Ο Γ. Κατρούγκαλος προτείνει νέο Σύνταγμα από τον ίδιο το λαό. (του Πέτρου Χασάπη)

http://hassapis-peter.blogspot.gr/2015/01/blog-post_463.html

Αναπληρωτής Υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης, ανέλαβε ο συνταγματολόγος Γιώργος Κατρούγκαλος. Είναι ο άνθρωπος που έχει πλέον στα χέρια του, κάτω από το υπερυπουργείο των Εσωτερικών, τη δυνατότητα να αλλάξει τους θεσμούς του κράτους. Να αλλάξει στην ουσία ολόκληρο τον κρατικό μηχανισμό.

Προφανώς πολλοί δεν γνωρίζουν ότι ο Γιώργος Κατρούγκαλος είναι ο μόνος Έλληνας συνταγματολόγος

που υποστηρίζει τη θέσπιση Νέου Συντάγματος από τον ίδιο τον ελληνικό λαό, από τους ίδιους τους πολίτες και όχι την αναθεώρηση του ισχύοντος από τους πολιτικούς. Στην φωτογραφία εδώ εικονίζεται με το εξώφυλλο του βιβλίου του «Η κρίση και η διέξοδος», όπου στο τέλος προτείνει αυτό ακριβώς. Δηλαδή την θέσπιση ενός νέου Συντάγματος από το λαό και μάλιστα φέρει ως παραδείγματα την αλλαγή του Γαλλικού Συντάγματος το 1958 με δημοψήφισμα, καθώς και το παράδειγμα της Ισλανδίας, όπου οι πολίτες συνέταξαν μόνοι τους Σύνταγμα.

Ο Γιώργος Κατρούγκαλος είναι άνθρωπος των κοινωνικών κινημάτων. Όποια κίνηση πολιτών τον κάλεσε να μιλήσει σε εκδήλωσή της, πάντα ανταποκρίθηκε με προθυμία και πάντα κατά τις ομιλίες του τόνιζε την ανάγκη για τη θέσπιση ενός νέου Συντάγματος το οποίο θα το συντάξουν οι ίδιοι οι πολίτες. Και αυτή η διαδικασία προτείνει να ξεκινήσει έπειτα από τη σύμφωνη απόφαση του λαού με ένα Συνταγματικό Δημοψήφισμα, στη συνέχεια να ακολουθήσει η διαδικασία της λαϊκής συμμετοχής και να κλείσει και πάλι η διαδικασία με ένα δημοψήφισμα έγκρισης

Έπειτα μάλιστα από τον γνωστό ενταφιασμό της αναθεώρησης του ισχύοντος Συντάγματος που επέφερε ο κ. Σαμαράς, αλλά και την απόλυτα δύσκαμπτη και αδιέξοδη διαδικασία αναθεώρησης που προβλέπει το άρθρο 110 του Συντάγματος, ελπίζουμε να τον ακούσει ο κ. Τσίπρας, αν θέλει να μείνει για πάντα στην ελληνική ιστορία, ως ένα φωτεινό παράδειγμα και αντικείμενο διδασκαλίας στις πανεπιστημιακές αίθουσες.

Πολ Κρούγκμαν: «Να μη συμπεριφέρεται σαν Κορλεόνε η Μέρκελ»

http://olympia.gr/2015/01/29/%CE%BA%CF%81%CE%BF%CF%8D%CE%B3%CE%BA%CE%BC%CE%B1%CE%BD-%CE%BD%CE%B1-%CE%BC%CE%B7-%CF%83%CF%85%CE%BC%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B9%CF%86%CE%AD%CF%81%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B9-%CF%83%CE%B1%CE%BD-%CE%BA/

Με άρθρο του στους New York Times, ο γνωστός οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν, γράφει ότι οι αγορές πανικοβάλλονται με την Ελλάδα, αλλά όχι λόγω της νέας κυβέρνησης ή τουλάχιστον όχι μόνο λόγω αυτής. «Η νευρικότητα των επενδυτών αποτελεί εκτίμηση ότι το ρίσκο μιας ασυμφωνίας μεταξύ των δανειστών και της Ελλάδας, μιας κατάρρευσης της όλης διαδικασίας είναι υψηλό» τονίζει ο κ. Κρούγκμαν.

«Οι Ευρωπαίοι αυτή τη στιγμή λένε βλακείες, χειριζόμενοι το θέμα του ελληνικού χρέους ως καθαρά ηθικό ζήτημα» λέει χαρακτηριστικά ο οικονομολόγος και εξηγεί πως το πραγματικό ύψος του ελληνικού χρέους δεν είναι τόσο σημαντικό, καθώς «το πραγματικό ερώτημα είναι πόσο χρέος θα καταφέρει η Ελλάδα θα αποπληρώσει στους δανειστές της».

Ο Κρούγκμαν προσθέτει ότι «αν η Ελλάδα τηρούσε τις συμφωνίες που έκανε η προηγούμενη κυβέρνηση με τους δανειστές, τα επόμενα πέντε χρόνια, θα μετέφερε κεφάλαια και πόρους αντίστοιχους με το 20% του ετήσιου ΑΕΠ της.

«Το ποσό αυτό αν και είναι ασήμαντο για τους δανειστές, για την Ελλάδα είναι ζωτικής σημασίας» λέει ο Κρούγκμαν. Στη συνέχεια προειδοποιεί, ότι σε περίπτωση που οι δανειστές τηρήσουν σκληρή στάση, το δυνατό τους χαρτί δεν είναι η άρνηση να δώσουν νέα δάνεια στην Ελλάδα αλλά «να καταστρέψουν το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα, δηλαδή τις τράπεζες».

Σύμφωνα με τον νομπελίστα οικονομολόγο, το ερώτημα που τίθεται  είναι κατά πόσο μια Ευρώπη που στηρίζεται σε δημοκρατικές αρχές και ιδεολογίες, θα προκαλέσει συνειδητά την κατάρρευση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος κι ακόμα κατά πόσο θα συμφωνήσει σε αυτό η ΕΚΤ, από την οποία εξαρτώνται οι ελληνικές τράπεζες.

«Αν οι πιστωτές χρησιμοποιήσουν τις τράπεζες ως «ρόπαλο» κατά της απείθαρχης Ελλάδας, και οι τράπεζες καταρρεύσουν, τότε ο κίνδυνος ενός bankrun λόγω Grexit αμφισβητείται», γράφει ο Κρουγκμαν. Τέλος, καλεί τους ευρωπαίους αξιωματούχους να είναι ρεαλιστές χωρίς να βγάλουν «αίμα από την πέτρα» και την Μέρκελ να μη συμπεριφέρεται σαν Corleone και να αποτρέψει την καταστροφή.

ΑΠΟ ΤΗΝ ΡΩΣΙΑ ΜΕ ΑΓΑΠΗ: Ο ΠΟΥΤΙΝ ΕΤΟΙΜΑΖΕΤΑΙ ΝΑ ΣΤΗΡΙΞΕΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΑΡΝΗΣΗ ΤΣΙΠΡΑ ΝΑ ΣΥΝΥΠΟΓΡΑΨΕΙ ΤΙΣ ΚΥΡΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΕ

http://www.makeleio.gr/?p=265633

Ο Ρώσος υπουργός Οικονομικών Α.Σιλουάνοφ δήλωσε πως η χώρα θα παρέχει οικονομική στήριξη στην Ελλάδα, σύμφωνα με αμερικάνικα μέσα ενημέρωσης.

Δημοσίευμα του Αμερικάνικου CNBC αναφέρει πως ο Πούτιν βρήκε έναν νέο σύμμαχο στο πρόσωπο του Αλέξη Τσίπρα μετά τη νίκη τον εκλογών και αναφέρει πως οι δύο χώρες έχουν ισχυρούς οικονομικούς και θρησκευτικούς δεσμούς.

“Μπορούμε να φανταστούμε οποιαδήποτε κατάσταση, γι’ αυτό εάν υπάρξει τέτοιο αίτημα προς τη ρωσική κυβέρνηση, οπωσδήποτε θα το εξετάσουμε, αλλά θα λάβουμε υπόψη όλους τους παράγοντες των διμερών σχέσεων με την Ελλάδα, αυτά είναι όσα μπορώ να πω”, είπε ο κ. Σιλουάνοφ στο αμερικανικό δίκτυο.

Μάλιστα το δημοσίευμα αναφέρει πως αμέσως μετά τη νίκη του ΣΥΡΙΖΑ ο πρόεδρος της Ρωσίας δήλωσε ανοιχτά τη στήριξή του στην νέα ελληνική κυβέρνηση. Στο ίδιο άρθρο αναφέρεται πως η Ρωσία ετοιμάζεται να στηρίξει οικονομικά την Ελλάδα σε περίπτωση που της ζητηθεί.

Εκφράζοντας τα συγχαρητήριά του στον Αλέξη Τσίπρα για τη νίκη του ο Πούτιν δήλωσε πως : “οι δύο χώρες θα μπορούσαν να συνεργαστούν για να επιλύσουν τα τωρινά προβλήματα που αντιμετωπίζει η Ευρώπη, αλλά και όλος ο κόσμος”.

Παράλληλα, το δημοσίευμα αναφέρεται στην συνεργασία και τις εξαγωγές που πραγματοποιούνται μεταξύ των δυο χωρών, καθώς περίπου το 13% των εισαγωγών που πραγματοποιεί η Ελλάδα προέρχεται από τη Ρωσία.

Ενώ, κάνει εκτενή αναφορά στον νέο υπουργό οικονομικών τον κ. Νίκο Κοτζιά, που όπως αναφέρει έχει καλές σχέσεις με τις κομμουνιστικές παρατάξεις και πως έχει στηρίξει τη Ρωσία ανοικτά, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.

Ακόμη, αναφέρεται πως η Ελλάδα θα ήταν ο ιδανικός συνεργάτης για τη Ρωσία στις βλέψεις της για την ενεργειακή εξάπλωση, γεγονός που αναμένεται να βοηθήσει την οικονομία και των δυο χωρών.

Τέλος, στην ίδια συνέντευξη ο κ. Σιλουάνοφ ομολόγησε ότι οι δυτικές κυρώσεις είχαν αρνητικά αποτελέσματα για τη Ρωσία, ωστόσο οι ρωσικές εταιρείες και το σύστημα πληρωμών κατόρθωσαν να προσαρμοστούν. “Το ρούβλι εξασθένησε, αλλά η ζωή συνεχίζεται”, παρατήρησε ο Α. Σιλουάνοφ, ο οποίος εκτίμησε ότι μεγαλύτερη αρνητική επίδραση και από τις κυρώσεις είχε στη ρωσική οικονομία η πτώση της τιμής του πετρελαίου, του βασικού εξαγωγικού προϊόντος της χώρας.

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ: Η ξεκάθαρη μομφή του Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα που γκρέμισε την αλαζονεία του Σουλτς!

http://olympia.gr/2015/01/30/%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BA%CE%B1%CE%BB%CF%85%CF%88%CE%B7-%CE%B7-%CE%BE%CE%B5%CE%BA%CE%AC%CE%B8%CE%B1%CF%81%CE%B7-%CE%BC%CE%BF%CE%BC%CF%86%CE%AE-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%B1%CE%BB%CE%AD%CE%BE%CE%B7-%CF%80/

Δεν χρειάζεται να ειναι κάποιος έμπειρος ώστε να διακρίνει την απίστευτη ταραχή του Σουλτς κατά την διαρκεια των δηλώσεων του. Ήταν προφανές οτι κάτι του χάλασε την ατζέντα οδηγώντας τον σε στροφή 180 μοιρών και παντελή εγκατάλειψη της πολιτικής των απειλών. Τι ήταν αυτο;
Η αντρίκια στάση και τοποθέτηση του Αλέξη κατα την διαρκεια της κατ’ ιδίαν συζήτησης των δύο ανδρών. Συγκεκριμένα, όταν ο Σουλτς αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα καταπολέμησης ……της φοροδιαφυγής, ο Αλέξης Τσίπρας συμφώνησε και του επισήμανε: «Γνωρίζετε ασφαλώς ότι μια εκ των βασικών αιτιών απώλειας φόρων, ειναι ο τρόπος λειτουργίας μεγάλων γερμανικων εταιρειών που κάνουν εικονικές ενδοομιλικές συναλλαγές… Ελπίζουμε να σας έχουμε στο πλευρό μας κατά την επίλυση αυτής της κατάστασης!»
Και συμπλήρωσε στον Σουλτς που ήδη είχε αρχίσει να ιδρώνει ότι «υπάρχουν συγκεκριμένες περιπτώσεις απώλειας δισεκατομμυρίων απο το δημόσιο λόγω εταιρικής διαφθοράς όπως επιβεβαίωσε και η… Γερμανική δικαιοσύνη! Και αυτά θα προσπαθήσουμε να τα διορθώσουμε»!!
Ηταν η πρώτη φορά εδω και πέντε χρόνια που Έλληνας πρωθυπουργός έκοψε το παραμύθι της δαιμονοποίησης των Ελληνων ως φοροφυγάδων και έδειξε έναν Γερμανό πισω από καθε Έλληνα απατεώνα.
Το αποτέλεσμα; Η θλιβερή εικόνα του Σουλτς που αντί να κουνά το δάχτυλο, έψαχνε για σωσίβιο στο… Ποτάμι!

Τα χρυσωρυχεία του Μ. Αλεξάνδρου ~ Τι απέγιναν οι αμύθητοι θησαυροί των Περσών;

http://master-lista.blogspot.gr/2015/01/blog-post_677.html

Ο Μέγας Αλέξανδρος έφτασε στην άκρη του τότε γνωστού κόσμου.
Η ιστορία των κατακτήσεων και των ανακαλύψεων του είναι λίγο πολύ γνωστή.
Λίγοι -σχετικά με το εγχείρημα- άνδρες και πολλή αποφασιστικότητα.



-Όμως πώς χρηματοδοτήθηκε η εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου;
-Είχε κρυφούς πόρους;
-Ίσως άγνωστα χρυσωρυχεία;

Οι πληροφορίες είναι αντικρουόμενες.

Οι πιο πολλές πηγές μάλιστα, μιλούν για τεράστια χρέη που του άφησε ο Φίλιππος. Άλλες όπου πήρε πολύ λίγα χρήματα μαζί του στην Ασία. Και άλλες για περισσότερα χρήματα και πηγές εσόδων από χρυσωρυχεία στη Βόρεια Ελλάδα αρχικά και έπειτα στην Ασία.

Μήπως όταν ο Αλέξανδρος, όταν έγινε βασιλιάς, επανέλαβε τη γνωστή «επωδό» των Ελλήνων πολιτικών: «Παραλάβαμε καμένη γη από την προηγούμενη κυβέρνηση»; Όμως ο Φίλιππος δεν του άφησε καθόλου «καμένη γη». Του άφησε ένα οργανωμένο κράτος, με κατακτήσεις που απέφεραν έσοδα, και κυρίως χρυσωρυχεία και αργυρωρυχεία που του έδιναν συνεχώς μέταλλο για νομίσματα.




Ο Φίλιππος, γνωρίζοντας την ανάγκη για χρήματα, ώστε να υλοποιήσει την εκστρατεία που ονειρευόταν στην Ασία, είχε φροντίσει από πολύ νωρίς να βρει και να καταλάβει μέρη που υπόσχονταν έσοδα. Η πιο αποφασιστική ίσως πράξη ήταν το 357 π.Χ. (πριν ακόμα γεννηθεί ο Αλέξανδρος) όταν κατέλαβε την Αμφίπολη χρησιμοποιώντας πολιορκητικούς κριούς. Μαζί με την Αμφίπολη κέρδισε και τα χρυσωρυχεία του Παγγαίου - ό,τι καλύτερο είχε να προσφέρει η γη της Μακεδονίας και της Θράκης από χρηματοοικονομική άποψη.

Τα ορυχεία αυτά αποτέλεσαν τη ραχοκοκαλιά της χρηματοδότησης κάθε δραστηριότητας του Φιλίππου. Είχαν για το βασίλειο της Μακεδονίας την ίδια θέση που είχαν τα αργυρωρυχεία του Λαυρίου για τη δημοκρατία των Αθηνών έναν αιώνα πιο πριν: Παρείχαν σταθερό εισόδημα.

Σταθερό, όμως όχι αρκετό για τα σχέδια του Φιλίππου. Μέχρι το θάνατο του ο Φίλιππος οργανωνόταν, σχεδίαζε, εκστράτευε και κατακτούσε. Και η κάθε κατάκτηση κόστιζε. Δεν ήταν μονάχα τα συνηθισμένα στρατιωτικά έξοδα, καθώς ο Φίλιππος ήταν νεωτεριστής στην πολεμική τέχνη

Έμαθε να χρησιμοποιεί πολεμικές μηχανές που εκείνον τον καιρό αποτελούσαν πρόσφατες εφευρέσεις των Συρακούσιων: βαλλίστρες, πετροβόλα, καταπέλτες και ελεπόλεις (πύργους μάχης).
Όλα αυτά κόστιζαν, και ο Φίλιππος τα έφτιαχνε χωρίς να σκέφτεται τα έξοδα, καθώς πολιορκούσε και κατακτούσε τη μια πόλη μετά την άλλη, έτσι ώστε να εντάξει όλους στα μεγαλεπήβολα σχέδιά του.



Ο Φίλιππος ακόμα εξασφάλισε στη Θράκη χρυσωρυχεία - κοντά στην πόλη Κρηνίδες, που κατέλαβε και μετονόμασε σε «Φιλίππους». Λέγεται ότι μόνον τα χρυσωρυχεία στους Φιλίππους του απέδιδαν 1.000 τάλαντα χρυσού το χρόνο (26 τόνους). Χάρη σ' αυτά άρχισε να κόβει χρυσά νομίσματα που έγιναν το κοινότερο νόμισμα στον Ελληνικό Κόσμο.

Το διαβάσαμε από το: Τα χρυσωρυχεία του Μ. Αλεξάνδρου ~ Τι απέγιναν οι αμύθητοι θησαυροί των Περσών; http://thesecretrealtruth.blogspot.com/2015/01/blog-post_8926.html#ixzz3Q8hRVDZw





Ο Αλέξανδρος συνέχισε να χρησιμοποιεί τα χρυσά και αργυρά νομίσματα του Φίλιππου, αλλά ακολούθως έδωσε έμφαση σε αργυρά νομίσματα που ακολουθούσαν το αθηναϊκό πρότυπο ως προς το βάρος τους (με τον Ηρακλή στη μια όψη και τον Δία στην άλλη). Η προτίμηση στα ασημένια δείχνει ίσως κάποια πιθανή έλλειψη σε χρυσό.
Έτσι, όταν ήρθε η «ώρα του Αλέξανδρου», εκείνος «κληρονόμησε από τον πατέρα του, μαζί με το στέμμα, όχι και λίγα χρέη» σύμφωνα με τον Κούρτιο και τον Αρριανό. Ο Αρριανός λέει ότι ο Αλέξανδρος βρήκε στα θησαυροφυλάκια λίγα χρυσά και ασημένια αντικείμενα. Από χρήματα, ούτε 60 τάλαντα.
Από την άλλη, τα χρέη του Φιλίππου έφταναν κατ' άλλους τα 500 και κατ' άλλους τα 800 τάλαντα.

Το τάλαντο ως μονάδα βάρους είχε 26 γραμμάρια, αλλά ως νομισματική μονάδα ισοδυναμούσε με 6.000 δραχμές, οπότε τα 60 τάλαντα ήταν 360.000 δραχμές εκείνης της εποχής. Με την αγοραστική δύναμη που είχε τότε η δραχμή (μια δραχμή τότε ισοδυναμούσε με ένα χαμηλό μεροκάματο και σε αγοραστική δύναμη ισοδυναμούσε με 10-20 ευρώ) ένας άνθρωπος αγόραζε τα αναγκαία για μια φτωχική μέρα. Δηλαδή τα 60 τάλαντα ήταν οι μισθοί 1.000 κακοπληρωμένων ανθρώπων για ένα χρόνο (κάπου 5-10 εκατομμύρια σημερινά ευρώ). Ο Αλέξανδρος όμως είχε μαζί του όταν ξεκίνησε για την Ασία τουλάχιστον 35.000 άνδρες. Αυτό συνεπάγεται οικονομική ανάγκη για περισσότερα από 2.000 τάλαντα.

Είχε ο Αλέξανδρος άραγε «κρυφούς» πόρους; Άγνωστες χρηματικές πηγές ή χρηματοδότες

Ξεκίνησε με ό,τι είχε.

Όταν ξεκίνησε για την Ασία, πήρε τα 60 του τάλαντα και τρόφιμα για 30 μόνο μέρες (όπως αναφέρει ο Πλούταρχος, βασισμένος σε κάποια πηγή που ονομάζει Φύλαρχο). Οι σχετικές πηγές δίνουν κάπως διαφορετικούς αριθμούς, αλλά όλες συμφωνούν: χρήματα δεν υπήρχαν άφθονα. Ο Ονησίκρητος μιλά για χρέη 200 τάλαντα (σημ:στρατιωτικό δάνειο κατά τον Σαράντο Καργάκο), ενώ ο Αριστόβουλος γράφει ότι το κόστος της προπαρασκευής ήταν 70 τάλαντα. Όλα αυτά βρίσκονται να απέχουν πολύ από τα (στο ελάχιστο) αναγκαία 2.000 τάλαντα.

Βέβαια, στην Ασία τα πράγματα άλλαξαν. Προχωρούσε κατακτώντας το πλουσιότερο κράτος του κόσμου και εξασφάλιζε τα αναγκαία από λάφυρα του εχθρού .

Οι κατακτημένες σατραπείες «πρόσφεραν» και αυτές ό,τι μπορούσαν από τα δικά τους έσοδα (ο Αλέξανδρος φρόντισε να μην αλλάξει τη διοικητική δομή των κατακτημένων τόπων ώστε να συνεχίσει να λειτουργεί ομαλά το «κράτος»). Επίσης, φαίνεται από τις διηγήσεις που άφησαν άνθρωποι που τον συνόδευαν ότι είχε μαζί του εμπειρογνώμονες μεταλλοδίφες (ερευνητές κοιτασμάτων ή γεωλόγους, θα λέγαμε σήμερα) τους οποίους έστελνε να «ακολουθήσουν» κάθε φήμη για χρυσωρυχεία που συναντούσε.

Η αναζήτηση πόρων τον απασχολούσε μέχρι το θάνατο του, ακόμα και όταν είχε πια στη διάθεση του όλο το χρυσάφι των Μεγάλων Βασιλέων της Περσίας - έναν απίστευτο θησαυρό.
Πέθανε ενώ τα καράβια του ήταν έτοιμα να ξεκινήσουν εκστρατεύοντας στην Αραβία, που λεγόταν ότι ήταν πλούσια σε χρυσό.



Μπορεί το ξεκίνημα για τον Αλέξανδρο να ήταν δύσκολο από οικονομική άποψη, αλλά το τέλος ήταν χωρίς τέτοια προβλήματα και, επιπλέον, έφερε μια καινούρια εποχή στα οικονομικά. Όταν ο Αλέξανδρος κατέλυσε το Περσικό κράτος του Δαρείου, το 329 π.Χ., και μπήκε στα παλάτια των Περσών, βρέθηκε μπροστά στους μεγαλύτερους θησαυρούς της Ιστορίας.

Ο θησαυρός του Δαρείου ήταν ουσιαστικά όλοι οι θησαυροί όλων τον κρατών της Μεσοποταμίας συσσωρευμένοι από την αυγή της Ιστορίας τους.

Το χρυσάφι 3.000 χρόνων! Από τα χρόνια των Σουμερίων, και καθώς ο ένας λαός κατακτούσε τον άλλον και τα κράτη και οι αυτοκρατορίες της περιοχής διαδεχόταν το ένα το άλλο, το χρυσάφι και οι θησαυροί του καθενός άλλαζαν κάθε φορά. Ο Δαρείος είχε θησαυρούς και λάφυρα που προέρχονταν από την Ελλάδα, παρμένους τον καιρό των Περσικών Πολέμων και ιδιαίτερα του Ξέρξη και φερμένους από τους βασιλιάδες πριν από αυτόν. Είχε, ακόμα, θησαυρούς από τους διάφορους λαούς που εκείνος και οι προκάτοχοι του είχαν κατακτήσει.

