Στα ΑΔΥΤΑ της Ελληνικής Σοβιετίας - Οι συνεχείς χρεοκοπίες και οι νοσηροί κρατιστές Καραμανλής, Ζολώτας και λοιποί

https://kourdistoportocali.com/news-desk/sta-adyta-tis-ellinikis-sovietias/

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Χ. ΠΑΠΑΝΔΡΟΠΟΥΛΟΣ

Το σαράκι του κρατισμού, της σοσιαλμανίας και της ελληνικής σοβιετίας ήταν βαθιά “εντοιχισμένο” στα πρόσωπα που έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στην πολιτική ζωή της χώρας και την διαμόρφωση του μεταπολεμικού οικονομικού μοντέλου. Ανάμεσά τους ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ο Ξενοφών Ζολώτας.

Με τον εγωισμό, την αυταρέσκεια και το θράσος του “πατερούλη” ευνόησαν τον κρατικό παρεμβατισμό στις επιχειρήσεις και την μετατροπή του σακάτικου, διεφθαρμένου ελληνικού κράτους σε επιχειρηματία.

Επιμέλεια Αθανάσιος Χ. Παπανδρόπουλος

Κατά την διάρκεια της κατοχής ακόμη, ο καθηγητής Άγγελος Θ. Αγγελόπουλοςδημιούργησε την αντιαξονική οργάνωση «Σοσιαλιστική Ένωση», ο Α. Αγγελόπουλος πήρε μέρος σαν αντιπρόσωπος στην ΠΕΕΑ το 1944.

Τα μέλη της «Σοσιαλιστικής Ένωσης» μετείχαν ο Κων Τσάτσος (πρόεδρος Δημοκρατίας), ο Ξενοφών Ζολώτας (καθηγητής και πρωθυπουργός), ο Ιωάννης Πολίτης (πρέσβης στην Ιταλία πριν τον πόλεμο), ο Πέτρος Κόκκαλης (υπουργός της Προσωρινής κυβέρνησης στην περίοδο του Εμφυλίου), ο Γιώργος Οικονομόπουλος, ο Γιώργος Λάππας, ο Πέτρος Γαρουφαλιάς (υπουργός στην περίοδο της αποστασίας), ο Δημήτρης Νιάνιας (Ευρωβουλευτής), ο Απόστολος Γουλής (δημοσιογράφος) και ο Κώνσταντίνος Καραμανλής (πρωθυπουργός και Πρόεδρος Δημοκρατίας), συνεργαζόντουσαν χωρίς να είναι μέλη ο Αλέξανδρος Σβώλος και Γεώργιος Μαύρος.

Για συναντήσεις αυτής της «Σοσιαλιστικής Ένωσης» κάνει λόγο και η Ιωάννα Τσάτσου, μιλά ειδικά για μια συνάντηση στο σπίτι της την 25^η Νοεμβρίου 1942.

Από την συμμετοχή του Κωνσταντίνου Καραμανλή στην «Σοσιαλιστική Ένωση» ο Α. Αγγελόπουλος αναφέρει ότι ιδέες από αυτή του την συμμετοχή χρησιμοποίησε κατά την μεταπολιτευτική του πολιτική σταδιοδρομία και την προσπάθειά να εντάξει την Ελλάδα στην ΕΟΚ που κατά την προσφιλή του φράση η Ελλάδα ήταν «ο μεσογειακός εξώστης της Κοινότητας».

Οι σκοποί της «Σοσιαλιστικής Ένωσης» ήταν η προετοιμασία για την μετά την απελευθέρωση οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της χώρας, την αύξηση του εθνικού εισοδήματος, την βελτίωση του βιοτικού επιπέδου του λαού.

Το άρθρο που ακολουθεί δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ΤΡΙΤΟ ΜΑΤΙ τεύχος 221 Ιουνίου 2014.

«…και το Κράτος που είναι;»

Δεν πρέπει να υπάρχει πιο συχνή έκφραση  από αυτή ,ιδιαίτερα  από τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης ως σήμερα. Ένας λαός σχεδόν ανήλικος,  περιμένει κάθε φορά να λυθούν τα προβλήματα του από μια  Αρχή, που αναμφισβήτητα ο ίδιος όρισε ,και  την κατέστησε εξελικτικά ,αιχμάλωτη στις απαιτήσεις του.

Αυτή η ιδιότυπη ,αλλά και αμφίπλευρη, ομηρία έχει μια  ιστορική συνέχεια αρχής γεννωμένης από την προστατευτική Βυζαντινή Αυτοκρατορία , την μετέπειτα Οθωμανική, το μετεμφυλιακό κράτος,  μέχρι του σημερινού κρατικοπαρεμβατικού μεταπολιτευτικού εκτρώματος. (Ελλάς:  Δύση ή Ανατολή; Ο Ακοινώνητος εκσυγχρονισμός στο Νεοελληνικό Κράτος, Πάνος Γεννηματάς εκδόσεις Ροές 2013)

Η παρέμβαση του Κράτους στην ζωή του ανθρώπου , δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο. Συναντάται κυρίως σε καθεστώτα ολοκληρωτικά που μαζί με την εθνικοποίηση των μέσων παραγωγής , εθνικοποιούν και τις συνειδήσεις των πολιτών πολτοποιώντας τες στο χωνευτήρι της κρατικής μηχανής. Στην Ελλάδα αυτό δυστυχώς δεν συνέβη μόνο  σε περιόδους δικτατορίας ή κατοχής, αλλά και σε περιόδους δημοκρατικής ομαλότητας, όπως ήταν αυτή της μεταπολίτευσης.

Όχι μόνο δε δώσαμε την ευκαιρία στον Ι. Καποδίστρια και στον Ελ. Βενιζέλο αργότερα,  να δομήσουν μια σύγχρονη Αστική Δημοκρατία και να στήσουν ένα σύγχρονο φιλελεύθερο Ευρωπαϊκό Κράτος, είχαμε και την ατυχία να ζήσουμε ιστορικά έναν εμφύλιο σπαραγμό, μετά από την επανάσταση των Ελλήνων Μπολσεβίκων, που κατέληξε στην ταπεινωτική  ήττα τους το 1949 , από την άλλη παράταξη, τη λεγόμενη Εθνική.

Τα χρόνια που ακολούθησαν ήταν πραγματικά τυραννικά για τους ηττημένους του εμφυλίου. Όχι όμως και στο στίβο των ιδεών. Η Αριστερή διανόηση κατάφερε από το πολιτικό παρασκήνιο ,να γίνει φορέας όλων των ηθικών αξιών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η Δεξιά  παράταξη την εποχή εκείνη, χρησιμοποιούσε το Κράτος και σαν εργαλείο ανάπτυξης της οικονομίας ,αλλά και πολιτικού ελέγχου, ιδίως καταπιέζοντας τους τότε αντιφρονούντες Αριστερούς από τυχόν κινήσεις υπονόμευσης του πολιτεύματος.

Για να καταλάβουμε όλοι πως στήθηκε αυτό το κράτος , το σχέδιο Μάρσαλ, δηλαδή η οικονομική στήριξη της Ελλάδος από τους συμμάχους, διεκπεραιώθηκε από μια μόνο  τράπεζα, την Κεντρική (Κρατική) Τράπεζα της Ελλάδος. Κάτι αντίστοιχο με την ακμάζουσα τότε ΕΣΣΔ. Μια κεντρική τράπεζα που χρηματοδοτούσε την οικονομική ανάπτυξη.

Πολιτικές, όπως  επιλεκτικές επιδοτήσεις σε πρόσωπα και τομείς με πολιτικές αποφάσεις, συγχωνεύσεις, εθνικοποιήσεις, φραγμοί στην είσοδο χρήματος και κεφαλαίων, έλεγχος του χρηματοπιστωτικού συστήματος από το κράτος , καθορισμός επιτοκίων από την Τράπεζα Ελλάδος, δημιουργία μεγάλων Δημοσίων Οργανισμών (ΔΕΚΟ) , την αδειοδότηση επιχειρήσεων να εμπίπτει στην διακριτική ευχέρεια υπουργικών αποφάσεων (βλέπε κλειστά επαγγέλματα), ο έλεγχος των τιμών (βλέπε διατίμηση) σε προϊόντα και υπηρεσίες ,συνέθεταν  το μεταπολεμικό πελατειακό κράτος της χώρας μας, που ποσώς προσομοιάζει μ’ ένα σύγχρονο φιλελεύθερο κράτος της Δύσης.

Οι άνθρωποι κλειδιά της αρχιτεκτονικής του μεταπολεμικού κράτους.

Ο Άγγελος Αγγελόπουλος  (1904-1995)  , ο ένας από τους  πρωτεργάτες της ανοικοδόμησης της ελληνικής οικονομίας και Διοικητής αργότερα της Εθνικής Τράπεζας επί κυβερνήσεων Κ. Καραμανλή (1973-79), ήταν  γραμματέας επί των Οικονομικών στην Κυβέρνηση του Βουνού των κομμουνιστών το 1944. (Αγγελόπουλος, Α. Θ. (1945) Ο Σοσιαλισμός: Τι είναι, πώς λειτουργεί, πως θα πάμε, 2η εκδ. Αθήνα: Αργύρης Παπαζήσης),

( http://www2.rizospastis.gr/story.do?id=3695121&publDate=).

Ο Ξενοφών Ζολώτας (1904-2004), ο άλλος πυλώνας και θεμελιωτής της ελληνικής οικονομίας, το 1936 δήλωνε χαρακτηριστικά: «…για να προοδεύσουν οικονομικά κράτη όπως η Ελλάδα, θα έπρεπε να σχεδιάσουν προσεκτικά και να εφαρμόσουν μια παρεμβατική οικονομική πολιτική…» (Βιβλίο: Η Νομισματική Σταθεροποίηση της Δραχμής) .

Και  για να πέσουν οι μάσκες αργότερα  για τις σοσιαλιστικές του καταβολές , το 1944  εκδίδει το πρώτο βιβλίο από τη σειρά «Σοσιαλιστικαί Μελέται» που εκδίδονταν υπό την διεύθυνσή του με τίτλο: «Δημιουργικός Σοσιαλισμός»( 2η εκδ. Αθήνα-Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Σάκκουλα, 2009). Το βιβλίο αυτό αν το διαβάσει κανείς, δε θα βρει και πολλές διαφορές από τις θέσεις του Λένιν για την Νέα Οικονομική Πολιτική (ΝΟΠ) που εφάρμοσε το 1922-24 στη Ρωσία.
Ο Κων/νος Τσάτσος (1899-1987), ο οποίος θεωρείται ο κύριος συντάκτης του  Συντάγματος της μεταπολιτευτικής Ελλάδος το 1974, ούτε αυτός  δεν μπορεί να κρύψει τις σοσιαλιστικές του καταβολές από το παρελθόν, αφού το 1952 στο βιβλίο του «Ελληνική Πορεία: Πολιτικά Δοκίμια», καταφέρετε ενάντια στους αυτοματισμούς της ελεύθερης οικονομίας, της ατομικής ιδιοκτησίας, προβλέποντας παράλληλα και την επικράτηση του Σοσιαλισμού. Για του λόγου του αληθές οι εν λόγω ακαδημαϊκοί κατά τη διάρκεια της Γερμανικής κατοχής συνέστησαν την Εταιρεία Σοσιαλιστικών Μελετών, που λίγο αργότερα  ενσωματώθηκε στη Σοσιαλιστική Ένωση. Αυτοί οι πολιτικοί ογκόλιθοι και θιασώτες της ελεγχόμενης οικονομίας  κατείχαν επί σειρά ετών κυβερνητικές θέσεις επί δεξιών κυβερνήσεων  (1955-1963, 1974-1989).

Στην αντιπέρα όχθη τάχθηκε, ο εξίσου δυναμικός πολιτικός, ο Παναγής Παπαληγούρας (1917-1993). Παρά τις αρχικές του θέσεις περί της αποτελεσματικότητας  της ελεύθερης οικονομίας έναντι της σοσιαλιστικής, παλινδρόμησε σε θέσεις των τότε Ευρωπαίων Σοσιαλδημοκρατών ,θεμελιώνοντας στην ουσία με τις πολιτικές του αποφάσεις, μια κρατικοδίαιτη και ανελεύθερη οικονομία, στη δομή της οποίας εμφυτεύθηκε το σαράκι της σοσιαλιστικής καταστροφής. (Μιχάλης Ψαλιδόπουλος, «Από τον Λόγο στην Πράξη: Ο Π.Παπαληγούρας και η συμβολή του στην οικονομική πολιτική»)

Για τις σοσιαλιστικές καταβολές των ανορθωτών της ελληνικής οικονομίας σας παραπέμπω στο αποκαλυπτικό βιβλίο «Δημοκρατία και Ελεύθερη Οικονομία», (2011)  (Μπήτρος, Γ. K., Καραγιάννης, Α. Δ. εκδόσεις Παπαζήσης).

Το κράτος της Χούντας.

Την περίοδο  της Χούντας των Συνταγματαρχών ,οι πολιτικές επιλογές της  στην οικονομία, να δανειοδοτούν ημετέρους , να αναθέτουν εργολαβίες του Δημοσίου με πολιτικές αποφάσεις , να χαρίζουν δάνεια, και το κράτος να παίζει τον κεντρικό ρόλο στο σχεδιασμό της  ανοικοδόμησης της οικονομίας, μπορεί από τη μία να δημιούργησαν προσωρινά μια εικόνα ανάπτυξης , αλλά από την άλλη έβαλε και αυτή το λιθαράκι της σε μια οικονομία Σοβιετικού τύπου, που στο μέλλον θα κατέρρεε εκκωφαντικά. https://www.youtube.com/watch?v=pOxxG6Urzv0

Ο κρατισμός ποτέ δεν περπατά μόνος του , συνοδεύετε συνήθως με διαφθορά κι αλαζονεία. Χαρακτηριστικά παραδείγματα ακραίου κρατισμού, από την περίοδο αυτή, ήταν όταν ο Δικτάτορας Παπαδόπουλος διπλασίασε το μισθό το δικό του και των Υπουργών του μέσα σε μια νύκτα. Το ίδιο έκανε με φωτογραφικές διατάξεις για τον διορισμό των συγγενών των δικών του και των υπουργών της τότε 7ετης Νομενκλατούρας. (Αναγκαστικός νόμος υπ’αριθμόν 5 περί καθορισμού αποδοχών του Υπουργικού Συμβουλίου 10 Μαΐου 1967). Σας προτείνω να διαβάσετε το βιβλίο του Μιχαήλ Βοσλένσκυ, «Η Νομενκλατούρα», που περιγράφει τη Σοβιετική Άρχουσα Τάξη, για να διαπιστώσετε ότι οι διαφορές τους ήταν  μόνο μεταξύ των αποχρώσεων του μαύρου και του κόκκινου.

Το κράτος της μεταπολίτευσης.

Η Αριστερά στην Ελλάδα πέρασε μια μεγάλη περίοδο(28 χρόνια) στην απομόνωση και στην παρανομία. Οι τότε κρατούντες πίστευαν ότι αυτό που διώκεις το εξαφανίζεις . Αντιθέτως . Το αίσθημα της επιβίωσης σε κάνει να σκεφθείς τρόπους να επιζήσεις. Έτσι οι διώξεις λειτούργησαν όχι μόνο συσπειρωτικά, αλλά ανέδειξαν μεγάλες μορφές έμπνευσης στην διανόηση, στην ποίηση, στο θέατρο και βεβαίως στην πολιτική. Έγραψαν βιβλία, έπαιξαν τραγούδια, ανέδειξαν αγωνιστές, κατασκεύασαν ήρωες, τύπωσαν παράνομα έντυπα και εφημερίδες, συμμετείχαν σε ομιλίες πολιτικής καθοδήγησης, διαμόρφωσαν συνειδήσεις, καθοδήγησαν χιλιάδες ενεργούς πολίτες ,οργάνωσαν απεργίες, στάθηκαν μπροστάρηδες σε κάθε πρόβλημα του ελληνικού λαού, στην γειτονιά, στα σχολεία, στο εργοστάσιο στις δημόσιες υπηρεσίες ,στα χωράφια ΠΑΝΤΟΥ.!!! Μπράβο τους!!! Παντού υπήρχε και ένας αριστερός που διαμόρφωνε την κοινή γνώμη σύμφωνα με την κοσμοθεωρία τους σ’έναν  λαό με ιδεολογική σύγχυση. Αποτέλεσμα τούτου; να ταυτιστούν οι αριστεροί σαν οι υπερασπιστές των αδικημένων και οι «νικητές» Δεξιοί, σαν οι φασίστες και οι εκπρόσωποι του «Μεγάλου Κεφαλαίου». Στα «Πέτρινα Χρόνια» του Αριστερού αποκλεισμού, είχαν πρόσβαση στο Δημόσιο μόνο οι θιασώτες της φιλελεύθερης ιδεολογίας, και το κατέλαβαν ολοκληρωτικά. Από την άλλη οι υποστηρικτές της κρατικής μέριμνας ,δραστηριοποιούνταν, σαν τη μοναδική επιλογή τους, στον ιδιωτικό τομέα .Έτσι είχαμε τους οπαδούς της ιδιωτικής οικονομίας να υπηρετούν το Δημόσιο και τους οπαδούς του κρατικού σχεδιασμού, να μεγαλουργούν στην ιδιωτική οικονομία. Ελλάδα με τα παράδοξα σου!!!

