούν έτσι τον Ιούδα, που θεώρησε σπάταλη την προσφορά μύρου στον Κύριο και υποκρίθηκε ένα ψευδεπίγραφο ανθρωπισμό για να δικαιολογήσει την δική του ασέβεια.
Ας μην εθελοτυφλούμε μπροστά στο αίτημα που η ιστορία μας επιτάσσει. Ας μην προφασιζόμαστε προφάσεις εν αμαρτίαις. Κάθε συνειδήτος ορθόδοξος χριστιανός γνωρίζει πως σε τέτοιες ακριβώς εποχές είναι που υπάρχει η ανάγκη τέτοιων πράξεων και οραμάτων. Οραμάτων που σαν πυξίδα προβάλουν ασφαλή πορεία και εμφυσούν σκιρτήματα του Πνεύματος. Οραμάτων που σαλπίζουν στο σύνολο, αλλά και τον καθένα ξεχωριστά την ανάγκη στροφής προς το Αιώνιον, το Αληθές.
Η σάλπιγγα ηχεί. Ὁ ἔχων ὦτα ἀκούειν ἀκουέτω….
ΓΕΩΡΓΙΟΣ – ΧΡΥΣΟΒΑΛΑΝΤΗΣ ΚΟΥΓΙΑΓΚΑΣ,
Μαθητής Τρίτης Λυκείου, Τύρναβος 27.2.2021
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου