ΕΣΣΔ: αυτοκρατορία του κακού ή ιδανική ουτοπία;

http://greek.ruvr.ru/2011/12/19/62497812.html

© Коллаж: «Голос России»

Πριν 20 χρόνια έπαψε να υπάρχει χώρα με την ονομασία Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών (ΕΣΣΔ), αλλά και σήμερα ακόμα οι αρχές της εξακολουθούν να αναζητούν τις περισσότερες από τις αιτίες των αποτυχιών τους στο παρελθόν, επισημαίνοντας σε κάθε δυνατή περίπτωση ότι η ΕΣΣΔ ήταν πραγματικά «αυτοκρατορία του κακού» και «φυλακή των λαών»

---

Άλλοι, δε, το αντίθετο, βεβαιώνουν, ότι η ηγεσία της Σοβιετικής ΄Ενωσης έκανε το αφύσικο -  ανέπτυξε την οικονομία και τα συστήματα υγείας και μόρφωσης των περισσότερων από τις δημοκρατίες της σε εξαιρετικά υψηλό επίπεδο. Ποιός έχει δίκαιο;

Το κλισέ "αυτοκρατορία του κακού" είχε  επινοηθεί από τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρήγκαν. Στον λόγο του «Θρησκευτική ελευθερία και ψυχρός πόλεμος» το 1983 ο Ρόναλντ Ρήγκαν  χαρακτήρισε τον κομμουνισμό ως ενσάρκωση του κακού και τη Σοβιετική ΄Ενωση ως ολοκληρωτικό κράτος. Εξάλλου, τα λόγια του Ρήγκαν ως προς την ουσία τους, δεν ήταν τίποτε άλλο παρά  εκδήλωση της πολιτικής πάλης,- θεωρεί ο γενικός διευθυντής του Κέντρου Πολιτικών Τεχνολογιών Αλεξέι Μακάρκιν.

-«Η «αυτοκρατορία του κακού» είναι  εκφραστική διατύπωση του ψυχρού πολέμου που έκανε ο Ρήγκαν. Ο Ρόναλντ Ρήγκαν καταλάβαινε ότι για καταφερθεί όσο το δυνατόν μεγαλύτερο χτύπημα στην ΕΣΣΔ, χρειάζεται να αντιπαρατεθεί σκληρά στη Δύση και πέτυχε σ΄αυτό τον τομέα αρκετά σημαντικά αποτελέσματα. Όμως εκτιμώντας τη χώρα σήμερα, είναι αμφίβολο αν μπορούμε να την ονομάσουμε «αυτοκρατορία του κακού».  Ήταν μάλλον αντιφατική χώρα, όπου υπήρχαν τόσο καλά, όσο και κακά πράγματα. Είχαν θέση τα γνωστά σταλινικά εγκλήματα, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και ταυτόχρονα και ο ηρωϊσμός που είχαν επιδείξει στα χρόνια του Β΄Παγκόσμιου πολέμου εκατομμύριοι κάτοικοι της ΕΣΣΔ. Η χώρα είχε ζήσει και την περίοδο της  δύσκολης μεταπολεμικής  ανοικοδόμησης.

Ο πολιτικός παράγοντας της Λευκορωσίας Στανισλάβ Σουσκέβιτς πρόσθεσε:

-«Ας πάρουμε το δικό μου παράδειγμα. Ο πατέρας μου, που κρατιόταν στη Σιβηρία ως εχθρός του λαού και αργότερα  αποκαταστάθηκε πλήρως, μου είπε, ότι η ΕΣΣΔ είναι μία υπέροχη ιδέα, αλλά οι πράττοντες είναι τελείως ανίκανοι. Αυτή είναι μια άποψη. Η άλλη δε άποψη συνίσταται στο ότι η Σοβιετική Ένωση - είναι κατ 'αρχήν απραγματοποιήσιμη ουτοπία»,- σημείωσε ο Στανισλάβ Σουσκέβιτς.

Ναι, τη στιγμή της ίδρυσης του Σοβιετικού κράτους πολλά ήταν ουτοπία. Πραγματικά, οικοδομούσαν τη χώρα πρώτ’ απ’ όλα ως  το προπύργιο της παγκόσμιας επανάστασης. Εκείνη την περίοδο φαινόταν ότι αν ενωθούν οι προλετάριοι όλων των χωρών, τότε όλος ο κόσμος θα γίνει ένα δίκαιο κράτος. Για την επίτευξη αυτού σκοπού, τον οποίο αντιλαμβάνονται  σήμερα  ως καθαρή ουτοπία, τότε δεν λογάριαζαν ούτε τις δαπάνες, ούτε και τα θύματα.

Ανάμεσα στις ουτοπίες υπήρχαν και τέτοιες που έχουν γίνει πραγματικότητα. Μάλλον ήταν αδύνατο να φανταστεί κανείς πριν έναν αιώνα ότι στις καθυστερημένες κεντροασιατικές δημοκρατίες, όπου οι περισσότεροι κάτοικοι ήταν αναλφάβητοι, θα εμφανιστούν σχολεία, νοσοκομεία, εργοστάσια και διάφορες άλλες επιχειρήσεις. Ότι οι λαοί αυτοί θα έχουν δικούς τους επιστήμονες, συγγραφείς και μουσικοσυνθέτες μπροστά στους οποίους θα υποκλίνεται όλος ο κόσμος, μάλιστα σε πολύ μικρή χρονική περίοδο.

Η ΕΣΣΔ ήταν πολυσύνθετο κράτος με ιδιαίτερο κοινωνικο-πολιτικό σύστημα και ιδεολογία,- θεωρεί ο πολιτικός αναλυτής Βίκτορ Κουβάλντιν.

-«Εννοείται, ότι το κράτος αυτό έκανε πολλά. Έκανε τον εκσυγχρονισμό και την εκβιομηχάνιση της χώρας. Νίκησε στο δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο. Ανέβασε σε υψηλό επίπεδο την μόρφωση και την επιστήμη. Τελικά όμως το μοντέλο αποδείχτηκε χωρίς οποιαδήποτε διέξοδο και, συνεπώς, έπρεπε να αλλάξει. Μάλιστα, έτσι, ώστε να μην σβήσει ό,τι είχε γίνει στη Σοβιετική ΄Ενωση, και να παρθεί το κάθε τι βιώσιμο από την παγκόσμια εμπειρία»,- είπε ο Βίκτορ Κουβάλντιν.

Λοιπόν, ήταν αυτοκρατορία του κακού ή ιδανική ουτοπία η Σοβιετική Ένωση; Μονοσήμαντη απάντηση δεν υπάρχει.