Στα χρόνια της μεταπολίτευσης η αποκατάσταση της πολιτικής ομαλότητας, η κατοχύρωση πολιτικών και συνδικαλιστικών ελευθεριών και η νομιμοποίηση του Κομμουνιστικού Κόμματος , στην ουσία έδιναν την ευκαιρία στις σοσιαλιστικές ιδέες να επικρατήσουν τώρα από το προσκήνιο και νόμιμα. Το κατάφεραν με τον καλύτερο τρόπο  σε όλα τα επίπεδα.

Το έδαφος είχε ήδη καλλιεργηθεί δεκαετίες πριν. Από τους οικονομολόγους του Κεντρικού Σχεδιασμού στήθηκε το παραγωγικό μοντέλο της χώρας, από τους σοσιαλίζοντες νομικούς, συντάχθηκε το αντιφιλελεύθερο  Σύνταγμα του 1974, οι διανοούμενοι της χώρας εγκατέστησαν στη συνείδηση του λαού την ηθική ανωτερότητα του Σοσιαλισμού, οι επαΐοντες της δημοσιογραφίας με την γραφίδα τους αποδομούσαν καθημερινά οτιδήποτε αφορούσε τον καπιταλισμό, οι καλλιτέχνες με τις μελωδίες τους δημιουργούσαν ένα επαναστατικό κλίμα σοσιαλιστικής προσμονής και ο Καραμανλής;… και η λεγόμενη φιλελεύθερη παράταξη;… εθνικοποιούσε την Εμπορική Τράπεζα, τις επιχειρήσεις του Ανδρεάδη , την Ολυμπιακή του Ωνάση , διόριζε ημετέρους, θεσμοθετούσε προστατευτικούς νόμους στην οικονομία κ.ο.κ., για να παραδώσει στο τέλος αμαχητί την σκυτάλη διακυβέρνησης του τόπου στον Ανδρέα Παπανδρέου που, όπως αποδείχτηκε, τοποθέτησε την τελική ταφόπλακα της ελληνικής οικονομίας.

Αξίζει όμως να τονίσουμε ότι ,μπορεί οι κυβερνήσεις της Δεξιάς να είχαν σοσιαλιστικές κατευθύνσεις,  ήταν όμως αναμφισβήτητα αρκετά συνετές και καθόλου σπάταλες. Ποτέ δεν δανείστηκε για να στηρίξει την κατανάλωση. Τα δάνεια της χώρας επί των ημερών της, ήταν για μεγάλες επενδύσεις (Μόρνος, Εθνικές Οδοί , αποκατάσταση ζημιών από  τους σεισμούς του 1978 και 1981), ανεβάζοντας αναπόφευκτα το Δημόσιο χρέος της χώρας από το  22%  του ΑΕΠ το 1974, στο 29% το 1981.( Capital.gr: Ιστόγραμμα Ελληνικού Δημόσιου Χρέους)

Το κράτος του ΠΑΣΟΚ

Μετά όμως το 1981, με την ανάληψη της εξουσίας -της αυθεντικής  πλέον Σοσιαλιστικής κυβέρνησης- από το ΠΑΣΟΚ, τα δάνεια πέφτουν σαν βροχή. Όχι όπως θα νομίζαμε όλοι για υποδομές , αλλά για παροχές. Στα πρώτα  4  χρόνια το ΠΑΣΟΚ δανείστηκε 10 δις δολάρια (τεράστιο ποσό για την εποχή) για την στήριξη της κατανάλωσης μέσω παροχών που δεν αντανακλούσαν το παραγόμενο προϊόν. Έτσι έφτασε  το Δημόσιο Χρέος της Ελλάδος το 1989 στο 80% του ΑΕΠ. Από τα 680 δις δραχμές χρέους το 1980,φτασαμε το 1990 στα περίπου 11 τρισεκατομμύρια δραχμές!!!! ( Πηγή: Απολογισμοί ελληνικού κράτους, Στατιστικά Δελτία Τράπεζας της Ελλάδος)

Ο Δημόσιος τομέας διευρύνθηκε εντυπωσιακά. Οι 300.000 δημόσιοι υπάλληλοι του πελατειακού κράτους της Δεξιάς, θα αυξηθούν επί ΠΑΣΟΚ στους 640.000 το 1989. Η πολιτική αυτή δημιουργούσε ελλείμματα και τα ελλείμματα την ανάγκη νέου δανεισμού, διατηρώντας παράλληλα ένα επίπλαστο βιοτικό επίπεδο στη χώρα της σοσιαλιστικής ουτοπίας, του «κάθομαι και περνάω καλά».

Με πολιτικές αποφάσεις διαστρεβλώθηκε η οικονομία απόλυτα. Ο Ανδρέας Παπανδρέου θεσμοθέτησε τα «Εποπτικά Συμβούλια». Τι ήταν αυτά; Το κράτος όριζε Συμβούλια μέσα στις βιομηχανίες που έλεγχαν την παραγωγή, τις τιμές και τα ημερομίσθια. Ποια άραγε η διαφορά από την Σοβιετική Ένωση του Στάλιν και του Μπρέζνιεφ με τις «επιτροπές εργατικού έλεγχου»; Ποια η διαφορά με το  Ινστιντούτο Βιομηχανικής Ανασυγκρότησης (IRI) της φασιστικής Ιταλίας του Μουσολίνι ή την Καθοδηγούμενη Ιδιωτική Επιχείρηση (Wirtschafts lenkung) στη Ναζιστική Γερμανία του Χίτλερ;

Οι μεγάλοι Δημόσιοι Οργανισμοί , από Οργανισμοί «Κοινής Ωφέλειας», μετασχηματιστήκαν σε «Κοινωνικοποιημένες» επιχειρήσεις «Κρατικής Αμέλειας» και ενίοτε «Λαϊκής Αφέλειας» ,παραχωρώντας  στην ουσία την Διοίκηση τους στα  πράσινα και κόκκινα Συνδικάτα  των  «Προοδευτικών Δημοκρατικών  δυνάμεων» της χώρας.

Και σαν να μην έφτανε αυτό ,ο λαοπρόβλητος σοσιαλιστής ηγέτης που ήρθε στην Ελλάδα εξ ουρανού, σε μια νύκτα διπλασίασε τις συντάξεις , αύξησε τους μισθούς, θεσμοθέτησε την ΑΤΑ (παγκόσμια πρωτοτυπία) , πάγωσε τις τιμές, αύξησε τους φορολογικούς συντελεστές, επιδότησε την αγροτική παραγωγή, με αποτέλεσμα να αποβιομηχανοποιηθεί ολόκληρη η ελληνική οικονομία και να συρρικνωθεί η αγροτική παραγωγή.

Οι έλληνες όμως παρόλο που έβλεπαν τα εργοστάσια να κλείνουν το ένα μετά το άλλο, δεν  αντιδρούσαν και ξαναψήφιζαν μια τέτοια πολιτική. Προφανώς γιατί σε κάθε βιομηχανία που έκλεινε, με συμφωνία των συνδικάτων και της πολιτικής εξουσίας, διορίζονταν σε κάποιο τομέα του Δημοσίου με μισθό μεγαλύτερο από αυτόν που έπαιρναν δουλεύοντας σκληρά στον «άκαρδο καπιταλιστή» που τους έπινε το αίμα και καρπώνονταν την υπεραξία της εργασίας τους. (πχ Pirelli, Πειραϊκή Πατραϊκή κλπ)

Έτσι η Ελληνική Σοβιετία θέλοντας να μειώσει την εκμετάλλευση της υπεραξίας εκμηδένισε την αξία. Οι έλληνες αδρανοποιήθηκαν και αποκεφαλοποιήθηκε η ελληνική παραγωγή. Η ελληνική οικονομία των δανεικών και της ήσσονος προσπάθειας,  μετατράπηκε από χώρα παραγωγής, σε χώρα προσφοράς υπηρεσιών και εμπορίου εισαγόμενων προϊόντων.

Το κράτος Μητσοτάκη.

Φτάνοντας λοιπόν στις αρχές του 1990 η χώρα αναγκάστηκε να προβεί σε δυο ενέργειες πριν την επερχόμενη χρεοκοπία, να συσταθεί μια Οικουμενική κυβέρνηση, υπό την πρωθυπουργία του κ. Ξ. Ζολώτα (αποδεκτός απ’ όλες τις πτέρυγες της βουλής!!!) και να ξαναδανειστεί, αφού αδυνατούσε πλέον  να πληρώσει μισθούς και συντάξεις.

Στο οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης Ζολώτα, που συνυπέγραψαν τα νέα δάνεια της χώρας, ήταν ο σοσιαλιστής Γ. Γεννηματάς και ο κομμουνιστής Ι. Δραγασάκης.

Η περίοδος Μητσοτάκη 1990-93 επιχείρησε να προσαρμόσει την οικονομία με την πραγματικότητα. Πάγωσε τις προσλήψεις , έκλεισε τις προβληματικές, εφάρμοσε τις μετατάξεις στο δημόσιο, ιδιωτικοποίησε την ΑΓΕΤ ΗΡΑΚΛΗΣ, έδωσε τα αστικά λεωφορεία στους οδηγούς των, μείωσε τις κρατικές δαπάνες, ψήφισε το ασφαλιστικό δίνοντας πνοή για πολλά χρόνια, κατάργησε αγορανομικές διατάξεις που έπνιγαν την αγορά και έκλειναν επιχειρήσεις, οι ΔΕΚΟ άρχισαν να εξορθολογίζουν τα οικονομικά τους, έκλεισε προβληματικές επιχειρήσεις που διαιώνιζαν τα ελλείμματα τους εις βάρος του προϋπολογισμού, τα κλειστά επαγγέλματα ήταν θέμα χρόνου να ανοίξουν, άρχισε η αποκλιμάκωση των φορολογικών συντελεστών, οι αγορές άρχιζαν να ανοίγουν για να προσελκύσουν νέες επενδύσεις, οι δημόσιοι προμηθευτές ήξεραν ότι χάνουν την ευνοιοκρατία και την απομύζηση των κρατικών ταμείων, άχρηστοι δημόσιοι οργανισμοί και ανύπαρκτοι φορείς είχαν δρομολογηθεί να κλείσουν, η ιδιωτικοποίηση του ΟΤΕ ενόχλησε τους κρατικούς προμηθευτές και τους καταβολεμένους συνδικαλιστές, αλλά πάνω από όλα ΓΙΑ ΠΡΩΤΗ ΦΟΡΑ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΟ ΕΛΛΕΙΜΑ, ΕΓΙΝΕ ΠΛΕΟΝΑΣΜΑΤΙΚΟ, αλλά η πρώτη προσπάθεια φιλελευθεροποίησης της Ελλάδος, έπεσε στο κενό, από ανθρώπους που δυστυχώς είχαν ψηφίσει στο ιδρυτικό συνέδριο της ΝΔ τον «Ριζοσπαστικό Φιλελευθερισμό» ,την ερμηνεία του οποίου ο καθένας αντιλαμβάνεται, κατά το όπως φαίνεται , κατά το δοκούν.|
( https://www.youtube.com/watch?v=qWu-OLNvrg8)

Την περίοδο 1989-1993, η αναγκαστική λήψη δανείου της κυβέρνησης Ζολώτα και η εμφάνιση κρυφών ελλειμμάτων (πχ ΔΕΚΟ) της σοβιετικής διακυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ στον προϋπολογισμό, σκαρφάλωσαν τον δείκτη του Δημοσίου Χρέους στο 110% του ΑΕΠ, το 1993.( Γκούβας Χαράλαμπος: “Η Ιστορία της Ελληνικής Οικονομίας)

Το κράτος Σημίτη.

Η επερχόμενη επανεμφάνιση των σοσιαλιστών στη διακυβέρνηση της χώρας για τα επόμενα 11 χρόνια, μπορεί να διόρθωσε κάποια κακώς κείμενα (πχ νόμος ΑΣΕΠ), να πήγε κάποια άλλα παραπέρα (πχ Δημόσια Διοίκηση και Τοπική Αυτοδιοίκηση), αλλά δεν άλλαξε το σημαντικότερο, την καθεστηκυία νοοτροπία των πολιτών και των πολιτικών. Η διακυβέρνηση του Σημίτη διαχειρίστηκε με τον καλύτερο τρόπο την Ελληνική Σοβιετία. Προσλήψεις ημετέρων, αναξιοκρατία, κρατικές παρεμβάσεις στην αγορά, διαφθορά στο δημόσιο, προμήθειες, σπατάλες, δάνεια, σκάνδαλα (βλέπε, Χρηματιστήριο και εξοπλιστικά προγράμματα), ευνοιοκρατία επιδοτήσεις κοκ

Η υπογραφή της «Συνθήκης του Μάαστριχ» υποχρέωνε τις χώρες να προσαρμοστούν σε ελλειμματικούς προϋπολογισμούς, όχι πάνω από το 3% του ΑΕΠ και να διατηρούν ένα Δημόσιο Χρέος κάτω από το 60% του ΑΕΠ.( ΣΥΝΘΗΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ .Επίσημη Εφημερίδα αριθ. C 191 της 29ης Ιουλίου 1992)

Η δημιουργική λογιστική των κυβερνήσεων Σημίτη , ενέταξε τη χώρα σε μια Ένωση Νομισματική που το αντίστοιχο της δεν προσομοιάζει καθόλου με τις ΗΠΑ, αλλά πολύ  περισσότερο με την Σοβιετική Ένωση. Όλοι κάτω από την κυριαρχία ενός Διευθυντηρίου που σχεδιάζει την νομισματική πολιτική, ασκεί τη δική του εξωτερική, αμυντική οικονομική, νομοθετική πολιτική και κατευθύνει την αγροτική παραγωγή, εν αγνοία των κατά τα άλλα ευρωπαϊκών λαών. Κάτι σαν τη χώρα των Σοβιέτ που αντί να είναι οι εντολοδότες στην άσκηση της πολιτικής ,ήταν τραγικοί εντολοδόχοι των αποφάσεων της ολοκληρωτικής κεντρικής εξουσίας.

Μα αυτοί που αντιτάχτηκαν στο έκτρωμα της νομισματικής ενοποίησης της Ευρώπης, ήταν οι έλληνες κομμουνιστές, θα πει κανείς. Όχι μόνο. Προς έκπληξη των περισσοτέρων ,ο νεοφιλελεύθερος και μισητός για τους περισσότερους έλληνες, Μίλτoν Φρήντμαν ήταν κατά της νομισματικής Ένωσης της Ευρώπης και προέβλεψε τα αδιέξοδα του εγχειρήματος. «Κατά τη γνώμη μου, το ευρώ θα αποτελέσει περισσότερο αιτία διαφωνιών μεταξύ των μελών της κοινότητας παρά αιτία συμφωνίας, και αργά ή γρήγορα θα καταρρεύσει». «Κοριέρε ντέλα Σέρα» (27/8/01) και  «Wall Street Journal» (20/06/97)

Στο ίδιο μήκος κύματος και η νεοφιλελεύθερη και μισητή από όλους τους απανταχού σοσιαλιστές, Μάργκαρετ Θάτσερ, αντιστάθηκε μέχρι κεραίας στις πιέσεις του ομολόγου της Ζακ Ντελόρ για την Ευρώπη του ευρώ, με τρεις λέξεις:  ΝΟ, ΝΟ, ΝΟ.

Με την στρατηγική αυτή και με τις πολιτικές αποφάσεις για συμπόρευση με το ευρωπαϊκό όνειρο, η Ελλάδα εντάχτηκε στο ευρώ , αποκτώντας  δυο αδιαμφισβήτητα πλεονεκτήματα, τον χαμηλό πληθωρισμό και τα μικρά επιτόκια δανεισμού. Το πολιτικό σύστημα όμως, με αίσθημα αυτοσυντήρησης έκανε αυτό που έκανε πάντα. Μεγάλωνε το κράτος Λεβιάθαν προς τέρψιν εκατομμυρίων ανυποψίαστων (;) ελλήνων που εξαρτιόνταν από αυτό.

Το κράτος Καραμανλή του νεότερου.

Μπορώ να πω ότι ίσως να ήταν η μεγαλύτερη απογοήτευση της μεταπολίτευσης. Από σοσιαλιστές θα  περίμενε κανείς την αύξηση των κρατικών δαπανών και τη διόγκωση του κρατισμού, αλλά από δηλωμένους φιλελεύθερους ποτέ. Από έναν πολιτικό που υπόσχονταν σε κάθε ευκαιρία την «Επανίδρυση του Κράτους» και την επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων, δύσκολο είναι να δεχτείς τη «κοπάνα» του από τα πολιτικά πράγματα της χώρας, αφήνοντας πίσω του ένα κράτος ακόμα μεγαλύτερο και περισσότερο σπάταλο , περισσότερους δημοσίους υπαλλήλους και ανεξέλεγκτα  ελλείμματα και χρέη. Κρίμα!

Το κράτος Γ. Παπανδρέου του νεότερου.

Ανοησία, άγνοια , δολιότητα, ανικανότητα, μικροκομματισμός;  και γω δε ξέρω πως να χαρακτηρίσω την αρχική του άρνηση στην έκκληση Καραμανλή το Μάιο του 2009, για ένα  πρόγραμμα εθνικής συνεργασίας, πριν την επερχόμενη χρεοκοπία, υιοθετώντας  προεκλογικά  το ανεύθυνο «Λεφτά υπάρχουν».

Η ανατομία του χρέους είναι αμιγώς σοσιαλιστική.

Λίγο πριν την επερχόμενη χρεοκοπία της χώρας το 2009, τα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών για το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών ήταν καταλυτικό. Κάθε χρόνο εισάγαμε προϊόντα αξίας 46 δις ευρώ και εξάγαμε 16 δις. Η διαφορά των 30 δις κάθε χρόνο συντηρούνταν με τη μέθοδο των δανεικών . (Υπολογίζοντας λοιπόν κανείς, μια μόνο δεκαετία, θα μπορούσε να ερμηνεύσει το ύψος του Δημόσιου Χρέους πως έφτασε πάνω από 360δις ευρώ).

Το 2009 μια αποκαλυπτική έκθεση  του ΟΟΣΑ ανέφερε μεταξύ άλλων ότι για κάθε 100 ευρώ που δαπανούσε το ελληνικό κράτος, τα 70 τα διέθετε σε μισθούς και συντάξεις, τα 20 σε τόκους και μόνο τα 10 σε δημόσια έργα και επενδύσεις. Την ίδια συνταγή αποτυχίας είχαν ακολουθήσει μερικές δεκαετίες πριν τα κράτη του υπάρξαντος Σοσιαλισμού, μέχρι την τελική κατάρρευση τους.

Η καταγραφή για τον αριθμό των δημοσίων υπαλλήλων  του 2010, με εντολή της Τρόικας , ανερχόταν στους 768.000 και συνυπολογίζοντας τους υπαλλήλους των ΔΕΚΟ και των συμβασιούχων σε Δήμους και κοινότητες , ο αριθμός έφτανε πάνω από 1.000.000, όταν την ίδια χρονιά η πάλαι ποτέ κομμουνιστική Ρωσία των 150.000.000 κατοίκων,  καταμετρούσε μόνο 500.000.

Με στοιχεία της Γενικής Κυβέρνησης το κόστος ανά δημόσιο υπάλληλο από τη μέρα πρόσληψης του έως και τα χρόνια της συνταξιοδότησης του ανέρχεται στο 1.275.000 ευρώ. Υπολογίζοντας λοιπόν το 1.000.000 υπαλλήλων που πέρασαν από την μεταπολίτευση και δω, το κόστος ανέρχεται στο ιλιγγιώδη ποσό του 1 τρις 275 δις ευρώ. Σχόλιο ουδέν…..
Το πρόβλημα δεν ήταν μόνο  η αριθμητική έκταση των υπαλλήλων , αλλά το βάθος της αδρανοποίησης των. Ο κάθε εργαζόμενος στο Δημόσιο τομέα  δεν πληρώνονταν σύμφωνα με τις επιταγές της αποτελεσματικότητας του, αλλά, σύμφωνα με τις ανάγκες που κατά καιρούς προέβαλε. Έτσι η έλλειψη κινήτρου και η έμπρακτη αναγνώριση ,αφαίρεσαν κάθε προσωπική ικανοποίηση, καταλήγοντας η  εσωτερίκευση της αδράνειας να γίνει κεκτημένο δικαίωμα και αναγνωρισμένη συλλογική πρακτική.

Η δομή του Εθνικού Συστήματος Υγείας , καθώς και το εκπαιδευτικό μας σύστημα (αν εξαιρέσει κανείς την πειθαρχία) ελάχιστες διαφορές συναντά κανείς με τα αντίστοιχα Σοβιετικά και πολλές ομοιότητες όσον αφορά τις παθογένειες που προέκυπταν από αυτά, φακελάκια, φροντιστήρια, στημένες εξετάσεις, αναξιοκρατία, υπηρεσίες δυο ταχυτήτων, και ανεξέλεγκτη διαφθορά . («Κλεπτοκρατία» του Patrick Meney, εκδόσεις «Ροές»)

Όπως τονίζει και ο πρόεδρος της Ελληνο-Αμερικανικής Ένωσης και του Κολλεγίου της, κ. Λεωνίδας-Φοίβος Κόσκος, «το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα είναι δομημένο για να παράγει δημοσίους υπαλλήλους».

Η διαχείριση αυτού του υδροκέφαλου νεοελληνικού κράτους δημιούργησε μια τεράστια γραφειοκρατία αναγάγοντας την σαν την Άρχουσα τάξη της χώρας. Στρατιές προνομιούχων στελεχών εξανάγκαζαν τους υπόλοιπους έλληνες και ιδιαίτερα τις παραγωγικές δυνάμεις της χώρας να υπηρετούν μια πρασινογάλαζη νομενκλατούρα αντίστοιχης της κόκκινης στη Σοβιετική Ένωση. («Η Νομενκλατούρα», του Μιχ. Βοσλένσκυ εκδόσεις «Νεοεκδοτική ΕΠΕ»)

Ο Συνδικαλισμός. Μια από τις πιο σημαντικές αιτίες της χρεοκοπίας την Ελλάδος.

Ο Συνδικαλισμός , ίσως η μεγαλύτερη πληγή της Ελλάδος. Κρατικοδίαιτος και κομματικοεξαρτόμενος και κομματικοκαθοδηγούμενος. Όχι, δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο οι πρόεδροι της ΓΣΣΕ , ο Γ. Ραυτόπουλος, , ο Λ.Κανελλόπουλος, ο Χρ. Πολυζωγόπουλος, ο Χρ.Πρωτόπαπας ,και άλλοι Πρόεδροι άλλων συνδικαλιστικών φορέων όπως ο Δ.Κουσελάς, ο Γ. Κουτσούκος, ο Γ.Κουτρουμάνης , ο Ροβέρτος Σπυρόπουλος, ο Δ. Πιπεριάς, να εκλέγονται βουλευτές και να  καταλαμβάνουν αργότερα τα υπουργεία εργασίας ή κοινωνικής πρόνοιας, αδυνατώντας να εφαρμόσουν οι ίδιοι τους αυτά που διεκδικούσαν στους δρόμους και στις πλατείες από την τότε ανάλγητη πολιτική εξουσία  .Το φαινόμενο αυτό  συναντάται σε όλα τα  καθεστώτα του κρατικού κορπορατισμού. Για να καταλάβουμε πόσο ακηδεμόνευτος ήταν  ο συνδικαλισμός στην αλησμόνητη Σοβιετική εποχή, ο αντίστοιχος Πρόεδρος του Κεντρικού Συμβουλίου των Συνδικάτων , Alexander Nikolayevich Shelepin ,παράλληλα  ήταν και  Δ/Θ της KGB. («Ήταν ο Κομμουνισμός ,Ηλίθιε!» του Αντώνη Κρούστη, εκδόσεις Γεωργιάδη 2012)

Γ. Ραυτόπουλος .Πρόεδρος ΓΣΕΕ. Βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (1992-1994).
Λ.Κανελλόπουλος .Πρόεδρος ΓΣΕΕ. Βουλευτής ΠΑΣΟΚ 1993-1996-2000
Χρ.Πρωτόπαπας. Πρόεδρος της ΓΣΕΕ. Βουλευτής του ΠΑΣΟΚ εξελέγη για πρώτη φορά στις 22.09.1996
Χρ. Πολυζωγόπουλος. Πρόεδρος ΓΣΕΕ. Πρόεδρος της UCESIF εκλέχθηκε για τη διετία 2013-2015 ο πρόεδρος της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής της Ελλάδος
Δ. Πιπεριάς.Γεν. Γραμματέας της ΕΤΕ ΔΕΗ και Βουλευτής Ευβοίας 1993
Δ. Κουσελάς. Πρόεδρος της ΟΤΟΕ και βουλευτής Μεσσηνίας του ΠΑΣΟΚ το 2004
Γ . Κουτρουμάνης. Πρόεδρος για 6 συνεχείς θητείες της “Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Προσωπικού Οργανισμών Κοινωνικής Πολιτικής και Υφυπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης
Γ. Κουτσούκος.Πρόεδρος της Α.Δ.Ε.Δ.Υ και Βουλευτής Ηλείας
Ροβέρτος Σπυρόπουλος. Πρόεδρος της Oμοσπονδίας Εργαζομένων O.Τ.Ε και βουλευτής Αρκαδίας με το ΠΑ.ΣO.Κ
Ένας αποκαλυπτικός απολογισμός της δράσης του επαναστατημένου συνδικαλισμού εν Ελλάδι από την έκθεση του ΟΟΣΑ το 2010, καταμέτρησε ότι οι 5.270 απεργίες που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία 30 χρόνια (1980-2010) αποτελούσαν παγκόσμιο ρεκόρ στην ιστορία και κόστισε στην ελληνική οικονομία περί τα 190 δις ευρώ. Καλά διαβάσατε 190 δις ευρώ. Και δε σταματά εδώ ,αν  υπολογίσει κανείς και  τα διεκδικούμενα των απεργιών που  ανέρχονται στα 140 δις, μπορεί εύκολα να επιμερίσει στον εγχώριο επαναστατημένο συνδικαλισμό το μερίδιο της ευθύνης των 330 δις ευρώ από το Δημόσιο Χρέος της χώρας. Έτσι για να καταρρίπτονται οι μύθοι για τους προστάτες των δικαιωμάτων του λαού.

Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα της ευθύνης των συνδικαλιστών είναι, όταν η κυβέρνηση Μητσοτάκη με Υπουργό Βιομηχανίας (από τους ελαχίστους φιλελεύθερους στην Ελλάδα), τον Ανδρέα Ανδριανόπουλο, θέσπισε το νόμο Ν.2000/1992.Ο οποίος τι έλεγε;

Αν μια δημόσια επιχείρηση ιδιωτικοποιούνταν θα μπορούσαν οι εργαζόμενοι με τις αποζημιώσεις τους να την διαχειριστούν οι ίδιοι, να την αναπτύξουν , να δημιουργήσουν κέρδη και να αποκομίσουν οφέλη. Πόσες φορές νομίζετε ότι συνέβη αυτό; ΚΑΜΙΑ !!!  Την πρώτη φορά που πήγε να εφαρμοστεί με πρωτοβουλία της τότε κυβέρνησης ,στην περίπτωση των Αστικών Λεωφορείων, ανατράπηκε από το ΠΑΣΟΚ και τις άλλες «Δημοκρατικές Δυνάμεις». Έκτοτε τα ελλείμματα που συσσωρεύτηκαν από το 1993 ως το 2012 ανέρχονται στα 10 δις ευρώ.

Νεποτισμός, Οικογενειοκρατία , Μιντιοκρατία και η γενιά του Πολυτεχνείου.

Σε ποιό τομέα της Δημόσιας ζωής δεν συναντάμε γόνους πολιτικών τζακιών να αναλαμβάνουν τα δακτυλίδια της ευνοιοκρατίας . Στην πολιτική; στη δημοσιογραφία, στα κόμματα; στη στελέχωση του Δημοσίου; Παντού !  Σε τι διαφέρει η ελληνική πραγματικότητα με τον Νεποτισμό στη Βόρεια Κορέα του Κιμ Ιλ Σουνγκ στον  Κιμ Γιονγκ Ιλ και έπειτα στον  Κιμ Γιονγκ Ουν,  και το δακτυλίδι της διαδοχής στη Κούβα  του Φιντέλ Κάστρο στον αδελφό του Ραούλ, των εναπομεινάντων Κομμουνιστικών καθεστώτων στο κόσμο;

Η δημόσια πολιτική ζωή, μετά την μεταπολίτευση, αλώθηκε ιδεολογικά από τη λεγόμενη γενιά του Πολυτεχνείου. Εύκολα μπορεί κανείς να διαπιστώσει ότι οι μιντιάρχες και οι περισσότεροι δημοσιογράφοι προέρχονταν  από τα  κομματικά εκκολαπτήρια της Αριστεράς.

Μετά την ασυδοσία της εξουσίας για 30 χρόνια, την πλειοδοσία της Αριστεράς σε κάθε ανέξοδη διεκδίκηση , τον στρουθοκαμηλισμό της διαπλεκόμενης μιντιοκρατίας και δημοσιογραφίας και την ανευθυνότητα της ανήλικης ελληνικής κοινωνίας, φτάσαμε στον Μάιο του 2010  να χρεοκοπεί η χώρα και να σύρεται πίσω από τις εντολές των δανειστών της.

Ο κατάλογος είναι μακρύς και ο λόγος που αναφέρομαι στην ιδεολογική προέλευση τους δεν είναι ενοχοποιητικός . Ο κάθε ένας μπορεί να πιστεύει ότι θέλει και ο κάθε ένας έχει το δικαίωμα στο λάθος, αλλά θέλω να τονίσω ότι όλοι αυτοί συνέβαλαν τα μέγιστα στην κρατικίστικη νοοτροπία του ελληνικού λαού. Σε κάθε αποκρατικοποίηση Δημοσίων Επιχειρήσεων , απελευθέρωσης αγορών και επαγγελμάτων, ήταν απέναντι, αλλά το σημαντικότερο όλων είναι, ότι τους ξέφυγε η μεγαλύτερη είδηση του αιώνα, «ότι η Ελλάδα χρεοκοπεί».

 Το κράτος του Μνημονίου.

Το μέγεθος της Σοβιετοκρατίας εξέπληξε τους πάντες.

Το 60-70% της οικονομικής δραστηριότητας ανήκε στο κράτος. Το λεγόμενο «Μεγάλο Κεφάλαιο» στην ουσία δεν υπήρχε υπό την μορφή βιομηχανικής παραγωγής, οι φορολογικοί συντελεστές στις διάσπαρτες μικρές επιχειρήσεις έφτανε στο 40-45%, ο ΦΠΑ στο 23%, τα ιδιωτικά Πανεπιστήμια απαγορεύονται με Συνταγματική εντολή, η γραφειοκρατία  εμποδίζει οποιαδήποτε νέα επιχειρηματική δραστηριότητα, η κάθε συντεχνία  έχει επιτύχει προστατευτικούς νόμους εις βάρος του κοινωνικού συνόλου, η αγροτική παραγωγή να επιδοτείται για να αδρανεί, οι Δημόσιοι Οργανισμοί και φορείς (περίπου 12.500), να επωφελούνται τα πρόσοδα και να κοινωνικοποιούν τα έξοδα και ο πολιτισμός με την  διανόηση του τόπου, να επιχορηγείται για να σκέπτεται εν υπνώσει.

Το Μάιο του 2010(λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης),  οι αγορές σταμάτησαν να τροφοδοτούν  την Ελλάδα με δανεικά. Η χώρα έπρεπε να επιβιώσει με ιδίους πόρους. Τις έλλειπαν 30 δις το χρόνο για να καλύψει τις ανάγκες της. Υπήρχε μόνο μια επιλογή , να προσαρμοστεί η οικονομία στις δυνατότητες της και οι μέθοδοι ήταν δυο. Η πρώτη ήταν, η απότομη προσαρμογή και η δεύτερη η σταδιακή, με την αρωγή των εταίρων μας, προσαρμόζοντας τη χώρα ελεγχόμενα πλέον, δανειζόμενη υπό μορφή Μνημονίου.

Επιλέχτηκε η δεύτερη. Το αρχικό μνημόνιο είχε μια λογική κατεύθυνση. Μείωση κρατικών δαπανών και ιδιωτικοποιήσεις. Αυτό που δεν κάναμε τόσα χρόνια , να μειώσουμε το κράτος καταργώντας δημόσιους φορείς, απολύοντας δημοσίους υπαλλήλους με παράλληλη πτώση των φορολογικών συντελεστών ,απελευθέρωση αγορών και επαγγελμάτων ιδιωτικοποιήσεις, αλλάζοντας τελικά  το παραγωγικό μας μοντέλο, ήρθε και  μας υποχρέωσε η Τρόικα.

Και ω! του θαύματος οι συνήθεις ύποπτοι συμπαθείας ,Δημοσιογράφοι, συνδικαλιστές και κομματάρχες , πάλι στους δρόμους. Απεργίες , πορείες, διαμαρτυρίες, συνομωσιολογία, αντιμνημονιακές αναλύσεις και  σεναριολογία ,  ήταν η καθημερινή αντίδραση μιας συντηρητικής και  ιδιότυπης φαιοκόκκινης συμμαχίας  του τόπου. Από την άλλη , οι κυβερνήσεις μη τυχόν χάσουν το πελατολόγιο τους εμπνευστήκαν την μείωση των κρατικών δαπανών με άλλο τρόπο.

Αντί να κόψουν το κράτος κάθετα , το έκοψαν οριζόντια, διατηρώντας τη δομή του ως έχει, για μελλοντικές ίσως αφαιμάξεις. Παράλληλα δε , αφού φτωχοποίησαν όλους τους Δημοσίους Υπαλλήλους περί δικαίων και αδίκων, εφάρμοσαν μια φορομπηχτική πολιτική στον ιδιωτικό τομέα άνευ προηγουμένου.

Αποτέλεσμα; 1.500.000 άνθρωποι άνεργοι και περαιτέρω  μείωση φορολογικών εσόδων .

Θα στεναχωρήσω πολλούς αριστερούς φίλους μου, αλλά η παραπάνω περιγραφή του Ελληνικού κράτους , περισσότερο μοιάζει με μια Σοβιετική επαρχία παρά με ένα δυτικό  κράτος βασισμένο στις αρχές της ελεύθερης οικονομίας.

Έτσι λοιπόν , μη αυταπατάστε φίλοι της Αριστεράς ότι καταρρέει ο καπιταλισμός στην Ελλάδα. Η κομμουνιστική ουτοπία πήγε να εφαρμοστεί στον 20ο αιώνα 42 φορές σε 42 χώρες και απέτυχε. Τώρα για άλλη μια φορά (43η ) αφήνει πίσω της εκατομμύρια ανθρώπων στη φτώχεια και στην εξαθλίωση. Μπορεί να μην κυβερνήσατε ποτέ αλλά δημιουργήσατε νοοτροπίες που ενσαρκώθηκαν σ’ αυτό το Σοβιετικό έκτρωμα.

Τώρα όμως ήρθε η ώρα , όλοι εμείς οι επαναστάτες της σιωπής να τα ανατρέψουμε όλα, κάνοντας ¨δημιουργική υπέρβαση¨ καθημερινά στη ζωή μας και στην εργασία μας. Μόνο έτσι θα ξαναφτιάξουμε αυτό που όλοι ανεχθήκαμε να καταστραφεί.

Όλοι μαζί μπορούμε , όχι σαν μάζα, αλλά σαν άτομα. Η ατομική προσπάθεια, το προσωπικό όφελος θα επανεκινήσει τη ζωή μας. Το άθροισμα της ατομικής μας προσπάθειας θα είναι πολλαπλάσιο της συλλογικής μας αδράνειας.

Όλα μπορούν να γίνουν υπό μια προϋπόθεση. Την ελευθερία.

Η ελευθερία είναι αυτή που ενσωματώνει μέσα της  την έννοια της δυναμικής.  Μια ιδέα μπορεί να αλλάξει τον κόσμο.

Κύριοι της συγκυβέρνησης, φτάνει πια . Απελευθερώστε την οικονομία , απελευθερώστε τις ζωές μας. Απελευθερώστε τα πάντα για να δημιουργηθούν ευκαιρίες . Οι μόνοι που θα αντιδράσουν θα είναι οι πεθαμένοι.

(Ιδεολογικά εννοώ.)

Ο δημοσιογράφος Περικλής Βασιλόπουλος που διατέλεσε Διευθυντής του Γραφείου Τύπου του Πρωθυπουργού στην Οικουμενική Κυβέρνηση Ζολώτα (1989-90) στο άρθρο που ακολουθεί (το είδαμε στο TVXS) είναι αρκετά διαφωτιστικό για το πως ο Καθηγητής αντιλαμβάνοταν στην λειτουργία-αλά Κορέα-της ελληνικής οικονομίας.

Ηταν 3 Ιανουαρίου 1990, αργά το βράδυ και ενώ οι διάδρομοι της Βουλής ήσαν σχεδόν άδειοι, στο γραφείο του πρωθυπουργού της οικουμενικής κυβέρνησης Καθηγητή Ξενοφώντα Ζολώτα επικρατούσε μια απίστευτη ένταση και υπερκινητικότητα. Το συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών (Κωνστ. Μητσοτάκης, Ανδρέας Παπανδρέου, Χαρίλαος Φλωράκης – πρόεδρος Συνασπισμού της Αριστεράς) δεν ενέκρινε το έκτακτο σχέδιο 10 σημείων που πρότεινε ο κ. Καθηγητής και η χώρα κινδύνευε με άμεση χρεοκοπία και στάση πληρωμών.
Το ήξεραν ή το υποψιάζονταν ελάχιστοι και η καθημερινότητα στην χειμωνιάτικη Αθήνα ήταν απολύτως ομαλή παρά τις γνωστές και οικείες έντονες πολιτικές αντιπαραθέσεις. Άλλωστε παντού στον δυτικό κόσμο η πτώση του τείχους του Βερολίνου, η διάλυση του υπαρκτού σοσιαλισμού και το άνοιγμα των βόρειων συνόρων της χώρας είχαν προκαλέσει μια γενικευμένη αίσθηση αισιοδοξίας.

Στην Ελλάδα είχαν προηγηθεί δύο εκλογικές αναμετρήσεις με την πρώτη να οδηγεί στην συγκρότηση της κυβέρνησης Τζαννετάκη με συνεργασία ΝΔ-Συνασπισμού και η δεύτερη στην οικουμενική κυβέρνηση Ζολώτα. Ήταν μια κυβέρνηση γέφυρα που θα οδηγούσε την χώρα ομαλά στην επόμενη εκλογική αναμέτρηση μέσα όμως από ένα σχέδιο συναινετικής Εθνικής Ανασυγκρότησης που θα οδηγούσε τη χώρα σε μια νέα πορεία. Γι’αυτό ο Ζολώτας αποφάσισε ως πρωθυπουργός να συγκροτήσει την περίφημη τότε άγνωστη σήμερα Επιτροπή Αγγελόπουλου (Άγγελος Αγγελόπουλος, Καθηγητής Οικονομίας, νεανικός φίλος του Ξ. Ζολώτα, υπουργός της «Κυβέρνησης του  Βουνού» ΠΕΕΑ και της Κυβέρνησης Εθν. Ενότητας τον Οκτώβριο Δεκέμβριο 1944).

Στόχος του ήταν να πείσει επιτέλους όλα τα πολιτικά κόμματα να συμφωνήσουν σε ένα ελάχιστο κοινό πρόγραμμα που συμπύκνωνε την έμμονη ιδέα του Καθηγητή από το 1924, όταν έγινε – ο νεότερος στη ιστορία – Καθηγητής Οικονομικών. Νομισματική σταθερότητα μαζί με γρήγορη οικονομική ανάπτυξη και εκβιομηχάνιση. Κάτι που το κατόρθωσε προσωρινά ως διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας την περίοδο 1955-1967, όταν η Ελλάδα σημείωσε ποσοστά ανάπτυξης του ΑΕΠ με τον «ιαπωνικό» ρυθμό  του 6-7% ετησίως. Σε στενή συνεργασία και με την υποστήριξη του Κων. Καραμανλή που έγινε πρωθυπουργός το 1955, προώθησε ένα επιτυχημένο μείγμα κρατικής παρέμβασης και αγοράς που μόνον η Ιαπωνία και η Νότιος Κορέα κατόρθωσαν να επιτύχουν.

Αυτό ήταν το όραμα Ζολώτα. Βιομηχανία τύπου Νότιας Κορέας (το 1960 ήταν φτωχότερη από την Ελλάδα) δημοκρατία αναπτυγμένης χώρας και στόχευση στην καρδιά της Ευρώπης. Αν και δεν εξέφραζε ποτέ ανοικτά τις πολιτικές του προτιμήσεις και τηρούσε με θρησκευτική ευλάβεια την αμερόληπτη ουδετερότητα που του επέβαλλε η θέση του ως Διοικητή της ΤτΕ και ο δυναμικά μειλίχιος χαρακτήρας του, δεν ανήκε ποτέ στην Δεξιά Παράταξη. Ήταν πάντοτε ένας κεντρώος της σύνθεσης.

Έκανα αυτή την παρενθετική παρέμβαση του κεντρικού αφηγηματικού νήματος του άρθρου για τρεις λόγους. Ο πρώτος είναι η εξαιρετική έκθεση για το έργο και την ζωή του Ξενοφώντα Ζολώτα που εγκαινιάστηκε προχθές στο νέο κτίριο της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ) στην οδό Αμερικής και θα διαρκέσει αρκετούς μήνες. Προτείνω σε όλους και ιδίως στους νεότερους που μάλλον δεν ξέρουν καν της ύπαρξή του να την επισκεφτούν. Πρόκειται για τον μεγαλύτερο Έλληνα οικονομολόγο και – για μένα – τον πιο συνειδητό Έλληνα πρωθυπουργό που προσέγγισε την έννοια του «Δημόσιου Συμφέροντος» περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον.

Ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει και αυτός με την επικαιρότητα των πιο σκληρών πλευρών της ιστορίας μας.  Με αφορμή τα 70 χρόνια από τα Δεκεμβριανά του 1944 και την συζήτηση που άνοιξε θα πρέπει να εξεταστεί και η προσπάθεια ενός τρίτου, σοσιαλιστικού και δημοκρατικού πόλου που συνετρίβη πρόωρα μέσα στην μέγγενη του εμφύλιου πολέμου που ακολούθησε. Άλλωστε ο Ξεν. Ζολώτας θεωρούσε ιδανικό οικονομικό σύστημα και για την Ελλάδα – με σταδιακά βήματα και εφόσον το επέτρεπαν οι συνθήκες – τον «Δημιουργικό Σοσιαλισμό» (βλέπε βιβλίο του με τον ίδιο τίτλο το 1943) που θα ήταν μια σύνθεση φιλελεύθερης (όχι αρρύθμιστης ή όπως λέμε σήμερα νεοφιλελεύθερης) αγοράς με ένα ισχυρό κοινωνικό κράτος και γι’αυτό μαζί με τον Άγγελο Αγγελόπουλο ίδρυσαν κατά την διάρκεια της Κατοχής το 1942 τον όμιλο Σοσιαλιστική Ένωση (στην οποία από πρόταση της Ιωάννας Τσάτσου συμμετείχε για λίγο και ο Κωνσταντίνος Καραμανλής).

Ο τρίτος λόγος και πιο σημαντικός ακολουθεί. Ας ξαναγυρίσουμε  λοιπόν στην αρχή της ιστορίας.

«Είναι καλοί άνθρωποι αλλά είναι άρπαγες του κράτους»

Όταν στις 23 Νοεμβρίου 1989 ο Καθηγητής Ζολώτας ανέλαβε  ύστερα από ομόφωνα πρόταση των κομμάτων την πρωθυπουργία της οικουμενικής Κυβέρνησης, τα οικονομικά στοιχεία που του δόθηκαν ήταν από ασαφή έως θολά. Σίγουρα πολύ χειρότερα απ’ ότι του είχαν ειπωθεί. Είχε προηγηθεί η τρίμηνη θητεία της κυβέρνησης Τζαννετάκη, ένα καθεστώς ημικυβερνησίας. Υπουργός Οικονομικών ήταν ο Αντ. Σαμαράς με βασική καινοτομία της υπουργίας του την εισαγωγή των αφορολόγητων κόκκινων πινακίδων αυτοκινήτων ΑΜΟ που πλημμύρισαν τη χώρα, παρότι προορίζονταν αρχικά για τους εργαζόμενους στο εξωτερικό (βλ άρθρο ΑΔ Παπαγιαννίδη στον Οικ. Ταχυδρόμο Σεπτ 1999). Μεταπήδησε στην συνέχεια και στην οικουμενική ως υπουργός Εξωτερικών. Την ίδια θέση διατήρησε και στην κυβέρνηση Μητσοτάκη που ήλθε στην εξουσία τον Απρίλιο του 1990, όταν έγινε ο «μοιραίος» άνθρωπος για την εμπλοκή στο Σκοπιανό αλλά και για την πτώση της κυβέρνησης της ΝΔ το 1993. Και μετά ήλθε πάλι στην εξουσία ο ΑΓ Παπανδρέου και πάλι τα γνωστά. Στην Ελλάδα ένας κλειστός αριθμός ατόμων επανέρχονται εναλλάξ στην εξουσία.

Γενικά η κυβέρνηση Τζαννετάκη – όπως και όλες οι προηγουμένως –  δεν παρέδωσε τίποτα. Όταν ο πρωθυπουργός μου ζήτησε να βρω τα αρχεία αποφάσεων και ομιλιών για να τα συμβουλευτεί, οι δέκα, προϋπάρχουσες, κυρίες γραμματείς του Γραφείου Τύπου του Πρωθυπουργού – «τρελάθηκα» με τον αριθμό – με κοίταξαν με απορία. «Ποια αρχεία, δεν υπάρχουν αρχεία» μου είπε η προϊσταμένη. «Τα παίρνουν όλα οι Πρωθυπουργοί στο σπίτι τους». Τρελάθηκα για δεύτερη φορά αλλά όπως αποδείχτηκε ήμουν απλά στον πρόλογο. (Τελικά το 2002 ψηφίσθηκε νόμος για τα Αρχεία του Πρωθυπουργού με πρωτοβουλία του καθηγητή Γιώργου Παπαδημητρίου, νομικού συμβούλου επί πρωθυπουργίας Κώστα Σημίτη, αλλά μάλλον δεν εφαρμόζεται πλήρως ακόμη. Ίσως το 2050). Όταν  μετέφερα το νέο στον Καθηγητή Ζολώτα, παρότι τυπικά το θέμα ήταν ήσσονος σημασίας για την εποχή, εξερράγη. «Είμαι 86 ετών. Έχω γράψει  40 βιβλία αλλά μόνο τώρα αρχίζω να καταλαβαίνω τις βαθιές παθογένειες της χώρας. Είναι θαύμα που επιβιώνει αυτό το κράτος» Και ήταν μόνο  η αρχή.

Στις 3 Ιανουαρίου του 1990 η κατάσταση στα δημοσιονομικά πράγματα έτεινε να γίνει απελπιστική. Το ΑΕΠ της χώρας σε ευρώ ήταν περίπου στα 70 δις (σήμερα είναι 184 δις) ενώ το Δημόσιο χρέος ακόμη ήταν μόνο στο 70% με ραγδαία όμως αυξητική τάση (σήμερα είναι ως γνωστόν στο 176% του ΑΕΠ). Ο πληθωρισμός γύρω στο 15% (σήμερα έχουμε αρνητικό πληθωρισμό ή αποπληθωρισμό) τα επιτόκια εσωτερικού στο 24% το δημόσιο έλλειμμα κτύπαγε το 13% (όπως το 2009) και περίπου στο 10-12% ήταν το έλλειμμα του εξωτερικού ισοζυγίου πληρωμών. Είχαν αρχίσει σταδιακά εξαγωγές κεφαλαίων με ταξίδια στην Ελβετία κα το κυριότερο κινδυνεύαμε με αθέτηση  διεθνών πληρωμών και με μη πληρωμή μισθών και συντάξεων. Ουσιαστικά υπήρχε διορία 2 ή 3 ήμερών πριν το πρόβλημα πάρει μεγάλες διαστάσεις και υπήρχε ο άμεσος κίνδυνος γενικευμένης ανησυχίας των πολιτών για την «υγεία» και την ισοτιμία της δραχμής. (Αποκτήσαμε τελικά το 2001 το ευρώ αλλά ήδη είχαν ξεπροβάλλει τα τρία περίφημα κριτήρια του Μάαστριχτ που θεσπίστηκαν το 1993.)

Με δεδομένη την άρνηση των τριών πολιτικών αρχηγών να συναινέσουν στα 10 έκτακτα μέτρα Ζολώτα, το μόνο που έμενε ήταν η έκτακτη σύναψη Syndicated Loan από Διεθνείς Τράπεζες (η αγορά Ομολόγων δεν ήταν τότε πολύ αναπτυγμένη). Πράγμα ιδιαιτέρως δύσκολο να πραγματοποιηθεί σε ένα λογικό και μη αστρονομικό επιτόκιο.

Όταν μπήκα στο γραφείo του καθηγητή Ζολώτα στο ισόγειο της Βουλής, τον είδα για μια και μόνη φορά στην 18χρονης γνωριμίας μας (τον γνώρισα το 1986 όταν έκανα μαζί του μια συνέντευξη εφ’όλης της ύλης για τα 70 χρόνια του ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΥ) να κάθεται «σε αναμμένα κάρβουνα».  Είχε μπροστά του δυο μεγάλα καλογραμμένα λογιστικά φύλλα κάτι σαν έσοδα – έξοδα υποχρεώσεις του κράτους και δίπλα κράταγε σημειώσεις με συνεχείς αναπροσαρμογές. Είχε έρθει για δεύτερη φορά ένας παλιός μαθητής του από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους με άλλα δυο λογιστικά τεφτέρια υπό μάλης. Τηλεφώνησε στον από χρόνια στενότερο συνεργάτη του Ν.Α. από την Τράπεζα της Ελλάδας «Μόνο σε αυτούς του δύο έχω εμπιστοσύνη για την αξιοπιστία των στοιχείων. Είναι οι μόνοι που δεν μου πασάρουν “αλλοιωμένα” στοιχεία για τις πραγματικές υποχρεώσεις του κράτους». «Μα κύριε Καθηγητά του αντέτεινα αυτά δεν είναι επίσημα στοιχεία. Είστε Πρωθυπουργός της χώρας θα έπρεπε να είχατε σε πέντε λεπτά τα πραγματικά μεγέθη του Κράτους».

«Παιδί μου, είπε (προσφιλής προσφώνηση του Καθηγητή στους στενούς του συνεργάτες ανεξαρτήτως ηλικίας) δεν υπάρχει πλέον ενιαίο κράτος στην Ελλάδα. Το κράτος είναι κάτι σαν αδειανό πουκάμισο για τα μάτια του κόσμου. Γνωρίζω από παλιά τον Ανδρέα και τον Μητσοτάκη και είναι καλοί άνθρωποι ως άτομα. Αλλά με τα κόμματά τους έχουν γίνει άρπαγες του κράτους που το λαφυραγωγούν εναλλάξ. Έχουν φτιάξει δύο παράλληλους κομματικούς μηχανισμούς υποκαθιστώντας το επίσημο κράτος. Συγκρούονται αδυσώπητα αλλά ξέρουν ότι είναι μια ο ένας μια ο άλλος. Και κρατάνε τις κρίσιμες πληροφορίες μόνο για τον εαυτό τους.  Οι της ΝΔ δραματοποιούν τα στοιχεία προς το χειρότερο γιατί θέλουν άμεσα εκλογές, οι του ΠΑΣΟΚ κάνουν το ακριβώς αντίθετο γιατί δεν θέλουν τώρα εκλογές και είναι ικανοί μέσα στην αδιάφορη ανευθυνότητά τους να καταγγέλλουν ο ένας τον άλλο δημοσίως και να εκθέτουν τη χώρα διεθνώς. Να το θυμάσαι ότι αυτό οι δύο σε πέντε σε δέκα ίσως και λίγο περισσότερα χρόνια θα χρεοκοπήσουν την Ελλάδα».

«Το δράμα», συνέχισε «η τραγωδία είναι ότι αυτός που είναι ο πιο λογικός αυτός που με στηρίζει περισσότερο στο Συμβούλιο Αρχηγών που είναι αυτός που έχουμε τις μεγαλύτερες διαφορές. Ο Χαρίλαος Φλωράκης ίσως επειδή έζησε την άγρια εποχή του εμφύλιου δείχνει την μεγαλύτερη ευαισθησία για την κρισιμότητα της κατάστασης. Αλλά και αυτός δεν μπορεί να τα πει δημοσίως. Τις προάλλες μου είπε: «Ξενοφώντα αν σε στηρίξω δημοσίως θα με φάνε οι δικοί μου». Ίσως τελικά να μας σώσει η Ευρώπη με τις νέες Συνθήκες αλλά με διαλυμένο και αρπακτικό κράτος η ιδιωτική οικονομία θα μείνει απροστάτευτη και θα καταστραφεί μέσα στον θυελλώδη ανταγωνισμό».

Συγκρουσιακή λαφυραγώγηση εναλλάξ και ΜΝΗΜΟΝΙΟ

Σοφά, προφητικά λόγια ενός ΜΟΝΑΔΙΚΟΥ  Έλληνα που δυστυχώς αποδείχτηκαν στο σύνολο τους αληθινά. Δεκατέσσερα χρόνια μετά, το 2004 ο Γ. Αλογοσκούφης καταγγέλλει ως υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Κώστα Καραμανλή την προηγούμενη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ ότι έκρυβε ελλείμματα κάτω από το χαλί. Πρώτη διεθνής δυσφήμηση της χώρας. Το 2009 ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου ως υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Γιώργου Παπανδρέου καταγγέλλει τον Γ Αλογοσκούφη (και  Γ Παπαθανασίου) ότι και αυτοί με την σειρά τους έκρυβαν το κολοσσιαία δημόσιο έλλειμμα στο 13,5% του ΑΕΠ. Τα στοιχεία ήσαν αληθινά αλλά πρέπει να δούμε τον «φαύλο κύκλο» και των δυο μαζί στο ίδιο πλαίσιο. Είναι οι δυο όψεις της ίδιας συγκρουσιακής λαφυραγώγησης του κράτους εναλλάξ που έλεγε κι ο καθηγητής Ζολώτας. Δεύτερη διεθνής δυσφήμηση της χώρας. Μετά πανικός, μερική χρεοκοπία, αποκλεισμός από τις αγορές, ΜΝΗΜΟΝΙΟ. Όσοι έζησαν από κοντά και μέσα στο εσωτερικό της τότε κεντρικής εξουσίας περιγράφουν μια εικόνα απίστευτης σύγχυσης, πρωτοφανούς ερασιτεχνισμού και τσαπατσουλιάς και δυστυχώς δεν υπήρχε ένας Ζολώτας με μαεστρικές κινήσεις να σώσει την χώρα όπως το έκανε το 1990.

Ο Α Σαμαράς και η ΝΔ ήταν κατά του Μνημονίου μέχρι το 2012. Μετά ανέλαβε την εξουσία μαζί με το ΠΑΣΟΚ και έγινε υπέρ αναφανδόν. Συνεχίσθηκε η ίδια παράλογη υφεσιακή περιοριστική πολιτική σε καθεστώς αποπληθωρισμού που στραγγάλισε την ιδιωτική οικονομία και η οποία είναι ομόρροπη μόνο με τα βραχυπρόθεσμα συμφέροντά της Γερμανίας και των χωρών του Βορρά. Ακολούθησαν θυελλώδεις, σπασμωδικές δήθεν «αλλαγές», μαζική περικοπή εισοδημάτων και υπερφορολόγηση που αφορούσαν μόνον τους «πολλούς άλλους», αλλά όχι το κομματικό τους δυναμικό μαζί με τις οικογένειές τους. Σύμφωνα με ορισμένες αδημοσίευτες έρευνες, το ποσοστό ανεργίας τους ανέρχεται μόνο στο 4-5% ενώ το συνολικό είναι 27%.

Αυτό φαίνεται λογικό γιατί ΝΔ και ΠΑΣΟΚ (περίπου 6000 στελέχη και 150.000 μέλη) έχουν γίνει τα τελευταία 20 χρόνια αποκλειστικοί «ιδιοκτήτες» του ελληνικού κράτους.  Έχουν «αποικιοποιήσει» το κράτος.  Σε συνδυασμό με προσωρινά ευνοϊκές γι αυτούς ευρωπαϊκές συμμαχίες και μαζί με το 20% των πιο πλούσιων Ελλήνων που έχουν πληγεί λίγο η καθόλου από την κρίση είχαν συγκροτήσει ένα σκληρό μπλοκ εξουσίας που μοιάζει με στάσιμη ολιγαρχία και ελέγχει το σύνολο σχεδόν των επικοινωνιακών διαύλων της χώρας. Αποτελούν ένα είδος «vested interests» (καθεστωτικά συμφέροντα) που υπονομεύουν την παραγωγικότητα του κράτους, την κοινωνική κινητικότητα και την επιχειρηματική ανανέωση. Γιατί να δουλέψει κάποιος περισσότερο και πιο παραγωγικά όταν ξέρει ότι ο κομματικός θα πάρει όλα τα εύσημα  και τις θέσεις έτσι κι αλλιώς; Γιατί να δεχτεί κάποιος αξιολόγηση όταν ξέρει ότι την αξιολόγηση την ελέγχει ο μηχανισμός ΝΔ – ΠΑΣΟΚ;

Η Ελληνική Δημοκρατία που δημιουργήθηκε με τόσες προσδοκίες το 1974 πρέπει να βρει με άψογες δημοκρατικές και κοινοβουλευτικές διαδικασίες ένα τρόπο να απελευθερώσει το Ελληνικό κράτος από την «αποκλειστική ιδιοκτησία» τους προσπαθώντας επιτέλους να του δώσει δίκαιες «απρόσωπες» δομές σε κοινό κτήμα έτσι ώστε κανένας να μην μπορεί να γίνει μόνιμα αποκλειστικός κυρίαρχος. Ένα σύγχρονο δημοκρατικό κράτος στην καρδιά του πρέπει να παραμένει πάντοτε ένας «κενός χώρος» με προσωρινή καθοδήγηση αυτών που επιλέγουν οι πολίτες. Χωρίς να είναι ιδιοκτησία κανενός. Αυτή είναι η μία και μόνη κεφαλαιώδης «Διαρθρωτική Αλλαγή» η  πιο σημαντική μεταρρύθμιση που πρέπει να γίνει και είναι πολύ πιο σημαντική από οποιαδήποτε εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ για τις επιμέρους αγορές ή την ασφαλιστική μεταρρύθμιση των ταμείων.

Για να κλείσουμε εαυτό το μακροσκελές και βιωματικό άρθρο που είναι αφιερωμένο στα 10 χρόνια από το θάνατο του Καθηγητή Ζολώτα (πέθανε πλήρης ημερών το 2004 σε ηλικία 100 ετών) να πούμε ότι την 3 Ιανουαρίου 1990 μέσα σε λίγες ώρες με απανωτές, συντονισμένες κινήσεις ο πρωθυπουργός Ζολώτας έσωσε την χώρα από μια άτακτη   χρεοκοπία. Με τηλεφωνικές επικοινωνίες με 3 κεντρικούς τραπεζίτες, τον Ζακ Ντελόρ, τον Μίνω Ζομπανάκη και ιδίως με τον τότε Διοικητή της ΤτΕ Γ. Χαλικιά για την αποτροπή οποιασδήποτε ανησυχίας του κοινού για την δραχμή και την κινητοποίηση του προσωπικού με εποπτεία των τραπεζών (τότε δεν υπήρχαν online συστήματα και πολλά ΑΤΜ) και ιδίως  με την σύναψη δολλαριακού δάνειου με το υψηλό επιτόκιο 10,4% (πληρώσαμε παραπάνω αλλά σώθηκε προσωρινά η χώρα) η απειλή χρεοκοπίας απεχώρησε από το προσκήνιο.

Οι εκλογές έγιναν ομαλά στις 8 Απριλίου 1990 και εξελέγη πρωθυπουργός ο Κων Μητσοτάκης. Εκείνη την ημέρα αφού ψήφισε στο εκλογικό κέντρο κοντά στην Διονυσίου Αρεοπαγίτου κάτσαμε σε ένα καφενεδάκι για έναν ήρεμο καφέ. Ήταν εύθυμος, σφύριζε με τον δικό του μελωδικό σκοπό, κάπνισε το καθιερωμένο τσιγάρο Benson Royal των 100 εκατοστών με τον καφέ – χωρίς ποτέ να κατεβάζει τον καπνό – σχολίαζε και συζήταγε με δεκάδες θαμώνες που του μιλούσαν με σεβασμό. Ήταν 87 ετών και ένιωθε πενηντάρης. «Έκανα το καθήκον μου και παρέδωσα την χώρα χωρίς κανένα επιπλέον πρόβλημα. Θα μπορούσα να κάνω πολλά ακόμη αν με άφηναν και αν είχα χρόνο. Αλλά αυτός ο Μητσοτάκης βιαζότανε να πάρει την εξουσία και απέσυρε τους υπουργούς του πρόωρα. Τι να κάνουμε αυτά έχει η ζωή και  η πολιτική. Αλλά μην ξεχάσεις ότι σου είπα την πρώτη ημέρα που σε διόρισα στο γραφείο μου. Ό,τι είδες, ό,τι ακούσεις, ό,τι σου είπα θα τα ξεχάσεις. Τουλάχιστον για 20 χρόνια. Έως τότε θα έχουμε ίσως διορθωθεί και άλλωστε μάλλον και οι τέσσερις μας στο Συμβούλιο Πολιτικών Αρχηγών θα έχουμε αποδημήσει εις Κύριον».

Για τον “τοξικό” κρατιστή Κωνσταντίνο Καραμανλή το Κουρδιστό Πορτοκάλι έχει γράψει κατ΄επανάληψη.

Σήμερα θα σας αποκαλύψουμε γιατί ο εθνάρχης κρατικοποίησε τον Ομιλο Ανδρεάδη. Ο λόγος δεν είναι άλλος παρά η εμπάθεια και η εκδικητικότητα του Καραμανλή προς το πρόσωπο του Ανδρεάδη. “Μοιραία” για τον Ανδρεάδη θα αποδειχθεί η απόφασή του να σνομπάρει τον Καραμανλή στην διάρκεια μιας δεξίωσης στο Παρίσι. Είναι γεγονός ότι ο Ανδρεάδης δεν έβλεπε με συμπάθεια τον Καραμανλή και σ΄εκείνη την δεξίωση αποφάσισε να κάνει εμφανή την αδιαφορία του για το πρόσωπο του μετέπειτα εθνάρχη. Ετσι όταν συναντήθηκαν στη συγκεκριμένη δεξίωση ο Καραμανλής τον πλησίασε και του έτεινε το χέρι για χειραψία. Ο Ανδρεάδης απλά του γύρισε τη πλάτη και απομακρύνθηκε με το χέρι του Καραμανλή να μένει στον άερα. Αυτό ο Καραμανλής δεν το του συγχώρεσε ποτέ.

Ο εκλεκτός συνεργάτης μας κ. Δημήτρης Στεργίου θα γράψει τι ακολούθησε>

Μία νύχτα της Παρασκευής της 5ης Δεκεμβρίου 1975 έγινε από την τότε κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας παρέμβαση και … κρατικοποίηση ενός τεράστιου ομίλου τραπεζών, βιομηχανιών, ασφαλιστικών εταιρειών και άλλων επιχειρήσεων, του Ομίλου της Εμπορικής Τράπεζας ή του Ομίλου Ανδρεάδη.

Του Δημήτρη Στεργίου

Τότε, στις 5 Δεκεμβρίου 1975, συντάχθηκε και υποβλήθηκε η έκθεση των διευθυντών της Τράπεζας της Ελλάδος Εμμ. Κηπουρίδη και Δημ. Καλοδούκα με τα αποτελέσματα του προκαταρκτικού ελέγχου που διενήργησαν στις τράπεζες του συγκροτήματος Ανδρεάδη. Στην έκθεση αυτή παρουσιάζονταν η μεθόδευση της συμμετοχής αλλοδαπών επιχειρήσεων στον έλεγχο του συγκροτήματος, οι ανωμαλίες που συνόδευαν τη συμμετοχή αυτή καθώς και οι παραβάσεις του νόμου 5076/31 και αποφάσεων της Νομισματικής Επιτροπής.

Την ίδια ημερομηνία, στις 5 Δεκεμβρίου 1975, υποβλήθηκε εμπιστευτική έκθεση του νομικού συμβούλου της Τράπεζας της Ελλάδος Ι. Πασσιά, ο οποίος ανέφερε ότι γνωμοδοτεί με βάση την παραπάνω έκθεση ελέγχου των δύο διευθυντών και ότι έπρεπε να ασκηθεί δίωξη μόνο για τις πράξεις μεταβίβασης των μετοχών και όχι για τις παραβάσεις των αποφάσεων της Νομισματικής Επιτροπής. Οι τελευταίες είχαν παραγραφεί, αφού είχαν τελεσθεί το 1972, μολονότι ήταν γνωστές στην Τράπεζα της Ελλάδος και τη Νομισματική Επιτροπή!

Τότε, την ίδια ημέρα, στις 5 Δεκεμβρίου 1975, υπογράφθηκε από τον πρόεδρο Δημοκρατίας το υπ’ αριθ. 861/5.12.75 προεδρικό διάταγμα για κρατική παρέμβαση σε όλο τον όμιλο της Εμπορικής Τράπεζας.

Σημειώνεται ότι τότε, προηγουμένως, σε συγκέντρωση δημοσιογράφων στο υπουργείο Συντονισμού, ο τότε υπουργός Παν. Παπαληγούρας ανακοίνωσε την απομάκρυνση του καθηγητού Στρατή Ανδρεάδη από τις διοικήσεις τριών τραπεζών του, δηλαδή της Εμπορικής Τράπεζας, της Ιονικής – Λαϊκής Τράπεζας και της Τράπεζας Επενδύσεων. Ταυτόχρονα ανακοίνωσε ότι καταργήθηκαν όλα τα καταστατικά όργανα των τραπεζών, δηλαδή το Διοικητικό Συμβούλιο και η γενική συνέλευση των μετόχων, ότι διορίσθηκαν προσωρινοί επίτροποι και ότι τα γεγονότα αυτά δεν πρέπει να δημιουργήσουν ανησυχίες στο κοινό, δεδομένου ότι τα οικονομικά στοιχεία των τριών τραπεζών και ιδιαίτερα της Εμπορικής Τράπεζας είναι εντόνως ικανοποιητικά.

Την επόμενη ημέρα, στις 6 Δεκεμβρίου του 1975, δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως η απόφαση της Νομισματικής Επιτροπής για το διορισμό των επιτρόπων στις τράπεζες, με διάρκεια θητείας δύο μηνών. Την ίδια μέρα εμφανίσθηκαν και εγκαταστάθηκαν στην Εμπορική Τράπεζα, στην Ιονική – Λαϊκή Τράπεζα και στην Τράπεζα Επενδύσεων οι προσωρινοί επίτροποι Κουμβακάλης, Γκεϊβέλης και Τσουκαλαδάκης αντίστοιχα, που ήταν και οι τρεις διευθυντές της Τράπεζας της Ελλάδος.

Την ίδια ημέρα, στις 6 Δεκεμβρίου του 1975, παραδόθηκαν οι εκθέσεις των δύο διευθυντών και του νομικού συμβουλίου της Τράπεζας της Ελλάδος από τον τότε υπουργό Συντονισμού Παν. Παπαληγούρα στον εισαγγελέα για την άσκηση ποινικής δίωξης κατά του καθηγητού Στρατή Ανδρεάδη και άλλων 50 περίπου μελών των Διοικητικών Συμβουλίων των τραπεζών και των άλλων εταιρειών του συγκροτήματος. Την ίδια εποχή έγινε κρατικοποίηση και των Ελληνικών Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων, εταιρείας δηλαδή που διοικούσε επί 25 χρόνια ο Ανδρεάδης.

Μετά την εγκατάσταση των προσωρινών επιτρόπων στις τρεις τράπεζες, οι εξελίξεις στο συγκρότημα Ανδρεάδη διήρκεσαν (μετά από διορισμούς επιτρόπων, ασκήσεις αγωγών και ποινικών διώξεων στελεχών και αθώωσή τους κ.λπ) έως τις 27 Φεβρουαρίου 1978, όταν το Τριμελές Εφετείο Αθηνών αθώωσε τον μόνο πια κατηγορούμενο καθηγητή Ανδρεάδη.

Το σύμπλεγμα του τραπεζών και επιχειρήσεων του Ομίλου Ανδρεάδη, ο οποίος κρατικοποιήθηκε εν μια νυκτί και ο οποίος ύστερα από μερικά χρόνια … επανιδιωτικοποιήθηκε(βλέπε πιο κάτω) σιγά – σιγά ολόκληρος, είχε ως εξής:

1.Εμπορική Τράπεζα: Η Εμπορική Τράπεζα υπήχθη στη διοίκηση του Ανδρεάδη το 1952..

2. Ιονική – Λαϊκή Τράπεζα: Η Ιονική – Λαϊκή Τράπεζα εξαγοράσθηκε από τον Στρατή Ανδρεάδη το 1958.
3. Τράπεζα Πειραιώς: Εντάχθηκε στον όμιλο Ανδρεάδη το 1962.
4. Τράπεζα Αττικής: Εντάχθηκε στον όμιλο της Εμπορικής Τράπεζας το 1964.
5. Τράπεζα Επενδύσεων: Η Τράπεζα Επενδύσεων ιδρύθηκε το 1963 από το συγκρότημα της Εμπορικής Τράπεζας και με συμμετοχή ορισμένων από τις μεγαλύτερες τράπεζες του εξωτερικού.
6. «Ιονική» Ασφαλιστική: Ιδρύθηκε το 1939 και υπήχθη στον όμιλο Ανδρεάδη το 1958..
7. «Ο Φοίνιξ»: Ιδρύθηκε το 1928. Το 1942 η πλειοψηφία των μετοχών περιήλθε στην Εμπορική Τράπεζα και από το 1952 στη διοίκησή της από τον καθηγητή Στρατή Ανδρεάδη..
8. «ΓενικαίΑσφάλειαι Ελλάδος»: Ιδρύθηκε το 1917 και περιελήφθη στον όμιλο Ανδρεάδη από το 1962..
9. Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων: Ύστερα από διαγωνισμό που προκήρυξε το 1961 ο (τότε) Οργανισμός Βιομηχανικής Αναπτύξεως, η Εμπορική Τράπεζα και η Ιονική – Λαϊκή Τράπεζα ίδρυσαν την εταιρεία αυτή.
10. «Ελληνική Βιομηχανία Χυμών και Κονσερβών»: Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1962 από την Εμπορική Τράπεζα και την Ιονική – Λαϊκή Τράπεζα με σκοπό την αξιοποίηση της πλούσιας σε εσπεριδοειδή παραγωγής της χώρας μας και μάλιστα των νομών Κορινθίας, Αιγιαλείας, Ηλείας, Αχαΐας, Μεσσηνίας και της επαρχίας Τροιζηνίας.
11. Ελληνική Βιομηχανία Σάκων και Ειδών εκ Πλαστικής Ύλης: Το 1965 οι ασφαλιστικές εταιρείες «Φοίνιξ», «Ιονική» και «ΓενικαίΑσφάλειαι της Ελλάδος» ίδρυσαν την εταιρεία αυτή, με σκοπό την παραγωγή πλαστικών σάκων συσκευασίας χημικών λιπασμάτων.
12. «Ναυπηγεία Ελευσίνος»: Η εταιρεία αυτή ιδρύθηκε το 1962 από την Εμπορική Τράπεζα και την Ιονική – Λαϊκή Τράπεζα.
13. Χίλτον: Από πολύ νωρίς, η δραστηριότητα του Ανδρεάδη επεκτάθηκε και στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις με την ίδρυση το 1963 της εταιρείας «Ξενοδοχειακαί Επιχειρήσεις Ιονική». Η νέα εταιρεία κατόρθωσε να ανεγείρει, να εξοπλίσει και να αποπερατώσει το «AthensHilton» εντός μιας τριετίας και να το παραδώσει προς λειτουργία το Μάρτιο του 1963.
14. Το Διυλιστήριο «ΣΤΡΑΝ»: Ο Ανδρεάδης προσπάθησε μετά το 1968 να επεκταθεί και στο χώρο των καυσίμων, με την ίδρυση του διυλιστηρίου αυτού. Η προσπάθεια αυτή για πολλούς λόγους, που έχει αναφέρει σε σχετικό έντυπο ο ίδιος ο Ανδρεάδης απέτυχε(στις 27 Νοεμβρίου του 1973 η τότε «κυβέρνησις» αυθαιρέτως απαγόρευσε τη συνέχιση των έργων ανέγερσης του διυλιστηρίου ΣΤΡΑΝ).
15. 15. Την ίδια εποχή, το 1975, έγινε κρατικοποίηση και των Ελληνικών Ηλεκτρικών (Σιδηροδρόμων (ΕΗΣ), εταιρείας δηλαδή που διοικούσε επί 25 χρόνια ο Ανδρεάδης, και το 1976 ιδρύθηκαν οι Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι Αθηνών – Πειραιώς (ΗΣΑΠ).

Ίδρυση το 1977 κρατικού φορέα αστικών συγκοινωνιών που λειτουργούσε παρανόμως επί … χρόνια!

Με το Νόμο 588/1977, ιδρύθηκε υπό το κλίμα μιας έντονης «σοσιαλμανίας», από την τότε «δεξιά» ή «φιλελεύθερη» κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας η Επιχείρηση Αστικών Συγκοινωνιών (ΕΑΣ) και ο Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών (ΟΑΣ), ο γνωστός Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Αθήνας (ΟΑΣΑ), ο οποίος επόπτευε και συντόνιζε στο έργο τους και τους άλλους δύο κρατικούς φορείς αστικών συγκοινωνιών, δηλαδή τα Ηλεκτροκίνητα Λεωφορεία Περιοχής Αθηνών – Πειραιώς (ΗΛΠΑΠ) και Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι Αθηνών – Πειραιώς (ΗΣΑΠ), όπως λέγονταν.

Ο ιδρυτικός νόμος 588/1977 πρόβλεπε την καταβολή από το κράτος, ως μοναδικό μέτοχο, το ποσό των 50.000.000 δραχμών ως μετοχικό κεφάλαιο. Το ποσό αυτό, όπως αποκάλυπτα τότε κάθε χρόνο στον «Οικονομικό Ταχυδρόμο» αναλύοντας τον ισολογισμό του ΟΑΣ δεν είχε καταβληθεί τουλάχιστον έως τα μέσα της δεκαετίας του 1980, μολονότι συνεχώς επισημαινόταν στο Πιστοποιητικό των ορκωτών λογιστών, το οποίο συνόδευε τον εκάστοτε ισολογισμό! Σημειώνεται ότι ο ΟΑΣ λειτουργούσε και λειτουργεί και διέπεται από τις διατάξεις της νομοθεσίας περί ανωνύμων εταιρειών και, συνεπώς, το κεφάλαιο αποτελεί κύριο και ουσιώδες στοιχείο της σύστασης μιας ανώνυμης εταιρείας. Η μη καταβολή του αμέσως από μιαν ιδιωτική εταιρεία συνεπάγεται την άρση της άδειας λειτουργίας της! Κι όμως, ο ΟΑΣ λειτουργούσε επί σειράν ετών … παρανόμως!!!

Το 1977, συγχωνεύθηκαν ο Εθνικός Οργανισμός Ελληνικής Χειροτεχνίας (ΕΟΕΧ) και το Κέντρο Βιοτεχνικής Αναπτύξεως (ΚΕΒΑ) σε κοινό οργανισμό, τον Ελληνικό Οργανισμό Μικρομεσαίων Μεταποιητικών Επιχειρήσεων και Χειροτεχνίας (ΕΟΜΜΕΧ).

Την ίδια χρονιά, το 1977, ιδρύθηκε ο Οργανισμός Προωθήσεως Εξαγωγών (ΟΠΕ).

Το 1979, ιδρύθηκε η Κτηματική Εταιρεία του Δημοσίου (ΚΕΔ) για την … αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου!

Στη δεκαετία του 1970, για να μην πολυλογούμε, ιδρύθηκαν η Δημόσια Επιχείρηση Πολεοδομήσεως, Οικισμού και Στεγάσεως (ΔΕΠΟΣ), η Δημόσια Επιχείρηση Πετρελαίου (ΔΕΠ), η Ελληνική Εταιρεία Βιομηχανικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΛΕΒΜΕ), η Ελληνική Βιομηχανία Όπλων, η Ελληνική Αεροπορική Βιομηχανία, ενώ σε όλα αυτά προστέθηκαν το 1975, όπως έχουμε αναφέρει, και 15 τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες, εμπορικές, βιομηχανικές και ξενοδοχειακές επιχειρήσεις του Ομίλου Ανδρεάδη.

Η ΣΥΝΑΡΠΑΣΤΙΚΗ ΖΩΗ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗ ΑΝΔΡΕΑΔΗ

Ο Στρατής Ανδρεάδης βγαίνει μέσα από την καρδιά του ελληνικού εφοπλισμού. Γεννημένος το 1905 στο Βροντάδο της Χίου ήταν το τρίτο παιδί του εφοπλιστή Γεωργίου Ανδρεάδη και της Πολυτίμης Κάκκαρη. Σπούδασε νομικά και για πολλά χρόνια διατέλεσε καθηγητής Διοικητικού Δικαίου στην ΑΣΟΕΕ. Παντρεύτηκε την κόρη του Αλέξανδρου Κορύζη, που διατέλεσε διοικητής της Εθνικής Τράπεζας και πρωθυπουργός μετά τον θάνατο του Μεταξά. Παρότι το τελευταίο ατμόπλοιο του πατέρα του βυθίζεται τον Ιούλιο του 1940 από γερμανικό υποβρύχιο, ο Ανδρεάδης ανασυγκροτεί την οικογενειακή ναυτιλιακή δραστηριότητα μετά τον πόλεμο και το 1946 παραλαμβάνει το πρώτο από τα πλοία τύπου Liberty, κατασκευασμένα στη διάρκεια του πολέμου, που είχε αποφασίσει να πουλήσει η κυβέρνηση των ΗΠΑ. Στη συνέχεια επεκτείνει τον στόλο του. Το 1945 αναλαμβάνει τη διεύθυνση των Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων Αθηνών Πειραιώς. Δραστηριοποιείται ενεργά στην Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών και πρωταγωνιστεί στην ανασυγκρότησή της μετά το 1950.

Το 1952 ήταν μια κρίσιμη χρονιά για την Εμπορική Τράπεζα. Ένα χρόνο πριν είχε πεθάνει ο ιδρυτής της Γρηγόριος Εμπεδοκλής, που το 1892 ίδρυσε την Τράπεζα Εμπεδοκλέους και από αυτήν το 1907 προήλθε η Εμπορική Τράπεζα. Η μεταπολεμική περίοδος ήταν περίοδος δυσκολιών για την Εμπορική που καλούνταν να χαράξει στρατηγική στη νέα εποχή. Τα προσκείμενα στην οικογένεια Εμπεδοκλέους στελέχη της τράπεζας προσεγγίζουν τον Στρατή Ανδρεάδη που αγοράζει το πακέτο μετοχών που είχαν οι αδελφοί Σικιαρίδη, ενώ εξασφαλίζει τη στήριξη της βρετανικής τράπεζας Hambro και της οικογένειας Εμπεδοκλέους. Αποκτώντας και ένα επιπλέον πακέτο από τους κληρονόμους Εμπειρίκου, αποκτά τελικά τον έλεγχο της τράπεζας.

Ενώ μέχρι τότε η Εμπορική Τράπεζα ήταν μια συντηρητική τράπεζα, υπό τη διοίκηση του Ανδρεάδη αρχίζει να κινείται δυναμικά. Ο Ανδρεάδης βλέπει χώρο για έναν μεγάλο ιδιωτικό τραπεζικό όμιλο. Το 1957 αποκτά την Ιονική και Λαϊκή Τράπεζα από τον Sir Charles Hambro έναντι 630.000 αγγλικών λιρών. Το 1962 αγόρασε την Τράπεζα Πειραιώς και το 1964 την Τράπεζα Αττικής. Το 1958 εντάχθηκε στον όμιλο η ασφαλιστική εταιρεία Ιονική και το 1962 η «Γενικαί Ασφάλειαι της Ελλάδος», ενώ από το 1942 η Εμπορική είχε την πλειοψηφία των μετοχών της εταιρείας «Φοίνιξ». Το 1963 ιδρύεται η Τράπεζα Επενδύσεων με τη συμμετοχή πέραν της Εμπορικής και της Ιονικής και Λαϊκής, μερικών από τις πιο μεγάλες ξένες τράπεζες, με στόχο τη χρηματοδότηση επενδύσεων και την προσέλκυση ξένων κεφαλαίων και ξένης τεχνολογίας.

Το 1960 αναλαμβάνει την ανέγερση του ξενοδοχείου Athens Hilton. Η Ιονική και Λαϊκή αγοράζει τις μετοχές της ΑΕ «Ξενοδοχειακές επιχειρήσεις» που μετονομάζεται σε ΑΕ «Ξενοδοχειακές Επιχειρήσεις Ιονική». Το 1961 η Εμπορική μαζί με την Ιονική και Λαϊκή παίρνουν τον διαγωνισμό για την ίδρυση εργοστασίου παραγωγής φωσφορικών λιπασμάτων στην Καβάλα. Το 1962 ιδρύεται από την Εμπορική και Λαϊκή η «Ελληνική Βιομηχανία Χυμών και Κονσερβών» με το πρώτο εργοστάσιο να λειτουργεί στο Βέλο Κορινθίας. Το 1962 ιδρύονται τα «Ναυπηγεία Ελευσίνας». Το 1965 οι ασφαλιστικές εταιρείες του ομίλου συνέστησαν την «Ελληνική Βιομηχανία Σάκκων και Ειδών Πλαστικής Ύλης».

Η ανάπτυξη του ομίλου της Εμπορικής Τράπεζας συνέπεσε με την προδικτατορική οκταετία Καραμανλή. Άλλωστε, αρκετά από τα επενδυτικά σχέδια απαιτούσαν κυβερνητική έγκριση. Οι σχέσεις Καραμανλή και Ανδρεάδη ήταν μάλλον φιλικές, εάν κρίνουμε από το γεγονός ότι κατά καιρούς ο Καραμανλής χρησιμοποιούσε ένα διαμέρισμα της οδού Καρνεάδου, ιδιοκτησίας Ανδρεάδη.

Aκολουθεί Βιογραφία και ΕΙΚΟΝΕΣ του Στρατή Ανδρεάδη από αφιέρωμα του greekshippingmiracle.org

Όμως, στην περίοδο της χούντας ο Ανδρεάδης προσεγγίζει και την πλευρά Παπαδόπουλου. Κουτσομπολιά της εποχής αναφέρουν ότι η σύντροφός του Ντορέτ Καραϊωσηφόγλου είχε αναλάβει να φροντίσει για την είσοδο της Δέσποινας Παπαδοπούλου στην καλή κοινωνία των Αθηνών. Η χούντα προσφέρει στον Ανδρεάδη μια από τις μεγαλύτερες επενδυτικές ευκαιρίες. Μια άδεια για διυλιστήριο στην περιοχή της Πάχης Μεγάρων. Ιδρύει την εταιρεία «Ελληνική Διυλιστήρια ΣΤΡΑΝ ΑΕ». Εγγυήσεις για την κατασκευή του έργου δίνει η Εμπορική Τράπεζα. Δηλαδή ο Ανδρεάδης εγγυάται για τον εαυτό του μέσω της τράπεζας που του ανήκει. Δικαστική προσφυγή εναντίον των όρων με τους οποίους δόθηκαν οι εγγυήσεις δικαιώνει τον προσφεύγοντα (κατά πληροφορίες υποκινημένο από τον Αριστοτέλη Ωνάση). Την ίδια στιγμή οι κάτοικοι των Μεγάρων ξεσηκώνονται εναντίον της επένδυσης. Αυτός είναι ο λόγος που καταφθάνουν διαμαρτυρόμενοι Μεγαρίτες στην Αθήνα τις ημέρες της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Ο Παπαδόπουλος πέφτει και η κυβέρνηση Ανδρουτσοπούλου (δηλ. η χούντα του «αόρατου δικτάτορα» Ιωαννίδη) δεν δέχεται τις εγγυήσεις και απαιτεί εγγυήσεις από άλλες τράπεζες. Η επένδυση δεν προχωράει. Όμως, στο μεταξύ ο Ανδρεάδης έχει πάρει ένα ακόμη δάνειο 45 εκατομμυρίων δολαρίων από μια μικρή γαλλική τράπεζα, πάλι με εγγύηση της Εμπορικής Τράπεζας.

Η Εμπορική Τράπεζα περνά στο δημόσιο

Στη Μεταπολίτευση οι επιχειρήσεις του Ανδρεάδη μπαίνουν στο στόχαστρο. Ήδη από το καλοκαίρι του 1974 υπήρχε έκθεση του υποδιοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος που μιλούσε για παρανομίες του Ανδρεάδη. Στις 5 Δεκεμβρίου 1975 οι ελεγκτές της Τράπεζας της Ελλάδος παραδίδουν στον Παναγή Παπαληγούρα το πόρισμα των ελέγχων καταγγέλλοντας παράνομο δανεισμό της τράπεζας προς επιχειρήσεις του ομίλου της, κυρίως σε σχέση με την επένδυση της ΣΤΡΑΝ ΑΕ. Ο Καραμανλής προχωρά στην έκδοση προεδρικού διατάγματος νομοθετικού περιεχομένου με άμεση ισχύ, με επίκληση του άρθρου 44 , παρ. 1 του Συντάγματος περί «συντρεχούσης εκτάκτου περιπτώσεως εξαιρετικώς επειγούσης και απροβλέπτου ανάγκης», που δημοσιεύεται αμέσως (861/5-12-1975), το οποίο όριζε τη διαδικασία των διορισμού επιτρόπων. Την επόμενη μέρα, στις 6 Δεκεμβρίου συνεδριάζει η Νομισματική Επιτροπή υπό την προεδρία του Παπαληγούρα ως υπουργού Συντονισμού και αποφασίζει τον διορισμό επιτρόπου στην Εμπορική Τράπεζα. Στη συνέχεια ο επίτροπος προχώρησε στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου της τράπεζας, με τις νέες μετοχές να περνούν στα χέρια οργανισμών του δημοσίου. Έτσι το δημόσιο καταφέρνει να αποκτήσει τον έλεγχο των επιχειρήσεων του ομίλου.

Ο Ανδρεάδης απέδωσε την εξέλιξη σε εκδικητικότητα του Καραμανλή και του Παπαληγούρα. Όμως οι αποφάσεις ήταν βαθιά πολιτικές. Σε μια περίοδο μεταβατική και εν μέσω μιας παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, με τις ελληνικές επιχειρήσεις να έχουν σωρευμένα προβλήματα και την κοινωνία να ριζοσπαστικοποιείται, ο Καραμανλής αντιλαμβανόταν ότι ήταν αναγκαίος ο αυξημένος ρόλος του κράτους στην οικονομία και επομένως ο δημόσιος έλεγχος ενός τέτοιου μεγάλου ομίλου. Και το έκανε με την αναγκαία πολιτική πυγμή.

Το 1977 λύεται οριστικά η σύμβαση ανάμεσα στη ΣΤΡΑΝ και το ελληνικό δημόσιο. Ο Ανδρεάδης προσφεύγει νομικά. Το Διαιτητικό Δικαστήριο τον δικαιώνει και το 1984 καταλογίζει αποζημίωση. Ο ίδιος πεθαίνει το 1989 αλλά οι κληρονόμοι κερδίζουν και απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και τελικά το δημόσιο αναγκάζεται να καταβάλει το ποσό της διαιτητικής απόφασης. Οι κληρονόμοι μάλιστα δοκίμασαν να συνεχίσουν τη διεκδίκηση σε σχέση και με τους τόκους των δανείων που είχε λάβει ο Ανδρεάδης, όμως αποδείχτηκε ότι ο ίδιος το είχε αποπληρώσει και η Alpha Τράπεζα Πίστεως διαβεβαίωσε ότι η Commercial Bank of Near East που είχε αναλάβει το δάνειο και είχε περιέλθει στην ιδιοκτησία της δεν είχε καμιά απαίτηση.

Ο ίδιος ο Ανδρεάδης υποστήριζε μέχρι τέλους ότι μπορούσε να πάρει οποιαδήποτε τράπεζα και να την κάνει Εμπορική. Σε μεταγενέστερα κείμενα στον τύπο ή στο διαδίκτυο, ακόμη και στις επίσημες ιστορίες της Εμπορικής διακρίνει κανείς μια νοσταλγία για την εποχή Ανδρεάδη. Μπορούμε όμως να συμφωνήσουμε ότι μάλλον δεν χρειαζόμαστε τολμηρούς οραματιστές έτοιμους να πραγματώσουν το όνειρό τους με το να… δανείζουν παράτυπα τον εαυτό τους.

Ο Στρατής Ανδρεάδης γεννήθηκε το 1905 στο Βροντάδο της Χίου και ήταν το τρίτο από τα πέντε παιδιά του διακεκριμένου πλοιάρχου, εφοπλιστή αλλά και μεγάλου ευεργέτη της Χίου Γεωργίου Φ. Ανδρεάδη και της Πολυτίμης Ευστρατίου Κάκαρη.

Την εποχή εκείνη, ο πατέρας του είχε ήδη αρχίσει να υλοποιεί τη μετάβαση της μακρόχρονης ναυτικής παράδοσης της οικογένειάς του από τα ιστιοφόρα στα ατμόπλοια. Από τα πρώτα μαθητικά χρόνια στο σχολείο της γενέτειράς του, ο νεαρός Στρατής Γ. Ανδρεάδης βίωσε παράλληλα τις σημαντικές εξελίξεις στην ιστορία της χώρας και ιδιαίτερα της Χίου, η οποία το 1912 πραγματοποιούσε ένα νέο ξεκίνημα απελευθερωμένη πλέον από τον τουρκικό ζυγό πέντε σχεδόν αιώνων.

Οι επιδόσεις του στα γράμματα υπήρξαν λαμπρές, οδηγώντας τον μετά το τέλος των γυμνασιακών του σπουδών στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών απ’ όπου έλαβε το πτυχίο του το 1925. Η έφεση του Ανδρεάδη στην επιστήμη της Νομικής είχε ως αποτέλεσμα να διαγράψει μια εντυπωσιακή για τα μέχρι τότε ελληνικά δεδομένα σταδιοδρομία, διευρύνοντας τις σπουδές του με τη φοίτησή του στην Πανεπιστημιακή Σχολή της Νομικής και των Πολιτικών Επιστημών στο Παρίσι απ’ όπου αποφοίτησε το 1931.

Από το 1927, οπότε έλαβε την άδεια δικηγορίας στα 22 του χρόνια, η σταδιοδρομία του υπήρξε εντυπωσιακή. Το 1932 έγινε διδάκτωρ της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου των Παρισίων (Diplomes d’ Études Supérieures d’ Économie Politique et de Droit Public). Το 1934 διορίστηκε δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω. Πέρα από την ενασχόλησή του ως νομικός σε όλη τη διάρκεια της δεκαετίας του 1930 και μέχρι το ξέσπασμα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Στρατής Γ. Ανδρεάδης εκλέχθηκε το 1939 Τακτικός Καθηγητής του Διοικητικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης και αργότερα την ίδια χρονιά στην Ανωτάτη Σχολή Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών (ΑΣΟΕΕ). Στην τελευταία διετέλεσε και πρύτανης σε επτά περιόδους (μεταξύ των ετών 1943 και 1968). Αξιοσημείωτο γεγονός στη σταδιοδρομία του υπήρξε και η εκλογή του ως πληρεξουσίου Χίου στην Εθνοσυνέλευση του 1935. Τέλος, στο πλαίσιο της ακαδημαϊκής του σταδιοδρομίας υπήρξε συγγραφέας σημαντικού αριθμού βιβλίων και συγγραμμάτων στην ελληνική και γαλλική γλώσσα, ενώ από την εποχή της εκλογής του ως καθηγητής Πανεπιστημίου, το προσωνύμιο του καθηγητή δεν έλειψε ποτέ από κάθε δημόσια αναφορά στο όνομά του.

Τον Ιούλιο του 1939 παντρεύτηκε την Ειρήνη (Ρένα) Αλεξάνδρου Κορυζή, με την οποία απέκτησαν τρεις γιούς, τον Γιώργο το 1941, τον Αλέξανδρο το 1944 και τον Πέτρο το 1949. Ο Αλέξανδρος Κορυζής διετέλεσε διοικητής της Εθνικής Τραπέζης, ενώ στις 29 Ιανουαρίου 1941 διορίστηκε από τον Βασιλέα Γεώργιο Β’ πρωθυπουργός της Ελλάδας μετά τον αιφνίδιο θάνατο του Ιωάννη Μεταξά. Δυστυχώς όμως, ο Κορυζής έδωσε τέλος στη ζωή του στις 18 Απριλίου 1941, λίγες ημέρες πριν οι γερμανικές δυνάμεις εισβάλλουν στην Αθήνα.

Το ξέσπασμα του Πολέμου και η απώλεια του μοναδικού πλοίου του πατέρα του, αλλά και ο θάνατος του τελευταίου το 1945, οδήγησαν τον Ανδρεάδη στην απόφαση να δραστηριοποιηθεί ο ίδιος πλέον μεταπολεμικά στο χώρο της διεθνούς ναυτιλίας συνεχίζοντας την εξαιρετική οικογενειακή παρουσία που είχε πραγματοποιήσει προπολεμικά ο πατέρας του. Έτσι, όταν η κυβέρνηση των ΗΠΑ αποφάσισε την πώληση πλοίων πολεμικής κατασκευής, και συγκεκριμένα των Liberty, ο Ανδρεάδης έδειξε ζωηρό ενδιαφέρον. Υπήρξε, μάλιστα, ο πρώτος που παρέλαβε πλοίο αυτού του τύπου στις 13 Δεκεμβρίου 1946, στο πλαίσιο της μαζικής πώλησης 98 μονάδων από τους Αμερικανούς στους Έλληνες. Το πλοίο –στο οποίο είχε συμμετοχή και ο αδελφός του, ο πλοίαρχος Σπύρος Γ. Ανδρεάδης– μετονομάστηκε GEORGIOS F. ANDREADIS προς τιμήν του πατέρα τους. Ακολούθως, και συγκεκριμένα στις 7 Φεβρουαρίου 1947, παραλήφθηκε και το δεύτερο, το οποίο ονομάστηκε ΑLEXANDROS KORYZIS προς τιμήν του πεθερού του. Και τα δύο πλοία ύψωσαν ελληνική σημαία.

Λίγους μήνες αργότερα, ο Ανδρεάδης πρόσθεσε στο στόλο του δύο ακόμη φορτηγά πλοία, τα υπό σημαία ΗΠΑ STEΕL ENGINEER και MOBILE CITY, κατασκευασμένα το 1920, τα οποία μετονόμασε RENA –το όνομα της συζύγου του– και DIONI αντίστοιχα υψώνοντας σημαία Παναμά. Στις 6 Ιανουαρίου 1948, επέκτεινε τη δραστηριότητά του και στον τομέα των δεξαμενοπλοίων παραλαμβάνοντας το πρώτο από τα επτά δεξαμενόπλοια τύπου Τ2 που πούλησε η αμερικανική κυβέρνηση σε έλληνες εφοπλιστές. Το πλοίο, κατασκευής 1943, ύψωσε την ελληνική σημαία και μετονομάστηκε POLYTIMI ANDREADIS προς τιμήν της μητέρας του. Συγχρόνως με τις επιχειρηματικές του πρωτοβουλίες την ίδια περίοδο, ο Στρατής Γ. Ανδρεάδης είχε αναλάβει από τον Απρίλιο του 1945 και τη διεύθυνση των Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων Αθηνών-Πειραιώς μαζί με τον Νικόλαο Α. Βλάγκαλη.

Η προσωπικότητα του Ανδρεάδη στον επιχειρηματικό στίβο δεν άργησε να λάμψει. Η ακτινοβολία της ακαδημαϊκής του μόρφωσης και η δυναμική του ρόλου του στο ευρύτερο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας, σε συνδυασμό με τη σημαντική οικογενειακή παράδοσή του στον ναυτιλιακό χώρο αλλά και με τον αποφασιστικό τρόπο με τον οποίο είχε δραστηριοποιηθεί μεταπολεμικά στο χώρο της ναυτιλίας, τον έφεραν στην πρώτη γραμμή των εφοπλιστών που αναλάμβαναν το 1950 να ανασυντάξουν τις εγχώριες δυνάμεις του εφοπλισμού.

Συγκεκριμένα, τον Μάρτιο του 1950 η διοίκηση της Ενώσεως Ελλήνων Εφοπλιστών είχε ανακοινώσει τη διάλυση του σωματείου έχοντας εξαντλήσει κάθε περιθώριο συνεννόησης με την πολιτεία για την αντιμετώπιση κορυφαίων θεμάτων που απασχολούσαν τότε τη ναυτιλία. Την κρίσιμη εκείνη στιγμή, ορισμένοι άνθρωποι, τόσο από το χώρο της πολιτικής όσο και από το χώρο του εφοπλισμού, εκτιμώντας τις εξαιρετικά αρνητικές επιπτώσεις που θα είχε αυτή η εξέλιξη εργάστηκαν με αποφασιστικότητα και ρεαλισμό για να εκτονωθεί η κρίση. Μεταξύ αυτών ήταν και ο Στρατής Γ. Ανδρεάδης, ο οποίος λίγες εβδομάδες αργότερα αναλάμβανε ρόλο αντιπροέδρου στη νέα –υπό τον 84χρονο Νικόλαο Λυκιαρδόπουλο– διοίκηση της Ενώσεως Ελλήνων Εφοπλιστών. Από εκείνη την εποχή και επί μια 25ετία, ο καθηγητής Στρατής Γ. Ανδρεάδης ήταν ουσιαστικά ο μεγάλος πρωταγωνιστής στα δρώμενα του ιστορικού σωματείου.

Παράλληλα, ο Ανδρεάδης έμελλε να διαδραματίσει πρωταγωνιστικό ρόλο στο έργο της ανόρθωσης της ελληνικής οικονομίας μετά την καταστροφική για τη χώρα δεκαετία του 1940, την πλέον τραυματική στη νεώτερη ιστορία της. Το στοίχημα που έπρεπε να κερδηθεί από τη χώρα τις επόμενες δύο δεκαετίες ήταν η δημιουργία κατάλληλων υποδομών στους τομείς της γεωργίας, της βιομηχανίας και των υπηρεσιών σε έναν εντελώς ρημαγμένο τόπο.

Κορυφαίος σταθμός στην επιχειρηματική πορεία του Στρατή Γ. Ανδρεάδη υπήρξε η απόκτηση του ελέγχου της Εμπορικής Τράπεζας το 1952 από τους κληρονόμους τού ιδρυτή της Γρηγόρη Εμπεδοκλή, επενδύοντας για το σκοπό αυτόν σημαντικά κεφάλαια που εισήγαγε από το εξωτερικό. Στη συνέχεια, ακολούθησε μια άκρως επιθετική πολιτική αναπτύσσοντας έναν πολυδιάστατο όμιλο που σε σύντομο χρονικό διάστημα κατέστη ο μεγαλύτερος εργοδότης στον ιδιωτικό τομέα της χώρας.

Η εξέλιξη του ναυτιλιακού ομίλου του Ανδρεάδη προσέλαβε ανάλογη δυναμική. Έχοντας μέχρι την εποχή εκείνη εκπροσωπηθεί στο Λονδίνο από τον οίκο του Σταύρου Λιβανού, ίδρυσε το 1952 την Andreadis (UK) Ltd. Η εταιρεία ανέλαβε την πρακτόρευση ενός μεγάλου και ποιοτικού στόλου, ο οποίος δημιουργήθηκε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα χάρη στις διαδοχικές ναυπηγήσεις πλοίων για λογαριασμό του ομίλου Ανδρεάδη στο Ηνωμένο Βασιλείο και στη συνέχεια στην Ιαπωνία.

Το πρώτο νεότευκτο πλοίο στην ιστορία της οικογένειας Ανδρεάδη, το υπό λιβεριανή σημαία δεξαμενόπλοιο NIMERTIS, 17.610 dwt, παραλήφθηκε τον Οκτώβριο του 1952 από τα ναυπηγεία Scott’s Shipbuilding & Engineering Co. Ltd. στο Greenock της Σκωτίας, ενώ έναν περίπου χρόνο αργότερα, τον Σεπτέμβριο του 1953 παραδόθηκε ένα ακόμα αδελφό πλοίο, το LADY DOROTHY. Η συνέχεια υπήρξε ακόμα πιο εντυπωσιακή. Τον Δεκέμβριο του 1955, ο όμιλος Ανδρεάδη παρέλαβε από τα ιαπωνικά ναυπηγεία Mitsubishi Heavy Industries Reorganised Ltd. στο Kobe το φορτηγό GALIΝΙ,14.500 dwt,και τον Απρίλιο του 1956 το αδελφό του GALATIA. Τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς, παραλήφθηκε από τα ναυπηγεία Mitsubishi Heavy Industries στη Yokohama το δεξαμενόπλοιο KYMO, 40.400 dwt, ενώ ακολούθησαν δύο ακόμα αδελφά πλοία, το CRINIS τον Φεβρουάριο του 1957 και το ΝΕFELI τον Ιούλιο του 1958. Δύο ακόμα νεότευκτα δεξαμενόπλοια είχαν ήδη προστεθεί στο στόλο το 1957, το ΜΕLITI, 18.000 dwt, κατασκευασμένο στα βρετανικά ναυπηγεία Wm. Hamilton & Co. Ltd. στη Γλασκώβη, και το ΑΕLLO, 33.950 dwt, κατασκευασμένο στα ναυπηγεία Hitachi Zosen στην Innoshima της Ιαπωνίας. Ένα ακόμα φορτηγό πλοίο, το GLAFKI, 14.450 dwt, παραλήφθηκε τον Δεκέμβριο του 1957 επίσης από τα ναυπηγεία Hitachi Zosen, αλλά πουλήθηκε μετά το πρώτο του ταξίδι σε βρετανικά συμφέροντα. Με την παραλαβή των παραπάνω πλοίων, τα οποία εντάχθηκαν στο τότε ραγδαία αναπτυσσόμενο νηολόγιο της Λιβερίας, ο όμιλος Ανδρεάδη εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο τη δυναμική του παρουσία στις διεθνείς μεταφορές του πετρελαίου, την ίδια εποχή που ο μαύρος χρυσός έπαιρνε τη σκυτάλη από τον άνθρακα ως κύρια μορφή ενέργειας στον πλανήτη.

