Η ευλογημένη σιωπή, η λίστα Λαγκάρντ και ο δαίμονας εαυτός - Από τον Βασίλη Μπόνιο

http://www.kourdistoportocali.com/articles/15595.htm

Ένστικτο πολιτικής επιβίωσης; Αυτογνωσία; Σεβασμός στους πολίτες που υποφέρουν; Όπου και να αποδώσεις την «σιωπή» του Αντώνη Σαμαρά, είναι κάτι που εκτιμά και σέβεται ο κόσμος. Γι αυτό παρά τον τυφώνα των μέτρων που ισοπεδώνει τις ζωές ακούς πολύ συχνά από τους συνομιλητές σου την ατάκα «ο Σαμαράς ήταν ευχάριστη έκπληξη-δεν το περιμέναμε».

Σίγουρα ένδειξη σεβασμού προς τον πολίτη ήταν και η ανακοίνωσή του με την οποία μας ενημέρωνε πως οι συνομιλίες με την Τρόικα ολοκληρώθηκαν-αυτό είναι το πακέτο, το παίρνουμε η το αφήνουμε. Κι ενώ ο πρωθυπουργός ανακοίνωνε  την ολοκλήρωση της διαπραγμάτευσης οι Κουβέλης-Βενιζέλος συνέχιζαν τις διαρροές για τιτανομαχίες των Πάρη Κουκουλόπουλου και Γρηγόρη Ψαριανού με τους αιμοδιψείς τροικανούς.

Το γεγονός ότι ο Σαμαράς περνάει πολλές ώρες με τον τεχνοκράτη Γιάννη Στουρνάρα, ο οποίος συνήθως μιλάει κοφτά και περιεκτικά την γλώσσα της αλήθειας- δίχως πολιτικαντισμούς που είναι εκτός τόπου σ΄αυτή τη συγκυρία-πιθανόν να έχει επηρεάσει έναν πρωθυπουργό που αποτελεί έργο τέχνης του εγχώριου πολιτικού σωλήνα. 

Ο Αντώνης ξεκίνησε από αμούστακος ΟΝΝΕΔίτης για να φθάσει στην ανώτατη πολιτική ιεραρχία. Όπως ο δημοσιογράφος που ξεκίνησε με τα διανυκτερεύοντα και έγινε εκδότης.  

Πιθανόν η πρωθυπουργική «σιωπή» να είναι και το καταστάλαγμα σοφίας από τα πέτρινα χρόνια της μοναξιάς που έμεινε κλεισμένος στο σπίτι του με την οικογένειά του και τα βιβλία της Πηνελόπης Δέλτα. 

Όποια κι αν είναι η αιτία του καλού, η εικόνα ενός πρωθυπουργού που εργάζεται ως τις πρώτες πρωινές ώρες για την διάσωση της χώρας-όπως ο ίδιος την αντιλαμβάνεται-είναι κάτι στο οποίο δεν μπορείς να μην σταθείς με θετική ματιά.

Από την άλλη προκαλεί εντύπωση η διαχείριση της περίφημης λίστας Λαγκάρντ από το Μαξίμου. Όπως έχουμε ξαναγράψει οι σύμβουλοι του πρωθυπουργικού γραφείου μας δίνουν την εντύπωση ότι την έχουν βγάλει και την παίζουν στις οθόνες τους όπως έκαναν ο Ανδριανός και ο Αγγέλου με την τσόντα του Ζαχόπουλου και της Βοσκοπούλας.

Θα περιμέναμε από τον «σιωπηλό» Σαμαρά να έχει δώσει εντολή στον Καλαματιανό Πήτερ Σέλλερς του ΣΔΟΕ, τον Στασινόπουλο (η κάτι σε -όπουλος τέλος πάντων) να διερρευνήσει, με μια ολιγομελή ομάδα έμπιστων υπαλλήλων, ένα προς ένα τα ονόματα της λίστας αντί να την κάνουν λακριντί και να γινόμαστε διεθνώς ρεζίλι.

Ακόμη και το δικό του όνομα αν υπήρχε στην λίστα έπρεπε να πράξει ακριβώς το ίδιο. Δεν είναι δυνατόν να μην κατανοεί πως η χώρα που προσβάλει σε προσωπικό επίπεδο τον δανειστή της θα υποφέρει διπλά.

Όταν ο απερίγραπτος Παπακωνσταντίνου δηλώνει ότι έχασε την λίστα εκτός από την δική μας νοημοσύνη προσβάλει προσωπικά και την Κριστίν Λαγκάρντ η οποία του την εμπιστεύθηκε. Όταν ο γαλάζιος Νεράτζης ως Πρόεδρος της Επιτροπής Αδιαφάνειαςκαλύπτει τον Παπακωνσταντίνου, αυτή την συγκάλυψη την χρεώνεται ο Σαμαράς.

Ο τελευταίος με αφορμή τον Βαξεβάνη διαπίστωσε πως ακόμη και περιστέρι να κουτσουλήσει στο Σύνταγμα γίνεται θέμα στους «Τimes», οπότε είναι πολιτική αυτοχειρία να καλύπτει ακόμη και τον εαυτό του πόσο μάλλον τους τυχόν φοροφυγάδες που υπάρχουν στην λίστα. 

Με ανοιχτή την υπόθεση Λαγκάρντ, ο Σαμαράς επιταχύνει την πτώση του. 

Το πόσο σκληρή θα είναι απέναντί μας (και απέναντί του) η διεθνής πολιτική κοινότητα θα το διαπιστώσει αμέσως μετά τις αμερικανικές εκλογές. Μπορεί η συγκάλυψη της λίστας Λαγκάρντ- στην οποία εμφανίζεται να παίρνει μέρος και ο ίδιος αδικώντας τον εαυτό του- να είναι η αφορμή να μας βγάλουν από τον σωλήνα του ευρώ και τον Ιανουάριο να τυπώνει δραχμές ο Στρατούλης. 

Στο δε ελικόπτερο με το οποίο θα εγκαταλείπει το Μέγαρο Μαξίμου θα είναι μόνος με την οικογένειά του. 

Οι μεγαλοσχήμονες της λίστας τους οποίους φαίνεται να συγκαλύπτει θα δίνουν εντολή στα παπαγαλάκια τους να κάνουν στις τηλεοράσεις αφιερώματα με τίτλο «Αντώνης Σαμαράς-ο Έλληνας Ντε Λα Ρούα».

Πιστεύει ότι του αξίζει ένας τέτοιος πολιτικός θάνατος; Τι λες Αντώνη; Εκτός αν ο "δαίμονας εαυτός" είναι αυτός που σε ταλανίζει, ο καταλύτης των πάντων.

Γι΄αυτόν τον "Δαίμονα Εαυτόν" το υπέροχο κείμενο του Άρη Δαβαράκη που ακολουθεί.

Στον τάφο του Jim Morrison στο κοιμητήριο Pere Lachaise του Παρισιού, δίπλα στο όνομά του, την ημερομηνία γέννησης και την ημερομηνία θανάτου του, είναι χαραγμένη στα Ελληνικά αυτή η φράση που δεν ξέρω αν προέρχεται απο κάποιο αρχαίο κείμενο ή αν για κάποιο λόγο ο σπουδαίος αυτός καλλιτέχνης και ποιητής την είχε ο ίδιος συντάξει :“Δαίμων εναντίον εαυτού”. Η μετάφραση δεν φαίνεται δύσκολη αλλά είναι. Μιλάει για τον εαυτό του που πάλευε με κάποιον δαίμονα; Μιλάει γι΄αυτό το δαιμόνιο που το λέμε εύκολα “καλλιτεχνικό” το οποίο πάλευε με τον ίδιο του τον εαυτό, “δαιμόνιον εναντίον δαιμονίου” δηλαδή; Η πρόκειται για την διαμάχη τού “καλλιτέχνη” με τον “άνθρωπο”, αυτή τη σύγκρουση που έχει ταλαιπωρήσει και ταλαιπωρεί πολλούς “δαιμονισμένους” που παράγουν τέχνη για να εξισοροπήσουν το καθημερινό τους εσωτερικό μαρτύριο και να “καθαρίσουν” την ψυχή τους απο την ταραχή που φέρνει μαζί του αυτό το δαιμόνιο - που είναι συγχρόνως και μια πολύ μεγάλη ευλογία, αφού ωθεί την ψυχή να εκφραστεί και έτσι να φωτιστεί και να σωθεί;

Ο Σωκράτης κατηγορήθηκε οτι είχε δαιμόνιο - όπως και ο Ιησούς - αλλά φαίνεται οτι ήξερε οτι αυτό εκπορευότανε απο τον ανώτατο κόσμο τών ιδεών, τής ίδιας της δημιουργίας και της αιωνιότητος, γι΄αυτό ήπιε το κώνιο με την βεβαιότητα οτι εξυπηρετεί κάτι ανώτερο. Ο Van Gogh, ο Ντοστογιέφσκι, ο Φλωμπέρ και εκατοντάδες άλλοι δημιουργοί βασανιζόντουσαν απο παράξενες κρίσεις επιληψίας, απο κατασπαρακτικές εσωτερικές αντιφάσεις, απο μελαγχολίες, καταθλίψεις, αυτοκτονικές τάσεις, και άλλα πολλά - πρίν και μετά τίς στιγμές των μεγάλων εμπνεύσεων. Το Ευαγγέλιο, απο την άλλη μεριά, είναι γεμάτο απο περιπτώσεις δαιμονισμένων που μετά την επαφή τους με τον καθαρό Λόγο, με το Φώς τού Ιησού, ελευθερωθήκανε και “ησυχάσανε”.

Η επιγραφή αυτή στον τάφο του Morrison, ενός νεαρού άντρα που δεν πρόλαβε να τριανταρήσει αλλά άφησε πίσω του μιά πολύ δυνατή ποίηση που είναι έντονα προσωπική και πιστοποιεί μέγα ιδιωτικό βάσανο, μ΄έχει βάλει σε σκέψεις πολλά χρόνια τώρα, απο την στιγμή που την πρωτοείδα χαραγμένη στο μάρμαρο του τάφου. “Δαίμων εναντίον εαυτού”. Αν θελήσω να το δώ ψύχραιμα και απο απόσταση, διακρίνω πρώτ΄απ΄όλα πώς υπάρχει ένας εαυτός, ο άνθρωπος, κι΄ένα πνεύμα, ένα δαιμόνιο που τον βασανίζει, που πολεμάει “εναντίον του”. Χωρίς το δαιμόνιο και χωρίς τη διαμάχη δεν υπάρχει βέβαια ούτε δημιουργός, ούτε ποιητής. Γι΄αυτό και οι περισσότεροι “δαιμονισμένοι” δημιουργοί προσπαθούν να συνυπάρξουν μ΄αυτόν τον δαίμονα που τούς κατατρώει γιατί χωρίς αυτόν θα πάψουν να είναι δημιουργοί. “Πόλεμος πάντων πατήρ” έλεγε ο Ηράκλειτος (άν το μεταφέρω σωστά απο μνήμης). Αυτός ο αγώνας με τον συνήθως βασανιστικό “συγκάτοικό” σου, είναι ο πατέρας κάθε αληθινής, μεγαλόπνοης, ουσιαστικής καλλιτεχνικής δημιουργίας. Πάνω στο βάσανο και τη διαμάχη εκτινάσσεται η συνθηκολόγηση τής δημιουργίας, το έργο τέχνης, που συμφιλιώνει τον άνθρωπο-καλλιτέχνη με τον “δαίμονά” του.

Υπάρχουν στιγμές που, προσευχόμενος κανείς να απαλλαγεί απο την εξοντωτική αυτή εσωτερική διαμάχη, νοιώθει σαν να προδίδει την ίδια την ουσία της υπάρξεώς του. Γι΄αυτό συναντάμε τόσο συχνά μεγάλα και δημιουργικά πνεύματα που δηλώνουν “άθεοι”. Γιατί η αποδοχή μιάς πρόσκλησης για “ταπείνωση” και συμφιλίωση με εκείνο το μέρος της ψυχής που ταυτίζεται με την αρμονία, το φώς, την ιερότητα της φύσης και, κυρίως, με την αδιαμφισβήτητη (και με μορφή “ομολογίας”) υπεροχή του Αγίου Πνεύματος έναντι οιουδήποτε άλλου πνευματικού όντος, σημαίνει αποδοχή της αίτησης εξώσεως του “δαιμονίου” που αγωνίζεται εναντίον “εαυτού”. Ο δημιουργός που έχει βιώσει το μεγαλείο της μέγιστης καλλιτεχνικής έκφρασης η οποία ακολουθεί κάθε βασανιστική έκρηξη του δαιμονίου που φιλοξενεί μέσα του, κατα βάθος φοβάται μη το χάσει αυτό το δαιμόνιο και μείνει μόνος με την γνωστή σ΄έμάς τούς Ορθοδόξους της Ανατολής “χαρμολύπη”, την πνευματική δηλαδή κατάσταση που ακολουθεί κάθε ψυχική “ανάταση” που δεν προέρχεται απο την τέχνη αλλά απο την προσευχή και την επαφή με το Θείο.Οποιος ζητήσει να απαλλαγεί απο τον “δαίμονά” του, έχω την βεβαιότητα οτι αυτόματα το αξιώνεται γιατί το Πνεύμα του δημιουργού του σύμπαντος είναι φυσικά ισχυρότερο, φωτεινότερο, δυνατότερο απο κάθε άλλη πνευματική οντότητα. 

Η νίκη αυτή όμως θα οδηγήσει στην έξωση τού δαιμονίου, και τότε τι θα μας κινεί για να φτιάχνουμε τέχνη;

Οποιος πιστεύει οτι ακόμα και η πιό σπουδαία τέχνη είναι κατώτερη ενός δευτερολέπτου επικοινωνίας με τον Θεό, κάνει τον σταυρό του και αγωνίζεται να κρατάει εκείνος το τιμόνι τής υπάρξεώς του και όχι το δημιουργικό, εμπνευσμένο, εντυπωσιακό και συχνά αξιο μεγάλου κοινωνικού θαυμασμού και επαίνων “δαιμόνιό” του. Ετσι “ταπεινώνεται”. Αρνείται την μαγεία και υποδέχεται το θαύμα. Αλλά απο εκεί και πέρα αυτο που θα ζήσει δεν θα επικοινωνείται απαραίτητα μέσα απο τα λαμπερά, “μαγικά” και απαστράπτοντα κανάλια τής “καλλιτεχνικής ζωής”. Μπορεί και να εξοριστεί, ν΄αναγκαστεί να πολεμήσει πιά εναντίον τού “δαιμονίου” του, όπως, κατα μία εκδοχή, μπορεί να συνέβη και στον Jim Morrison. Και αν η διαμάχη είναι πολύ ισχυρή μπορεί να χρειαστεί ακόμα και να πεθάνεις - όπως πεθαίνουν οι ήρωες για κάτι που είναι υψηλότερο απο την παρούσα ζωή.

Μη με ρωτήσετε απο που μου ήρθαν αυτές οι σκέψεις σήμερα. Δεν έχω ιδέαν. Δεν είναι πάντως η πρώτη φορά που με απασχόλησαν. Στο τραγούδι “Αλεξάνδρεια”, πάνω στη μουσική της Ευανθίας, ήρθαν και έκατσαν πολύ μαλακά οι στίχοι “τόσα χώρεσα-που τον δαίμονά μου συγχώρεσα-για όλα του τα πάθη τα άγρια”. Είναι ένα τραγούδι που αγαπώ όσο λίγα και που με εκφράζει περισσότερο απο όλα όσα έχω γράψει. Και πιστοποιεί μια σχέση και μια συνθηκολόγηση με τον, όποιον, “δαίμονά μου”.

Απο την άλλη μεριά παλεύω και προσεύχομαι για καθαρό Φώς και καθαρό Λόγο, πράγμα που αντιφάσκει με την “καλλιτεχνική” πλευρά μου.

Ισως γι΄αυτό, πρός το παρόν, δεν μπορώ να βρώ ησυχία.

YΓ : Ευχαριστώ ειλικρινά τον Μαύρο Γάτο που μ΄έστειλε στο Music Heaven και άρχισα κάπως να καταλαβαίνω το νόημα αυτής της επιγραφής στον τάφο. Αντιγράφω απο σχόλιο επισκέπτη τού μουσικού αυτού site :

JAMES DOUGLAS MORRISON
1943 - 1971
KATA TON ΔΑΙΜΟΝΑ ΕΑΥΤΟΥ

Ναι. Όσο περίεργο κι αν σας φαίνεται, υπάρχει ελληνικότατη επιγραφή στον τάφο αυτού του μεγάλου τραγουδιστή που έφυγε τόσο νωρίς. Κι αν αναρωτιέστε τι μπορεί να σημαίνει η ελληνική φράση, η απάντηση είναι η εξής:

Η λέξη “δαίμων” δεν έχει καμία σχέση όπως την ξέρουμε εμείς σήμερα (οι αρχαίοι Έλληνες δεν είχαν Διάβολο). “Δαίμων” ήταν αρχικά η θεότητα που μοίραζε, κατένειμε την μοίρα (δαίομαι = μοιράζω) και μετά ονομαζόταν οποιαδήποτε θεότητα στην οποία αποδίδονταν τιμές. “Δαίμων εαυτού” ονομαζόταν η θεότητα-προστάτης που ζούσε μέσα σε κάθε άνθρωπο από τη γέννηση έως το θάνατό του και φρόντιζε για την προσωπική εξέλιξη κι ευημερία, κάτι σαν το αντίστοιχο σημερινό χριστιανικό “Φύλακας-άγγελος”, αποτελώντας κατά κάποιο τρόπο ένα “δίαυλο” μεταξύ του κόσμου των θνητών και του κόσμου των θεών. “Πράττω κατά τον δαίμονα εαυτού” ουσιαστικά σημαίνει “πράττω σύμφωνα με αυτό που η συνείδησή μου θεωρεί σωστό”, αδιαφορώντας ίσως για το τι θα πουν οι άλλοι και είναι μια στάση ζωής που υιοθέτησαν και επιδοκίμασαν οι Στωικοί φιλόσοφοι. Έτσι λοιπόν, η φράση “Κατά τον δαίμονα εαυτού” γράφτηκε από τους συγγενείς του Jim Morrison στον τάφο του, εννοώντας ότι ο τραγουδιστής των Doors έπραττε στη συντομη ζωή του πάντα σύμφωνα με ό,τι υπαγόρευε η συνείδησή του, ο “προσωπικός του θεός”, κι όχι σύμφωνα με τις επιταγές της κοινωνίας.