Ο πληροφοριοδότης των ΗΠΑ Έντουαρντ Σνόουντεν έχει καταφύγει τόσο καιρό μέσα στη ζώνη διέλευσης ενός αερολιμένα της Μόσχας, που κάποιοι δημοσιογράφοι και ειδήμονες τον συγκρίνουν με το The Terminal, την ταινία με τον Τομ Χανκς.
Μετά την προϋπόθεση που έθεσε η Ρωσία, ότι ο Σνόουντεν θα μπορούσε να μείνει μόνο υπό την προϋπόθεση ότι θα σταματήσει να «βλάπτει» τις ΗΠΑ, η οργάνωση WikiLeaks ανακοίνωσε στις 2 Ιουλίου ότι ο Σνόουντεν έχει καταθέσει 21 αιτήσεις για άσυλο σε όλο τον κόσμο, τονίζοντας την πρόθεση του να βρει ένα πιο μόνιμο σπίτι.
Είναι μια ενδιαφέρουσα λίστα (η οποία ανανεώνεται μόλις προσθέτονται και άλλες χώρες). Αλλά μετά από μερικές ώρες, περισσότερες από τις μισές χώρες ανταποκρίθηκαν. Κάποιες είπαν ένα ξεκάθαρο «όχι» (Βραζιλία, Ινδία, Πολωνία), ενώ άλλες είπαν ότι ο Σνόουντεν θα πρέπει να πατήσει στο έδαφός τους για να ζητήσει άσυλο (Ισημερινός, Ιρλανδία, Νορβηγία). Οι υπόλοιπες δεν έχουν απαντήσει ακόμα.
Μετά την προϋπόθεση που έθεσε η Ρωσία, ότι ο Σνόουντεν θα μπορούσε να μείνει μόνο υπό την προϋπόθεση ότι θα σταματήσει να «βλάπτει» τις ΗΠΑ, η οργάνωση WikiLeaks ανακοίνωσε στις 2 Ιουλίου ότι ο Σνόουντεν έχει καταθέσει 21 αιτήσεις για άσυλο σε όλο τον κόσμο, τονίζοντας την πρόθεση του να βρει ένα πιο μόνιμο σπίτι.
Είναι μια ενδιαφέρουσα λίστα (η οποία ανανεώνεται μόλις προσθέτονται και άλλες χώρες). Αλλά μετά από μερικές ώρες, περισσότερες από τις μισές χώρες ανταποκρίθηκαν. Κάποιες είπαν ένα ξεκάθαρο «όχι» (Βραζιλία, Ινδία, Πολωνία), ενώ άλλες είπαν ότι ο Σνόουντεν θα πρέπει να πατήσει στο έδαφός τους για να ζητήσει άσυλο (Ισημερινός, Ιρλανδία, Νορβηγία). Οι υπόλοιπες δεν έχουν απαντήσει ακόμα.
Ο Guy Goodwin-Gill, καθηγητής του διεθνούς προσφυγικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και πρώην νομικός σύμβουλος του Ύπατου Αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, αναφέρει ότι η πολιτική είναι ο κυρίαρχος παράγοντας στην περίπτωση του Σνόουντεν. Το διεθνές δίκαιο του επιτρέπει να κάνει αίτηση οπουδήποτε θέλει, αλλά είναι στο χέρι των χωρών να τον δεχτούν. Πολλές από αυτές που φέρεται να έχει προσεγγίσει έχουν διμερείς συνθήκες έκδοσης με τις ΗΠΑ. Άλλες μπορεί να μην θέλουν απλά να χαλάσουν τη σχέση τους με την Ουάσιγκτον δίνοντας καταφύγιο στον φυγά πληροφοριοδότη.
Μπορούν επίσης να καθυστερούν την κατάστασή του. Ο Σνόουντεν είναι πολίτης των ΗΠΑ, αλλά πλέον θεωρεί τον εαυτό του ως «άπατρι» δεδομένου ότι οι ΗΠΑ έχουν ανακαλέσει το διαβατήριό του. «Μπορεί να υπάρχει κάποια σύγχυση εδώ, ακόμη και μεταξύ των ιδίων των κρατών, για το αν αυτό είναι ένα ζήτημα του προσφυγικού καθεστώτος ή θέμα ασύλου» λέει ο Goodwin-Gill. «Μπορεί επίσης να το βρίσκουν πράγματι βολικό να συγχέουν αυτά τα δύο γιατί είναι πολιτικά ενοχλητικό». Μην εκπλαγείτε, λοιπόν, αν πολλές χώρες καθυστερούν την απόφαση.
Αυτό σημαίνει ότι η καλύτερη επιλογή του Σνόουντεν είναι μια χώρα που είναι έτοιμη να αγνοήσει την Αμερική, όπως ο Ισημερινός. Την περασμένη εβδομάδα, η χώρα της Νότιας Αμερικής παραιτήθηκε από το εμπορικό σύμφωνο με τις ΗΠΑ, διότι η συμφωνία είχε γίνει «ένα νέο μέσο εκβιασμού» που αφορούσε την τύχη του Σνόουντεν. Ωστόσο, ο Πρόεδρος του Ισημερινού Ραφαέλ Κορέα δήλωσε αργότερα ότι το γεγονός ότι βοήθησαν τον Σνόουντεν να αποδράσει από το Χονγκ Κονγκ στη Μόσχα ήταν ένα «λάθος».