Με τον Στρατή Γ. Ανδρεάδη στην πρώτη σειρά, η Ένωση Ελλήνων Εφοπλιστών ξεκίνησε να οργανώνεται όλο και περισσότερο για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις που συνεπάγετο η σχεδόν παντελής έλλειψη αναπτυξιακής ναυτιλιακής πολιτικής. Η κατάσταση άρχισε να ομαλοποιείται μετά την ανάληψη της διακυβέρνησης της χώρας από τον Αλέξανδρο Παπάγο τον Νοέμβριο του 1952, με την οποία τερματίστηκε μια οκταετής περίοδος πολιτικής αστάθειας που χαρακτηρίστηκε από την ορκωμοσία 26 διαδοχικών κυβερνητικών σχηματισμών. Στα τέλη του 1953, η κυβέρνηση Παπάγου υιοθέτησε δέσμη σημαντικών αναπτυξιακών μεταρρυθμίσεων που αφορούσαν μεταξύ άλλων και την εμπορική ναυτιλία δίνοντας το έναυσμα να ξεκινήσει η αναβίωση του ελληνικού νηολογίου. Η προσπάθεια αυτή σταδιακά επιτεύχθηκε και εορτάστηκε με κάθε επισημότητα τον Οκτώβριο του 1960, όταν ο βασιλέας Παύλος επέδωσε τιμητικά την ελληνική σημαία στον Σταύρο Λιβανό, τον πλοιοκτήτη του χιλιοστού πλοίου που είχε ενταχθεί μεταπολεμικά στο ελληνικό νηλόγιο.

Την ίδια χρονιά, ο Στρατής Γ. Ανδρεάδης είχε αναλάβει την προεδρία της ΕΕΕ εν μέσω της μεγάλης ύφεσης που ταλαιπωρούσε ήδη από τα μέσα του 1957 την παγκόσμια ναυτιλία, ενώ είχε ήδη επεκτείνει με εκρηκτικούς ρυθμούς τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες στον ελλαδικό χώρο. Εκτός από την Εμπορική Τράπεζα, είχε θέσει το 1952 υπό τον επιχειρηματικό του έλεγχο την ασφαλιστική εταιρεία «Φοίνιξ» και τους Ελληνικούς Ηλεκτρικούς Σιδηροδρόμους, ενώ το 1957 αγόρασε τη βρετανική Ιονική Τράπεζα από τον Sir Charles Hambro, η οποία λειτούργησε ως Ιονική και Λαϊκή Τράπεζα. To 1962αγόρασε την Τράπεζα Πειραιώς και το 1964 την Τράπεζα Αττικής. Στην τραπεζική επιχειρηματική του δραστηριότητα πιστώνεται επίσης και η ίδρυση της Τράπεζας Επενδύσεων –πρωτοπόρος στον τομέα αυτόν στην Ελλάδα– με τη συμμετοχή μεγάλων τραπεζών του εξωτερικού το 1963, αλλά και η απόκτηση του ελέγχου της Commercial Bank of the Near East στο Λονδίνο.

Οι επιχειρηματικές πρωτοβουλίες του Ανδρεάδη επεκτάθηκαν επίσης στην ίδρυση σημαντικών βιομηχανικών μονάδων, όπως το εργοστάσιο λιπασμάτων στη Νέα Καρβάλη Καβάλας το 1962, η Ελληνική Βιομηχανία Χυμών και Κονσερβών στην Κορινθία το 1963 και η Ελληνική Βιομηχανία Σάκκων και Ειδών εκ Πλαστικής Ύλης με τη συμμετοχή της ασφαλιστικής εταιρείας «Φοίνιξ» και των επίσης ασφαλιστικών εταιρειών «Ιονική» και «Γενικαί Ασφάλειαι της Ελλάδος» που λειτούργησαν υπό τον έλεγχο του ομίλου του.

Μεταξύ των κορυφαίων επιχειρηματικών πρωτοβουλιών του Ανδρεάδη συγκαταλέγονται επίσης η ανέγερση του ξενοδοχείου Hilton, η ολοκλήρωση του οποίου το 1963 σηματοδότησε τη ριζική αναβάθμιση μιας ολόκληρης περιοχής στο κέντρο των Αθηνών, αλλά και η ίδρυση των ναυπηγείων Ελευσίνας το 1962, τα οποία γνώρισαν σημαντική ανάπτυξη στην πορεία επιτυγχάνοντας τη ναυπήγηση ποντοπόρων πλοίων στις αρχές της δεκαετίας του 1970.

Οι επενδύσεις του Ανδρεάδη σε νεότευκτα πλοία συνεχίστηκαν και τη δεκαετία του 1960, εποχή της ανάπτυξης του παγκόσμιου στόλου με πλοία μεταφοράς χύδην ξηρού φορτίου (bulk carriers). Τον Φεβρουάριο του 1962, ο όμιλος Ανδρεάδη παρέλαβε το πρώτο νεότευκτο αυτού του τύπου, το KAPETAN GEORGIS, 28.480 dwt, από τα ναυπηγεία Scott’s Shipbuilding & Engineering της Γλασκώβης. Το δεύτερο, που ονομάστηκε GLAFKI, 22.160 dwt, παραδόθηκε τον Μάρτιο του 1964 από τα ναυπηγεία Chantiers de l’ Atlantique, στο St. Nazaire της Γαλλίας, ενώ δύο ακόμα, τα PLOTO και DOTO, 62.300 dwt το καθένα, κατασκευάστηκαν στα ναυπηγεία Uraga Heavy Industries Ltd. στη Yokosuka της Ιαπωνίας και εντάχθηκαν στο στόλο του τον Αύγουστο και τον Νοέμβριο του 1968 αντίστοιχα. Συγχρόνως με τη δημιουργία ενός σύγχρονου στόλου bulk carriers, o Στρατής Γ. Ανδρεάδης φρόντισε να ενισχύει και το στόλο των δεξαμενοπλοίων του. Στο πλαίσιο αυτό, είχε ήδη παραλάβει από τα ιαπωνικά ναυπηγεία Uraga Heavy Industries Ltd. δύο αδελφά δεξαμενόπλοια 68.000 dwt το καθένα, το EVDORI τον Νοέμβριο του 1964 και το EFYRA τον Μάιο του 1965.

Τον Αύγουστο του 1964 διοργανώθηκε με εξαιρετική επιτυχία στην Αθήνα το Α’ Ναυτιλιακό Συνέδριο παρουσία του Βασιλέως Κωνσταντίνου και σύσσωμης της πολιτικής ηγεσίας του τόπου με επικεφαλής τον πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου. Στη διάρκεια των εργασιών του Συνεδρίου, αναπτύχθηκε το σύνολο του προβληματισμού γύρω από τα ναυτιλιακά θέματα από τους πρόεδρους της ΕΕΕ Στρατή Γ. Ανδρεάδη και της Ελληνικής Επιτροπής Ναυτιλιακής Συνεργασίας Γιάννη Κ. Καρρά και από άλλους διακεκριμένους ομιλητές από τους δύο φορείς. Μεταξύ άλλων, τονίστηκε ιδιαίτερα η ανάγκη δημιουργίας της κατάλληλης υποδομής στη χώρα μας, ικανή να συμβάλλει στην αποτελεσματικότερη σύνδεση της διεθνούς δραστηριότητας της ναυτιλίας των Ελλήνων με την εθνική οικονομία. Αν και η κυβέρνηση τότε είχε ενστερνιστεί πλήρως και είχε υιοθετήσει συγκεκριμένο πλάνο για την επίτευξη του εθνικού αυτού στόχου, η εξαιρετικά ταραγμένη πολιτική περίοδος που ακολούθησε, και τελικά οδήγησε στην εγκαθίδρυση δικτατορίας τον Απρίλιο του 1967, δεν επέτρεψε την υλοποίησή του την εποχή εκείνη.

Αυτό έγινε το 1968, όταν η τότε δικτατορική κυβέρνηση του Γεωργίου Παπαδόπουλου επέλεξε να επενδύσει στη ναυτιλιακή ανάπτυξη της χώρας, θεσμοθετώντας ουσιαστικά προτάσεις και μέτρα που είχαν διατυπωθεί και υιοθετηθεί επί κυβερνήσεως Γεωργίου Παπανδρέου και με αναπληρωτή υπουργό Συντονισμού τον Ανδρέα Γ. Παπανδρέου. Το ανανεωμένο θεσμικό πλαίσιο επέτρεψε σταδιακά την εδραίωση της ναυτιλίας στην Ελλάδα, γεγονός που οδήγησε στην καταξίωση του Πειραιά ως μεγάλου διεθνούς ναυτιλιακού κέντρου με πολυδιάστατη και διαρκώς αυξανόμενη –μέχρι των ημερών μας– προσφορά στην εθνική οικονομία. Ο Ανδρεάδης, όντας πέρα από τον μακροχρόνιο ρόλο του ως αδιαμφισβήτητος ηγέτης του ελληνικού εφοπλισμού, κυρίαρχος στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα και επικεφαλής σημαντικών βιομηχανικών και τουριστικών επιχειρήσεων, βρέθηκε όσο ποτέ στο επίκεντρο της δημοσιότητας καθ’ όλη τη δικτατορική περίοδο. Έτσι, η πτώση της δικτατορίας, που σημαδεύτηκε από τα τραγικά γεγονότα της Κύπρου τον Ιούλιο του 1974, είχε δραματικές επιπτώσεις στην περαιτέρω επιχειρηματική πορεία του στην Ελλάδα. Στα τέλη του 1974, τερματίστηκε η 25ετής θητεία του στη διοίκηση της ΕΕΕ, ενώ το 1975 μετά από διαδικασίες που δρομολόγησε η κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή απώλεσε τον έλεγχο του ακρογωνιαίου λίθου του ομίλου του, της Εμπορικής Τράπεζας, με αποτέλεσμα την κρατικοποίηση του συνόλου των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων του στην Ελλάδα.

Από την εποχή εκείνη, ο Ανδρεάδης εστίασε τη δραστηριότητά του στον τομέα που τόσο εκείνος όσο και η οικογένειά του είχαν γνωρίσει διακρίσεις σε διεθνές επίπεδο, την ποντοπόρο ναυτιλία, διατηρώντας επίσης τον έλεγχο της Commercial Bank of the Near East στο Λονδίνο μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1990, οπότε το πακέτο των μετοχών της μεταβιβάστηκαν στην Alpha Bank. Από τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1970, είχε ήδη εντάξει στο στόλο του έξι ακόμα νεότευκτα πλοία. Δύο αδελφά ore/oil carriers, τα PASITHEA και το PONTOPORIA,152.950 dwt το καθένα, που κατασκευάστηκαν το 1971 στα ναυπηγεία Hitachi Zosen στην Innoshima της Ιαπωνίας. Δύο μικρά φορτηγά, 5.900 dwt το καθένα, τα OKEANIS και ΤITHIS, που παραδόθηκαν στο στόλο του τον Μάρτιο και τον Σεπτέμβριο του 1973 αντίστοιχα από τα Ναυπηγεία Ελευσίνας. Δύο ακόμα bulk carriers, τα ΑLTHEA και ΑΚΤΕΑ, 43.500 dwt το καθένα, που είναι και τα μεγαλύτερα πλοία που έχουν κατασκευαστεί μέχρι σήμερα στην Ελλάδα, παραδόθηκαν από τα Ναυπηγεία Ελευσίνας το 1973 και 1974 αντίστοιχα.

Μια ακόμα επιχειρηματική πρωτοβουλία του Ανδρεάδη στην Ελλάδα, η δημιουργία μεγάλης μονάδας διύλισης πετρελαίου στα Μέγαρα που ξεκίνησε να υλοποιείται μετά από σύμβαση που υπογράφηκε στις 22 Ιουλίου 1972 μεταξύ της εταιρείας του ομίλου του ΣΤΡΑΝ και του Δημοσίου, διεκόπη αυθαίρετα από το τότε δικτατορικό καθεστώς στις 27 Νοεμβρίου 1973 για να ακολουθήσει και η οριστική ακύρωσή της από την κυβέρνηση Καραμανλή το 1975. Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας αυτής, ο Ανδρεάδης είχε προχωρήσει στη διεύρυνση του στόλου των δεξαμενοπλοίων του με την παραγγελία στα ναυπηγεία Hitachi Zosen στο Sakai της Ιαπωνίας ενός μεγάλου δεξαμενοπλοίου, 283.860 dwt, το οποίο καθελκύστηκε ως STRAN SPIO τo 1973. Τελικά όμως, εξαιτίας των παραπάνω εξελίξεων, μετονομάστηκε SPIO όταν τελικά παραδόθηκε με καθυστέρηση στους πλοιοκτήτες του το 1976.

Μεταξύ των σχεδίων του Ανδρεάδη ήταν να ναυπηγήσει στην Ιαπωνία και δεξαμενόπλοιο μεταφορικής ικανότητας 500.000 dwt, την κατασκευή του οποίου όμως ματαίωσε εκ των υστέρων λόγω της επελθούσης κρίσης, αντικαθιστώντας το με bulk carriers. Μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1970, και πριν το ξέσπασμα της καταστροφικής κρίσης στις αρχές της δεκαετίας του 1980, ο Ανδρεάδης είχε πουλήσει το SPIO σε γαλλικά συμφέροντα το 1979, ενώ είχε παραλάβει από τα ναυπηγεία Hitachi Zosen δύο bulk carriers, 60.250 dwt το καθένα, το ΕVNIKI το 1977 και το EVLIMENI το 1979, καθώς και δύο ακόμα το 1979, 26.000 dwt, τα IRA και ΙVI. Χαρακτηριστικό της ποιότητας των πλοίων που παραλάμβανε από τα ναυπηγεία ο Στρατής Γ. Ανδρεάδης είναι ότι όλα σχεδόν λειτούργησαν υπό τη διαχείριση του ομίλου του σε όλη τη διάρκεια της ζωής τους.

Ο καθηγητής Στρατής Γ. Ανδρεάδης τιμήθηκε στη ζωή του με πλήθος παρασήμων και διακρίσεων στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ ανακηρύχθηκε ισόβιος επίτιμος πρόεδρος της Ενώσεως Ελλήνων Εφοπλιστών μετά την αποχώρησή του από την προεδρία της, για τις πολύτιμες υπηρεσίες που είχε προσφέρει στο σωματείο και τον εφοπλισμό γενικότερα, συμπεριλαμβανομένης και της πρωτοβουλίας της ανέγερσης του νέου κτιρίου των γραφείων της ΕΕΕ στην οδό Μητροπόλεως στην Αθήνα στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Ο ίδιος κατάφερε να συγκεντρώσει σε όλη τη διάρκεια της μακράς επιχειρηματικής του διαδρομής τεράστια δύναμη χάρη στη δημιουργικότητα και το πολυδιάστατο έργο που πραγματοποίησε εντός και εκτός Ελλάδας. Όσο το άστρο του έλαμπε στον ελλαδικό χώρο εμφανιζόταν πανίσχυρος και φαινομενικά ανίκητος. Η βίαιη πτώση του το 1975 και η κρατικοποίηση του συνόλου των χερσαίων επιχειρήσεών του αποκάλυψε την ύπαρξη ενός σημαντικού αριθμού ανθρώπων που τον αντιμετώπιζαν σχεδόν με εχθρότητα. Ωστόσο, η ιστορία έχει καταδείξει μέχρι σήμερα ότι η πτώση του δεν είχε άλλο αποτέλεσμα από το να ανοιχτεί η κερκόπορτα του κρατισμού στην Ελλάδα, με καταστροφικά αποτελέσματα για τις επενδύσεις και γενικότερα για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας.

Ο Ανδρεάδης, έμπλεος πικρίας για την εξέλιξη των επιχειρηματικών του επιτευγμάτων, προσπάθησε μέχρι το τέλος της ζωής του να αναστρέψει τη δυσμενή για τον όμιλό του πραγματικότητα, γεγονός που απεικονίζεται εύγλωττα στο εισαγωγικό κείμενο που ο ίδιος υπογράφει σε έκδοση του ομίλου των επιχειρήσεών του το 1986 –εν μέσω κρίσης– με τίτλο «Χθες, σήμερα, αύριο», το οποίο καταλήγει:

«Αποτελεί πεποίθησή μου που πηγάζει από τα πενήντα χρόνια δραστηριότητος με ευρύτατη διαφοροποίηση τόπων, επιχειρήσεων και αποτελεσμάτων, ότι ο κρατισμός σχεδόν εξ ορισμού αντιστρατεύεται κάθε οικονομικά βιώσιμη επιχειρηματική πρωτοβουλία. Για αυτό, διατηρώ τις ελπίδες μου ότι η παρούσα κρίση θα οδηγήσει σε αναθεωρήσεις απόψεων και στην αναγνώριση του προσδιοριστικού ρόλου των ιδιωτικών επενδύσεων στην ανάπτυξη.

Αν οι ελπίδες αυτές καταστούν πραγματικότητα, είμαι και διατεθειμένος και έτοιμος να επαναλάβω την δραστηριότητά μου στον τόπο μου. Αφήνω τον αναγνώστη των επομένων σελίδων να κρίνει, να συγκρίνει και να αποφασίσει αν αυτό θα ήταν εις βάρος ή προς όφελος του τόπου, στον οποίο αφιέρωσα πολύ χρόνο και μέγα πάθος δημιουργίας».

Όσο όμως και αν είχε διάθεση, ετοιμότητα και πάθος δεν είχε το χρόνο. Τρία χρόνια αργότερα, στις 14 Φεβρουαρίου 1989, πέθανε από καρδιακή προσβολή στο Παρίσι σε ηλικία 84 ετών.

Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, που εκδίκαζε την προσφυγή του για την υπόθεση του διυλιστηρίου ΣΤΡΑΝ, καταδίκασε το ελληνικό δημόσιο στην καταβολή μεγάλης χρηματικής αποζημίωσης στους κληρονόμους του.