Αυτοί, όμως, δεν ήταν τίποτε μπροστά στους θησαυρούς που είχε βρει ο Κύρος, ο πρώτος βασιλιάς των Περσών, από τους Μήδους, και στους θησαυρούς που είχαν αρπάξει οι Μήδοι από τους Βαβυλώνιους όταν κατάστρεψαν τη Βαβυλώνα. Και βέβαια οι Βαβυλώνιοι είχαν θησαυρούς και λάφυρα από τους λαούς που εκείνοι είχαν κατακτήσει, Ασσύριους και άλλους.

Ο θησαυρός του Δαρείου έδειξε ότι τα λεφτά δεν φέρνουν τη νίκη. Ούτε την αγοράζουν, αν ο αντίπαλος είναι ο Αλέξανδρος. Αυτό ήταν ένα από τα μαθήματα που θα πήρε ο Πέρσης βασιλιάς.

Όταν ο Αλέξανδρος αποφάσισε να μεταφέρει το θησαυρό του Δαρείου, χρειάστηκαν 20.000 μουλάρια και 5.000 καμήλες. Περισσότερος πλούτος από όσον είχε δει ποτέ του ο ελληνικός κόσμος, που λέγεται ότι ισοδυναμούσε με 12 εκατομμύρια λίβρες ασήμι. Μόνο η σκηνή με το θρόνο του Δαρείου χάρισε στον Αλέξανδρο θησαυρό αξίας 3.000 τάλαντων (περισσότερο από μισό δισεκατομμύριο ευρώ). Ο Δαρείος βέβαια ίσως αποζητούσε εκδίκηση: Χρησιμοποιώντας μια, άγνωστη ίσως, μορφή ψυχολογικού πολέμου, του φόρτωσε μαζί με το χρυσάφι και τις γυναίκες του. Με το θησαυρό ο Αλέξανδρος βρήκε τη μητέρα του Δαρείου, τη γυναίκα του και το χαρέμι του!

Οι θησαυροί αυτοί, που ήταν περισσότεροι από το χρυσάφι που είχαν δει ποτέ τους οι Έλληνες, καθόρισαν τελικά και την Ελληνική Ιστορία, γιατί αυτοί ήταν που «χρηματοδότησαν» τους ατελείωτους πολέμους μεταξύ των «Επιγόνων» - των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Αποτελούν ακόμα «σταθμό» και στην Ιστορία της Οικονομίας: Η ύπαρξη και η κυκλοφορία του δημιούργησε πρώτη φορά «πληθωριστικές τάσεις». Η Ιστορία του πληθωρισμού αρχίζει τη στιγμή που ο Αλέξανδρος ξεκίνησε να βγάζει το χρυσάφι του Δαρείου από τις αποθήκες και να το μοιράζει στους Έλληνες!

Η συνέπεια ήταν ότι οι Έλληνες έγιναν (αθέλητοι) εφευρέτες ΚΑΙ του πληθωρισμού. Με τόσα χρήματα και πλούτο να έχουν βγει από τα θησαυροφυλάκια και να κυκλοφορούν στην αγορά, σε συνδυασμό με τις στρατιωτικές ανάγκες που δημιουργούσαν οι εκστρατείες, η προσέλκυση νέων στρατιωτών και οι ατέλειωτοι πόλεμοι μεταξύ των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου προκάλεσαν αυξήσεις στα πάντα. Τα ημερομίσθια τετραπλασιάστηκαν, το ίδιο και οι τιμές και το κόστος διαβίωσης.

Τα χρυσωρυχεία και αργυρωρυχεία του Φίλιππου και του Αλέξανδρου έδωσαν ώθηση και στην κοπή νομισμάτων. Τα νομίσματα του Αλέξανδρου συνέχισαν να «κόβονται» επί χρόνια μετά το θάνατο του. Αυτά ίσως να μπορούν να δώσουν και μια ένδειξη για τη γεωγραφική θέση των πηγών των πολύτιμων μετάλλων.

Μονάχα όσο ζούσε ο Αλέξανδρος υπήρχαν 25 διαφορετικές κοπές νομισμάτων: δύο στη Μακεδονία, μία στην Αίγυπτο και είκοσι τρεις στην Ασία. Γίνεται φανερό από την κοπή των νομισμάτων ότι το κέντρο βάρους και οι πηγές των πολύτιμων μετάλλων είχαν μετακινηθεί Ανατολικά.

Ωστόσο, σε ποσότητα φαίνεται ότι η μεγαλύτερη παραγωγή έβγαινε στη Μακεδονία. Εκεί κόβονταν τα μεγαλύτερα χρυσά νομίσματα, ενώ άλλου τα μικρότερα και τα αργυρά. Αυτό δείχνει ότι η μεγάλη πηγή χρυσού βρισκόταν ακόμα στη Μακεδονία.

Μετά το θάνατο του Αλέξανδρου τα νομισματοκοπεία έγιναν 31, και ακόμα 100 χρόνια αργότερα «τετράδραχμα» του Αλέξανδρου κόβονταν σε 51 μέρη, πράγμα που δείχνει ότι & πηγές των μετάλλων ήταν πολύ πλούσιες και συνέχισαν να τροφοδοτούν με νομίσματα τον ελληνικό κόσμο που είχε επιδοθεί σε ένα άνευ προηγουμένου αλληλοφάγωμα αγνοώντας τα «σύννεφα από τη Δύση», την ανερχόμενη δύναμη της Ρώμης.

Το μεγαλύτερο μέρος από το θησαυρό του Δαρείου πήγε στην Πέλλα.

Ο Αλέξανδρος έστειλε τεράστιες ποσότητες από τον περσικό θησαυρό πίσω στη Μακεδονία. Ξέρουμε πως ακόμα και 150 περίπου χρόνια αργότερα είχε απομείνει μεγάλη ποσότητα στην Πέλλα, αρκετή για να εντυπωσιάζει τους νέους κατακτητές, τους Ρωμαίους.

Ο Πλούταρχος στο έργο του Βίοι Παράλληλοι (Τιμολέων-Αιμίλιος Παύλος) περιγράφει το θησαυρό που έφερε στη Ρώμη ο Αιμίλιος Παύλος μετά τη νίκη του κατά του Περσέα. Τα λάφυρα περνούσαν σε πομπή επί τρεις μέρες:

«Την πρώτη μέρα πέρασαν 250 άμαξες φορτωμένες με ανδριάντες, εικόνες και αγάλματα. Την επομένη πέρασαν και πάλι άμαξες με μακεδόνικα όπλα κι ακολούθησαν 3.000 άνδρες που ανά τέσσερις κουβαλούσαν ένα ασημένιο δοχείο γεμάτο ασημένια νομίσματα, ενώ άλλοι κουβαλούσαν διάφορα πολύτιμα αντικείμενα και διακοσμητικά. Την τρίτη μέρα κουβαλήθηκαν 77 χρυσά δοχεία μέσα στα οποία υπήρχαν χρυσά νομίσματα - όπως είχε γίνει με τα ασημένια!»

Περισσότερα από 150 χρόνια ξοδέματος σε εξοπλισμούς, πολέμους, σπατάλες και τις «υπερβολές» που χαρακτήριζαν την Ελληνιστική εποχή των διαδόχων του Μεγάλου Αλεξάνδρου και ο θησαυρός ήταν ακόμα τόσο μεγάλος, ώστε να θαμπώσει τους Ρωμαίους.

Πώς θα ήταν δηλαδή στην αρχή, όταν ο Αλέξανδρος τον αντίκρισε;

Για κάποιον απίθανο λόγο ούτε ο Περσέας, μπροστά στο σοβαρότερο κίνδυνο της ζωής και της βασιλείας του, αλλά ούτε και οι πριν από αυτόν βασιλείς της Μακεδονίας «εξαργύρωσαν» τους «θησαυρούς» του Δαρείου για να ενισχύσουν την άμυνα τους ή να χρηματοδοτήσουν τα πολεμικά τους σχέδια. Οι Ρωμαίοι βρήκαν τόσο χρυσάφι, που αν ο Περσέας το είχε χρησιμοποιήσει, ίσως να μη χανόταν η Μακεδονία. Ωστόσο, οι άνθρωποι συμπεριφέρονται πάντα περίεργα με τους θησαυρούς τους.

Μπορεί να πεινούν, αλλά το χρυσάφι που κληρονόμησαν συχνά αρνούνται να το αποχωριστούν.

Έμαθαν και εκείνοι το μάθημα που είχε μάθει ο Δαρείος πριν από αυτούς: ότι δεν νικά πάντα ο πλουσιότερος. Είναι ειρωνικό, αλλά η Ελλάδα μοιάζει να πνίγηκε στο χρυσάφι της. Όταν είχε περισσότερο πλούτο «πέρα από κάθε φαντασία», τότε χάθηκε.

Τα χρυσωρυχεία του Αλέξανδρου υπήρχαν. Δεν ήταν μύθος, ούτε και ήταν άγνωστα. Βρέθηκαν να χρηματοδοτούν την πιο παράτολμη εκστρατεία των αιώνων και βοήθησαν στη δημιουργία του μεγαλύτερου μέχρι σήμερα κράτους στον κόσμο. Το ότι το κράτος εκείνο τελικά δεν «κράτησε» είναι μια άλλη ιστορία, ίσως όχι εντελώς άσχετη με τον πλούτο που είχε. Από αυτή την άποψη, δεν θα ήταν υπερβολικό να πούμε ότι τα χρυσωρυχεία του Αλέξανδρου έπαιξαν ρόλο «ζωής και θανάτου» στην Ιστορία της ανθρωπότητας γενικά και της Ελλάδας ειδικότερα.

Πηγή: Αρχαιολογικά μυστήρια στην Ελλάδα, krasodad.blogspot.gr,amfipolinews.blogspot.gr

Στην ενότητα μας "Μυστήρια" μπορείτε να ενημερωθείτε για όσα που κυκλοφορούν.


* Αν σας άρεσε το άρθρο κάντε ένα like και κοινοποιήστε το στους φίλους σας!

- See more at: http://master-lista.blogspot.gr/2015/01/blog-post_677.html#sthash.Vm9fDPm5.CoygBoI1.dpuf

Ο «λιτός βίος»

Παρασκευή 30 Γενάρη 2015

Σελίδα 1

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ο «λιτός βίος»

Σε ποιον απευθύνεται, αλήθεια, ο νέος υπουργός Οικονομικών Γιάννης Βαρουφάκης, όταν λέει ότι «είμαστε υπέρ του λιτού βίου, δεν πιστεύουμε ότι ανάπτυξη σημαίνει να έχουμε τόσες πολλές Porsche Cayenne στους στενούς δρόμους των πόλεών μας. Ούτε περισσότερα σκουπίδια στις παραλίες μας, ούτε περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρά μας»; Σε ποιον απευθύνεται, όταν διαπιστώνει ότι «οι Ελληνες δημιουργούσαν, όταν ζούσαν λιτά. Οταν ξόδευαν λιγότερα από τα έσοδά τους, όταν τις αποταμιεύσεις τους τις χρησιμοποιούσαν για να σπουδάσουν τα παιδιά τους. Οταν ήταν περήφανοι που δεν είχαν πιστωτικές κάρτες, στεγαστικά δάνεια και χρέη»;

Πρώτα και κύρια, απευθύνεται στον ελληνικό λαό. Στους εργαζόμενους και τα άλλα λαϊκά στρώματα, που έχουν γονατίσει από την καπιταλιστική οικονομική κρίση. Σε αυτούς στέλνει το μήνυμα ότι πρέπει να αρκεστούν στα λίγα ψίχουλα, που αναμένεται να μοιράσει η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ. Λέει ο νέος υπουργός: «Οταν ξόδευαν λιγότερα από τα έσοδά τους»... Πόσο μοιάζει η λογική της νέας συγκυβέρνησης με τη λογική των προηγούμενων κυβερνήσεων! Λογική, που, από το ξέσπασμα της κρίσης, προσπαθούν να καλλιεργήσουν, ότι «για το χρέος και τα ελλείμματα φταίει ο λαός που ξόδευε αλόγιστα περισσότερα από όσα παρήγε». Είναι ίδιο με το «καταναλώναμε περισσότερα από όσα παράγαμε».

Πάνω σε αυτήν τη λογική δεν πάτησε όλα τα προηγούμενα χρόνια η προπαγάνδα για συσκότιση των πραγματικών αιτιών της κρίσης; Για να κρύψουν ότι ο λαός, που παράγει όλο τον πλούτο, ζει με μερικά ψίχουλα ή εξαθλιωμένος, την ίδια στιγμή που επιχειρηματικοί όμιλοι θησαυρίζουν.

Είναι λογικό να αναπτύσσει τέτοιες θέσεις ο ΣΥΡΙΖΑ, αφού με την πολιτική του ο λαός ούτε τις απώλειες της κρίσης πρόκειται να ανακτήσει, ούτε τα ψίχουλα που θα του μοιράσει θα τον σώσουν από τη λιτότητα διαρκείας, που επιβάλλει ο σημερινός δρόμος του κεφαλαίου και της ΕΕ.

Και η συγκυβέρνησή του, με άλλο μείγμα διαχείρισης, από άλλο μονοπάτι θα συνεχίσει σε αυτήν την αντιλαϊκή κατεύθυνση. Κατεύθυνση που εγγυάται την κερδοφορία των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων και που για το λαό εγγυάται το «λιτό βίο», αναπαράγοντας διλήμματα διαβίωσης για το εάν θα έχει θέρμανση ή το εμβόλιο για το παιδί, εάν θα ταΐσει λίγο κρέας τα παιδιά του ή γάλα τα μωρά του ή εάν θα πάρει ένα αντιβιοτικό. Ο ΣΥΡΙΖΑ, σε σχέση με την προηγούμενη κυβέρνηση, παίζει το χαρτί της δυνατότητάς του για χειραγώγηση και ενσωμάτωση της δυσαρέσκειας, αγανάκτησης και οργής των φτωχών λαϊκών στρωμάτων που έχει συσσωρευτεί την προηγούμενη 5ετία. Επιχειρώντας, λοιπόν, να αλλάξει μέθοδο εξυπηρέτησης των ίδιων αντιλαϊκών στόχων, προσπαθεί να εκπαιδεύσει το λαό στη λογική των «μειωμένων απαιτήσεων». Γι' αυτό, άλλωστε, τα συγχαρητήρια των Ελλήνων βιομηχάνων, άλλων πόλων επιχειρηματικών συμφερόντων. Γι' αυτό, άλλωστε, δίνει συγχαρητήρια και εκείνος που ήδη εφαρμόζει μια τέτοια πολιτική στην πατρίδα του, τις ΗΠΑ, με τα εκατομμύρια αστέγων και εξαθλιωμένων που σιτίζονται με κουπόνια από διάφορους ...φιλάνθρωπους.

Αυτό το μέλλον επιφυλάσσουν για τους εργαζόμενους, τις λαϊκές οικογένειες. Ενα μέλλον, με το οποίο δεν πρέπει να συμβιβαστεί ο λαός.

Η των απελπισμένων μόνη ελπίς…

http://www.diakonima.gr/2015/01/28/%CE%B7-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%B1%CF%80%CE%B5%CE%BB%CF%80%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%89%CE%BD-%CE%BC%CF%8C%CE%BD%CE%B7-%CE%B5%CE%BB%CF%80%CE%AF%CF%82-2/

† Μοναχός Μωυσής Αγιορείτης

Η Παναγία είναι η μόνη ελπίδα. Δεν υπάρχει άλλη για τους πολλούς απελπισμένους. Μονάκριβη μάνα. Είχε απελπιστεί από τις ικανότητες της. Δεν στεκόταν στα δεκανίκια των λόγων των άλλων. Στηριζόταν στον σταυρό του Υιού της. Ο πόνος την ομόρφαινε πιο πολύ. Στον κίνδυνο βρήκε τη λύτρωση. Επέλεξε τη σιωπή. Κυνηγήθηκε. Αγάπησε τα δύσκολα. Άντεξε στον πόνο. Άντεξε και στην ευτυχία των μαθητών του Υιού της, δίχως λάθη στις εξετάσεις. Ήξερε ν’ αναμένει.
Έπαθε λοιπόν κι έμαθε. Κέρδισε κι έχει να δώσει. Ό,τι έχει είναι δικό μας. Ο πλούτος ακένωτος, ζωοδόχος πηγή, ζωηφόρος αγάπη, επιτάφιος της απόγνωσης. Να μη την καταδέχονται και νάναι τόσο καταδεκτική. Η έκφραση της μια μεγάλη σιωπή, εύλαλη. Σκουπιδοντενεκέδες περιττών λόγων καθημερινά στις εξώθυρες, γεμάτοι οι λάκκοι. Το πέμπτο ευαγγέλιο της Παναγίας είναι όλο λευκές σελίδες, είναι γραμμένο από θωπευτική σιωπή, από μελάνι παραμυθίας. Είναι μια ανοιχτή αγκαλιά, μια σεμνή παρουσία, ένα μαντήλι, ένα ρόδο, ένα κουκί θυμίαμα στο λιβανιστήρι της γιαγιάς, μια αχτίδα ήλιου στην κλειστή κάμαρη, η μόνη γυναικεία μορφή στο κελλί του ασκητή, η διακόνισσα του Άθω, η αρχόντισσα του Πρωτάτου, η θαυματουργός Γερόντισσα.
Η Παναγία, η θάλασσα του Πεντζίκη, το λιμάνι της σωτηρίας, το μαφόρι της σκέπαστρο παρηγοριάς, η αρετή της τροφή μας, όλων των πεινασμένων, των φτωχών άφωτων, η φίλη των αθώων, των μαυρισμένων στο δάκρυ πονεμένων γιάτρισσα, ο ήλιος του χιονιού μας.
Η Παναγία δεν είναι διόλου δυσνόητη, δεν είναι σύμβολο, δεν είναι ούτε γριά ούτε παιδούλα, ξέρει πόσο αισιόδοξη να είναι, ν’ απομακρύνεται ξέρει από το προσκήνιο, εκεί που δεν θέλουν να την επικαλούνται. Δεν θέλει να δυσκολεύει κανένα, ούτε με την αγάπη της. Όσοι επέλεξαν τη χαζομάρα τους αφήνει να φάνε τα μούτρα τους.
Επιτέλους ας νοιώσουμε πως η μοναξιά μας πρέπει να μάθει να στρώνει μόνη τραπέζι. Δεν γίνεται συνέχεια να ξεγλυστράμε και να θέλουμε κι έτοιμο φαγητό και στρωμένο τραπέζι κι άμισθο και χαμογελαστό υποτακτικό. Καλούμεθα νάμαστε ευγνώμονες μ’ αυτό που μας δόθηκε, η ανδρεία να μας στολίσει, η ωραιότητα της παιδικής αγνότητας να καλύψει τη γύμνια μας, σε μια εποχή που η κακομοιριά δέρνει τους καλλιτέχνες, τους επιστήμονες και μερικούς ακόμη ιερείς.
Ευχαριστώ, Παναγία μου, για τον ενθουσιασμό που μου δίνεις απόψε, που είμαι απελπισμένος και η ελπίδα μου είσαι Εσύ. Ας αφήσουμε λίγο και τους άλλους, ας δούμε και το σκαρί μας, δεν είναι εγωιστικό, είναι απαραίτητο.
Ελπίδα στο μέλλον, απελπισία καλή στο παρελθόν, χαρά στο νυν, μακαριότητα στο αεί. Πάντα η θυσία, θυσιάζεται ο Υιός στον Σταυρό. θυσιάζεται η μητέρα του στην αγκαλιά του άφατου πόνου. Ο πόνος με πόνο νικιέται. Η αγάπη κερδίζεται με πόλεμο. Πότε θα μας διδάξει κι εμάς η αγία Παράδοση;
Μονάκριβη ελπίδα του κόσμου Υπεραγία Θεοτόκε.

Πηγή:  faneromenihol.gr

Ο δύσπιστος γιατρός (Πραγματική Ιστορία)

http://hellas-orthodoxy.blogspot.gr/2015/01/blog-post_465.html


Ο μακαριστός Δημήτριος Παναγόπουλος (1916-1982), ο θεοφώτιστος λαϊκός ιεροκήρυκας, κήρυσσε ακόμα και στο νοσοκομείο «Σωτηρία», όπου άλλοι δεν πλησίαζαν από το φόβο της φυματίωσης.

Εκεί τον ακολουθούσε ο ιερέας π. Δημήτριος Παπαντώνης, που εξομολογούσε τους φυματικούς και τελούσε τη θεία λειτουργία.

Μια μέρα ένας γιατρός, που παρακολουθούσε τις ομιλίες προβληματισμένος, πλησιάζει τον ιεροκήρυκα και του λέει:

- Κύριε Παναγόπουλε, ο ιερέας είναι αδύνατον να καταλύει το περιεχόμενο του αγίου ποτηρίου. Κοινωνούν τόσοι ασθενείς από αυτό, κι όπως είναι γνωστό, το μικρόβιο της φυματιώσεως μεταδίδεται με το σάλιο. Τι κάνει λοιπόν ο ιερέας το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου που περισσεύει;

Το χύνει στο χωνευτήρι; Αυτό όμως δεν είναι μεγάλη αμαρτία;

- Τέτοιο πράγμα δεν γίνεται ποτέ, αντέτεινε ο ιεροκήρυκας. Ο Χριστός δεν μολύνεται από μικρόβια.

Κι από τα άχραντα Μυστήρια δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος μολύνσεως.

Ο γιατρός όμως δεν μπορούσε να πιστέψει. Τότε εκείνος τον προέτρεψε να παρακολουθήσει την επόμενη θεία λειτουργία, και στο τέλος να σταθεί κάπου, ώστε να βλέπει τις κινήσεις του ιερέα την ώρα της καταλύσεως. Έτσι κι έγινε. Ο γιατρός είδε με τα μάτια του το λειτουργό να καταλύει το περιεχόμενο του αγίου ποτηρίου. Τον είδε μάλιστα να ρίχνει νάμα δυο-τρεις φορές, φροντίζοντας να μείνει ούτε ίχνος από το Σώμα και το Αίμα του Κυρίου.

Από τότε ο γιατρός, όχι μόνο πίστευε, αλλά και εκκλησιαζόταν και κοινωνούσε μαζί με τους ασθενείς.

Πηγή: Μποτσούρη Γεωργ. Και Βας., Ο ιεροκήρυξ Δημήτριος Παναγόπουλος (1916-1982), Αθήναι 1993 Από το βιβλίο « Θαύματα και Αποκαλύψεις από τη Θεία Λειτουργία» εκδ. Ι. Μονής Παρακλήτου. σελ 153

Άγιος Κασσιανός ο Ρωμαίος: περί των οχτώ λογισμών της κακίας

http://www.agioritikovima.gr/diafora/theologikos-log/diafora/item/52864-%CE%AC%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CF%83%CF%83%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CF%8C%CF%82-%CE%BF-%CF%81%CF%89%CE%BC%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%82-%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%AF-%CF%84%CF%89%CE%BD-%CE%BF%CF%87%CF%84%CF%8E-%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8E%CE%BD-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%BA%CE%AF%CE%B1%CF%82

1. ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΓΚΡΑΤΕΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΛΙΑΣ
Πρώτα θα κάνω λόγο για την εγκράτεια στα φαγητά, η οποία είναι αντίθετη της γαστριμαργίας, και για τον τρόπο των νηστειών και την ποσότητα των φαγητών. Και αυτά, όχι από τον εαυτό μου, αλλά καθώς παραλάβαμε από τους αγίους Πατέρες.

Εκείνοι λοιπόν, δεν έχουν παραδώσει ένα κανόνα νηστείας, ούτε ένα τρόπο της διατροφής, ούτε το ίδιο μέτρο, γιατί δεν έχουν όλοι την ίδια δύναμη, είτε λόγω ηλικίας, είτε ασθένειας, είτε καλύτερης συνήθειας του σώματος. Έχουν όμως παραδώσει σε όλους ένα σκοπό, να αποφεύγομε την αφθονία και να αποστρεφόμαστε τον χορτασμό της κοιλιάς. Έχουν δει στην πράξη ότι είναι ωφελιμότερο και βοηθά στην καθαρότητα το να τρώει κανείς μία φορά την ημέρα από το να τρώει κάθε τρεις ή τέσσερις ή εφτά ημέρες.
Γιατί λένε, εκείνος που επεκτείνεται υπέρμετρα στη νηστεία, υπέρμετρα κατόπιν τρώει. Και από αυτό, άλλοτε εξαιτίας της υπερβολής της αποχής από την τροφή ατονεί το σώμα και γίνεται πιο απρόθυμο για τις πνευματικές εργασίες, και άλλοτε όταν γεμίσει από το βάρος των τροφών προκαλεί αμέλεια και εξασθένηση της ψυχής. Και πάλι οι άγιοι Πατέρες δοκίμασαν και είδαν ότι δεν είναι για όλους κατάλληλη η διατροφή με χόρτα, ούτε με όσπρια, ούτε όλοι μπορούν να τρέφονται μόνο με ξερό ψωμί. Και άλλος, καθώς είπαν, ενώ τρώει δύο λίτρες ψωμί, πεινά ακόμη, ενώ άλλος τρώει μία λίτρα ή εξ ουγγιές και χορταίνει. Σε όλους λοιπόν, όπως είπα, ένα κανόνα εγκράτειας έχουν παραδώσει, το να μην ξεγελιούνται με τον χορτασμό της κοιλίας(1), ούτε να παρασύρονται από την ηδονή του λάρυγγα. Γιατί δεν είναι μόνο η διαφορά της ποιότητας των τροφών, αλλά και η ποσότητα που ανάβει τα πυρωμένα βέλη(2) της πορνείας. Γιατί με οποιαδήποτε τροφή όταν γεμίσει η κοιλιά, γεννά το σπόρο της διαφθοράς. Και πάλι δεν είναι μόνο η κραιπάλη του κρασιού που φέρνει μέθη στη διάνοια, αλλά και η αφθονία του νερού και κάθε τροφής η υπερβολική χρήση, τη ζαλίζει και φέρνει νύστα σ' αυτήν. Αιτία της καταστροφής των Σοδομιτών δεν ήταν η κραιπάλη του κρασιού και των διαφόρων φαγητών, αλλά η αφθονία του άρτου, κατά τον προφήτη(3).
Η ασθένεια του σώματος δεν είναι αντίθετη με την καθαρότητα της καρδιάς, όταν δώσομε στο σώμα εκείνα που απαιτεί η ασθένεια, όχι ό,τι θέλει η ηδονή. Τις τροφές τις χρησιμοποιούμε τόσο ώστε να ζήσομε, όχι για να σκλαβωθούμε στις ορμές της επιθυμίας. Η μετρημένη και μέσα σε λογικά όρια τροφή βοηθά στην υγεία του σώματος, δεν αφαιρεί την αγιότητα. Ακριβής κανόνας εγκράτειας, όπως παρέδωσαν οι Πατέρες, είναι να σταματούμε να τρώμε πριν χορτάσομε. Και ο Απόστολος που είπε: «Μη φροντίζετε για την σάρκα, πως να ικανοποιήσετε τις επιθυμίες της»(4), δεν εμπόδισε την αναγκαία κυβέρνηση της ζωής, αλλά απαγόρευσε την φιλήδονη φροντίδα.
Άλλωστε, για την τέλεια καθαρότητα της ψυχής, δεν αρκεί μόνο η εγκράτεια στα φαγητά, αν δεν συντρέχουν και οι υπόλοιπες αρετές. Λοιπόν, η ταπείνωση με την υπακοή και την καταπόνηση του σώματος, ωφελούν πολύ. Η αποχή από τη φιλαργυρία, όχι μόνον το να μην έχει κανείς χρήματα, αλλά και το να μην τα επιθυμεί, οδηγεί στην καθαρότητα της ψυχής. Η αποχή από την οργή, από την λύπη, από την κενοδοξία, από την υπερηφάνεια, όλα αυτά προξενούν τη γενική καθαρότητα της ψυχής. Τη μερική καθαρότητα της ψυχής, μέσω της σωφροσύνης, ιδιαίτερα κατορθώνουν η νηστεία και η εγκράτεια. Γιατί είναι αδύνατον εκείνος που έχει γεμάτη την κοιλιά του, να κάνει νοερό πόλεμο εναντίον του πνεύματος της πορνείας. Ώστε λοιπόν πρώτος αγώνας μας ας είναι να συγκρατούμε την κοιλιά μας και να υποδουλώνομε το σώμα. Όχι μόνο με νηστεία, αλλά και με αγρυπνία και κόπο και πνευματικά αναγνώσματα και με το να μαζεύομε την καρδιά μας πάνω στο φόβο της κολάσεως και στον πόθο της βασιλείας των Ουρανών.

2. ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΠΟΡΝΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΑΡΚΙΚΗΣ ΕΠΙΘΥΜΙΑΣ
Δεύτερος αγώνας που έχομε να κάνομε είναι εναντίον του πνεύματος της πορνείας και της σαρκικής επιθυμίας, η οποία επιθυμία αρχίζει από τη μικρή ηλικία να ενοχλεί τον άνθρωπο. Ο αγώνας αυτός είναι μεγάλος και δύσκολος και έχει δύο μέτωπα. Γιατί ενώ τα άλλα ελαττώματα κάνουν τη μάχη μόνο μέσα στη ψυχή, ο σαρκικός πόλεμος είναι διπλός, και στη ψυχή και στο σώμα. Και γι' αυτό πρέπει να αναλάβομε διπλό πόλεμο. Γιατί δεν είναι αρκετή η σωματική νηστεία
για να αποκτήσομε την τέλεια σωφροσύνη και αληθινή αγνεία, αν δεν ακολουθεί και συντριβή καρδίας και πυκνή προσευχή προς τον Θεό και συχνή μελέτη των Γραφών και κόπος και εργασία των χεριών, τα οποία μπορούν να αναστέλλουν τις ακατάστατες ορμές της ψυχής και να ανακαλούν την ψυχή από τις αισχρές φαντασίες. Προπάντων βοηθά η ταπείνωση της ψυχής, χωρίς την οποία ούτε την πορνεία, ούτε άλλο πάθος μπορεί κανείς να νικήσει. Πρώτα – πρώτα λοιπόν πρέπει με κάθε προσοχή να φυλάγει κανείς την καρδιά του(5) από ρυπαρούς λογισμούς. Γιατί από την καρδιά βγαίνουν – όπως είπε ο Κύριος – διαλογισμοί πονηροί, φόνοι, μοιχείες, πορνείες και τα λοιπά(6). Και η νηστεία δεν έχει διαταχθεί μόνον για κακοπάθεια του σώματος, αλλά και για την προσοχή και νηφαλιότητα του νου, για να μη σκοτιστεί ο νους από τη πολυφαγία και γίνει αδύνατος στην επιτήρηση των λογισμών. Πρέπει λοιπόν όχι μόνο στη σωματική νηστεία να βάζομε όλη την επιμέλειά μας, αλλά και στην προσοχή των λογισμών και στην πνευματική μελέτη, χωρίς τα οποία είναι αδύνατο να ανέβομε στο ύψος της αληθινής αγνείας και καθαρότητας. Πρέπει λοιπόν να καθαρίζομε πρώτα, σύμφωνα με την εντολή του Κυρίου, το εσωτερικό του πιάτου και του ποτηριού, για να γίνει και το εξωτερικό τους καθαρό(7).
Γι' αυτό ακριβώς, αν υπάρχει μέσα μας η φροντίδα να πολεμήσομε νόμιμα και να στεφανωθούμε(8), αφού νικήσομε το ακάθαρτο πνεύμα της πορνείας, να μην έχομε θάρρος στη δική μας δύναμη και άσκηση, αλλά στη βοήθεια του Κυρίου μας και Θεού. Γιατί δεν παύει ο άνθρωπος να πολεμείται από αυτό το πνεύμα, μέχρις ότου πιστέψει αληθινά ότι όχι με τη δική του επιμέλεια και το δικό του κόπο, αλλά με τη βοήθεια του Θεού ελευθερώνεται από αυτή την αρρώστια και ανεβαίνει στο ύψος της αγνείας. Και αυτό είναι υπόθεση πάνω από τη φύση. κατά κάποιο τρόπο υπερβαίνει το σώμα εκείνος που έχει υποτάξει τους ερεθισμούς της σάρκας και τις ηδονές της. Και γι' αυτό είναι αδύνατον ο άνθρωπος (για να το πω έτσι) με τα δικά του φτερά να πετάξει προς το υψηλό και ουράνιο βραβείο της αγιοσύνης και να γίνει μιμητής των Αγγέλων, αν δεν τον σηκώσει η χάρη του Θεού από τη γη και τη λάσπη. Γιατί με καμιά άλλη αρετή οι άνθρωποι με τη σάρκα που φέρουν δεν εξομοιώνονται περισσότερο με τους αγγέλους, όσο με την αρετή της σωφροσύνης. Με την αρετή αυτή, ενώ βρίσκονται ακόμη στη γη, έχουν το πολίτευμα στους ουρανούς, κατά τον Απόστολο(9).
Δείγμα του ότι αποκτήσαμε τελείως αυτή την αρετή είναι να μη προσηλώνεται η ψυχή κατά τον ύπνο σε καμία εικόνα αισχρής φαντασίας. Γιατί αν και δεν λογαριάζεται ως αμαρτία αυτή η κίνηση στον ύπνο, είναι όμως γνώρισμα ότι η ψυχή είναι άρρωστη και δεν έχει ελευθερωθεί από το σαρκικό πάθος. Γι' αυτό τις αισχρές φαντασίες που μας έρχονται στον ύπνο, πρέπει να πιστεύομε ότι είναι έλεγχος της προηγούμενης αμέλειας και της ασθένειάς μας, αφού την κρυμμένη μέσα στα απόκρυφά της ψυχής μας νόσο την κάνει φανερή η ρεύση κατά την ανάπαυση του ύπνου. Γι' αυτό και ο Γιατρός των ψυχών μας, στα απόκρυφα της ψυχής έβαλε το φάρμακο, όπου γνώριζε ότι βρίσκονται και οι αιτίες της ασθένειας, λέγοντας: «Καθένας που βλέπει γυναίκα με σκοπό να την επιθυμήσει, έκανε κιόλας μοιχεία μαζί της μέσα στην καρδιά του»(10). Δε διορθώνει τόσο τους περίεργους και πορνικούς οφθαλμούς, όσο την ψυχή που έχει την κατοικία της μέσα μας, η οποία κακώς μεταχειρίζεται τα μάτια τα οποία έδωσε ο Θεός για το καλό του ανθρώπου. Γι' αυτό και η σοφή Παροιμία δε λέγει: «Με κάθε τρόπο να προσέχεις τα μάτια σου», αλλά. «Με κάθε τρόπο να προσέχεις την καρδιά σου»(11). Έβαλε δηλαδή το φάρμακο της προσοχής στην καρδιά που μεταχειρίζεται τα μάτια για ό,τι θέλει.
Λοιπόν αυτή ας είναι η φρουρά και προφύλαξη της καρδιάς μας. όταν έρθει στο νου μας ενθύμηση γυναίκας που ξεφύτρωσε από διαβολική δολιότητα, είτε μητέρας ή αδελφής ή άλλων ευλαβών γυναικών, αμέσως να την διώξομε από την καρδιά μας, μήπως επιμένοντας πολύ σ' αυτή την ενθύμηση, μας κυλήσει εκείνος που μας εξαπατά στο κακό, ο διάβολος, και μας ρίξει μέσα στο γκρεμό των αισχρών και βλαβερών σκέψεων. Αλλά και η εντολή που δόθηκε από το Θεό στον πρωτόπλαστο διατάζει, να συντρίβομε το κεφάλι του φιδιού(12), δηλαδή των αρχή των βλαβερών λογισμών, μέσω των οποίων επιχειρεί αυτό να συρθεί μέσα στις ψυχές μας. Αλλιώς με το να παραδεχτούμε το κεφάλι, που είναι η αρχή του λογισμού, θα παραδεχτούμε και το υπόλοιπο σώμα του φιδιού, που είναι η συγκατάθεση στην ηδονή, και αυτό θα κατακρημνίσει τη διάνοιά μας στην παράνομη πράξη. Αλλά πρέπει κατά την Γραφή, κάθε πρωί να εξολοθρεύομε όλους τους αμαρτωλούς της γης(13), δηλαδή με το φως της γνώσεως να διακρίνομε και να εξολοθρεύομε τους αμαρτωλούς λογισμούς από τη γη, η οποία είναι η καρδιά μας, σύμφωνα με τη διδασκαλία του Κυρίου. Και όσο είναι ακόμη νήπια οι γιοι της Βαβυλώνας, δηλαδή οι πονηροί λογισμοί, να τους χτυπάμε στο έδαφος και να τους τσακίζομε πάνω στην πέτρα(14), η οποία πέτρα είναι ο Χριστός. Γιατί αν οι νήπιοι λογισμοί μεγαλώσουν και γίνουν άνδρες λόγω της συγκαταθέσεώς μας σ' αυτούς, τότε δεν θα νικηθούν χωρίς μεγάλο στεναγμό και κόπο.