Έτσι, μέχρι κάποιος να τον δεχτεί, βρίσκεται υπό την εξουσία των ρωσικών αρχών. «Μια ζώνη διέλευσης ανήκει, φυσικά, στην χώρα στην οποία βρίσκεται. Είναι μύθος το ότι δεν αποτελεί κατά κάποιο τρόπο μέρος του κράτους. Πολύ συχνά τα κράτη δημιουργούν αυτές τις ζώνες διέλευσης, προκειμένου να μειωθούν τα νόμιμα δικαιώματα και τα δικαιώματα των ατόμων κατά τη μεταφορά», λέει ο Goodwin-Gill. «Όλα τα κράτη παίζουν αυτά τα μικρά παιχνίδια δικαιοδοσίας».
Ο Stephen W. Yale-Λερ, καθηγητής διεθνούς δικαίου στη Νομική Σχολή Cornell, θεωρεί ότι ο Σνόουντεν θα παραμείνει στη Μόσχα «για μεγάλο χρονικό διάστημα». Αλλά, λέει, μπορεί να βρει βοήθεια στο άρθρο 28 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών και το πρωτόκολλο σχετικά με την Κατάσταση των Προσφύγων, το οποίο ζητά από τα κράτη μέλη να δείξουν «κατανόηση» σε εκείνους που δεν μπορούν να αποκτήσουν τα απαραίτητα έγγραφα από την πατρίδα τους.
Έτσι, μέχρι κάποιος να τον δεχτεί, βρίσκεται υπό την εξουσία των ρωσικών αρχών. «Μια ζώνη διέλευσης ανήκει, φυσικά, στην χώρα στην οποία βρίσκεται. Είναι μύθος το ότι δεν αποτελεί κατά κάποιο τρόπο μέρος του κράτους. Πολύ συχνά τα κράτη δημιουργούν αυτές τις ζώνες διέλευσης, προκειμένου να μειωθούν τα νόμιμα δικαιώματα και τα δικαιώματα των ατόμων κατά τη μεταφορά», λέει ο Goodwin-Gill. «Όλα τα κράτη παίζουν αυτά τα μικρά παιχνίδια δικαιοδοσίας».
Ο Stephen W. Yale-Λερ, καθηγητής διεθνούς δικαίου στη Νομική Σχολή Cornell, θεωρεί ότι ο Σνόουντεν θα παραμείνει στη Μόσχα «για μεγάλο χρονικό διάστημα». Αλλά, λέει, μπορεί να βρει βοήθεια στο άρθρο 28 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών και το πρωτόκολλο σχετικά με την Κατάσταση των Προσφύγων, το οποίο ζητά από τα κράτη μέλη να δείξουν «κατανόηση» σε εκείνους που δεν μπορούν να αποκτήσουν τα απαραίτητα έγγραφα από την πατρίδα τους.
Καθώς οι απορρίψεις συσσωρεύονται, ιδού το χειρότερο σενάριο. «Η Ρωσική Ομοσπονδία θα μπορούσε να τον απελάσει δεδομένου ότι είναι επί του παρόντος στη ζώνη διέλευσης χωρίς έγκυρα ταξιδιωτικά έγγραφα. Θα μπορούσε να τον απελάσει πίσω στη χώρα απ’ όπου ήρθε» λέει ο Douglas McNabb, νομικός του διεθνούς ποινικού που ειδικεύεται στην παγκόσμια έκδοση. Αυτό είναι το Χονγκ Κονγκ, η κινεζική Ειδική Διοικητική Περιφέρεια όπου ο Σνόουντεν αναζήτησε βοήθεια μετά τη διαρροή.
Τον Μάρτιο, το Ανώτατο Δικαστήριο του Χονγκ Κονγκ διέταξε την κυβέρνησή του να θεσπίσει διαδικασίες για τις αιτήσεις ασύλου. Αυτό δεν διευθετήθηκε ακόμα, πράγμα που σημαίνει ότι οι αιτούντες μπορούν να μείνουν εκεί επ ‘αόριστον έως ότου η διαδικασία συσταθεί. Αλλά αυτό θα έκανε τον Σνόουντεν παράνομο στο Χονγκ Κονγκ και, για δύο λόγους, δεν αποτελεί καλό οιωνό για τον ίδιο. Υποθετικά, λέει ο McNabb, οι αρχές του Χονγκ Κονγκ θα μπορούσαν να τον αρπάξουν μετά την αποβίβασή του προτού να έχει την ευκαιρία να υποβάλει αίτηση για άσυλο και να τον παραδώσει στη συνέχεια στις ΗΠΑ. Εναλλακτικά, εάν η Μόσχα τον διώξει πίσω από εκεί από όπου προήλθε, στη συνέχεια το Χονγκ Κονγκ θα μπορούσε να κάνει το ίδιο, το οποίο θεωρητικά θα τον έστελνε πίσω στις ΗΠΑ. «Αν τον εκπροσωπούσα, θα έλεγα ότι θα έπρεπε να υποβάλλει περισσότερες αιτήσεις ασύλου», προσθέτει ο McNabb.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου