http://olympia.gr/2014/10/03/%CE%B7-%CF%87%CF%89%CF%81%CE%B1-%CF%80%CE%BF%CF%85-%CE%B4%CE%B5%CE%BD-%CF%84%CF%81%CF%8E%CE%B5%CE%B9-%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CE%BF-%CF%84%CE%B1-%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%AC-%CF%84%CE%B7%CF%82/
Παρασκευή 3 Οκτωβρίου 2014
Αμφίπολη: Κορυφώνεται η αγωνία – Τι είναι πίσω από την πόρτα!
http://infognomonpolitics.blogspot.gr/2014/10/blog-post_89.html?utm_source=feedburner&utm_medium=email&utm_campaign=Feed:+InfognomonPolitics+%28InfognomonPolitics%29#.VC5kORbNnmc
Οι πρώτες φωτογραφίες από την πόρτα του τάφου
Η αποκάλυψη μαρμάρινης θύρας δίνει τέλος στα σενάρια, αν το μεγαλοπρεπές μνημείο στον Τύμβο Καστά στην Αμφίπολη είναι τάφος η όχι.
Αναλυτικότερα, ανακοινώθηκε ότι στον τρίτο διαφραγματικό τοίχο
μπροστά από την πύλη βρέθηκαν κομμάτια μαρμάρινης θύρας και καρφιά,
χάλκινα και σιδερένια, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι είναι ταφικό μνημείο
μακεδονικού τύπου, με στοιχεία Οικουμενικότητας.
Τα νέα ευρήματα επιβεβαιώνουν την αρχική εκτίμηση της χρονολόγησης
ότι δηλαδή ο τάφος είναι του τελευταίου τετάρτου του 4ου αιώνα.
Σχετικά με το χρονοδιάγραμμα ολοκλήρωσης των εργασιών έχει οριστεί ο
ένας μήνας περίπου αλλά αυτό θα εξαρτηθεί κυρίως από τα ευρήματα που θα
ανακύψουν στην πορεία για την ολοκλήρωση της ανασκαφής.
Δίφυλλη μαρμάρινη πόρτα
Σπασμένη δίφυλλη μαρμάρινη πόρτα βρέθηκε στο θύρωμα του τρίτου διαφραγματικού τοίχου που οδηγεί στον τρίτο θάλαμο.
Η δίφυλλη μαρμάρινη πόρτα, σύμφωνα με τα νεότερα στοιχεία, είναι
πάχους 14 εκατοστών από μάρμαρο Θάσου και φέρει διακοσμητικά στοιχεία,
εφηλίδες (κεφαλές καρφιών).
Η εκτίμηση της ανασκαφικής – διεπιστημονικής ομάδας είναι πως μετά το
θύρωμα μέσα στον τρίτο θάλαμο υπάρχει κλίμακα (σκάλα) που κατεβαίνει σε
βάθος ίσως και 2 μέτρων.
Αμφίπολη: Οι πρώτες φωτογραφίες από την
πόρτα του τάφου
Στην δημοσιότητα δόθηκαν οι πρώτες φωτογραφίες από την θύρα του τάφου στην Αμφίπολη.
«Η πόρτα που βρήκαμε ενισχύει την άποψή μας ότι πρόκειται για ένα τάφο και έχουμε ένα καταπληκτικό ταφικό συγκρότημα που ανήκει στο τελευταίο τέταρτο του 4ου π.χ αιώνα» τόνισε η αρχαιολόγος Κατερίνα Περιστέρη.
Η πόρτα του τάφου ήρθε στο φως μετά την αφαίρεση των χωμάτων στον τρίτο θάλαμο.
Πρόκειται για μαρμάρινη θύρα, από μάρμαρο Θάσου, όπως και οι Καρυάτιδες και τα υπόλοιπα ευρήματα στον τάφο.
Σύμφωνα με την αρχαιολόγο πλεόν μιλάμε με σιγουριά για ταφικό μνημείο και μάλιστα με τυπική μορφή μακεδονικού τάφου.
Στη θύρα βρέθηκε στροφέας, δηλαδή ο μεντεσές καθώς και καρφιά χάλκινα και σιδερένια.
«Εμείς προχωρούμε καλά. Η ανασκαφή προχωρεί πολύ καλά και ελπίζουμε να ξέρουμε όσο το δυνατόν πιο σύντομα, όταν θα τελειώσει η ανασκαφή και θα μπορούμε να σας πούμε περισσότερα πράγματα», συμπλήρωσε Κατερίνα Περιστέρη.
Όσο για το βασανιστικό ερώτημα «σε ποιον ανήκει ο τάφος» η κυρία Περιστέρη απάντησε ότι «είναι πολύ νωρίς. Αν δεν τελειώσει η ανασκαφή οι αρχαιολόγοι δεν μπορούν να πούνε ποιος είναι, ποιος δεν είναι μέσα».
Αμφίπολη: Αυτή είναι η πόρτα πριν το μυστικό
του τάφου (φωτογραφίες)
Διαβάστε την ενημέρωση προς τους δημοσιογράφους που έγινε την Πέμπτη στο Μουσείο στην Αμφίπολη.
Όπως σας έχουμε ενημερώσει και σε προηγούμενες αναρτήσεις μας, η αποκάλυψη μαρμάρινης θύρας δίνει τέλος στα σενάρια, αν το μεγαλοπρεπές μνημείο στον Τύμβο Καστά στην Αμφίπολη είναι τάφος ή όχι.
Αναλυτικότερα, ανακοινώθηκε ότι στον τρίτο διαφραγματικό τοίχο μπροστά από την πύλη βρέθηκαν κομμάτια μαρμάρινης θύρας και καρφιά, χάλκινα και σιδερένια, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι είναι ταφικό μνημείο μακεδονικού τύπου, με στοιχεία Οικουμενικότητας.
Τα νέα ευρήματα επιβεβαιώνουν την αρχική εκτίμηση της χρονολόγησης ότι δηλαδή ο τάφος είναι του τελευταίου τετάρτου του 4ου αιώνα.
2. Στη δυτική πλευρά του θυρώματος διαπιστώθηκε ότι υπάρχει στροφέας. Ο στροφέας είναι το σημείο κρέμασης της θύρας από την παραστάδα.
3. Τα ανοίγματα Καρυάτιδων και Σφιγγών είναι ακριβώς 1,67μ. Το άνοιγμα του τρίτου θυρώματος είναι 1,50μ.
4. Κατά την ανασκαφή αποκαλύφθηκε η συνέχεια των πλευρικών τοιχωμάτων, η οποία δεν διαφέρει καθόλου από τους προηγούμενους χώρους, ήτοι ορθομαρμάρωση, όμοια με εκείνη που υπάρχει σε όλους τους χώρους του μνημείου.
5. Κατά την ανασκαφή, επίσης, βρέθηκαν, μπροστά από τη θύρα, πίσω από τις Καρυάτιδες, χάλκινα και σιδερένια καρφιά. Τονίζουμε ότι βρέθηκαν χτες και δεν είναι δεδομένο ότι «παραπέμπουν σε φορείο».
Θέλω, επίσης, να κάνω δύο γενικές παρατηρήσεις:
1. Επειδή διαβάζω σε δημοσιεύματα, υποθέσεις ότι δεν γίνεται η αρχαιολογική έρευνα σύμφωνα με την ανασκαφική μέθοδο, δηλαδή, αφαίρεση ανασκαφικών στρωμάτων με συστηματικό τρόπο, όπως προκύπτει από τα ημερολόγια της ανασκαφής, είναι προφανές ότι η εργασία γίνεται με τον πλέον ενδεδειγμένο επιστημονικό τρόπο.
2. Όσον αφορά στον τρόπο απομάκρυνσης των χωμάτων της ανασκαφής, μέσα από τον τάφο, σημειώνω το εξής: Προκειμένου να διευκολυνθεί η ανασκαφή και να προχωρήσει όσο το δυνατόν καλύτερα και ασφαλέστερα, χρησιμοποιείται ταινία μεταφοράς χωμάτων, όπως, άλλωστε, συνηθίζεται και σε άλλες ανασκαφές.
2. Αυτή η επίχωση θα παραμείνει προσωρινά ως αντιστήριξη του τρίτου διαφράγματος. Θα αρχίσει να καταβιβάζεται σε συνδυασμό με την απομάκρυνση χωμάτων από τον τέταρτο χώρο.
3. Να σημειώσω ότι στον χώρο, δηλαδή, πίσω από τις Καρυάτιδες ως τον τρίτο διαφραγματικό τοίχο, τοποθετήθηκε η δεύτερη φάση αντιστήριξης, με ισχυρές μεταλλικές κοιλοδοκούς.
4. Επίσης, υποστηλώθηκε προσωρινά το θραυσμένο υπέρθυρο του τρίτου διαφράγματος, το οποίο θα απομακρυνθεί για να καθαριστεί και να συντηρηθεί.
5. Στον τέταρτο χώρο -ο οποίος χαρακτηρίζεται από συνεχή ορθομαρμάρωση ίδιου τύπου μαρμάρου Αλυκής Θάσου, όπως και το σύνολο του μνημείου- υλοποιούνται ήδη από την Δευτέρα εργασίες αντιστήριξης των τοίχων και υποστύλωσης της θόλου για την ασφάλεια των εργαζομένων και του μνημείου. Εχει, λοιπόν, ήδη ολοκληρωθεί η αντιστήριξη στην στέψη των πλαϊνών τοίχων και έχει ξεκινήσει η τοποθέτηση της υποστύλωσης της θόλου, με μεταλικές σωληνωτές δοκούς.
6. Λόγω της ευαίσθητης ισορροπίας στην οποία βρίσκεται η θόλος, οι τεχνικοί σύμβουλοι μαζί με το συνεργείο προσπαθούν, με λεπτές επεμβάσεις, να τοποθετήσουν την υποστύλωση χωρίς να διαταράξουν την ισορροπία που έχει δημιουργηθεί μετά τις εξωτερικές αποχωματώσεις.
7. Να σημειώσω ότι η υποστύλωση έχει υλοποιηθεί στα δυο τρίτα της επιφάνειας της θόλου. Οι ευρισκόμενες εκεί εξωτερικές επιχώσεις επιτρέπουν να εξελιχθεί ασφαλέστερα η διαδικασία της υποστύλωσης. (φωτο 3,4).
8. Η υποστήλωση που χρησιμοποιείται είναι “παθητική” -δηλαδή, ενεργοποιείται μόνον στις περιπτώσεις που ένας θολίτης τείνει να μετακινηθεί-πράγμα που εξασφαλίζει την ελάχιστη δυνατή επίδραση στην υφιστάμενη ισορροπία της θόλου.
9. Θα έχετε αντιληφθεί ότι βρισκόμαστε στη δυσκολότερη φάση των εργασιών που ως τώρα έχουν πραγματοποιηθεί για την ασφάλεια εργαζόμενων και μνημείου.
10. Έχω αναφερθεί ότι η επίχωση έχει κλίση από Νότο προς Βορρά, με υψομετρική διαφορά πάνω από ένα μέτρο. Στον τέταρτο διαφραγματικό τοίχο έχει εντοπιστεί το άνοιγμα, στο οποίο έχω επίσης αναφερθεί, σε μεγαλύτερο βάθος από τα προηγούμενα ανοίγματα. Οδηγεί τους τεχνικούς στο συμπέρασμα ότι το δάπεδο του τέταρτου χώρου βρίσκεται βαθύτερα από το δάπεδο των προηγούμενων χώρων, πιθανώς κατά δύο μέτρα.
11. Φυσιολογικά, αυτό σηματοδοτεί την ύπαρξη σκάλας ή ράμπας η οποία ξεκινά πιθανώς μετά το θύρωμα του τρίτου διαφράγματος.
12. Συμπληρωματικά σας αναφέρω ότι έχει προχωρήσει το χωματουργικό έργο, που πραγματοποιείται στην δυτική πλευρά του μνημείου για ταπείνωση του ύψους και απάλυνση της κλίσης των πρανών.
Λ. Μενδώνη: Η τυμβωρυχία ήταν σύνηθες φαινόμενο στην αρχαιότητα. Έχουμε ισχυρές ενδείξεις ότι στα αρχαία χρόνια έγιναν απόπειρες σύλησης. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε μέχρι πού έφτασαν.
Λ. Μενδώνη: Να σας θυμίσω ότι ο Ανδρόνικος ανάσκαψε το 1977 τη μεγάλη τούμπα στην Βεργίνα. Όμως η σημερινή μορφή του μουσείου ολοκληρώθηκε το 2002. Η Αμφίπολη δεν είναι μόνον ο τύμβος Καστά. Είναι από τις σημαντικότερες πόλεις του βορειοελλαδικού χώρου. Με αφορμή την ανασκαφή δίνεται η ευκαιρία να μπει η περιοχή στον αναπτυξιακό χάρτη. Το βαρύ πολιτιστικό απόθεμα, το πολιτιστικό τοπίο με το φυσικό περιβάλλον πρέπει να διατηρηθούν στο μέγιστο βαθμό.
Όπως σας έχουμε ενημερώσει και σε προηγούμενες αναρτήσεις μας, η αποκάλυψη μαρμάρινης θύρας δίνει τέλος στα σενάρια, αν το μεγαλοπρεπές μνημείο στον Τύμβο Καστά στην Αμφίπολη είναι τάφος ή όχι.
Αναλυτικότερα, ανακοινώθηκε ότι στον τρίτο διαφραγματικό τοίχο μπροστά από την πύλη βρέθηκαν κομμάτια μαρμάρινης θύρας και καρφιά, χάλκινα και σιδερένια, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι είναι ταφικό μνημείο μακεδονικού τύπου, με στοιχεία Οικουμενικότητας.
Τα νέα ευρήματα επιβεβαιώνουν την αρχική εκτίμηση της χρονολόγησης ότι δηλαδή ο τάφος είναι του τελευταίου τετάρτου του 4ου αιώνα.
Ακολουθεί η ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού:
1. Με την αφαίρεση των χωμάτων, χτες, αποκαλύφθηκαν τμήματα από μαρμάρινη θύρα, της τυπικής μορφής των μακεδονικών τάφων: Δηλαδή, έχουμε θύρα κατασκευασμένη από μάρμαρο Αλυκής Θάσου- όπως είναι κατασκευασμένο και όλο το ταφικό συγκρότημα- με εφηλίδες, οι οποίες μιμούνται την κεφαλή καρφιών, όπως είθισται στις ξύλινες πόρτες.2. Στη δυτική πλευρά του θυρώματος διαπιστώθηκε ότι υπάρχει στροφέας. Ο στροφέας είναι το σημείο κρέμασης της θύρας από την παραστάδα.
3. Τα ανοίγματα Καρυάτιδων και Σφιγγών είναι ακριβώς 1,67μ. Το άνοιγμα του τρίτου θυρώματος είναι 1,50μ.
4. Κατά την ανασκαφή αποκαλύφθηκε η συνέχεια των πλευρικών τοιχωμάτων, η οποία δεν διαφέρει καθόλου από τους προηγούμενους χώρους, ήτοι ορθομαρμάρωση, όμοια με εκείνη που υπάρχει σε όλους τους χώρους του μνημείου.
5. Κατά την ανασκαφή, επίσης, βρέθηκαν, μπροστά από τη θύρα, πίσω από τις Καρυάτιδες, χάλκινα και σιδερένια καρφιά. Τονίζουμε ότι βρέθηκαν χτες και δεν είναι δεδομένο ότι «παραπέμπουν σε φορείο».
Θέλω, επίσης, να κάνω δύο γενικές παρατηρήσεις:
1. Επειδή διαβάζω σε δημοσιεύματα, υποθέσεις ότι δεν γίνεται η αρχαιολογική έρευνα σύμφωνα με την ανασκαφική μέθοδο, δηλαδή, αφαίρεση ανασκαφικών στρωμάτων με συστηματικό τρόπο, όπως προκύπτει από τα ημερολόγια της ανασκαφής, είναι προφανές ότι η εργασία γίνεται με τον πλέον ενδεδειγμένο επιστημονικό τρόπο.
2. Όσον αφορά στον τρόπο απομάκρυνσης των χωμάτων της ανασκαφής, μέσα από τον τάφο, σημειώνω το εξής: Προκειμένου να διευκολυνθεί η ανασκαφή και να προχωρήσει όσο το δυνατόν καλύτερα και ασφαλέστερα, χρησιμοποιείται ταινία μεταφοράς χωμάτων, όπως, άλλωστε, συνηθίζεται και σε άλλες ανασκαφές.
Τεχνικές εργασίες:
1. Το δάπεδο της επίχωσης πίσω από τις Καρυάτιδες έχει φτάσει ως την στέψη των βάθρων, επί των οποίων στηρίζονται οι Καρυάτιδες, δηλαδή περίπου στο 1,5 μ.2. Αυτή η επίχωση θα παραμείνει προσωρινά ως αντιστήριξη του τρίτου διαφράγματος. Θα αρχίσει να καταβιβάζεται σε συνδυασμό με την απομάκρυνση χωμάτων από τον τέταρτο χώρο.
3. Να σημειώσω ότι στον χώρο, δηλαδή, πίσω από τις Καρυάτιδες ως τον τρίτο διαφραγματικό τοίχο, τοποθετήθηκε η δεύτερη φάση αντιστήριξης, με ισχυρές μεταλλικές κοιλοδοκούς.
4. Επίσης, υποστηλώθηκε προσωρινά το θραυσμένο υπέρθυρο του τρίτου διαφράγματος, το οποίο θα απομακρυνθεί για να καθαριστεί και να συντηρηθεί.
5. Στον τέταρτο χώρο -ο οποίος χαρακτηρίζεται από συνεχή ορθομαρμάρωση ίδιου τύπου μαρμάρου Αλυκής Θάσου, όπως και το σύνολο του μνημείου- υλοποιούνται ήδη από την Δευτέρα εργασίες αντιστήριξης των τοίχων και υποστύλωσης της θόλου για την ασφάλεια των εργαζομένων και του μνημείου. Εχει, λοιπόν, ήδη ολοκληρωθεί η αντιστήριξη στην στέψη των πλαϊνών τοίχων και έχει ξεκινήσει η τοποθέτηση της υποστύλωσης της θόλου, με μεταλικές σωληνωτές δοκούς.
6. Λόγω της ευαίσθητης ισορροπίας στην οποία βρίσκεται η θόλος, οι τεχνικοί σύμβουλοι μαζί με το συνεργείο προσπαθούν, με λεπτές επεμβάσεις, να τοποθετήσουν την υποστύλωση χωρίς να διαταράξουν την ισορροπία που έχει δημιουργηθεί μετά τις εξωτερικές αποχωματώσεις.
7. Να σημειώσω ότι η υποστύλωση έχει υλοποιηθεί στα δυο τρίτα της επιφάνειας της θόλου. Οι ευρισκόμενες εκεί εξωτερικές επιχώσεις επιτρέπουν να εξελιχθεί ασφαλέστερα η διαδικασία της υποστύλωσης. (φωτο 3,4).
8. Η υποστήλωση που χρησιμοποιείται είναι “παθητική” -δηλαδή, ενεργοποιείται μόνον στις περιπτώσεις που ένας θολίτης τείνει να μετακινηθεί-πράγμα που εξασφαλίζει την ελάχιστη δυνατή επίδραση στην υφιστάμενη ισορροπία της θόλου.
9. Θα έχετε αντιληφθεί ότι βρισκόμαστε στη δυσκολότερη φάση των εργασιών που ως τώρα έχουν πραγματοποιηθεί για την ασφάλεια εργαζόμενων και μνημείου.
10. Έχω αναφερθεί ότι η επίχωση έχει κλίση από Νότο προς Βορρά, με υψομετρική διαφορά πάνω από ένα μέτρο. Στον τέταρτο διαφραγματικό τοίχο έχει εντοπιστεί το άνοιγμα, στο οποίο έχω επίσης αναφερθεί, σε μεγαλύτερο βάθος από τα προηγούμενα ανοίγματα. Οδηγεί τους τεχνικούς στο συμπέρασμα ότι το δάπεδο του τέταρτου χώρου βρίσκεται βαθύτερα από το δάπεδο των προηγούμενων χώρων, πιθανώς κατά δύο μέτρα.
11. Φυσιολογικά, αυτό σηματοδοτεί την ύπαρξη σκάλας ή ράμπας η οποία ξεκινά πιθανώς μετά το θύρωμα του τρίτου διαφράγματος.
12. Συμπληρωματικά σας αναφέρω ότι έχει προχωρήσει το χωματουργικό έργο, που πραγματοποιείται στην δυτική πλευρά του μνημείου για ταπείνωση του ύψους και απάλυνση της κλίσης των πρανών.
Ερωτήσεις -Απαντήσεις
Ερώτηση: Γίνεται μεγάλη συζήτηση ότι το μνημείο ήταν γνωστό. Γιατί αποφασίσατε να σκάψετε ένα γνωστό μνημείο;
Απάντηση Κ. Περιστέρη: Μέγα λάθος. Ξεκινήσαμε το 2012 με την ανασκαφή
του περιβόλου, ταυτίσαμε το λιοντάρι στην κορυφή του τύμβου και
συνεχίσαμε με τον τάφο. Εμφανίζονται να μιλούν άνθρωποι που δούλευαν
στην περιοχή σαράντα χρόνια και δεν είχαν ιδέα για το συγκεκριμένο
μνημείο.
Ερώτηση: Υπάρχει χρονοδιάγραμμα από τη στιγμή που έχει αποκαλυφθεί μόνον το 5% του μνημείου;
Απάντηση Κ. Περιστέρη: Πολύ χονδρικά το βάζουμε. Η ανασκαφή θα απαντήσει.
Ερώτηση: Μετά τα νέα ευρήματα με τα καρφιά και τα κομμάτια της θύρας, ενισχύεται η χρονολόγηση;
Απάντηση Κ. Περιστέρη: Όταν εμείς χρονολογούμε το μνημείο στο
τελευταίο τέταρτο του 4ουπ.Χ αιώνα, είμαστε απόλυτα σίγουροι τόσο για
τον περίβολο, όσο και για τα ευρήματά μας. Το να έρχονται συνάδελφοι,
που από φωτογραφία χρονολογούν, δεν γίνεται. Τα καρφιά δεν εμπλουτίζουν
την χρονολόγηση. Σας δίνουμε όλα τα στοιχεία για να έχετε σαφή εικόνα.
Ωστόσο, δεν μπορεί όλο το υλικό να βγαίνει σε ένα δελτίο τύπου.
Ερώτηση: Από τον Αύγουστο και μετά, έγιναν νέα γαιοσκαναρίσματα;
Απάντηση Κ. Περιστέρη: Δεν έχουν γίνει ποτέ εκεί που σκάβουμε τώρα.
Εκεί είχε τα μπάζα Λαζαρίδη και ήταν αδύνατον να γίνει. Έχει γίνει στον
φυσικό λόφο, όπου βρέθηκαν τάφοι εποχής σιδήρου και αρχαϊκών χρόνων.
Ερώτηση: Δεν έχει κάνει ανάλογη έρευνα η κ. Κουκούλη;
Απάντηση Κ. Περιστέρη:Δεν ξέρω τι έχει κάνει. Δεν έχω στο αρχείο της
Εφορείας τίποτε σχετικό. Αυτά που λέει ο κ. Πολυμενάκος δεν ευσταθούν.
Είχε έρθει το 1992 και έκανε έρευνα στον τάφο της αλεπούς και στους γύρω
μακεδονικούς τάφους.
Ερώτηση: Υπάρχουν δημοσιεύματα που λένε ότι μετέχετε σε διαδικασία πολιτικής εκμετάλλευσης.
Απάντηση Κ. Περιστέρη: Δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Κάνω ανασκαφές πάνω
από 30 χρόνια. Νιώθω λατρεία για τη δουλειά μου. Όλα αυτά είναι κακίες.
Εκτός αν εννοούν τη στήριξη που μου παρέχει η πολιτική ηγεσία του ΥΠΟΟΑ
στο οποίο υπηρετώ και ευχαριστώ γι αυτό.
Ερώτηση: Τι λέτε εσείς κ. Μενδώνη;
Απάντηση: Δεν καταλαβαίνω γιατί μιλάμε για πολιτική εκμετάλλευση.
Καθοδήγησε κάποιος το εύρημα για να βρεθεί εκεί που βρέθηκε; Γιατί είναι
πολιτική εκμετάλλευση, επειδή ο υπουργός Πολιτισμού επισκέπτεται το
εύρημα ασκώντας τις αρμοδιότητες του; Από πότε είναι πολιτική
εκμετάλλευση, το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός από ενδιαφέρον επισκέπτεται
ένα σημαντικό μνημείο;
Ερώτηση: Η εξέλιξη της ανασκαφής επιβεβαιώνει την υπόθεση σας για
μακεδονικό τάφο. Την ίδια ώρα μας λέτε ότι βρέθηκαν πεσμένα μάρμαρα.
Ακούγεται από αρχιτέκτονες ότι η αποχωμάτωση έβλαψε τα μάρμαρα.
Απάντηση Κ. Περιστέρη: Δεν κάναμε αποχωμάτωση με μηχανήματα πάνω από
τον τάφο. Όμως, το 1913 εδώ υπήρχε μια μονάδα βουλγαρικού στρατού και
δίνονταν μάχες. Βρίσκουμε ακόμη οβίδες, που πιθανόν προκάλεσαν ζημιά.
Ενώ τον 6 μ.Χ. αιώνα, είχαμε σεισμό 6,8 ρίχτερ, που άλλαξε και τον ρούν
του Στρυμώνα, προκαλώντας, επίσης ζημιά και στον τάφο.
Ερώτηση: Έχουν μπει στον τάφο;
Απάντηση: Κ. Περιστέρη: Στα αρχαία χρόνια ίσως να είχαν μπει τυμβωρύχοι. Αλλά θα ήταν δύσκολο να έχουν φτάσει μέσα.Λ. Μενδώνη: Η τυμβωρυχία ήταν σύνηθες φαινόμενο στην αρχαιότητα. Έχουμε ισχυρές ενδείξεις ότι στα αρχαία χρόνια έγιναν απόπειρες σύλησης. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε μέχρι πού έφτασαν.
