Μεγάλα ζόρια είτε με επεκτατικά, είτε με περιοριστικά μέτρα: Μεγαλώνουν οι κόντρες και τα αδιέξοδα στην Ευρωζώνη, την ίδια ώρα που οι ΗΠΑ ετοιμάζουν νέα νομισματική «χαλάρωση»...

από τον "Ριζοσπάστη" ΑΣΤΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΗΣ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΚΡΙΣΗΣ Μεγάλα ζόρια είτε με επεκτατικά, είτε με περιοριστικά μέτρα Μεγαλώνουν οι κόντρες και τα αδιέξοδα στην Ευρωζώνη, την ίδια ώρα που οι ΗΠΑ ετοιμάζουν νέα νομισματική «χαλάρωση» Η προσπάθεια για ελεγχόμενη διαχείριση της κρίσης από τα αστικά επιτελεία «σκοντάφτει» στις νομοτέλειες του καπιταλισμού, κάνοντας ακόμα μεγαλύτερα τα ζόρια και τις αντιθέσεις τους Με φόντο τη χτεσινή συνάντηση Μέρκελ - Ολάντ στο Βερολίνο και τις επικείμενες συναντήσεις των δύο με τον Ελληνα πρωθυπουργό, κορυφώνεται η συζήτηση για το ενδεχόμενο παράτασης της «δημοσιονομικής προσαρμογής» της Ελλάδας, σε μια προσπάθεια να νομιμοποιηθούν τα βάρβαρα μέτρα στις λαϊκές συνειδήσεις. Ωστόσο, Ευρωπαίοι αξιωματούχοι δε χάνουν ευκαιρία να υπογραμμίσουν ότι ακόμα κι αν τελικά αποφασιστεί μια τέτοια παράταση, αυτό σε τίποτα δεν πρόκειται να επηρεάσει τους αντιλαϊκούς στόχους και ρυθμούς της συγκυβέρνησης, στη βάση των κατευθύνσεων και των συμφωνιών με την ΕΕ. Απαντώντας εκ μέρους της Κομισιόν σε σχετική ερώτηση του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Ν. Χουντή (βλέπε και σχόλιο στη σελίδα 6), ο Ευρωπαίος επίτροπος Ολι Ρεν χαρακτηρίζει«πρόωρη» τη συζήτηση για επιμήκυνση του χρονοδιαγράμματος της δημοσιονομικής προσαρμογής, επαναλαμβάνοντας την πάγια θέση ότι «η βασική στρατηγική του Μνημονίου Συνεννόησης είναι έγκυρη και πρέπει να παραμείνει αμετάβλητη». Υπενθυμίζει ακόμα με νόημα ότι η τρόικα επιστρέφει το Σεπτέμβρη στην Αθήνα με κύριο στόχο την «επανεξέταση της δράσης που ανέλαβαν οι ελληνικές αρχές για την επίτευξη της απαραίτητης οικονομικής και δημοσιονομικής προσαρμογής και για την επαναφορά του προγράμματος στη σωστή κατεύθυνση». Με άλλα λόγια, ανεξάρτητα από τις όποιες μελλοντικές αποφάσεις, ο λαός θα συνεχίσει να πληρώνει το μάρμαρο της αστικής διαχείρισης της κρίσης, μέρος της οποίας είναι και η δημοσιονομική προσαρμογή όλων των χωρών της Ευρωζώνης και της ΕΕ, ανεξάρτητα από το αν έχουν μνημόνιο ή όχι. Στην ίδια γραμμή πλεύσης, ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Β. Σόιμπλε, δήλωσε χτες σε συνέντευξη ότι η επιμήκυνση της περιόδου εφαρμογής του ελληνικού προγράμματος (μνημονίου) προκειμένου η χώρα να περιορίσει τις δαπάνες της, δε θα λύσει τα προβλήματα. Ο ίδιος πρόσθεσε με νόημα ότι επιπλέον χρόνος ίσως σημαίνει και «περισσότερα χρήματα», δείχνοντας την απροθυμία της Γερμανίας να προσφέρει περισσότερα κονδύλια για την ελεγχόμενη χρεοκοπία της Ελλάδας. Η Ευρωζώνη έχει φτάσει στα όριά της ως προς το τι είναι οικονομικά βιώσιμο αναφορικά με τη στήριξη της Ελλάδας, συμπλήρωσε ο ίδιος, επαληθεύοντας ότι όλα τα σενάρια είναι ανοιχτά για το μέλλον της Ευρωζώνης και ότι οι αντιθέσεις πάνω στο συγκεκριμένο ζήτημα κορυφώνονται, όσο βαθαίνει η κρίση. Της ίδιας άποψης με τον Σόιμπλε είναι και ο υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας, Φ. Ρέσλερ, ο οποίος δήλωσε χτες στην «Bild» σε ό,τι αφορά στην Ελλάδα πως «εκπτώσεις στις μεταρρυθμίσεις δεν μπορεί να υπάρχουν» και πως αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στο ευρώ θα επιτευχθεί αν όλοι τηρούν τους κανόνες. «Αυτό σημαίνει ακόμη ότι όποιος δεν τηρεί τις δεσμεύσεις για μεταρρυθμίσεις, δεν μπορεί να περιμένει περαιτέρω οικονομική βοήθεια. Αλλά και μια χρονική παράταση, όπως ζητεί η ελληνική κυβέρνηση, δεν θα βοηθήσει περισσότερο», πρόσθεσε ο Ρέσλερ. Ολα τα ενδεχόμενα ανοιχτά Η ενιαία στάση των κυβερνήσεων της ΕΕ σε ό,τι αφορά στις φιλομονοπωλιακές μεταρρυθμίσεις και οι ισχυρές αντιθέσεις για τη διαχείριση της κρίσης είναι πλευρές του ίδιου αντιλαϊκού νομίσματος στη λυκοσυμμαχία των μονοπωλίων. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι την ίδια ώρα που η Γερμανία αντιδρά στη μεγαλύτερη παρέμβαση της ΕΚΤ στη δευτερογενή αγορά ομολόγων, με στόχο την ανακούφιση της Ισπανίας και της Ιταλίας από το υψηλό κόστος του δανεισμού, η Βρετανία, χώρα της ΕΕ, αλλά εκτός Ευρωζώνης, συμπαρατάσσεται με τη γαλλική κυβέρνηση, που πιέζει για λογαριασμό της δικής της αστικής τάξης ώστε να αναλάβει η ΕΚΤ πιο δραστικό ρόλο στην αγορά χρέους. Σε τηλεφωνική επικοινωνία τους, ο Πρόεδρος της Γαλλίας και ο πρωθυπουργός της Βρετανίας χαιρέτισαν τις δεσμεύσεις της ΕΚΤ ότι θα στηρίξει το ευρώ και επισήμαναν ταυτόχρονα «την ανάγκη η Ελλάδα να συνεχίσει με σταθερό ρυθμό την εφαρμογή του δημοσιονομικού προγράμματος και των μεταρρυθμίσεων». Νωρίτερα, ο Ντ. Κάμερον είχε επικοινωνία με τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Μπ. Ομπάμα, με τον οποίο επίσης συμφώνησε ότι οι δεσμεύσεις της ΕΚΤ είναι θετικές. Η συνομιλία και το περιεχόμενό της είναι αποκαλυπτικά του τρόπου με τον οποίο οι ΗΠΑ επιχειρούν να παρέμβουν στη διαχείριση της κρίσης στην Ευρωζώνη, από τη μια για να διασφαλίσουν τα συμφέροντα των δικών τους μονοπωλίων και από την άλλη για να αποδυναμώσουν την ανταγωνίστρια Γερμανία. Σε συνέχεια των σεναρίων για το μέλλον του ευρώ, οι «Τάιμς» σημειώνουν στο χτεσινό κύριο άρθρο τους ότι η Ελλάδα οδεύει προς την έξοδο από την Ευρωζώνη, και εκτιμούν ότι «θα ωφελούνταν από την επιστροφή της στη δραχμή». Σε άλλο μήκος κύματος και αξιοποιώντας ανιστόρητους παραλληλισμούς, ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Φινλανδίας