Η κρίση της Ευρωζώνης και το μέλλον των ΗΠΑ

http://www.antinews.gr/2012/02/11/147352/

Για να κερδίσει ο Ομπάμα τις επόμενες εκλογές θα πρέπει να συγκρατηθεί η κρίση χρέους της ευρωζώνης.  Αν όχι, η ύφεση της Ευρώπης θα επηρεάσει την αμερικανική οικονομική ανάκαμψη μειώνοντας τις πιθανότητες της νίκης του σε έναν ήδη πολύ αμφίρροπο εκλογικό αγώνα.
Η αγανάκτηση του Ομπάμα έχει να κάνει με την αδυναμία του να επηρεάσει την εξέλιξη της κρίσης στην Ευρώπη. Δεν έχει τη δυνατότητα να προχωρήσει σε ένα σχέδιο Μάρσαλ, όπως είχε κάνει το 1948 ο τότε πρόεδρος Τρούμαν. Δεν υπάρχουν πλέον τέτοια διαθέσιμα ποσά. Ούτε μπορεί να προσφέρει οικονομική τόνωση. Το μόνο που μπορεί να προσφέρει είναι κάποια κίνητρα απασχόλησης, που απλά υπόσχονται κάποια ελάχιστα μετριοπαθή βραχυπρόθεσμα αποτελέσματα.
Η μοναδική αμερικανική συνεισφορά εξαντλείται σε κάποιες ενθαρρυντικές κουβέντες από πλευράς του αμερικανού υπουργού Οικονομικών Timothy Geithner. Η Ευρώπη μπορεί να αποτελεί κλειδί για την επανεκλογή του Ομπάμα, αλλά σε γενικές γραμμές, θα πρέπει να επιλύσει τα προβλήματα της από μόνη της.
Αν ο Ομπάμα χάσει τις εκλογές, ο Ρεπουμπλικάνος διάδοχος του θα αναλάβει την προεδρία, έχοντας διεξάγει μια προεκλογική εκστρατεία, που την χαρακτηρίζουν οι σκληρές κατηγορίες εναντίον του τρόπου με τον οποίο η ΕΕ προσεγγίζει τις προκλήσεις της κρίσης.
Ο αντίπαλος του Ομπάμα Mitt Romney, τον κατηγορεί για άσκηση «ευρωπαϊκού σοσιαλισμού». Υποστηρίζει την ιδιωτική πρωτοβουλία, και τις τοπικές δράσεις αντί για τις ομοσπονδιακές, σε ζητήματα παιδείας, δημόσιας υγείας, έρευνας, κλπ. Αυτό που θέλει είναι ένα πολύ μικρότερο κράτος, εκτός από τον τομέα των ενόπλων δυνάμεων.
Όλοι οι υποψήφιοι των Ρεπουμπλικάνων έχουν υποσχεθεί να καταργήσουν τις διάφορες περικοπές στρατιωτικών δαπανών που εφάρμοσε ο Ομπάμα. Και παράλληλα, υπόσχονται να κάνουν τα πάντα, προκειμένου το Ιράν να μην αποκτήσει πυρηνικές δυνατότητες.
Σε αυτή τη φάση, όποιος και να γίνει πρόεδρος, ο πόλεμος με το Ιράν δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένος. Ο νέος πρόεδρος θα επιδιώξει μια μειωμένη αμερικανική στρατιωτική παρουσία στην Ευρώπη, και στις γύρω από αυτήν θάλασσες. Το σκεπτικό είναι, ότι παρά τα οικονομικά της προβλήματα, η Ευρώπη μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό της. Κάτι τέτοιο όμως δεν ισχύει στις άλλες «ζώνες ειρήνης», νοτίως και ανατολικώς της Ευρώπης. Έτσι, η μείωση της αμερικανικής παρουσίας, καθώς και η μείωση των αμυντικών δαπανών της Ευρώπης ενέχει ρίσκα.
Η κυβέρνηση Ομπάμα τελευταία  στρέφει την προσοχή της και τους πόρους της προς την Ασία, αναγνωρίζοντας (καθυστερημένα) τις μεγάλες οικονομικές προκλήσεις που θα αντιμετωπίσουν οι ΗΠΑ στο μέλλον, καθώς και τις προκλήσεις στο ζήτημα της ασφάλειας που θα προέλθουν από την Κίνα και τους γείτονες της.
Αυτή η μετατόπιση του ενδιαφέροντος αποτελεί την μεγαλύτερη απόδειξη της γενικότερης γεωπολιτικής αλλαγής στάσης των ΗΠΑ, που οφείλεται κυρίως στην στρατιωτική  και οικονομική της αποδυνάμωση και στις ανεπιτυχείς παρεμβάσεις της στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν.
Απεμπολώντας η Αμερική την παγκόσμια ηγεμονική της στάση, θέλει να την αντικαταστήσει με συλλογικές (πολυμερείς) κατά τόπους αντιδράσεις. Αυτό που θα βλέπουμε δηλαδή, θα είναι ενέργειες με την συνεργασία άλλων ισχυρών κρατών, με την μορφή συνασπισμών. Όπου είναι εφικτό, η επίλυση του προβλήματος θα αφήνεται στα χέρια περιφερειακών οργανισμών. Κάποιες περιφερειακές συμμαχίες είναι εθελοντικές. Άλλες επιβάλλονται ουσιαστικά από τις υπερδυνάμεις. Ελάχιστες είναι όμως οι τοπικές συνεργασίες που μπορούν να φανούν αποτελεσματικές στην επίλυση διαφωνιών και συγκρούσεων. Και όπου πετυχαίνουν, η εστίαση τους είναι καθαρά τοπική και περιορισμένη. Αυτού του είδους οι οργανισμοί δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα με τις παγκόσμιες προκλήσεις, όπως είναι το διεθνές έγκλημα, οι κλιματικές αλλαγές, και η ηλεκτρονική τρωτότητα.
Μπορεί η Αμερική να συνεισφέρει πλέον τα ελάχιστα στο ζήτημα της Ευρώπης, όμως αυτό θα πρέπει  να αλλάξει μακροπρόθεσμα. Η αμερικανική οικονομική ανάκαμψη αποτελεί το κλειδί στη διατήρηση της ανταγωνιστικότητας και της επιρροής της Δύσης. Βασική προτεραιότητα για την Αμερική είναι τώρα η ανάπτυξη, η αύξηση του ΑΕΠ, και οι δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις. Προς αυτόν τον σκοπό, θα πρέπει να υπάρξει μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ.
Η παραγωγικότητα θα πρέπει να στοχεύσει στην ενέργεια, στις υποδομές, στην υγεία, και στην παιδεία. Χρειάζεται περισσότερη έρευνα και ανάπτυξη. Αν συνεργαστούν, η ΕΕ και η Αμερική, θα μπορέσουν πολύ πιο εύκολα να αντιμετωπίσουν την Κίνα και τις υπόλοιπες ανερχόμενες οικονομικές δυνάμεις.
Πρώτα απ όλα όμως, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί επιτυχώς η κρίση της ευρωζώνης. Το 2012 δείχνει να αποτελεί μια πολύ σκληρή χρονιά. Στη διάρκειά του είναι προγραμματισμένες πολλές εκλογικές αναμετρήσεις σε μεγάλα κράτη, περαιτέρω πιστοληπτικές υποβαθμίσεις, και δημοπρασίες ομολόγων ύψους $1 τρισεκατομμυρίου.
Στην ΕΕ, οι πολιτικές κινήσεις αντιμετώπισης της κρίσης ήταν καθυστερημένες, αποσπασματικές και κάτω από την πίεση των αγορών. Η οικονομική στασιμότητα αποτελεί σήμερα τον μεγάλο φόβο. Αν συμβεί, τότε η ελκυστικότητα της δημοκρατίας και του συντεταγμένου διεθνούς συστήματος θα τεθούν σοβαρά υπό αμφισβήτηση και αυτό είναι επικίνδυνο.
chathamhouse.org
Απόδοση: S.A.