Ερώτηση: Πότε θα είναι επισκέψιμος ο τύμβος; Ακούμε για υδροπλάνα;
Απάντηση: Κ. Περιστέρη:Θα είναι καλό να γίνει επισκέψιμος αλλά όταν
θα έχουμε τελειώσει την εργασία μας. Χρειαζόμαστε χρόνο γιατί υπάρχουν
πολλά στάδια.Λ. Μενδώνη: Να σας θυμίσω ότι ο Ανδρόνικος ανάσκαψε το 1977 τη μεγάλη τούμπα στην Βεργίνα. Όμως η σημερινή μορφή του μουσείου ολοκληρώθηκε το 2002. Η Αμφίπολη δεν είναι μόνον ο τύμβος Καστά. Είναι από τις σημαντικότερες πόλεις του βορειοελλαδικού χώρου. Με αφορμή την ανασκαφή δίνεται η ευκαιρία να μπει η περιοχή στον αναπτυξιακό χάρτη. Το βαρύ πολιτιστικό απόθεμα, το πολιτιστικό τοπίο με το φυσικό περιβάλλον πρέπει να διατηρηθούν στο μέγιστο βαθμό.
Φιλοκτήτης-Προμηθέας-Ελένη (Από την Ηρώ Μητρούτσικου)
Ένας συγκινητικός,
έστω και αλαλούμ, Φιλοκτήτης
Από την Ηρώ
Μητρούτσικου 20.9.2014
Ο συγγραφέας
Ο Σοφοκλής (496-406 π.Χ)
ήταν μορφωμένος -καθότι αριστοκρατικής
καταγωγής- και διετέλεσε και στρατηγός.
Σαν τραγωδός ήταν ο αγαπημένος των
Αθηναίων, καθώς δεν πήρε ποτέ τρίτο
βραβείο. Μάλιστα στην πρώτη του εμφάνιση
σε δραματικό αγώνα, σε ηλικία 28 χρόνων
(468 π.Χ), αντιμετώπισε τον κατά 30 χρόνια
μεγαλύτερό του τραγωδό Αισχύλο, τον
οποίο εκτιμούσε, και πήρε την πρώτη
θέση! Κατά την διάρκεια των 90 χρόνων που
έζησε, παρουσίασε περίπου 30 τετραλογίες,
όπου οι 20 πήραν την πρώτη θέση. Συνέγραψε
συνολικά 123 τραγωδίες, από τις οποίες
έχουν διασωθεί μόνο 7 ολοκληρωμένες και
μισό το σατυρικό δράμα “Ιχνευτές”!
Ο Σοφοκλής παρουσίαζε τους
ήρωες, όπως θα έπρεπε να είναι oi
άνθρωποι (ενώ ο Αισχύλος τους παρουσίαζε
υπεράνθρωπους και ο μεταγενέστερος και
ρεαλιστής Ευριπίδης όπως, πραγματικά,
είναι οι άνθρωποι!). Είναι αυτός που
πρόσθεσε και 3ο υποκριτή (ενώ μέχρι
τότε ήταν δυο ηθοποιοί-πρωταγωνιστές
και ο χορός) και αύξησε τα μέλη του χορού
από 12 σε 15 - για καλύτερη συμμετρία μαζί
με τον αυλητή. Τέλος, να σημειώσω ότι
και οι τρεις τραγικοί ποιητές είχαν
γράψει “Φιλοκτήτη” (και πολλές άλλες
τραγωδίες με κοινό θέμα), ωστόσο διασώθηκε
μόνο το έργο του Σοφοκλή, το οποίο
διδάχθηκε το 409 π.Χ., λίγο πριν τον θάνατο
του συγγραφέα.
Ο Φιλοκτήτης στην μυθολογία
Ο Φιλοκτήτης ήταν βασιλιάς
της Μελίβοιας (ένα γραφικό, ορεινό χωριό
στον νομό Λάρισας) και ήταν κάτοχος του
τόξου του Ηρακλή, του οποίου τα βέλη
είχε βουτήξει ο ημίθεος στο αίμα της
σκοτωμένης Λερναίας Ύδρας...
Πηγαίνοντας ο Φιλοκτήτης
με τους υπόλοιπους Έλληνες αρχηγούς
στην Τροία, σταματάνε στο μικρό νησί
Χρύσα, ανατολικά της Λήμνου στο οποίο
είχε σταματήσει και ο Ιάσων με το
Χρυσόμαλλο δέρας και ο Ηρακλής
επιστρέφοντας από προηγούμενη άλωση
της Τροίας! Ο Φιλοκτήτης, όμως, βεβήλωσε
της ιερή περιοχή του ναού της Αθηνάς
και έτσι τον δάγκωσε το φίδι που φυλούσε
τον ναό. Το πόδι του άρχισε να εκλύει
μαύρο πύο, το οποίο έχει φοβερή δυσοσμία
και ο ήρωας υπέφερε τόσο που με τις φωνές
του τρόμαζε το στράτευμα. Έτσι, ο Οδυσσέας
προτείνει να τον παρατήσουν στην έρημη
Λήμνο –όπως και κάνουν-, στην οποία
επιβιώνει από τότε, μόνος, σαν ένας
αρχαίος Ροβισώνας Κρούσος.
Ο Φιλοκτήτης δεν ήταν ο
μόνος ήρωας ο οποίος είχε πρόβλημα στο
πόδι. Ας θυμηθούμε τον Οιδίποδα
(οίδημα(=πρήξιμο) + πους(=πόδι)), αλλά
και τον πατέρα του και τον παππού του,
καθώς και το μόνο τρωτό σημείο του
Αχιλλέα! Το πόδι είναι το πιο κοντινό
σημείο του ανθρώπου στην γη, άρα στον
Κάτω Κόσμο, άρα και στους Θεούς. Η
πυορρούσα πληγή είναι στίγμα εκείνων
που αρνήθηκαν να συμφωνήσουν με τους
Θεούς…
Η παράσταση
Υποθέτω ότι είναι η πρώτη
φορά που ο Κώστας Φιλίππογλου (του θεάτρου
της Κομπλισιτέ, www.complicite.org)
ασχολείται με αρχαία τραγωδία, ένα πολύ
δύσκολο εγχείρημα… Το σωματικό θέατρο
που πρεσβεύει ήταν φανερό και στην
διδασκαλία του χορού, αλλά και στην
έναρξη του έργου με τις αυτοσχέδιες
τραμπάλες, πάνω στις οποίες ισορροπούν
Οδυσσέας και Νεοπτόλεμος, όπως η τιμιότητα
αμφιταλαντεύεται με το κακό και την
πονηριά.
Δυστυχώς, όμως, η καλοδουλεμένη
σωματικότητα του χορού δεν πετύχαινε
πάντα, υπήρχαν πολλές άσκοπες κινήσεις
και ελάχιστες δικαιολογημένες. Να δώσω,
όμως, και ένα ελαφρυντικό: θεωρώ τεράστιο
πρόβλημα το: τι κάνεις με τον χορό της
τραγωδίας σήμερα και δεν νομίζω ότι
υπάρχει απάντηση, τουλάχιστον προς το
παρόν!
Η παράσταση ήταν λιτή,
μοντέρνα και αισθητικά απλή, όπως ήταν
και τα κουστούμια της (Κenny MacLellan). Δεν
μπορώ, ωστόσο, να μην σημειώσω ότι και
το κουστούμι του Οδυσσέα καθώς και του
Φιλοκτήτη, όχι μόνο διέφεραν από το ύφος
των υπολοίπων κουστουμιών (εννοείται
επίτηδες), αλλά σε πετούσαν και έξω από
το πνεύμα της παράστασης. Το κοστούμι
του Μαρκουλάκη, δεν μου έδωσε
την εντύπωση του ευέλικτου Οδυσσέα,
αλλά το ηθοποιού που βιάζεται να
πάει σε μια άλλη δουλειά μετά την πρόβα
και έχει βάλει τα δικά του, ενώ ο
Φιλοκτήτης λέει ότι είναι ντυμένος με
κουρέλια 10 χρόνων, ενώ εμείς βλέπουμε
ένα πανέμορφο κουστούμι, πολύ παλαιότερης
μόδας από τα υπόλοιπα, το οποίο, απλά,
προσπαθεί να δείξει λίγο τριμμένο!!!
Το σκηνικό (επίσης Κenny
MacLellan) λιτό με πολλές σημασίες, αλλά,
πάλι, με μια μικρή παραφωνία... Μια κυκλική
περίφραξη της ορχήστρας μιμείται (εκτός
από το κοίλον του θεάτρου) την αρένα
μέσα στην οποία θα πιαστεί το θύμα-Φιλοκτήτης
στον ιστό που πλέκει ο πονηρός Οδυσσέας.
Ο Φιλοκτήτης βρίσκεται στην φύση, εκτός
της αρένας, μακριά από τα ψέματα του
πολιτισμού. Στην αρχή το θύραμα είναι
ο νεαρός Νεοπτόλεμος, το οποίο εντός
της αρένας ο Οδυσσέας θα τον πείσει να
γίνει το δόλωμα! Όταν θα μπει κι ο
Φιλοκτήτης στην φυλακή του πολιτισμού,
θα πιαστεί στα δίχτυα που έριξε ο
Οδυσσέας, ο οποίος είναι και ο μόνος ο
οποίος μπαινοβγαίνει όποτε θέλει στην
αρένα. Το κυκλικό αυτό σύνορο ήταν στα
χρώματα της ηφαιστειακής λάβας, που
κυριαρχεί στο νησί της Λήμνου, γι αυτό
ίσως μου χτύπησε άσχημα ο μπλε led
κρυφός φωτισμός της…
Είδαμε τρεις πολύ καλές
ερμηνείες, όμως υπήρχαν κι εδώ στοιχεία
που μας ξένισαν. Ο Νεοπτόλεμος δεν ήταν
έφηβος, ούτε καν νέος, αλλά ο μεσήλικας
Χειλάκης (αν και έκανε σοβαρή κι
επιτυχημένη προσπάθεια να δείξει
νεότερος). Ο Οδυσσέας δεν ήταν ένας
απεριποίητος και κουρασμένος από τον
δεκαετή πόλεμο μεσήλικας, που καθοδηγεί
τον νεαρό γιο του Αχιλλέα, αλλά ο λαμπερός
Μαρκουλάκης, συνομήλικος του, πολύ
ψηλότερού του, Χειλάκη. Κι αν συχνά οι
νέοι είναι ψηλότεροι από τους μεγαλυτέρους
τους, εδώ, σε συνδυασμός με τα άλλα, κάπως
φαινόταν κι αυτό! Ο Φιλοκτήτης δεν ήταν
ένας ταλαιπωρημένος από την αρρώστια
και τις κακουχίες, απολίτιστος πια και
σε ημιάγρια κατάσταση, προδομένος ήρωας,
αλλά ο Μαρμαρινός με μοντέρνο κούρεμα,
τέλεια ξυρισμένη φαβορίτα και σκουλαρίκι!
Μπορεί, όλα αυτά από το πάνω διάζωμα της
Επιδαύρου να μην είχαν μεγάλη σημασία,
αλλά στο κάτω διάζωμα και σε όλα τα
υπόλοιπα θέατρα της Ελλάδας, που
περιόδευσε η παράσταση, αυτά ξένιζαν
από την έναρξη του έργου.
Ευτυχώς, αυτό το οπτικό αλαλούμ, το έσωζαν οι ερμηνείες. Και οι τρεις υποκριτές υποστήριξαν τον ρόλο τους απλά και σωστά. Ιδιαίτερα η ερμηνεία του Μαρμαρινού ήταν γεμάτη λιτή εσωτερικότητα (δάκρυσα στην πρώτη παράκλησή του). Συνήθως ο Φιλοκτήτης παρουσιάζεται άγριος και θυμωμένος, ενώ εδώ είδαμε τον πόνο και το παράπονο των 10 χρόνων εγκατάλειψης! (Επιτέλους, κάτι αλλάζει στην τραγωδία; Όπως και ο Προμηθέας του Λυγίζου, ήταν και οι δυο πιο ανθρώπινοι...)
Ευτυχώς, αυτό το οπτικό αλαλούμ, το έσωζαν οι ερμηνείες. Και οι τρεις υποκριτές υποστήριξαν τον ρόλο τους απλά και σωστά. Ιδιαίτερα η ερμηνεία του Μαρμαρινού ήταν γεμάτη λιτή εσωτερικότητα (δάκρυσα στην πρώτη παράκλησή του). Συνήθως ο Φιλοκτήτης παρουσιάζεται άγριος και θυμωμένος, ενώ εδώ είδαμε τον πόνο και το παράπονο των 10 χρόνων εγκατάλειψης! (Επιτέλους, κάτι αλλάζει στην τραγωδία; Όπως και ο Προμηθέας του Λυγίζου, ήταν και οι δυο πιο ανθρώπινοι...)
Δεν μπορώ, όμως, να μην
αναφέρω την μεγάλη διαφορά που είχε
στην εκφορά λόγου ο Μαρμαρινός από όλους
τους άλλους ηθοποιούς. Ιδιαίτερος λόγος
και ιδιαίτερος στόμφος, που όχι μόνο
δεν ταίριαζαν στο σύνολο της παράστασης,
αλλά ούτε και στον θυμωμένο Φιλοκτήτη,
ο οποίος ελάχιστες φορές έχει αρθρώσει
λέξη σε άνθρωπο τα τελευταία 10 χρόνια
και τρέφεται με καρπούς και ότι σκοτώνει
με το τόξο του. Πέρα από αυτή την παράσταση,
αυτός ο τρόπος εκφοράς που χρησιμοποίησε
ο ηθοποιός στον Φιλοκτήτη, δεν είναι,
σίγουρα, η «σχολή» που έχει δημιουργήσει
ο Μαρμαρινός ως σκηνοθέτης, γι αυτό δεν
μπορώ να καταλάβω πώς δικαιολογείται...
Εντέλει ήταν μια πολύ καλή
παράσταση (από τις καλύτερες, προφανώς,
της Επιδαύρου) με πολλές επιμέρους
παραφωνίες. Στην επόμενη σκηνοθεσία
του Φιλίππογλου θα ήθελα να δω -σε ένα
όχι τόσο εμπορικό θέατρο, όσο αυτό της
«Τίρζας»- πιο έντονα το προσωπικό του
στίγμα και όχι ηθοποιούς ονόματα που,
όπως είναι φυσικό, δεν μπορούν να
σκηνοθετηθούν απόλυτα!
Ο
Λυγίζος διδάσκει τραγωδία
Από
την Ηρώ Μητρούτσικου 27.9.2014
Ακούστηκαν
πολλά για το νεαρό της ηλικίας των δυο
σκηνοθετών που άνοιξαν φέτος το πρόγραμμα
της Επιδαύρου (www.greekfestival.gr).
Αναρωτιέμαι, πόσο νεαρός σκηνοθέτης
θεωρείται κάποιος, λίγο πριν τα 40
(Λυγίζος); Όταν η ταινία του έχει υπάρξει
υποψήφια για Όσκαρ, γιατί, στους Έλληνες,
χτυπάει άσχημα ότι σκηνοθετεί στην
Επίδαυρο; Γνωρίζουμε ότι η περσινή του
παράσταση του 26χρονου Καρατζά -που
σκηνοθετεί στo
Εθνικό και όχι μόνο- πήγε στο φεστιβάλ
της Αβινιόν, ένα από τα δυο μεγαλύτερα
θεατρικά φεστιβάλ της Ευρώπης;
Γνωρίζουμε
επίσης, ότι ο καταξιωμένος (και πια
παρωχημένος) Σπύρος Ευαγγελάτος, ήταν
30 χρονών όταν σκηνοθέτησε πρώτη φορά
στην Επίδαυρο; Γιατί να είναι κατακριτέο
που οι δυο, αυτοί νέοι σκηνοθέτες,
αναμετρώνται με τον πιο δύσκολο, ίσως,
θεατρικό χώρο;
Γνωρίζουμε,
επίσης, ότι ο Λυγίζος έχει ξαναδουλέψει
αρχαίο δράμα (τις εκπληκτικές «Βάκχες»
του, Θέατρο Ν.Κόσμου) ή ότι ο Καρατζάς
το ίδιο έργο («Ελένη») το είχε ανεβάσει
για την εφηβική σκηνή του Εθνικού
θεάτρου;
“Ελένη”
Δεν
είδα καμία από τις δυο παραστάσεις στο
αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, αλλά τις
παρακολούθησα τον Σεπτέμβρη, στον χώρο
του Φεστιβάλ, Πειραιώς 260, σε μια
διαμορφωμένη αίθουσα για να φιλοξενήσει
τις δυο αμφιλεγόμενες επιδαύριες
προσπάθειες.
Η
τραγικοκωμωδία «Ελένη» του Ευριπίδη,
μεταφέρθηκε σε μια ορχήστρα γεμάτη
άμμο, όπου θα μπορούσαν να είναι τα
παράλια της Αιγύπτου, στα οποία ναυαγεί
ο Μενέλαος και ανακαλύπτει ότι εκεί
βρισκόταν 10 χρόνια η γυναίκα του κι όχι
στην Τροία με τον Πάρη. Η άμμος δημιουργούσε
όμορφες εικόνες (σκηνικά: Ιωάννα Τσάμη),
οι μουσικές νύξεις ήταν ωραίες και
ιδιαίτερες, όπως και η φωνητική διδασκαλία
(Ανρί Κεγκομάρ), η υποκριτική πολύ καλή,
αλλά, δυστυχώς, οι μεγάλες παύσεις
κούραζαν και δεν καταλάβαινες για ποιό
λόγο γίνονταν… Η παράσταση άρεσε σε
αρκετούς και καταλάβαινες ότι, πια, στο
θέατρο, υπερισχύει η ομαδικότητα κι όχι
η υποκριτική ευφυΐα του εκάστοτε
πρωταγωνιστή!
“Προμηθέας
Δεσμώτης”
Με
ενδιαφέρει, όμως πιο πολύ, να αναφερθώ
στην ιδιαίτερη και αριστουργηματική
σκηνική πρόταση του Έκτορα Λυγίζου. Αν
και οι δυο σκηνοθέτες ξεκίνησαν πριν
χρόνια μαζί, και ενώ έχουν χωρίσει πια
οι δρόμοι τους, εξακολουθούν να δίνουν
βάση στον λόγο και στην ομαδικότητα.
Ωστόσο, από κάθε παράσταση του Λυγίζου
βγαίνω εκστασιασμένη, ενώ ο Καρατζάς
δεν καταφέρνει να με πείσει πάντα….
Ο
“Προμηθέας” ήταν μια παράσταση απλή
και καθαρή. Οι ηθοποιοί αντιμετωπίζουν
το κείμενο σαν να μην γνωρίζουν τίποτα,
αλλά και σαν να είναι έτοιμοι να δοκιμάσουν
τα πάντα. Χωρίς μεγαλοστομίες, χωρίς
καθόλου φωτισμούς, χωρίς ούτε μια μουσική
νύξη, έξι υποκριτές μοιράζονται τους
ρόλους και τα χορικά για να μας πουν την
ιστορία, ή, καλύτερα πολλές ιστορίες.
Το κοινό -ως ακροατής γύρω από την φωτιά-
φωτίζεται και αυτό αμυδρά ενώ στην
ορχήστρα λέγεται το παραμύθι. Πρόκειται
για ένα από τα πιο δύσκολα δράματα, καθώς
ο πρωταγωνιστής είναι αλυσοδεμένος και
ακίνητος καθ’ όλη την διάρκεια του
έργου και, επίσης, δεν υπάρχει δράση,
δεν υπάρχουν ιδιαίτερες εξελίξεις, απλά
ειπώνονται πολλές ιστορίες, παλιές αλλά
και μελλοντικές. Είναι ένα έργο όπου
κάθε ήρωας αντί να πράττει, ζητάει να
του πούνε μια ιστορία και διηγείται
εξίσου κι αυτός! Η φωτιά, επίσης, ήταν
και η αιτία που ο Δίας τιμώρησε τον
τιτάνα Προμηθέα, γιατί τόλμησε να την
χαρίσει στους ανθρώπους! Η φωτιά
επανέρχεται και ως χειρονομία στην λιτή
κίνηση των υποκριτών….
Οι
ηθοποιοί ντυμένοι με μαθητικές φούστες
και παντελόνια, φορώντας από πάνω μια
σύγχρονη καθημερινή μπλούζα και, επίσης,
κάτι μεταξύ σαλιάρας και παπιγιόν, με
μαλλιά σφιχτοδεμένα, μπαίνουν στην
ορχήστρα από διάφορες εισόδους, παίρνουν
θέση κυκλικά, έπειτα ενοποιούνται
φορώντας το ιδιαίτερο στοιχείο του
ντυσίματός τους και κάθονται γύρω από
τον ακινητοποιημένο ξύλινο Προμηθέα
(Κλειώ Μπομπότη), οποίος κείτεται στο
χώμα της ορχήστρας και με την βοήθειά
του -και παίρνοντας έναυσμα από αυτόν-
θα μας διηγηθούν την ιστορία του,
χωρίζοντας το κάθε πρόσωπο σε δύο σώματα,
στο γιν και το γιαν, στο θετικό και το
αρνητικό, το τολμηρό και το δειλό, την
αρσενική φύση και την θηλυκή, στο ένα
και το alter
ego
του…
Μια
παράσταση τραγωδίας του Αισχύλου, όπου
αναδύθηκε το χιούμορ του έργου! Ίσως να
βγήκε, επιτέλους, στην επιφάνεια, επειδή
παρουσιάστηκε και ως παιχνίδι μαθητών!
Αυτό, όμως, δεν με εμπόδισε να ανατριχιάσω,
όταν επικαλούνταν τα Θεία, παρότι με
ένα υποθετικό “αν” έμπαιναν και έβγαιναν
κάθε τόσο από τον ρόλο… Ένιωθα την
παρουσία των Ολύμπιων Θεών πάνω από την
στέγη του φεστιβάλ, αλλά και όταν γίνονταν
σκληροί, το ταβάνι να χαμηλώνει….
Το
ξύλινο σώμα του Προμηθέα χρησιμοποιείται,
επίσης, είτε ως βάθρο, όπου θα ανέβουν
κάθε φορά οι δυο υποκριτές για να μιλήσουν
ή να διηγηθούν την ιστορία, ενώ οι
υπόλοιποι θα κάτσουν ήσυχα γύρω και θα
ακούν με προσήλωση, είτε ως μουσικό
όργανο ή ηχείο καθώς οι ηθοποιοί και το
χτυπούν, αλλά και πάνω του ακούγονται
τα βήματά τους.
Αν
στο προηγούμενο άρθρο μου («Φιλοκτήτης»,
Φιλίππογλου) αναρωτιόμουν για το πώς
λύνει κάποιος σύγχρονος σκηνοθέτης το
πρόβλημα του χορού, εδώ, όχι απλά είδα
μια λύση, αλλά και μια καινούρια υποκριτική
πρόταση. Το ένα κομμάτι έμπαινε φυσικά
μέσα στο άλλο και η καθαρότητα των λόγων
και των νοημάτων ήταν τέτοια, που δεν
ξεχώριζες τα χορικά από τα επεισόδια
της τραγωδίας. Σε αυτό συνέβαλε βέβαια,
και ο αφηγηματικός λόγος του Αισχύλου,
καθώς και η ομαδικότητα του θιάσου. Τα,
συνήθως, βαρετά χορικά έγιναν το ίδιο
ενδιαφέροντα με την ιστορία!
Ο
Λυγίζος «διάβασε» σωστά το έργο, μια
από τις πιο ασεβείς τραγωδίες (μια και
ο ήρωας όχι μόνο δεν φοβάται τους Θεούς,
γιατί, ο ίδιος, είναι παλαιότερος Θεός,
αλλά προβλέπει και τον καταποντισμό
του Δία!) και μας το έδωσε να το κατανοήσουμε
και να κάνουμε μόνοι μας τις αναλογίες
στην σύγχρονη εποχή. Το επεισόδιο με
την Ιώ ήταν ιδιοφυές και τόσο κωμικό
που έφευγες με ανάλαφρη διάθεση από την
παράσταση. Να σημειώσω ότι η Ιώ είναι
και ο μόνος άνθρωπος σε αυτό το έργο, ο
μόνος θνητός. Μια θνητή όμως, που όχι
απλά την ερωτεύτηκε ο αρχηγός των Θεών,
αλλά θα δημιουργήσει και σημαντικούς
απογόνους (τις 50 Δαναΐδες, τον εκθρονιστή
του Δία).
Δεν
τολμώ να σκεφτώ πώς θα παρουσίαζαν πολύ
παλιοί σκηνοθέτες αυτό το έργο. Με έναν
αγροίκο Προμηθέα να προσπαθεί να σπάσει
τα δεσμά του και μια Ιώ που να ουρλιάζει
σαν δαιμονισμένη;
Όπως
στο έργο βλέπουμε κάποιον που αψηφά το
κατεστημένο και αναγγέλλει την αρχή
μιας καινούριας εποχής που αναμένεται
-όταν ένας απόγονος της Ιούς θα ρίξει
τον Δία από τον θρόνο του- έτσι και σε
αυτή την παράσταση είδαμε έναν σκηνοθέτη
που δεν φοβάται να δοκιμάσει κάτι
ανοίκειο στο κοινό και κατά συνέπεια
είδαμε, ίσως, την αρχή μιας καινούριας
υποκριτικής ή σκηνοθετικής σχολής.
Κατανοώ ότι για τον περισσότερο κόσμο,
ειδικά για όσους δεν έχουν ξαναδεί
παραστάσεις του Λυγίζου (δεν θα ξεχάσω
τον «Θείο Βάνια» και τις «Βάκχες»), ήταν
περίεργα ιδιαίτερο και κατ’ επέκταση
κουραστικό, καθώς δεν είχε τίποτα να σε
ξεγελάσει, καμία ωραιοποίηση, καθόλου
προβολείς, μουσικές, μόνο λόγο, μόνο το
κείμενο, όπως, δηλαδή, συνέβαινε και
στην αρχαιότητα (αν και τότε υπήρχε ο
αυλητής). Ωστόσο, το κοινό της δεύτερης
ημέρας (Παρασκευή) υπήρξε θερμότερο από
τις άλλες δυο παρουσιάσεις, επικοινώνησε
περισσότερο. Εδώ, θα αποκαλύψω ότι ήμουν
τόσο εκστασιασμένη από τα μικρά σημεία
που θίγονταν στην παράσταση, που την
είδα δυο φορές συνεχόμενα….
Μαγεύτηκα,
όταν, στο τέλος, διαπίστωσα ότι ο Προμηθέας
είναι ξαπλωμένος στην γη, η οποία είναι
μητέρα του και συχνά την επικαλείται
μέσα στο έργο, αλλά και ότι μου θύμισε
τον πίνακα “Δεσποινίδες της Αβινιόν”(1907)
του Πικάσο, ο οποίος εκεί έχει επηρεαστεί
από την πρωτόγονη αφρικάνικη και
αυστραλιανή τέχνη! Παρεμφερή αφύσικη
στάση είχε και το ομοίωμα του Προμηθέα,
σκληρά επίπεδα και γραμμές, παρεμφερή
χρώματα.
Αν
και η σκηνοθεσία ήταν μονότονη, είχε
ρυθμό και ελάχιστες σιωπές (σε αντίθεση
τις ατελείωτες του Καρατζά) και το
χιούμορ αναδεικνυόταν σε κάθε λέξη ή
κίνηση των ηθοποιών, που το μόνο που
χρειαζόταν ήταν, απλά, να «είσαι εκεί»,
για να το κατανοήσεις και να το απολαύσεις.
Λιτή, αλλά σύνθετη σκηνοθετική πρόταση…
Όμορφος
επίλογος με τα φώτα να κλείνουν σταδιακά,
να έρχεται η νύχτα και οι αφηγητές να
σταματάνε τις ιστορίες τους. Μια νύξη
ακόμα, το ταλέντο της Στ.Γουλιώτη είναι
αδύνατον να περάσει απαρατήρητο….
Και
θα κλείσω με την φράση του Πικάσο:
«Γύρω στο 1906…
παρατηρούσα ότι η τέχνη έχει αυτόνομη αξία,
ανεξάρτητη από την αντικειμενική περιγραφή των πραγμάτων.
Μήπως θα πρέπει να παρουσιάζουμε τα πράγματα όπως τα βλέπουμε και
όχι όπως τα ξέρουμε;»
υστερόγραφο:
“Βάτραχοι”
Κουράστηκα
απίστευτα στους δίωρους, γεμάτους
σαδομαζοχιστικά ή γκέυ στοιχεία, Βατράχους!
Ο
Γ.Κακλέας, όχι απλά προσθέτει ποιήματα
στο έργο, αλλά αντί να ενδιαφερθεί να
έχει ρυθμό η παράσταση και ο ένας ηθοποιός
να ατακάρει τον άλλον (δεν θα ξεχάσω
παλιές αριστουργηματικές του παραστάσεις
στον “Τεχνοχώρο”) τον νοιάζει μόνο να
προκαλέσει και να κάνει μια υπερπαραγωγή
που ο κάθε ηθοποιός να αλλάζει γύρω στα
πέντε κουστούμια, χωρίς κανένα λόγο!
ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ
ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ:
Βυθός, 104
Ρωμαίος
& Ιουλιέτα για 2, Θησείον
Bus
και αυτοσχεδιάζουν; Π.Κ.
Κόλχαας, Διέλευσις
Μεφίστο, Εθνικό
Αβελάρδος και Ελοΐζα, Θ. Ν.Κόσμου
Το αμάρτημα της μητρός μου, Θησείον
Αστερισμοί, Θ. Ν.Κόσμου
Η Αρχή - Αθήνα 1895 - Υλικό Ροΐδης, Φούρνος
Ελάτε σ’ εμάς για έναν καφέ, Φούρνος
Μπετονένια παραλία, Skrow
Παρασκευή 3/10 στις 8.00
συμμετέχω (μεταξύ πολλών
άλλων) στην περφόρμανς του Θεάτρου Τέχνης
(Φρυνίχου 14, metro Ακρόπολη) :
Αναλόγιο του Ευθύμη Φιλίππου (σεναριογράφος "Κυνόδοντας","Άλπεις")
(το έργο του: "ΣΚΗΝΕΣ" είναι αποσπάσματα που είτε λειτουργούν σαν μεμονωμένες αυτόνομες μικρές ιστορίες) https://www.facebook.com/.../%CE%9F-%CE.../931099203585833 Γενική είσοδος: 5e
Η Ρεπούση, ο Πρωθυπουργός του Καΐρου Γ. Παπανδρέου, η κριτική του κ. Ζουράρη και το απόρρητο έγγραφο του Άγγλου υπουργού Εξωτερικών Ήντεν. (Πολίτη Π.Λ.Παπαγαρυφάλλου)
--Το συνέδριο της ΔΗΜΑΡ και η κ. Ρεπούση και η επιστημονική κριτική του κ. Ζούραρη.
--Η
Ρεπούση, ο Πρωθυπουργός του Καΐρου Γ. Παπανδρέου, η κριτική του κ.
Ζουράρη και το απόρρητο έγγραφο του Άγγλου υπουργού Εξωτερικών Ήντεν.
Το συνέδριο της ΔΗΜΑΡ και η κ. Ρεπούση και η επιστημονική κριτική του κ. Ζούραρη.
εν
όψει του συνεδρίου της ΔΗΜΑΡ, πολλοί… μη προοδευτικοί Έλληνες και
Ελληνίδες εν Ελλάδι, περιμένουν τις αποφάσεις του σχετικά με τη διαγραφή
την εν λόγω «Ιστορικού», την οποία ξετίναζε επιστημονικά ο καθηγητής Κώστας Ζούραρης, με το προ οκταετίας κριτικό του βιβλίο: «Βέβηλα, Κίβδηλα, Σκύβαλα», (εκδ. «ΑΡΜΟΣ», Αθήνα 2007). Θα ήταν χρήσιμο, πολύ χρήσιμο, και για τους συνέδρους να μάθουν και ιστορία και τι κρύβουν στον κόρφο του κόμματος τους. Πρόκειται
για την κριτική του Ζούραρη στο «βιβλίο» της ΣΤ’ Δημοτικού, το οποίο
επιχείρησαν να εισάγουν για διδασκαλία προκειμένου να παραχαράζουν και την Ελληνική, ιστορία και τις ψυχές των μαθητών. ΣΗΜ. Όσοι συμφωνείτε διακινήστε το κείμενο.
Αθήνα 03/10/2014
Π. Λ. Παπαγαρυφάλλου
(Πρόεδρος της Επιτροπής Ενημερώσεως επί των Εθνικών Θεμάτων)
-Για επικοινωνία πατήστε το λινκ της επιτροπής.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Όποιος ενδιαφέρεται για περισσότερα
θέματα, μπορεί να επισκεφθεί την ιστοσελίδα της Επιτροπής. (http://ethnikonthematon.blogspot.gr)
Η
Ρεπούση, ο Πρωθυπουργός του Καΐρου Γ. Παπανδρέου, η κριτική του κ.
Ζουράρη και το απόρρητο έγγραφο του Άγγλου υπουργού Εξωτερικών Ήντεν.
Βρισκόμαστε
στο 2007, έτος κατά το οποίο το «διδακτιτό» βιβλίο της ΣΤ’ δημοτικού
της «ιστορικού» Ρεπούση προκαλεί από σάλο έως αγανάκτηση στην Ελλάδα.
Ανάμεσα στους… αγανακτησμένους και ο Κώστας Ζουράρης, ο οποίος σ’ ένα ανατρεπτικό επιστημονικό και ιστορικό έργο του Κονιορτοποιεί την «ιστορικό» συγγραφέα. Τίτλος του ζουραρείου κατηγορώ:
«Βέβηλα, Κίβδηλα, Σκύβαλα» (εκδ. «Αρμός» 2007). Οργίστηκε ο Ζουράρης
γιατί η σ. χαρακτηρίζει τον Πρωθυπουργό του Καΐρου Γεώργιο Παπανδρέου ως
«νόμιμο πρωθυπουργό», τον οποίο ο ίδιος χαρακτηρίζει ως «ανδρείκελο των Άγγλων στο Καΐρο» (σελ. 47). Επειδή αυτή ήταν η αλήθεια ενισχύω την άποψη Ζουράρη με τούτο το απόρρητο
έγγραφο – εντολή του τότε υπουργού των Εξωτερικών της Αγγλίας Αν.
Ήντεν, ο οποίος ήδη από τον Ιούνιο του 1944 είχε αποκαλύψει ότι ο
Γεώργιος Παπανδρέου ήταν μισθοδοτούμενος άνθρωπος των Άγγλων. Συγκεκριμένα, με απόρρητη εντολή του της 12-6-1944, υπό στοιχεία G1700 «Προς τους επικεφαλής γραφείων της Βρετανικής Πηγής Πληροφοριών (Κατασκοπείας)». Έγραφε και τι δεν έγραφε για το ρόλο τον οποίο είχαν αναθέσει οι Άγγλοι στον Παπανδρέου.
Απεκάλυπτε ότι: «… είναι ήδη μπλεγμένος τόσο βαθιά με τη Βρετανική
κυβέρνηση, ώστε ούτε επιθυμεί, αλλά ούτε μπορεί να ανατρέψη τη φορά των
πεπρωμένων που φαίνεται ότι θα τον οδηγήσουν σε σύγκρουση με τις
δυνάμεις του ΕΑΜ – ΕΛΑΣ και έχοντας κερδίσει το ποσόν των 7000 (εφτά
χιλιάδων), χρυσών λιρών συμφώνησε να ζητήση επισήμως ως ονομαστική
κυβέρνηση της Ελλάδος από τις Βρετανικές στρατιωτικές μονάδες να
πατάξουν οποιαδήποτε εξέγερση του ΕΛΑΣ και να αποκαταστήσουν την έννομη
τάξη». Πρόκειται για έναν κατάπτυστο πολιτικό ρόλο που έπαιξε ο Γ.
Παπανδρέου σε βάρος των Πολιτικών Εξελίξεων της Ελλάδος αλλά και της
Κύπρου, σύμφωνα μ’ αυτή την Εντολή που περιγράφει τέρατα και σημεία σε βάρος των εθνικών μας συμφερόντων. Ό,τι του ανέθεσαν οι Άγγλοι το έφερε εις πέρας με μεγάλη αφοσίωση. Φαίνεται απίστευτο αλλά είναι αληθινό,
αφού το Κείμενο αυτό του Ήντεν, πρωτοδημοσιεύθηκε στο «Δελτίο Ελληνικού
Μορφωτικού Συλλόγου», το 1996, αναδημοσιεύθηκε στο περιοδικό «ΕΘΝΙΚΗ
ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ», τευχ. 92 Αυγούστου –Σεπτεμβρίου 1996, το παίρνει ο
αντιστασιακός καπετάνιος του ΕΛΛΑΣ Θεόδωρος Καλλινός (Αμαρμπέης) και
το δημοσιεύει στο έργο του: «Διάλογος σε Εθνικά Προβλήματα», Αθήνα
2005, σελ. 535-537 και από εκεί το αναδημοσιεύει ο γράφων στο μηνιαίο
περιοδικό «ΕΛΛΗΝΟΡΑΜΑ», τεύχος Σεπτεμβρίου 2012, με τίτλο: «Η μοίρα της Ελλάδος και της Κύπρου στα πλοκάμια της αγγλικής διπλωματίας μέσα από απόρρητα έγγραφα της του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου» (σελ. 17-24, με δικά μου σχόλια). Δεν γνωρίζω αν ο Κώστας Ζουράρης έχει υπόψιν του αυτό το κείμενο της εθνικής καταισχύνης.
ΣΗΜ. Όσοι συμφωνείτε κινήστε το κείμενο. Όχι, άλλη σιωπή!
Αθήνα 03/10/2014
Π. Λ. Παπαγαρυφάλλου
(Πρόεδρος της Επιτροπής Ενημερώσεως επί των Εθνικών Θεμάτων)
-Για επικοινωνία πατήστε το λινκ της επιτροπής.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Όποιος ενδιαφέρεται για περισσότερα
θέματα, μπορεί να επισκεφθεί την ιστοσελίδα της Επιτροπής. (http://ethnikonthematon.blogspot.gr)
Μια εξήγηση του γράφοντος
Γράφω: Για να υπενθυμίζω στους εναλλασόμενους εξουσιαστές ότι δεν είμαι πολιτικός Αυστραλοπίθηκος.
Για
να θυμίζω τη μνήμη εκείνων που θυσιάστηκαν άδικα για την Ελλάδα, που
πρόδωσαν οι σύγχρονοι Εφιάλτες. Γιατί η σιωπή σημαίνει συνενοχή και
έγκριση.
Πολίτης Π. Λ. Παπαγαρυφάλλου
Πέμπτη 2 Οκτωβρίου 2014
Για τους δώδεκα αναχωρητές (Από το μεγάλο Γεροντικό)
http://yiorgosthalassis.blogspot.com/2014/10/blog-post_62.html
Δώδεκα
αναχωρητές άγιοι, σοφοί και πνευματικοί άνθρωποι, συγκεντρώθηκαν κάποτε
και ζήτησαν να ομολογήσει ο καθένας όσα κατόρθωσε στο κελί του και ποια
ήταν η πνευματική του άσκηση.
Ο πρώτος, ο μεγαλύτερος στην ηλικία, είπε:
«Αδελφοί, εγώ από τη στιγμή που άρχισα να ζω ησυχαστική ζωή σταύρωσα όλο τον εαυτό μου απέναντι στα εξωτερικά πράγματα, έχοντας στον νου μου αυτό που είναι γραμμένο:Να σπάσουμε τους δεσμούς που μας συνδέουν μαζί τους και να ρίξουμε από πάνω μας τον ζυγό τους. Έτσι, έκανα ένα τείχος ανάμεσα στην ψυχή μου και στα σωματικά πράγματα και αναλογίσθηκα ότι, όπως αυτός που είναι μέσα από το τείχος δεν βλέπει αυτόν που στέκεται έξω, με τον ίδιο τρόπο και σύ μη θελήσεις να βλέπεις τα πράγματα πού έχουν σχέση με τα έξω. Αλλά να έχεις στραμμένη την προσοχή σου στον εαυτό σου, αναμένοντας κάθε μέρα με ελπίδα τον Θεό.
Έτσι θεωρώ τις πονηρές επιθυμίες φίδια και απόγονους από οχιές, και όταν τις αισθάνομαι να ξεφυτρώνουν στο νου μου, τις ξηραίνω με φοβέρες και οργή. Ακόμη, δεν σταμάτησα ποτέ να τα βάζω με το σώμα μου και με την ψυχή μου, για να μην εκτραπούν σε τίποτε ανάρμοστο».
Ο δεύτερος είπε:
«Εγώ από τότε που αρνήθηκα τον κόσμο, είπα στον εαυτό μου:
Σήμερα αναγεννήθηκες, σήμερα άρχισες να δουλεύεις στον Θεό, σήμερα άρχισες να κατοικείς εδώ σαν ξένος. Έτσι κάθε μέρα να αισθάνεσαι, σαν ένας ξένος και ότι αύριο θα φύγεις».
Ο τρίτος είπε:
«Εγώ από το πρωί ανεβαίνω στον Κύριό μου, και αφού τον προσκυνήσω, πέφτω με το πρόσωπο κάτω και εξομολογούμαι τα αμαρτήματά μου. Έπειτα κατεβαίνοντας προσκυνώ τους αγγέλους του και τους παρακαλώ να ικετέψουν τον Θεό για μένα και για ολόκληρη την κτίση.
Αφού το κάνω αυτό, κατεβαίνω στην άβυσσο και ό,τι κάνουν οι Ιουδαίοι, όταν πηγαίνουν στα Ιεροσόλυμα, πού σχίζουν τα ενδύματά τους και κλαίνε και πενθούν για τη συμφορά που βρήκε τους πατέρες τους, αυτό κάνω κι εγώ. Περιπλανιέμαι στους τόπους της κόλασης, βλέπω τα δικά μου μέλη (δηλαδή τους εκεί άλλους χριστιανούς) να βασανίζονται και κλαίω μ΄αυτούς που κλαίνε».
Ο τέταρτος είπε:
«Εγώ έτσι νιώθω, σαν να κάθομαι με τον Κύριο και τους Αποστόλους του στο όρος των Ελαιών. Είπα στον εαυτό μου: από δω και πέρα κανέναν συγγενή να μην ξέρεις, αλλά πάντοτε να βρίσκεσαι μ΄αυτούς, να τους αναζητάς και να μιμείσαι τον καλό τρόπο της ζωής τους, όπως η Μαρία που καθόταν κοντά στα πόδια του Κυρίου και άκουγε τα λόγια του:
«Να γίνετε άγιοι, γιατί εγώ είμαι άγιος. Να γίνετε σπλαχνικοί και τέλειοι, όπως ο Πατέρας σας είναι τέλειος. Να διδαχτείτε από μένα ότι είμαι πράος και ταπεινός στην καρδιά».
Ο πέμπτος είπε:
«Εγώ κάθε φορά βλέπω αγγέλους να ανεβαίνουν και να κατεβαίνουν για την πρόσκληση των ψυχών. Και πάντοτε, περιμένοντας το τέλος μου, λέω:
Είναι έτοιμη η καρδιά μου, Θεέ μου».
Ο έκτος είπε:
«Εγώ καθώς κάνω την πνευματική μου εργασία στο κελί, νομίζω ότι ακούω από τον Κύριο αυτά τα όγια: Να κοπιάστε για μένα κι εγώ θα σας αναπαύσω, ακόμη λίγο να αγωνιστείτε και θα σας δείξω τη σωτηρία και τη δόξα μου. Αν με αγαπάτε, αν είσαστε παιδιά μου, σαν Πατέρα που παρακαλάει, να αισθανθείτε για μένα σεβασμό, αν είστε αδελφοί μου, να με σεβαστείτε όπως εκείνον που υπέμεινε πολλά για σας.
Αν είσαστε πρόβατά μου, να ακούστε τη φωνή του ποιμένα, αν είστε δούλοι μου, να ακολουθήσετε τα παθήματα του δεσπότη σας».
Ο έβδομος είπε:
«Εγώ αυτά τα τρία μελετώ συνεχώς και λέω αδιάκοπα στον εαυτό μου: πίστη, ελπίδα, αγάπη, για να χαίρομαι με την ελπίδα, να στηρίζομαι με την πίστη, και με την αγάπη να μη λυπήσω ποτέ κανένα».
Ο όγδοος είπε:
«Εγώ βλέπω τον διάβολο να πετάει ζητώντας ποιον να καταπιεί.
Όπου κι αν πάει, βλέπω με τα εσωτερικά μάτια, και αναφέρομαι ικετευτικά στον Δεσπότη μου Χριστό εναντίον του, ώστε να μείνει άπρακτος και να μην μπορέσει να κάνει τίποτε σε κανέναν, ιδίως σ΄αυτούς που φοβούνται τον Θεό».
Ο ένατος είπε:
«Εγώ όταν κάνω την πνευματική μου εργασία, βλέπω την εκκλησία των νοερών δυνάμεων κι ανάμεσά τους τον Κύριο της δόξας να λάμπει περισσότερο απ΄όλους. Όταν με βρει ακηδία, ανεβαίνω στους ουρανούς και βλέπω την έξοχη ωραιότητα των αγγέλων κι ακούω τους ύμνους που ανυψώνουν ακατάπαυστα στον Θεό, καθώς και τη μελωδία τους.
Υψώνομαι με τους ήχους και τη φωνή και τη μουσικότητά τους, ώστε να νιώσω αυτό που είναι γραμμένο:«Οι ουρανοί διηγούνται τη δόξα του Θεού» και όλα τα επίγεια τα θεωρώ στάχτη και σκουπίδια».
Ο δέκατος είπε:
«Εγώ πάντοτε βλέπω κοντά μου τον φύλακα άγγελό μου και προσέχω τον εαυτό μου, έχοντας στο μυαλό μου αυτό που έχει γραφεί:
«Έβλεπα μπροστά μου τον Κύριο πάντοτε, ότι στέκεται στα δεξιά μου, για να μην κλονισθώ από τη θέση μου». Φοβούμαι λοιπόν αυτόν που παρακολουθεί την πορεία μου. Διότι τον βλέπω κάθε μέρα να ανεβαίνει στον Θεό και να παρουσιάζει τα έργα και τα λόγια μου».
Ο ενδέκατος είπε:
«Εγώ προσωποποίησα τις αρετές, όπως π.χ. την εγκράτεια, τη σωφροσύνη, τη μακροθυμία, την αγάπη κι έστησα τον εαυτό μου ανάμεσά τους ώστε να με περικυκλώσουν αυτές. Κι όπου κι αν πάω, λέω στον εαυτό μου:
«Πού είναι οι παιδαγωγοί σου; Μην αδιαφορήσεις, μην ακηδιάσεις, αφού παντοτινά αυτές τις έχεις δίπλα σου, όποια αρετή θέλεις κοντά σου είναι, και καλά λόγια θα πουν στον Θεό για σένα, ότι δηλαδή βρήκαν σε σένα ανάπαυση».
Ο δωδέκατος είπε:
«Εσείς, Πατέρες, έχοντας φτερούγες από τον ουρανό, αποκτήσατε ουράνια ζωή. Κι αυτό καθόλου παράξενο δεν είναι, σας βλέπω να στέκεστε ψηλά λόγω των έργων σας και να επιδιώκετε τα ουράνια.
Με δύναμη μάλιστα μετακινείστε απ΄τη γη εσείς που αποξενωθήκατε εντελώς απ΄αυτήν.
Πώς να σας ονομάσω; Επίγειους αγγέλους ή ουράνιους ανθρώπους;
Εγώ κρίνοντας τον εαυτό μου τόσο ανάξιο ακόμη και να ζει, βλέπω μπροστά μου τις αμαρτίες μου.
Όπου κι αν πάω, όπου κι αν στραφώ τις βλέπω να προχωρούν πρίν από μένα. Στα καταχθόνια καταδίκασα τον εαυτό μου.
Λέω «Θα είμαι μαζί μ΄αυτούς που μου αξίζει. Μ΄αυτούς ύστερα από λίγο θα με κατατάξουν».
Βλέπω εκεί θρηνητικές κραυγές και δάκρυα, που δεν σταματούν ποτέ και είναι ανεκδιήγητα.
Βλέπω κάποιους να τρίζουν τα δόντια και να πηδούν μ΄όλο τους το σώμα και να τρέμουν απ΄το κεφάλι μέχρι τα πόδια.
Πέφτω με το πρόσωπο κάτω και ρίχνοντας στάχτη στο κεφάλι μου ικετεύω τον Θεό να μη δοκιμάσω εκείνες τις συμφορές.
Βλέπω και μια θάλασσα από φωτιά να παφλάζει και να φυσομανάει εδώ κι εκεί και να βρυχιέται, σε σημείο πού να νομίζει κανείς ότι τα κύματα της φωτιάς φτάνουν μέχρι τον ουρανό.
Και μέσ΄στη φοβερή αυτή θάλασσα αμέτρητους ανθρώπους ριγμένους από άγριους αγγέλους, και όλοι μαζί εκείνοι οι άνθρωποι με μια φωνή να βγάζουν δυνατές κραυγές και να κράζουν με ισχυρούς θρήνους και φωνές τέτοιες, πού κανείς δεν έχει ακούσει.
Σαν ξερά χόρτα όλοι να καίγονται, και οι οικτιρμοί του Θεού να φεύγουν μακριά απ΄αυτούς, για τις αμαρτίες τους.
Τότε θρηνώ το γένος των ανθρώπων, πώς τολμά να μιλήσει ή να δίνει την προσοχή του σε κάτι εφήμερο, αφού τόσο μεγάλα κακά περιμένουν τον κόσμο.
Με τέτοιους λογισμούς κρατώ το πένθος στην καρδιά μου, κρίνοντας τον εαυτό μου ανάξιο για τον ουρανό και τη γη, και πραγματοποιείται σε μένα ο λόγος της Γραφής: Τα δάκρυά μου έγιναν για μένα ψωμί μέρα και νύχτα». Αυτά είναι τα κατορθώματα των σοφών και πνευματικών Πατέρων.
Μακάρι κι εμείς να δείξουμε στους άλλους μια ζωή άξια να την θυμούνται, για να ευχαριστήσουμε τον Δεσπότη μας Χριστό, αφού γίνουμε τέλειοι και αψεγάδιαστοι.
«Αδελφοί, εγώ από τη στιγμή που άρχισα να ζω ησυχαστική ζωή σταύρωσα όλο τον εαυτό μου απέναντι στα εξωτερικά πράγματα, έχοντας στον νου μου αυτό που είναι γραμμένο:Να σπάσουμε τους δεσμούς που μας συνδέουν μαζί τους και να ρίξουμε από πάνω μας τον ζυγό τους. Έτσι, έκανα ένα τείχος ανάμεσα στην ψυχή μου και στα σωματικά πράγματα και αναλογίσθηκα ότι, όπως αυτός που είναι μέσα από το τείχος δεν βλέπει αυτόν που στέκεται έξω, με τον ίδιο τρόπο και σύ μη θελήσεις να βλέπεις τα πράγματα πού έχουν σχέση με τα έξω. Αλλά να έχεις στραμμένη την προσοχή σου στον εαυτό σου, αναμένοντας κάθε μέρα με ελπίδα τον Θεό.
Έτσι θεωρώ τις πονηρές επιθυμίες φίδια και απόγονους από οχιές, και όταν τις αισθάνομαι να ξεφυτρώνουν στο νου μου, τις ξηραίνω με φοβέρες και οργή. Ακόμη, δεν σταμάτησα ποτέ να τα βάζω με το σώμα μου και με την ψυχή μου, για να μην εκτραπούν σε τίποτε ανάρμοστο».
Ο δεύτερος είπε:
«Εγώ από τότε που αρνήθηκα τον κόσμο, είπα στον εαυτό μου:
Σήμερα αναγεννήθηκες, σήμερα άρχισες να δουλεύεις στον Θεό, σήμερα άρχισες να κατοικείς εδώ σαν ξένος. Έτσι κάθε μέρα να αισθάνεσαι, σαν ένας ξένος και ότι αύριο θα φύγεις».
Ο τρίτος είπε:
«Εγώ από το πρωί ανεβαίνω στον Κύριό μου, και αφού τον προσκυνήσω, πέφτω με το πρόσωπο κάτω και εξομολογούμαι τα αμαρτήματά μου. Έπειτα κατεβαίνοντας προσκυνώ τους αγγέλους του και τους παρακαλώ να ικετέψουν τον Θεό για μένα και για ολόκληρη την κτίση.
Αφού το κάνω αυτό, κατεβαίνω στην άβυσσο και ό,τι κάνουν οι Ιουδαίοι, όταν πηγαίνουν στα Ιεροσόλυμα, πού σχίζουν τα ενδύματά τους και κλαίνε και πενθούν για τη συμφορά που βρήκε τους πατέρες τους, αυτό κάνω κι εγώ. Περιπλανιέμαι στους τόπους της κόλασης, βλέπω τα δικά μου μέλη (δηλαδή τους εκεί άλλους χριστιανούς) να βασανίζονται και κλαίω μ΄αυτούς που κλαίνε».
Ο τέταρτος είπε:
«Εγώ έτσι νιώθω, σαν να κάθομαι με τον Κύριο και τους Αποστόλους του στο όρος των Ελαιών. Είπα στον εαυτό μου: από δω και πέρα κανέναν συγγενή να μην ξέρεις, αλλά πάντοτε να βρίσκεσαι μ΄αυτούς, να τους αναζητάς και να μιμείσαι τον καλό τρόπο της ζωής τους, όπως η Μαρία που καθόταν κοντά στα πόδια του Κυρίου και άκουγε τα λόγια του:
«Να γίνετε άγιοι, γιατί εγώ είμαι άγιος. Να γίνετε σπλαχνικοί και τέλειοι, όπως ο Πατέρας σας είναι τέλειος. Να διδαχτείτε από μένα ότι είμαι πράος και ταπεινός στην καρδιά».
Ο πέμπτος είπε:
«Εγώ κάθε φορά βλέπω αγγέλους να ανεβαίνουν και να κατεβαίνουν για την πρόσκληση των ψυχών. Και πάντοτε, περιμένοντας το τέλος μου, λέω:
Είναι έτοιμη η καρδιά μου, Θεέ μου».
Ο έκτος είπε:
«Εγώ καθώς κάνω την πνευματική μου εργασία στο κελί, νομίζω ότι ακούω από τον Κύριο αυτά τα όγια: Να κοπιάστε για μένα κι εγώ θα σας αναπαύσω, ακόμη λίγο να αγωνιστείτε και θα σας δείξω τη σωτηρία και τη δόξα μου. Αν με αγαπάτε, αν είσαστε παιδιά μου, σαν Πατέρα που παρακαλάει, να αισθανθείτε για μένα σεβασμό, αν είστε αδελφοί μου, να με σεβαστείτε όπως εκείνον που υπέμεινε πολλά για σας.
Αν είσαστε πρόβατά μου, να ακούστε τη φωνή του ποιμένα, αν είστε δούλοι μου, να ακολουθήσετε τα παθήματα του δεσπότη σας».
Ο έβδομος είπε:
«Εγώ αυτά τα τρία μελετώ συνεχώς και λέω αδιάκοπα στον εαυτό μου: πίστη, ελπίδα, αγάπη, για να χαίρομαι με την ελπίδα, να στηρίζομαι με την πίστη, και με την αγάπη να μη λυπήσω ποτέ κανένα».
Ο όγδοος είπε:
«Εγώ βλέπω τον διάβολο να πετάει ζητώντας ποιον να καταπιεί.
Όπου κι αν πάει, βλέπω με τα εσωτερικά μάτια, και αναφέρομαι ικετευτικά στον Δεσπότη μου Χριστό εναντίον του, ώστε να μείνει άπρακτος και να μην μπορέσει να κάνει τίποτε σε κανέναν, ιδίως σ΄αυτούς που φοβούνται τον Θεό».
Ο ένατος είπε:
«Εγώ όταν κάνω την πνευματική μου εργασία, βλέπω την εκκλησία των νοερών δυνάμεων κι ανάμεσά τους τον Κύριο της δόξας να λάμπει περισσότερο απ΄όλους. Όταν με βρει ακηδία, ανεβαίνω στους ουρανούς και βλέπω την έξοχη ωραιότητα των αγγέλων κι ακούω τους ύμνους που ανυψώνουν ακατάπαυστα στον Θεό, καθώς και τη μελωδία τους.
Υψώνομαι με τους ήχους και τη φωνή και τη μουσικότητά τους, ώστε να νιώσω αυτό που είναι γραμμένο:«Οι ουρανοί διηγούνται τη δόξα του Θεού» και όλα τα επίγεια τα θεωρώ στάχτη και σκουπίδια».
Ο δέκατος είπε:
«Εγώ πάντοτε βλέπω κοντά μου τον φύλακα άγγελό μου και προσέχω τον εαυτό μου, έχοντας στο μυαλό μου αυτό που έχει γραφεί:
«Έβλεπα μπροστά μου τον Κύριο πάντοτε, ότι στέκεται στα δεξιά μου, για να μην κλονισθώ από τη θέση μου». Φοβούμαι λοιπόν αυτόν που παρακολουθεί την πορεία μου. Διότι τον βλέπω κάθε μέρα να ανεβαίνει στον Θεό και να παρουσιάζει τα έργα και τα λόγια μου».
Ο ενδέκατος είπε:
«Εγώ προσωποποίησα τις αρετές, όπως π.χ. την εγκράτεια, τη σωφροσύνη, τη μακροθυμία, την αγάπη κι έστησα τον εαυτό μου ανάμεσά τους ώστε να με περικυκλώσουν αυτές. Κι όπου κι αν πάω, λέω στον εαυτό μου:
«Πού είναι οι παιδαγωγοί σου; Μην αδιαφορήσεις, μην ακηδιάσεις, αφού παντοτινά αυτές τις έχεις δίπλα σου, όποια αρετή θέλεις κοντά σου είναι, και καλά λόγια θα πουν στον Θεό για σένα, ότι δηλαδή βρήκαν σε σένα ανάπαυση».
Ο δωδέκατος είπε:
«Εσείς, Πατέρες, έχοντας φτερούγες από τον ουρανό, αποκτήσατε ουράνια ζωή. Κι αυτό καθόλου παράξενο δεν είναι, σας βλέπω να στέκεστε ψηλά λόγω των έργων σας και να επιδιώκετε τα ουράνια.
Με δύναμη μάλιστα μετακινείστε απ΄τη γη εσείς που αποξενωθήκατε εντελώς απ΄αυτήν.
Πώς να σας ονομάσω; Επίγειους αγγέλους ή ουράνιους ανθρώπους;
Εγώ κρίνοντας τον εαυτό μου τόσο ανάξιο ακόμη και να ζει, βλέπω μπροστά μου τις αμαρτίες μου.
Όπου κι αν πάω, όπου κι αν στραφώ τις βλέπω να προχωρούν πρίν από μένα. Στα καταχθόνια καταδίκασα τον εαυτό μου.
Λέω «Θα είμαι μαζί μ΄αυτούς που μου αξίζει. Μ΄αυτούς ύστερα από λίγο θα με κατατάξουν».
Βλέπω εκεί θρηνητικές κραυγές και δάκρυα, που δεν σταματούν ποτέ και είναι ανεκδιήγητα.
Βλέπω κάποιους να τρίζουν τα δόντια και να πηδούν μ΄όλο τους το σώμα και να τρέμουν απ΄το κεφάλι μέχρι τα πόδια.
Πέφτω με το πρόσωπο κάτω και ρίχνοντας στάχτη στο κεφάλι μου ικετεύω τον Θεό να μη δοκιμάσω εκείνες τις συμφορές.
Βλέπω και μια θάλασσα από φωτιά να παφλάζει και να φυσομανάει εδώ κι εκεί και να βρυχιέται, σε σημείο πού να νομίζει κανείς ότι τα κύματα της φωτιάς φτάνουν μέχρι τον ουρανό.
Και μέσ΄στη φοβερή αυτή θάλασσα αμέτρητους ανθρώπους ριγμένους από άγριους αγγέλους, και όλοι μαζί εκείνοι οι άνθρωποι με μια φωνή να βγάζουν δυνατές κραυγές και να κράζουν με ισχυρούς θρήνους και φωνές τέτοιες, πού κανείς δεν έχει ακούσει.
Σαν ξερά χόρτα όλοι να καίγονται, και οι οικτιρμοί του Θεού να φεύγουν μακριά απ΄αυτούς, για τις αμαρτίες τους.
Τότε θρηνώ το γένος των ανθρώπων, πώς τολμά να μιλήσει ή να δίνει την προσοχή του σε κάτι εφήμερο, αφού τόσο μεγάλα κακά περιμένουν τον κόσμο.
Με τέτοιους λογισμούς κρατώ το πένθος στην καρδιά μου, κρίνοντας τον εαυτό μου ανάξιο για τον ουρανό και τη γη, και πραγματοποιείται σε μένα ο λόγος της Γραφής: Τα δάκρυά μου έγιναν για μένα ψωμί μέρα και νύχτα». Αυτά είναι τα κατορθώματα των σοφών και πνευματικών Πατέρων.
Μακάρι κι εμείς να δείξουμε στους άλλους μια ζωή άξια να την θυμούνται, για να ευχαριστήσουμε τον Δεσπότη μας Χριστό, αφού γίνουμε τέλειοι και αψεγάδιαστοι.
Από το μεγάλο Γεροντικό/ΠΗΓΗ
Ιδού γιατί κάποιοι στο Άγιον Όρος δεν άντεχαν την Αγιότητα του Γέροντα Παΐσιου
http://hellas-orthodoxy.blogspot.gr/2014/10/blog-post_18.html
Κατά το έτος 1977 ήταν σε οξεία φάση το θέμα των αυτοκινήτων
στο Άγιον Όρος. Μεταξύ των πατέρων επικρατούσε διαφωνία. Άλλοι υποστήριζαν την
παραμονή και την χρήση των αυτοκινήτων, γιατί εξυπηρετούν και οικονομούν δήθεν
χρόνο για προσευχή, και άλλοι πίστευαν ότι για το καλό του Αγίου Όρους, για να
μη χαθεί η ησυχία και αλλοιωθεί η πνευματική του φυσιογνωμία, πρέπει να
σταματήσει η διάνοιξη δρόμων και τα αυτοκίνητα να εξωσθούν από το Όρος.
Ο Γέροντας συμφωνούσε με τους δεύτερους. Πήρε θέση και
μιλούσε με παρρησία και σαφήνεια. Έλεγε: «Αν θέλουν τέτοιες ευκολίες, ας πάνε
σε κανένα μοναστήρι στον κόσμο και να μην καταστρέφουν το Άγιον Όρος. Είναι
μικρότερο κακό να χάσουν αυτοί την παρθενία τους, παρά να καταστρέψουν αυτόν
τον παρθένο χώρο. Θέλουν να κάνουν και δρόμο στην κορυφογραμμή, να διασχίζει
όλο το Όρος. Ακούς εκεί! Μα δεν το καταλαβαίνουν; Είναι, ας υποθέσουμε, κατά
κάποιο τρόπο σαν να ρίχνουν μια τσεκουριά στην ραχοκοκκαλιά του Άθωνα. Αν
συνεχιστεί αυτή η κατάσταση τι θα γίνει; Πολλοί με τα αυτοκίνητα θα αλωνίζουν
όλο το Όρος για τουρισμό και μερικοί θα πουλάνε και αναψυκτικά. Και θα γίνει το
Άγιον Όρος, που το αγίασαν οι άγιοι Πατέρες με τους αγώνες τους, σωστό
τρελλοκομείο...».
Και μετά από μικρή σιωπή πρόσθετε: «Αλλά η Παναγία δεν θ'
αφήσει να καταστραφεί το Περιβόλι της...»
Πολλοί αντιπρόσωποι έφθαναν μέχρι το Καλύβι του για να τον
συμβουλευθούν. Ο Γέροντας πέρα από τις κατ' ιδίαν έντονες αλλά και έμπονες
προτροπές του, ενήργησε να συνταχθεί και ένα κείμενο απαγορευτικό εναντίον των
δρόμων και των αυτοκινήτων.
Το υπέγραψε μαζί με άλλους σεβάσμιους και εξέχοντες
Αγιορείτες. Τελικά η Ιερά Κοινότης αποφάσισε το κάθε μοναστήρι να περιορίσει
την κυκλοφορία των αυτοκινήτων εντός των ορίων του.
Αλλά δυστυχώς η κατάσταση δεν άλλαξε, μάλλον χειροτέρευσε.
Στο τέλος, όταν πλέον δεν εισακουόταν, έλεγε με θλίψη: «Οι υπεύθυνοι θα δώσουν
λόγο στον Θεό. Αρκεί να μη συμφωνεί κανείς μαζί τους και να μη γίνεται αίτιος».
Εκείνο το διάστημα επέστρεφε από τον κόσμο σε περίοδο
χειμώνος. Το λεωφορείο από τα πολλά χιόνια δεν κατέβηκε στην Δάφνη. Το
αυτοκίνητο ενός Μοναστηριού πήρε τους επιβάτες. Οι πιο πολλοί ήταν πατέρες.
Όλοι ανέβηκαν στο αυτοκίνητο και προσπαθούσαν να πείσουν και τον Γέροντα να
ανεβεί, αλλά ματαίως.
Ξεκίνησε με τα πόδια μόνος και τον ακολούθησε και ένας νέος.
Στον ώμο είχε ένα σακκίδιο με αρκετό βάρος. Ήταν εξαντλημένος και κρυωμένος,
ενώ δεν σταμάτησε να ρίχνει χιόνι. Δεν κατόρθωσε να φτάσει ως το Κελλί του,
αλλά αργά το απόγευμα έφθασε στις Καρυές όπου και διανυκτέρευσε. Υπέστη όλη
αυτή την ταλαιπωρία, για να μην αθετήσει με έργο, ότι υποστήριζε με λόγο.Την
θέση του αυτή την κράτησε ως το τέλος του.
Αξίζει να σημειωθεί ότι την τελευταία ημέρα προ της
οριστικής εξόδου του από το Άγιον Όρος παραβρέθηκε στην πανήγυρη του Κελλιού
οσίου Χριστοδούλου στις 21-10-93, μαζί με γνωστούς του πατέρες.
Στο κέρασμα, από κάποια αφορμή που δόθηκε,
έστρεψε την συζήτηση και καταφέρθηκε με ασυνήθιστη δριμύτητα εναντίον των
δρόμων και των αυτοκινήτων στον ασκητικό Άθωνα. Σαν να ήθελε τρόπον τινά να
αφήσει έντονα τις τελευταίες υποθήκες του και να σφραγίσει το πιστεύω του.
Από το βιβλίο «ΒΙΟΣ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ» / ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΙΣΑΑΚ (ΣΕΛ.244-246)
http://hggiken.pblogs.gr
Από το βιβλίο «ΒΙΟΣ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΤΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ» / ΙΕΡΟΜΟΝΑΧΟΥ ΙΣΑΑΚ (ΣΕΛ.244-246)
http://hggiken.pblogs.gr
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
Recent Posts
Ετικέτες
- .
- "Βοήθεια Στο Σπίτι"
- 12nisa
- 1453
- 15aygousto
- 1821
- 1940
- 28oktobrioy
- 2ospp
- 3os pp
- Αγιοι Τοποι
- ακρίβεια
- ανεμογεννήτριες
- ΑΠΚΥ
- Από τη "Βοήθεια στο Σπίτι" στην "Φροντίδα Κατ' Οίκων Συνταξιούχων"...
- αποτέφρωση
- αρχαία_ελλάδα
- βαθιώτης
- Βοήθεια Στο Σπίτι
- βππ
- δημοκρατία
- διαφθορά
- ΕΛΔΥΚ
- ελληνική_σημαία
- ΕΥΠ
- Θεσσαλία
- θεσσαλονίκη
- Ιησούς Χριστός
- καποδίστριας
- ΚΕΙΜΕΝΑ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ
- Λαλητρίς
- ναυαγιο
- νησιά
- ΝΙΚΗ
- οικουμενισμός
- ολυμπιακοί_αγώνες
- παπισμός
- Πάτερ Παΐσιος: Τα λεγε από το 1987...
- πλημμύρες
- ποίηση
- Πόλη
- πολιτική
- πολιτισμός
- Πρωτοχρονιά
- σκάνδαλα
- Το λέω μ' ένα τραγούδι
- τραγωδία τεμπών
- υγεία
- υποκλοπές
- χρηματιστήριο
- aegeanhawk
- afganistan
- agia grafi
- agiasofia
- agio_fos
- agioi
- agioi_topoi
- agion oros
- agiorites
- agrinio
- agrotes
- AI
- aigaio
- aitol-nia
- alvania
- anadim
- anastasi
- anel
- anopaia_atrapos
- antinews
- antixristos
- aoz
- apokalipsi
- apostolou
- ardin-rixi
- argiriou
- armenia
- army
- arta
- astinomia
- attikanea
- attilas 74
- b.ipiros
- bitcoin
- books
- brexit
- china
- dei
- delastik
- diakonima
- diet
- dikaiosini
- diktyo_ellinismou
- dimekloges
- dimitrakis
- dimokratianews
- dna
- dt_emails_anakoinwsei
- dt_emails_anakoinwseis
- e.d.
- E.E
- ekklisia
- ekloges
- ektroseis
- eleftheripatrida
- ell_glosa
- ell_stratos
- ellinotourkika
- emfiles_taftotites
- emvolio
- en_romiosini
- en_romiosinia
- english_text
- eoka
- estia
- etairies
- eurovision
- evaggelio
- evros
- failos
- filias
- fotgrammi
- foties
- fotos
- france
- germania
- hellasforce
- hellasorthodoxy
- IC_XC
- IHA
- imaa
- IMF
- imia96
- inka
- intzebelis
- ionion
- ios
- ios_gripis
- irak
- iran
- iskra
- islam
- israil
- istoria
- italia
- justice_for_greece
- kakokairia
- kalokairi
- kanadas
- kapadokia
- kartapoliti
- kausima
- keimena_xa
- kke
- klim_allagi
- kommata
- korovesis
- kossovo
- kourdisto
- koymakis
- koyrdistan
- krax
- kriti
- kypros
- labrini_vetsiou
- lesvos
- libya
- loatki
- lockdown
- makedonia
- makelio
- maska
- media
- mednutrition
- megali evdomada
- menidi
- mesogeios
- metanasteutiko
- metanoia
- metapoliteusi
- mikra asia
- mko
- mme
- mr.v
- narkotika
- nato
- nazi
- nd
- nea_taxi
- neataxi
- nistia
- nostalgia
- odysseiatv
- OHE
- oikogeneia
- olympia
- omiros
- omofilofilia
- omol
- omologia
- omologia_pistis
- oreinosvaltos
- orthodoxia
- OUC
- oucrania
- oukrania
- paideia
- paisios
- palaistini
- panagia
- panaitolikos
- papagar
- papismos
- para
- parartima
- pasok
- pasxa
- patr
- patrida
- peina
- pemptousia
- pentikosti
- petrelaio
- piperop
- polemos
- politikoi
- politismos
- polytexneio
- pontos
- porfyrios
- porneia
- pp
- profiteies
- prosefxi
- prostimo
- psavidis
- rafail
- rodos
- roma
- russia
- sarakosti
- savvas
- seismoi
- serbia
- skal
- skopia
- smirni
- Sociologyalert - Ντοκουμέντο
- soras
- sports
- stilos
- sxisma
- synpeka
- syria
- syriza
- tainia
- tama
- taxiarxes
- test
- texnologia
- thavma
- theofaneia
- thraki
- thrisk
- timios stavros
- tourismos
- tourkia
- tragodia
- trapezes
- triodio
- tromokratia
- usa
- valkania
- var
- vardakas
- vasilias
- viasmoi
- video
- videos
- vimaorthodoxias
- vioi agivn
- vivlia
- votanokipos
- voulgaria
- vouli
- vretania
- we
- woke
- xairetismoi
- xamenes_patrides
- xrisi_avgi
- xristougenna
- ygeia
- ypepth
- zoom
- zwa
- zygouras
Αρχειοθήκη ιστολογίου
- Δεκεμβρίου 2024 (48)
- Νοεμβρίου 2024 (30)
- Οκτωβρίου 2024 (93)
- Σεπτεμβρίου 2024 (63)
- Αυγούστου 2024 (69)
- Ιουλίου 2024 (77)
- Ιουνίου 2024 (68)
- Μαΐου 2024 (81)
- Απριλίου 2024 (70)
- Μαρτίου 2024 (47)
- Φεβρουαρίου 2024 (57)
- Ιανουαρίου 2024 (42)
- Δεκεμβρίου 2023 (53)
- Νοεμβρίου 2023 (43)
- Οκτωβρίου 2023 (53)
- Σεπτεμβρίου 2023 (35)
- Αυγούστου 2023 (47)
- Ιουλίου 2023 (52)
- Ιουνίου 2023 (41)
- Μαΐου 2023 (38)
- Απριλίου 2023 (45)
- Μαρτίου 2023 (59)
- Φεβρουαρίου 2023 (37)
- Ιανουαρίου 2023 (47)
- Δεκεμβρίου 2022 (54)
- Νοεμβρίου 2022 (64)
- Οκτωβρίου 2022 (44)
- Σεπτεμβρίου 2022 (70)
- Αυγούστου 2022 (48)
- Ιουλίου 2022 (51)
- Ιουνίου 2022 (43)
- Μαΐου 2022 (33)
- Απριλίου 2022 (3)
- Φεβρουαρίου 2022 (24)
- Ιανουαρίου 2022 (69)
- Δεκεμβρίου 2021 (35)
- Νοεμβρίου 2021 (65)
- Οκτωβρίου 2021 (50)
- Σεπτεμβρίου 2021 (72)
- Αυγούστου 2021 (78)
- Ιουλίου 2021 (97)
- Ιουνίου 2021 (64)
- Μαΐου 2021 (54)
- Απριλίου 2021 (124)
- Μαρτίου 2021 (108)
- Φεβρουαρίου 2021 (85)
- Ιανουαρίου 2021 (112)
- Δεκεμβρίου 2020 (97)
- Νοεμβρίου 2020 (137)
- Οκτωβρίου 2020 (88)
- Σεπτεμβρίου 2020 (45)
- Αυγούστου 2020 (28)
- Ιουλίου 2020 (53)
- Ιουνίου 2020 (50)
- Μαΐου 2020 (59)
- Απριλίου 2020 (154)
- Μαρτίου 2020 (154)
- Φεβρουαρίου 2020 (112)
- Ιανουαρίου 2020 (123)
- Δεκεμβρίου 2019 (101)
- Νοεμβρίου 2019 (139)
- Οκτωβρίου 2019 (115)
- Σεπτεμβρίου 2019 (121)
- Αυγούστου 2019 (76)
- Ιουλίου 2019 (125)
- Ιουνίου 2019 (163)
- Μαΐου 2019 (169)
- Απριλίου 2019 (108)
- Μαρτίου 2019 (149)
- Φεβρουαρίου 2019 (138)
- Ιανουαρίου 2019 (196)
- Δεκεμβρίου 2018 (197)
- Νοεμβρίου 2018 (224)
- Οκτωβρίου 2018 (208)
- Σεπτεμβρίου 2018 (113)
- Αυγούστου 2018 (118)
- Ιουλίου 2018 (212)
- Ιουνίου 2018 (209)
- Μαΐου 2018 (174)
- Απριλίου 2018 (209)
- Μαρτίου 2018 (235)
- Φεβρουαρίου 2018 (197)
- Ιανουαρίου 2018 (182)
- Δεκεμβρίου 2017 (215)
- Νοεμβρίου 2017 (202)
- Οκτωβρίου 2017 (182)
- Σεπτεμβρίου 2017 (161)
- Αυγούστου 2017 (150)
- Ιουλίου 2017 (156)
- Ιουνίου 2017 (124)
- Μαΐου 2017 (153)
- Απριλίου 2017 (149)
- Μαρτίου 2017 (182)
- Φεβρουαρίου 2017 (234)
- Ιανουαρίου 2017 (276)
- Δεκεμβρίου 2016 (261)
- Νοεμβρίου 2016 (264)
- Οκτωβρίου 2016 (206)
- Σεπτεμβρίου 2016 (313)
- Αυγούστου 2016 (265)
- Ιουλίου 2016 (241)
- Ιουνίου 2016 (193)
- Μαΐου 2016 (221)
- Απριλίου 2016 (272)
- Μαρτίου 2016 (248)
- Φεβρουαρίου 2016 (252)
- Ιανουαρίου 2016 (293)
- Δεκεμβρίου 2015 (253)
- Νοεμβρίου 2015 (291)
- Οκτωβρίου 2015 (251)
- Σεπτεμβρίου 2015 (261)
- Αυγούστου 2015 (168)
- Ιουλίου 2015 (191)
- Ιουνίου 2015 (184)
- Μαΐου 2015 (215)
- Απριλίου 2015 (239)
- Μαρτίου 2015 (211)
- Φεβρουαρίου 2015 (301)
- Ιανουαρίου 2015 (457)
- Δεκεμβρίου 2014 (438)
- Νοεμβρίου 2014 (392)
- Οκτωβρίου 2014 (415)
- Σεπτεμβρίου 2014 (367)
- Αυγούστου 2014 (397)
- Ιουλίου 2014 (368)
- Ιουνίου 2014 (366)
- Μαΐου 2014 (345)
- Απριλίου 2014 (270)
- Μαρτίου 2014 (344)
- Φεβρουαρίου 2014 (241)
- Ιανουαρίου 2014 (428)
- Δεκεμβρίου 2013 (640)
- Νοεμβρίου 2013 (695)
- Οκτωβρίου 2013 (670)
- Σεπτεμβρίου 2013 (497)
- Αυγούστου 2013 (628)
- Ιουλίου 2013 (688)
- Ιουνίου 2013 (636)
- Μαΐου 2013 (663)
- Απριλίου 2013 (699)
- Μαρτίου 2013 (686)
- Φεβρουαρίου 2013 (585)
- Ιανουαρίου 2013 (630)
- Δεκεμβρίου 2012 (530)
- Νοεμβρίου 2012 (473)
- Οκτωβρίου 2012 (460)
- Σεπτεμβρίου 2012 (380)
- Αυγούστου 2012 (414)
- Ιουλίου 2012 (468)
- Ιουνίου 2012 (497)
- Μαΐου 2012 (579)
- Απριλίου 2012 (501)
- Μαρτίου 2012 (495)
- Φεβρουαρίου 2012 (512)
- Ιανουαρίου 2012 (658)
- Δεκεμβρίου 2011 (594)
- Νοεμβρίου 2011 (744)
- Οκτωβρίου 2011 (743)
- Σεπτεμβρίου 2011 (487)
- Αυγούστου 2011 (616)
- Ιουλίου 2011 (602)
- Ιουνίου 2011 (525)
- Μαΐου 2011 (426)
- Απριλίου 2011 (314)
- Μαρτίου 2011 (217)
- Φεβρουαρίου 2011 (49)
- Ιανουαρίου 2011 (47)
- Δεκεμβρίου 2010 (11)
- Νοεμβρίου 2010 (25)
- Ιουνίου 2010 (4)
- Μαΐου 2010 (9)
- Απριλίου 2010 (14)
- Μαρτίου 2010 (23)
- Ιανουαρίου 2010 (3)
- Οκτωβρίου 2009 (3)
- Σεπτεμβρίου 2009 (11)
- Αυγούστου 2009 (26)
- Ιουλίου 2009 (9)
- Ιουνίου 2009 (3)
- Μαΐου 2009 (1)
- Απριλίου 2009 (3)
- Μαρτίου 2009 (7)
- Φεβρουαρίου 2009 (17)