σχολίασε χτες ότι «η Ευρώπη ήταν χωρισμένη για περίπου 50 χρόνια σε Ανατολή και Δύση. Είναι ανώφελο να χωριστεί σήμερα σε Βορρά και Νότο. Δεν θέλουμε ένα νέο Τείχος του Βερολίνου». Πριν από λίγες μέρες, οι δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών της Φινλανδίας, Μ. Σπίντελεγκερ, σχετικά με τις προετοιμασίες για διάλυση της Ευρωζώνης, είχαν προκαλέσει αναμπουμπούλα στο Ελσίνκι. Φαίνεται και μ' αυτόν τον τρόπο ότι οι αντιθέσεις δε μεγαλώνουν μόνο ανάμεσα σε κράτη - μέλη της Ευρωζώνης, αλλά και ανάμεσα σε συγκρουόμενες μερίδες της αστικής τάξης στο εσωτερικό της ίδιας χώρας. Παρέμβαση στο θέμα υπήρξε και από τον ίδιο τον Πρόεδρο της Φινλανδίας, ο οποίος έσπευσε να τα «μαζέψει», λέγοντας ότι «η εγκατάλειψη του ευρώ δεν αποτελεί κατά κανέναν τρόπο μια λύση για την κρίση». Αυτά όταν μαζί με τη Γερμανία, την Ολλανδία και τη Φινλανδία, η Αυστρία συζητά στο «κλαμπ» των τεσσάρων της Ευρωζώνης όλα τα ενδεχόμενα, ακόμα και αυτό της αποπομπής μιας χώρας, ή της εξώθησης σε αποχώρηση από το ευρώ. Είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι τον Αυστριακό υπουργό Εξωτερικών έσπευσε να συνδράμει ο Γερμανός ομόλογός του, Γκ. Βέστερβελε. Ο Μ. Σπίντελεγκερ δήλωσε χτες, μετά τη συνάντηση των γερμανόφωνων υπουργών Εξωτερικών στην πρωτεύουσα του Λίχτενσταϊν, ότι ο Γερμανός ΥΠΕΞ είναι επίσης της άποψης πως μελλοντικά χρειάζεται «δραστικότερη τακτική απέναντι σε αυτές τις χώρες - μέλη» που δεν τηρούν τις δημοσιονομικές τους υποχρεώσεις. Σε Ευρωζώνη και ΗΠΑ Ολες οι παραπάνω εξελίξεις και αντεγκλήσεις καταγράφονται στο φόντο της κρίσης που βαθαίνει στην Ευρωζώνη. Σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, τον Αύγουστο συνεχίστηκε η υποχώρηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας στους τομείς υπηρεσιών και μεταποίησης, ενώ η κρίση επηρεάζει πλέον και τη γερμανική οικονομία, πλήττοντας συνολικά το σκληρό πυρήνα των χωρών του ευρώ. Συγκεκριμένα, ο σύνθετος δείκτης ΡΜΙ διαμορφώθηκε συνολικά για την Ευρωζώνη στις 46,6 μονάδες, διαψεύδοντας τις προσδοκίες των αναλυτών για σταθεροποίηση στις 46,5 μονάδες του Ιούλη. Είναι ο έβδομος συνεχής μήνας που ο δείκτης βρίσκεται κάτω από τις 50 μονάδες, όριο που διαχωρίζει την ανάπτυξη από τη συρρίκνωση. Στη Γερμανία, ο προκαταρκτικός σύνθετος δείκτης ΡΜΙ υποχώρησε σε χαμηλό τριετίας, καταγράφοντας συρρίκνωση για τέταρτο συνεχή μήνα, ενώ η οικονομική δραστηριότητα στη Γαλλία συρρικνώθηκε για έκτο συνεχόμενο μήνα. Από τα παραπάνω στοιχεία εκτιμάται ότι στο τρίτο τρίμηνο το ΑΕΠ της Ευρωζώνης θα υποχωρήσει κατά 0,5% - 0,6%. Υπενθυμίζεται ότι στο δεύτερο τρίμηνο είχε μειωθεί κατά 0,2%. Σύμφωνα με τα δικά τους μέτρα, μία οικονομία είναι σε ύφεση όταν το ΑΕΠ έχει μειωθεί για - τουλάχιστον - δύο συνεχόμενα τρίμηνα. Αυτή είναι η μια πλευρά της συγχρονισμένης κρίσης. Η άλλη έχει να κάνει με την ανισομετρία που νομοτελειακά υπάρχει στην καπιταλιστική ανάπτυξη και μεγαλώνει σε συνθήκες κρίσης. Ετσι, μολονότι πολλές ευρωπαϊκές οικονομίες ταλανίζονται από αρνητικούς δείκτες στην εξέλιξη του ΑΕΠ, η γερμανική οικονομία συνεχίζει να επεκτείνεται, αν και με χαμηλότερο ρυθμό σε σύγκριση με τις αρχές του έτους, λόγω κυρίως της αύξησης των εξαγωγών. Η ανάπτυξη αυτή είναι όμως αναιμική και το δεύτερο τρίμηνο του 2012 καταγράφηκε στο 0,3% έναντι 0,5% στο πρώτο τρίμηνο, σύμφωνα με τα οριστικά στοιχεία που ανακοινώθηκαν. Σε ετήσια βάση, το γερμανικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 0,5%. Οι εξαγωγές - που ευνοούνται από τη μείωση της ισοτιμίας ευρώ/δολαρίου - αυξήθηκαν κατά 2,5% έναντι του πρώτου τριμήνου, προσθέτοντας στο ΑΕΠ 0,3%. Στον αντίποδα, οι κεφαλαιουχικές επενδύσεις υποχώρησαν κατά 0,9% έναντι του πρώτου τριμήνου. Πάντως, οι αναλυτές προβλέπουν ότι μέσα στο β' εξάμηνο η γερμανική οικονομία θα κατεβάσει ταχύτητα και θα παραμείνει στάσιμη. Στις εκτιμήσεις αυτές συνηγορούν και τα στοιχεία για το δείκτη PMI, σύμφωνα με τα οποία η δραστηριότητα του ιδιωτικού τομέα στη Γερμανία υποχώρησε τον Αύγουστο στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 37 μηνών. Ειδικότερα, όπως ανακοίνωσε η «Markit», ο σύνθετος δείκτης υποχώρησε στις 47 μονάδες από 47,5 μονάδες τον Ιούλη, διαμορφούμενος στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Ιούνη του 2009. Ο δείκτης για τον κλάδο των υπηρεσιών σημείωσε πτώση στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων 38 μηνών καθώς υποχώρησε στις 48,3 μονάδες από τις 50,3 μονάδες, ενώ για τον τομέα της μεταποίησης σημείωσε άνοδο στις 45,1 μονάδες από 43 μονάδες. Στις ΗΠΑ, τέλος, η ηγεσία της ομοσπονδιακής κεντρικής τράπεζας (Fed) προσανατολίζεται να αυξήσει μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα τη στήριξή της στην ομοσπονδιακή οικονομία, εφόσον επιμείνει στις ΗΠΑ η επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης, όπως προκύπτει από τα πρακτικά της τελευταίας συνεδρίασης της Νομισματικής Επιτροπής της. «Ικανός αριθμός μελών της Νομισματικής Επιτροπής εκτίμησε ότι δικαιολογείται, στην παρούσα συγκυρία, μια νέα ποσοτική νομισματική χαλάρωση, μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα, με εξαίρεση την περίπτωση στην οποία στη βάση των εισερχομένων πληροφοριών θα καταδεικνύεται ότι η οικονομική ανάκαμψη είναι και διαρκής και ευχερώς αντιληπτή», αναφέρεται στα πρακτικά, δείχνοντας τα ζόρια της αστικής διαχείρισης της κρίσης, είτε με περιοριστικά μέτρα, όπως γίνεται στην ΕΕ, είτε με επεκτατικά, όπως κάνουν οι ΗΠΑ.