Μετά τα όσα είπαμε από την Αγία Γραφή, καλό είναι να θυμηθούμε και λόγους αγίων Πατέρων. Είπε λοιπόν ο άγιος Βασίλειος, επίσκοπος Καισαρείας της Καππαδοκίας. «Και γυναίκα δε γνωρίζω και παρθένος δεν είμαι». Τόσο πολύ γνώριζε ότι το δώρο της παρθενίας δεν κατορθώνεται μόνο με αποχή από γυναίκα, όσο με την αγιοσύνη της ψυχής και την καθαρότητα, η οποία κατορθώνεται με το φόβο του Θεού. Λένε επίσης και τούτο οι Πατέρες, ότι δεν μπορούμε να αποκτήσομε τελείως την αρετή της αγνείας, αν δεν αποκτήσομε πρωτύτερα την αληθινή ταπεινοφροσύνη μέσα στην καρδιά μας. Ούτε μπορούμε να κριθούμε άξιοι ν' αποκτήσομε την αληθινή θεία γνώση, αν μέσα στα απόκρυφα της ψυχής έχει θρονιαστεί το πάθος της πορνείας. Θα δείξομε και από τον Απόστολο πόσο μεγάλο είναι το κατόρθωμα της σωφροσύνης, και αφού αναφέρομε μια φράση του μόνο, θα τελειώσομε: «Επιδιώκετε να έχετε ειρήνη με όλους και τον αγιασμό, που χωρίς αυτόν κανένας δεν θα δει τον Κύριο»(15). Ότι αναφέρεται στο θέμα μας, είναι φανερό από εκείνο που λέει αμέσως παρακάτω: «Κανένας πόρνος και βέβηλος όπως ο Ησαύ»(16). Όσο λοιπόν ουράνιο και αγγελικό είναι το κατόρθωμα της αγιοσύνης, τόσο με βαρύτερες συνωμοσίες και δόλους πολεμείται από τους εχθρούς δαίμονες. Και γι' αυτό οφείλομε να φροντίζομε να έχομε όχι μόνον εγκράτεια σώματος, αλλά και συντριβή καρδίας και πυκνές προσευχές με στεναγμούς, ώστε το καμίνι της σάρκας μας, το οποίο ο βασιλιάς της Βαβυλώνας ανάβει καθημερινά με τους ερεθισμούς της επιθυμίας, να το σβήσομε με τη δρόσο του Αγίου Πνεύματος(17).

Εκτός από αυτά, μέγιστο όπλο για τον πόλεμο αυτό είναι η κατά Θεόν αγρυπνία. Γιατί όπως η προσοχή και η προφύλαξη της ημέρας ετοιμάζει τη νυχτερινή αγιοσύνη, έτσι η νυχτερινή κατά Θεόν αγρυπνία ετοιμάζει και διευκολύνει την ψυχή στην καθαρότητα της ημέρας.

3. ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΦΙΛΑΡΓΥΡΙΑΣ
Τρίτος είναι ο αγώνας εναντίον του πνεύματος της φιλαργυρίας, αγώνας ξένος και έξω από την ανθρώπινη φύση, που βρίσκει αφορμή την απιστία του μοναχού. Γιατί οι ερεθισμοί των άλλων παθών, εννοώ του θυμού και της επιθυμίας, έχουν τις αφορμές από το σώμα, και κατά κάποιο τρόπο είναι έμφυτα και έχουν την αρχή από την γέννηση. Γι' αυτό και χρειάζεται πολύς καιρός για να νικηθούν. Η αρρώστια όμως της φιλαργυρίας έρχεται από έξω και μπορεί ευκολότερα να κοπεί αν καταβάλλει κανείς επιμέλεια και προσοχή. Αν όμως παραμεληθεί, γίνεται πιο καταστρεπτική από τα άλλα πάθη και δύσκολα φεύγει. γιατί είναι ρίζα όλων των κακών(18), κατά τον Απόστολο.
Ας σκεφτούμε ως εξής: οι φυσικές κινήσεις του σώματος υπάρχουν όχι μόνο στα παιδιά, στα οποία κρίση του καλού και του κακού δεν υπάρχει ακόμα, αλλά και σ' αυτά τα νήπια που τρώνε γάλα, που δεν έχουν ούτε ίχνος ηδονής, δίνουν όμως σημάδι ότι έχουν εκ φύσεως κίνηση στη σάρκα τους. Επίσης και το κεντρί του θυμού παρατηρείται στα νήπια, όταν τα βλέπομε να διεγείρονται ζωηρά εναντίον εκείνων που τα λύπησαν. Και αυτά δεν τα λέω για να κατηγορήσω τη φύση σαν αιτία της αμαρτίας. μη γένοιτο. αλλά για να δείξω ότι ο θυμός και η επιθυμία, αν και για καλό ενώθηκαν με τον άνθρωπο από τον Δημιουργό και είναι κάπως από τα φυσικά προσόντα του σώματος, εξαιτίας της αμέλειας ξεπέφτουν σε πράξεις έξω από τη φύση. Γιατί η κίνηση του σώματος δόθηκε από τον Δημιουργό για τη γέννηση απογόνων και την παράταση της ανθρωπότητας κατά διαδοχή και όχι για την πορνεία. Και ο θυμός έχει κατασπαρεί μέσα μας για τη σωτηρία, για να θυμώνομε εναντίον της κακίας και όχι να γινόμαστε θηρία εναντίον των ανθρώπων. Αν λοιπόν χρησιμοποιούμε για κακό το θυμό και την επιθυμία, δεν είναι η ανθρώπινη φύση αμαρτωλή ούτε θα κατηγορήσομε τον Πλάστη, όπως δεν κατηγορούμε εκείνον που έδωσε στον άλλον ένα σιδερένιο εργαλείο για μια αναγκαία και ωφέλιμη εργασία, και αυτός το χρησιμοποίησε σε φόνο.
Αυτά τα είπαμε για να φανερώσομε ότι το πάθος της φιλαργυρίας δεν προέρχεται από τη φύση, αλλά μόνο από πολύ κακή και διεφθαρμένη διάθεση. Γιατί η αρρώστια αυτή της φιλαργυρίας, όταν βρει στην αρχή της αποταγής χλιαρή και άπιστη την ψυχή, της υποβάλλει δίκαιες τάχα και ευλογοφανείς προφάσεις για να κατακρατήσει μερικά από εκείνα που έχει. Του λέει ότι θα έχει μακροχρόνια γηρατειά και ασθένεια και ότι εκείνα που δίνει για τις ανάγκες το κοινόβιο δεν είναι αρκετά όχι για άρρωστο, αλλά ούτε για υγιή, και ότι εδώ δεν φροντίζουν όπως χρειάζεται τους αρρώστους, αλλά με πολλή αμέλεια, και αν δεν έχει κρύψει χρυσάφι, θα πεθάνει άθλια. Τελευταία του υποβάλλει τη σκέψη, ότι ούτε στο μοναστήρι μπορεί να μείνει πολύ, λόγω της βαριάς εργασίας και της αυστηρότητας του ηγουμένου. Και όταν παραπλανήσει τη διάνοια με τέτοιες σκέψεις, για να αποκτήσει έστω και ένα δηνάριο, τότε τον καταφέρνει και εργασία του χεριού να μάθει κρυφά από τον ηγούμενο, από την οποία θα μπορέσει να αυξήσει το χρήμα που τόσο επιθυμεί. Και παραπέρα τον εξαπατά τον άθλιο με κρυφές ελπίδες και του ψιθυρίζει το κέρδος που θα έχει από την εργασία του και την ανάπαυση και αμεριμνησία που θα αποκτήσει. Και αφού παραδοθεί ολόκληρος στη σκέψη του κέρδους, κανένα άλλο κακό δεν προσέχει. ούτε την παραφορά της οργής αν του συμβεί καμιά ζημιά, ούτε το σκοτάδι της λύπης αν δεν πετύχει το κέρδος, αλλά όπως σε άλλους γίνεται θεός η κοιλιά τους(19), έτσι και σ' αυτόν γίνεται θεός ο χρυσός. Γι' αυτό ο μακάριος Απόστολος γνωρίζοντάς τα αυτά, όχι μόνο ρίζα όλων των κακών ονόμασε τη φιλαργυρία, αλλά και ειδωλολατρία την είπε(20).
Ας δούμε λοιπόν σε πόση κακία η αρρώστια αυτή σέρνει τον άνθρωπο, ώστε να τον ρίξει και στην ειδωλολατρεία. γιατί αφού απομακρύνει ο φιλάργυρος το νου του από την αγάπη του Θεού, αγαπά είδωλα, δηλ. ανάγλυφες εικόνες ανθρώπων που είναι χαραγμένες πάνω στα νομίσματα. Με τέτοιους λογισμούς λοιπόν αφού σκοτισθεί ο μοναχός και προχωρήσει στο χειρότερο, δεν μπορεί να έχει διόλου υπακοή, αλλά αγανακτεί, νομίζει ότι πάσχει άδικα, και για την καθε εργασία γογγύζει, αντιλέγει και χωρίς διόλου ευλάβεια σαν άλογο σκληρότατο βαδίζει στο γκρεμό. Ούτε στην καθημερινή τροφή αρκείται, και διαμαρτύρεται ότι δεν μπορεί να υποφέρει μέχρι τέλος. Και λέει ότι ο Θεός δεν είναι μόνο εκεί, ούτε ότι εκεί αποκλειστικά βρίσκεται η σωτηρία του. και ότι αν δεν φύγει από το μοναστήρι εκείνο, θα χαθεί. Και έτσι έχοντας για συνεργό της διεφθαρμένης γνώμης του τα χρήματα που φυλάει, τα αισθάνεται σαν φτερά και με αυτά μελετά να φύγει από το μοναστήρι. Και λοιπόν απαντά υπερήφανα και άγρια σε όλες τις εντολές που του δίνουν, και νομίζοντας τον εαυτό του ξένο και εξωμέριτη, αν δει στο μοναστήρι ότι κάτι έχει ανάγκη να διορθωθεί, αμελεί και περιφρονεί και κατηγορεί όλα όσα γίνονται.
Έπειτα ζητάει προφάσεις για να οργιστεί και να λυπηθεί, για να μην τον νομίσουν επιπόλαιο και ότι φεύγει από το μοναστήρι χωρίς αιτία. Κι αν μπορέσει με κρυφομιλήματα και μάταια λόγια να εξαπατήσει και άλλον και να τον βγάλει από το μοναστήρι, κι αυτό το κάνει, για να έχει και συνεργό. Έτσι λοιπόν με το να ανάβει από τη φωτιά των χρημάτων του ο φιλάργυρος, ποτέ δεν μπορεί να ησυχάσει στο μοναστήρι του ούτε να ζήσει κάτω από κανόνα. Κι όταν ο διάβολος σαν λύκος τον αρπάξει από την μάνδρα και τον ξεχωρίσει από το ποίμνιο και τον πάρει για να τον φάει, τότε τον φέρνει στο σημείο, τα έργα που βαριόταν να κάνει τις ορισμένες ώρες στο κοινόβιο, αυτά να τα κάνει στο κελί του μέρα και νύχτα με μεγάλη προθυμία. Και ούτε τις συνήθειες των προσευχών, ούτε τις νηστείες, ούτε τον κανόνα των αγρυπνιών επιτρέπει να τηρεί, αλλά αφού τον δέσει με τη μανία της φιλαργυρίας, όλη του την προθυμία τον πείθει να την δείξει στο εργόχειρό του.Είναι τρεις τρόποι αυτής της αρρώστιας, τους οποίους εξίσου απαγορεύουν οι θείες Γραφές και οι διδασκαλίες των Πατέρων. Ένας είναι που κάνει όσους ήταν φτωχοί, να προσπαθούν εκείνα που δεν είχαν στον κόσμο να τα αποκτήσουν τώρα. Άλλος είναι που κάνει να μετανοούν όσοι αρνήθηκαν μια φορά τα χρήματα όταν έγιναν μοναχοί και τους βάζει να ζητούν εκείνα που πρόσφεραν στο Θεό. Τρίτος είναι αυτός, ο οποίος αφού από την αρχή δέσει το μοναχό με απιστία και χλιαρότητα, δεν του επιτρέπει να απαλλαγεί τελείως από τις κοσμικές ασχολίες, με το να του υποβάλλει φόβο της φτώχειας και απιστία στην πρόνοια του Θεού, και να τον κάνει παραβάτη των υποσχέσεών του που έδωσε, όταν αρνήθηκε τον κόσμο.
Τα παραδείγματα αυτών των τριών τρόπων βρήκαμε ότι κατακρίνονται στην Αγία Γραφή. Έτσι ο Γιεζή, επειδή επιθύμησε να αποκτήσει χρήματα που δεν είχε πρωτύτερα, δεν πέτυχε την προφητική χάρη, την οποία ο διδάσκαλος ήθελε να του αφήσει ως κληρονομιά. Και αντί ευλογία, κληρονόμησε αιώνια λέπρα με την κατάρα του Προφήτη(21). Και ο Ιούδας που θέλησε να πάρει χρήματα, τα οποία είχε εγκαταλείψει προηγουμένως, αφου ακολούθησε το Χριστό, όχι μόνο γλύστρησε στην προδοσία του Κυρίου και χωρίστηκε από τον χορό των Αποστόλων, αλλά και τη ζωή του τελείωσε με βίαιο θάνατο(22). Ο Ανανίας και η Σαπφείρα με το να φυλάξουν μερικά από εκείνα που είχαν, τιμωρούνται με θάνατο από το αποστολικό στόμα(23). Ο μέγας Μωυσής στο Δευτερονόμιο παραγγέλει με μυστικό τρόπο σ' εκείνους που υπόσχονται να αποταχθούν και να φύγουν από τον κόσμο και από φόβο απιστίας πάλι κρατιούνται από τα γήινα πράγματα:
«Αν είναι κανείς φοβιτσιάρης και δειλός να μη βγει στον πόλεμο, αλλά να πάει σπίτι του και να καθίσει, μη τυχόν κάνει και τους αδελφούς του να φοβηθούν και αυτοί»(24). Υπάρχει άλλη πιο σίγουρη και καθαρή μαρτυρία; Δεν μαθαίνομε απ' αυτά ότι εκείνοι που απαρνούνται τον κόσμο, πρέπει τελείως να τα απαρνούνται όλα κι έτσι να βγαίνουν στον πόλεμο, και όχι με το να κάνουν αρχή νωθρή και διεφθαρμένη, να απομακρύνουν τους άλλους από την ευαγγελική τελειότητα και να τους φέρνουν σε δειλία; Αυτό που λέει καλώς η θεία Γραφή: «Φέρνει μακαριότητα πιο πολύ το να δίνεις παρά το να παίρνεις»(25), το ερμηνεύουν κακώς, καθώς βιάζονται προς εξαπάτησή τους και προς την επιθυμία της φιλαργυρίας, παρεξηγώντας την έννοια του ρητού και την διδασκαλία του Κυρίου που λέει: «Αν θέλεις να είσαι τέλειος, πήγαινε, πούλησε τα υπάρχοντά σου, και δώστα στους φτωχούς και θ' αποκτήσεις θησαυρό στον ουρανό, και έλα ακολούθησέ με»(26). Και έτσι συμπεραίνουν ότι από την ακτημοσύνη είναι ανώτερο το να εξουσιάζουν τον πλούτο τους και από αυτόν να δίνουν σε όσους έχουν ανάγκη.
Ας μάθουν αυτοί ότι δεν απαρνήθηκαν ακόμα τον κόσμο, ούτε έφτασαν την μοναχική τελειότητα, αφού ντρέπονται να γίνουν φτωχοί για χάρη του Χριστού σαν τον Απόστολο Παύλο και με την εργασία των χεριών τους να συντηρούν και τον εαυτό τους και να εξυπηρετούν και όσους έχουν ανάγκη(27) και με έργα να εκπληρώσουν την μοναχική υπόσχεση και να δοξαστούν μαζί με τον Απόστολο. Και αφού διασκορπίσουν τον παλιό πλούτο, να αγωνίζονται μαζί με τον Παύλο με πείνα και δίψα, με κρύο και γύμνια τον καλό αγώνα(28). Γιατί αν γνώριζε ο Απόστολος ότι ο παλιός του πλούτος ήταν πιο χρήσιμος για την τελειοποίηση του ανθρώπου, δεν θα τον περιφρονούσε, αφού ήταν και διακεκριμένος Ρωμαίος πολίτης(29). Αλλά και οι χριστιανοί των Ιεροσολύμων πουλούσαν τα σπίτια και τα χωριάφια τους και έβαζαν το αντίτιμο καταγής κοντά στα πόδια των Αποστόλων(30). Δεν θα το έκαναν αυτό αν γνώριζαν ότι οι Απόστολοι θεωρούσαν καλύτερο να τρέφονται από τα δικά τους χρήματα και όχι από τον προσωπικό τους κόπο και από τις προσφορές των εθνικών.
Ακόμα πιο καθαρά διδάσκει γι' αυτά ο Απόστολος Παύλος μ' εκείνα που γράφει προς τους Ρωμαίους: «Τώρα πηγαίνω στην Ιερουσαλήμ για να διακονήσω τους αγίους... Το θέλησαν να τους βοηθήσουν, αλλά ήταν και οφειλέτες τους»(31). Και ο ίδιος, καθώς ήταν σε δεσμά και φυλακές πολλές φορές και ταλαιπωρημένος από την οδοιπορία, πράγμα που τον εμπόδιζε να εργάζεται όπως συνήθιζε με τα χέρια του για να προμηθεύεται τα αναγκαία, διδάσκει ότι αυτά τα πήρε από τους αδελφούς που ήρθαν από τη Μακεδονία, λέγοντας: «Το υστέρημά μου το συμπλήρωσαν οι αδελφοί που ήρθαν από τη Μακεδονία»(32). Και προς τους Φιλιππησίους γράφει: «Ξέρετε και σεις, Φιληππήσιοι, ότι αφού αναχώρησα από την Μακεδονία, καμία άλλη εκκλησία δεν με βοήθησε, παρά μόνο σεις, γιατί και στη Θεσσαλονίκη και μια και δυο φορές μου στείλατε τα αναγκαία(33)». Ας είναι λοιπόν και αυτοί κατά την γνώμη των φιλαργύρων πιο ευτυχείς από τον Απόστολο επειδή από τα υπάρχοντά τους του χορήγησαν τα αναγκαία. Αλλά δεν θα φτάσει κανείς σε μια τόσο μεγάλη ανοησία, να το πει αυτό.
Αν λοιπόν θέλομε να ακολουθήσομε την ευαγγελική εντολή και όλη εκείνη την Εκκλησία την θεμελιωμένη από την αρχή πάνω στους Αποστόλους, να μη στηριζόμαστε στις υποκειμενικές γνώμες μας, ούτε όσα έχουν καλά ειπωθεί να τα εξηγήσομε άσχημα. Αλλά, αφού πετάξομε μακριά τη χλιαρή και άπιστη γνώμη μας, να εντυπώσομε καλά στο νου μας την ακρίβεια του Ευαγγελίου. Έτσι θα μπορέσομε να ακολουθήσομε και τα ίχνη των Πατέρων και ποτέ να μην απομακρυνθούμε από την προσοχή και την επιμέλεια του κοινοβίου και τον κόσμο τούτο να τον απαρνηθούμε αληθινά. Καλό είναι λοιπόν και εδώ να θυμηθούμε τον λόγο κάποιου αγίου. Ο άγιος Βασίλειος, λοιπόν, ο επίσκοπος Καισαρείας της Καππαδοκίας, σε κάποιον συγκλητικό που απαρνήθηκε με χλιαρότητα τον κόσμο και κράτησε μερικά από τα χρήματά του, λέγεται ότι του είπε ένα τέτοιο λόγο: Και τον συγκλητικό έχασες και μοναχός δεν έγινες».
Πρέπει λοιπόν με κάθε επιμέλεια να ξεριζώνομε από την ψυχή μας τη ρίζα όλων των κακών, που είναι η φιλαργυρία, γνωρίζοντας καλά ότι όταν μένει η ρίζα, εύκολα φυτρώνουν τα κλαδιά. Αλλά την αρετή αυτή είναι δύσκολο να την κατορθώσομε αν δεν μένομε σε κοινόβιο. Γιατί στο κοινόβιο δεν έχομε φροντίδα ούτε για τις απαραίτητες ανάγκες μας. Έχονας εμπρός μας στα μάτια μας, την καταδίκη του Ανανία και της Σαπφείρας, να μας πιάνει φρίκη αν θέλομε να αφήσομε τίποτε στα χέρια μας από την παλιά περιουσία μας. Επίσης ας φοβηθούμε το παράδειγμα του Γιεζή, ο οποίος εξαιτίας της φιλαργυρίας του παραδόθηκε σε αιώνια λέπρα, κι ας φυλαχτούμε μήπως μαζέψομε για τους εαυτούς μας χρήματα τα οποία ούτε στον κόσμο είχαμε. Κι ακόμη έχοντας στο νου μας το κρέμασμα του Ιούδα, ας φοβηθούμε να πάρουμε πίσω κάτι από εκείνα που καταφρονήσαμε όταν γίναμε μοναχοί. Πάνω απ' όλα, ας έχομε πάντοτε εμπρός μας την αδηλότητα του θανάτου, μήπως σε ώρα που δεν περιμένομε έρθει ο Κύριός μας(34) και βρει λερωμένη τη συνείδησή μας από φιλαργυρία και μας πει εκείνα που είπε στο Ευαγγέλιο προς τον πλούσιο εκείνο: «Ανόητε, αυτή τη νύχτα απαιτούν από σένα τη ψυχή σου. σε ποιον θα πάνε αυτά που ετοίμασες(35);

4. ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΟΡΓΗΣ
Τέταρτος αγώνας είναι εμπρός μας εναντίον του πνεύματος της οργής. Και είναι ανάγκη, με τη βοήθεια του Θεού, το θανατηφόρο δηλητήριο της οργής να το κόψομε από το βάθος της καρδιάς μας. Γιατί όσο το πονηρό τούτο πνεύμα κάθεται στην καρδιά μας και τυφλώνει με τις σκοτεινές αναταραχές τα μάτια της καρδιάς μας, ούτε το συμφέρον της ψυχής μας μπορούμε να διακρίνομε, ούτε να φτάσομε ποτέ την πνευματική γνώση, ούτε την τελειότητα αγαθής σκέψεως να πάρομε στην κατοχή μας, ούτε να γίνομε μέτοχοι της αληθινής πνευματικής ζωής, ούτε το θείο και αληθινό φως μπορεί να δεχτεί ο νους μας. γιατί λέει η Γραφή: «Ταράχθηκαν τα μάτια μου από το θυμό»(36). Ούτε θα γίνομε μέτοχοι της θείας σοφίας, και αν ακόμη οι άλλοι μας νομίζουν για πολύ σοφούς, γιατί είναι γραμμένο: «Στον κόρφο των ανοήτων αναπαύεται ο θυμός»(37). Αλλά ούτε και τις σωτήριες σκέψεις της διακρίσεως μπορούμε να αποκτήσομε και αν ακόμη οι άνθρωποι μας νομίζουν για φρόνιμους, γιατί είναι γραμμένο: «Η οργή καταστρέφει και τους φρόνιμους»(38). Αλλά ούτε θα μπορέσομε να αποδώσομε το δίκαιο με προσεκτική και νηφάλια καρδιά, καθώς είναι γραμμένο: «Ο θυμός του ανθρώπου δεν πραγματοποιεί τη δικαιοσύνη του Θεού»(39). ούτε την κοσμιότητα και σεμνότητα που όλοι οι άνθρωποι την επαινούν μπορούμε να αποκτήσομε, γιατί είναι γραμμένο: «Άνθρωπος που θυμώνει δεν είναι κόσμιος»(40). Όποιος λοιπόν θέλει να φτάσει την τελειότητα και επιθυμεί να αγωνιστεί νόμιμα τον πνευματικό αγώνα, ας είναι ξένος από το ελάττωμα της οργής και του θυμού, και ας ακούει τι παραγγέλει το σκεύος της εκλογής, ο απ. Παύλος: «Κάθε έχθρα και οργή και θυμός και κραυγή και βλασφημία, ας φύγει από σας μαζί με κάθε κακία»(41). Λέγοντας τη λέξη «κάθε», δε μας άφησε καμία πρόφαση θυμού ούτε σαν αναγκαία, ούτε σαν εύλογη. Εκείνος λοιπόν που θέλει να διορθώσει τον αδελφό του όταν αμαρτάνει ή να του βάλει επιτίμιο, ας φροντίζει να παραμένει ατάραχος, μήπως θέλοντας να θεραπεύσει άλλον, αρρωστήσει ο ίδιος και ακούσει τα ευαγγελικά λόγια: «Γιατρέ, θεράπευσε πρώτα τον εαυτό σου»(42). Και πάλι: «Γιατί βλέπεις το άχυρο στο μάτι του αδελφού σου και δεν παρατηρείς το δοκάρι μέσα στο δικό σου μάτι;»(43). Γιατί αν από οποιαδήποτε αιτία η κίνηση της οργής θερμανθεί πολύ, τυφλώνει τα μάτια της ψυχής και δεν την αφήνει να δει τον ήλιο της δικαιοσύνης. Όπως εκείνος που βάζει πάνω στα μάτια του χρυσά καλλύματα ή μολύβδινα, εμποδίζει εξίσου την όραση και καμιά διαφορά δεν προκαλεί στη τύφλωση η αξία του χρυσού, έτσι από οποιαδήποτε αιτία, εύλογη δήθεν ή παράλογη, και αν ανάψει η οργή, σκοτίζεται η πνευματική όραση.
Τότε μόνο χρησιμοποιούμε κατά φύση το θυμό, όταν τον στρέφομε εναντίον των εμπαθών και φιλήδονων λογισμών. Έτσι διδάσκει και ο προφήτης: «Να οργίζεστε και να μην αμαρτάνετε». δηλαδή να οργίζεστε κατά των παθών σας και των πονηρών λογισμών, και μην αμαρτάνετε εκτελώντας όσα αυτοί σας υπαγορεύουν. Κι αυτό θέλει να πει και η συνέχεια: «Για όσα λέτε μέσα στις καρδιές σας, πάνω στο κρεβάτι σας να κατανύγεστε»(44), δηλαδή όταν έρθουν στην καρδιά σας οι πονηροί λογισμοί, αφού τους διώξετε με την οργή, τότε ευρισκόμενοι στην ησυχία της ψυχής σαν σε κάποιο κρεβάτι, μετανοείτε με κατάνυξη. Συμφωνεί σ' αυτό κι ο μακάριος Παύλος, που ανέφερε αυτόν τον στίχο και πρόσθεσε: «Ο ήλιος να μην βασιλεύει αφήνοντάς σας θυμωμένους, ούτε να δίνετε τόπο στο διάβολο»(45), δηλ. μη διαθέτετε έτσι τον Κύριο Ιησού, τον Ήλιο της δικαιοσύνης, παροργίζοντάς Τον με τη συγκατάθεσή σας στους κακούς λογισμούς, ώστε να δύει στις καρδιές σας και να φεύγει, για να μη βρίσκει τόπο ο διάβολος με την αναχώρηση του Χριστού. Γι' αυτόν τον ήλιο λέει και ο Θεός δια μέσου του προφήτη: «Θ' ανατείλει ο ήλιος της δικαιοσύνης και τα φτερά του θα φέρουν την θεραπεία»(46). Αν πάλι εννοήσομε το ρητό κατά γράμμα, ούτε μέχρι τη δύση του ηλίου δεν μας επιτρέπεται να διατηρούμε την οργή.
Τι λοιπόν θα πούμε γι' αυτά, εμείς όπου από αγριότητα και μανία της εμπαθούς ψυχικής καταστάσεώς μας, όχι μόνο μέχρι την δύση του ηλίου διατηρούμε την οργή, αλλά και για πολλές μέρες την κρατάμε; Και δε μιλάμε εκφράζοντας την οργή με λόγια, αλλά με την σιωπή μεταξύ μας αυξάνομε το δηλητήριο της μνησικακίας για ψυχική καταστροφή μας. Και δεν γνωρίζομε ότι πρέπει όχι μόνο να απέχομε από την ενεργητική οργή, αλλά και από την κατά διάνοια, για να μη σκοτεινιάσει ο νους μας από το σκοτάδι της μνησικακίας και ξεπέσει από το φως της πνευματικής γνώσεως και της διακρίσεως, και στερηθεί την κατοίκηση μέσα του του Αγίου Πνεύματος. Γι' αυτό και ο Κύριος στα Ευαγγέλια παραγγέλει να αφήνομε το δώρο μας στο θυσιαστήριο και να μονιάζομε πρώτα με τον αδελφό μας(47), γιατί δεν είναι δυνατό να γίνει ευπρόσδεκτο, αν διατηρούμε μέσα μας θυμό και μνησικακία. Αλλά και ο Απόστολος το ίδιο μας διδάσκει, λέγοντας:
«Να προσεύχεστε αδιάλειπτα»(48), και «σε κάθε τόπο να υψώνετε σε προσευχή όσια χέρια, χωρίς οργή και λογισμούς απιστίας»(49). Δεν μένει λοιπόν, παρά ή να μην προσευχόμαστε ποτέ, οπότε είμαστε υπεύθυνοι στην αποστολική παραγγελία, ή να φροντίζομε να τηρούμε τη διαταγή και να προσευχόμαστε χωρίς οργή και μνησικακία. Και επειδή πολλές φορές αν λυπηθούν ή ταραχθούν οι αδελφοί, αδιαφορούμε λέγοντας ότι δεν λυπήθηκαν εξαιτίας μας, ο Γιατρός των ψυχών, θέλοντας να ξεριζώσει τις προφάσεις, παραγγέλει να αφήσομε το δώρο και να συνδιαλλαγούμε όχι μόνο αν είμαστε εμείς λυπημένοι κατά του αδελφού μας, αλλά και αν αυτός είναι λυπημένος εναντίον μας δίκαια ή άδικα, να τον θεραπεύομε δίνοντας εξηγήσεις, και τότε να προσφέρομε το δώρο μας. Αλλά γιατί να διατρίβομε πολύ στα ευαγγελικά παραγγέλματα αφού και από τον παλαιό νόμο μπορούμε να μάθομε, ο οποίος αν και θεωρείται πιο συγκαταβατικός, λέει: «Μη νιώσεις μέσα σου μίσος για τον αδελφό σου»(50), και αλλού λέει: «Ο δρόμος του μνησίκακου οδηγεί στο θάνατο»(51). Και εδώ όχι μόνον την ενεργητική μνησικακία τιμωρεί, αλλά και την κατά διάνοια.
Πρέπει λοιπόν σύμφωνα με τους θείους νόμους, να αγωνιζόμαστε με όλη τη δύναμή μας εναντίον του πνεύματος της οργής και της αρρώστιας που έχομε μέσα μας. και όχι, επειδή στρέφομε το θυμό εναντίον των ανθρώπων, να επιδιώκομε την ερημία και την απομόνωση, γιατί δήθεν εκεί δεν υπάρχουν αφορμές να μας παρακινούν στην οργή, και στη μόνωση θα κατορθώσομε εύκολα την αρετή της μακροθυμίας. Επειδή είμαστε υπερήφανοι και δεν θέλομε να κατηγορούμε τον εαυτό μας και να αποδίδομε στη δική μας αμέλεια τις αφορμές της ταραχής, επιθυμούμε να χωριστούμε από τους αδελφούς μας. Ενόσω λοιπόν αποδίδομε στους άλλους τις αφορμές της ασθένειάς μας, είναι αδύνατο να φτάσομε την τελειότητα της μακροθυμίας.
Το κυριότερο λοιπόν μέρος της διορθώσεώς μας και της ειρήνης μας δεν κατορθώνεται από τη μακροθυμία των άλλων απέναντί μας αλλά από τη δική μας ανεξικακία προς τους άλλους. Όταν όμως, αποφεύγοντας τον αγώνα της μακροθυμίας, επιδιώκομε την έρημο και την μόνωση, τότε, όσα πάθη φέρνομε αθεράπευτα εκεί, είναι κρυμμένα μέσα μας και δεν χάθηκαν. Επειδή η ερημία και η αναχώρηση σε όσους δεν έχουν απαλλαγεί από τα πάθη τους, ξέρει όχι μόνον να τα διατηρεί, αλλά και να τα σκεπάζει. και ούτε επιτρέπει να αισθάνονται σε ποιο πάθος νικιούνται. Απεναντίας η έρημος υποβάλλει σ' αυτούς να φαντάζονται ότι απόκτησαν αρετή και τους πείθει να πιστεύουν ότι κατόρθωσαν τη μακροθυμία και την ταπείνωση, όσο δεν είναι παρών κάποιος που να τους ερεθίζει και να τους φέρνει σε δοκιμασία. Και όταν τύχει αφορμή θυμού που τους προκαλεί και τους δοκιμάζει, αμέσως τα πάθη που βρίσκονται μέσα αποθηκευμένα και λανθάνοντα, σαν άλογα χωρίς χαλινάρι ξεπηδούν από τον τόπο που ησύχαζαν, θρεμμένα από την μακρά ησυχία και αργία, και με μεγαλύτερη σφοδρότητα και αγριότητα σύρουν στον όλεθρο τον άνθρωπο που κάθεται πάνω σ' αυτά.
Γιατί περισσότερο εξαγριώνονται τα πάθη όταν στερούνται τη δοκιμασία που προέρχεται από τους ανθρώπους. Και αυτήν ακόμη την σκιά της υπομονής και μακροθυμίας, την οποία φαινομενικά νομίζομε, όταν είμαστε μαζί με τους αδελφούς, ότι είχαμε, τη χάνομε από την αμέλεια της εκγυμνάσεως και της απομονώσεως. Όπως τα φαρμακερά φίδια στην ερημιά που ησυχάζουν στη φωλιά τους, τότε δείχνουν τη μανία τους, όταν τα πλησιάσει κανείς, έτσι και οι εμπαθείς άνθρωποι που ησυχάζουν όχι λόγω της αρετής, αλλά αναγκαστικά εξαιτίας της ερημιάς, τότε χύνουν το δηλητήριό τους, όταν αρπάξουν κάποιον που τους πλησιάζει και τους ερεθίζει. Και γι' αυτό πρέπει εκείνοι που επιζητούν την τελειότητα της πραότητας, να φροντίζουν όσο μπορούν περισσότερο, όχι μόνο εναντίον των ανθρώπων να μην οργίζονται, αλλά ούτε και εναντίον των ζώων, ούτε κατά των αψύχων. Γιατί θυμούμαι, όταν ήμουν στην έρημο θύμωσα εναντίον καλαμιού που δεν μου άρεσε το πάχος ή η λεπτότητά του. Επίσης θύμωσα και εναντίον ξύλου που δεν μπόρεσα να το κόψω αμέσως. Επίσης και εναντίον πέτρας από εκείνες που βγάζουν φωτιά, όταν προσπάθησα να βγάλω φωτιά και δεν έβγαλε γρήγορα. Έτσι είχε δυναμώσε η οργή, ώστε να στρέφεται και κατά των αναισθήτων πραγμάτων.
Αν λοιπόν επιθυμούμε να επιτύχομε το μακαρισμό του Κυρίου, όχι μόνον την ενεργητική οργή, όπως είπαμε, αλλά και την κατά διάνοια πρέπει να εμποδίσομε. Γιατί δεν ωφελεί τόσο πολύ να συγκρατούμε το στόμα μας στο καιρό του θυμού να μη λέει λόγια μανιασμένα, όσο να καθαρίζομε την καρδιά μας από την μνησικακία και να μη στριφογυρίζομε μέσα στο μυαλό μας πονηρούς λογισμούς εναντίον του αδελφού. Γιατί η ευαγγελική διδασκαλία παραγγέλει να κόβομε τις ρίζες των αμαρτημάτων, παρά τους καρπούς. επειδή όταν κοπεί η ρίζα του θυμού από την καρδιά, ούτε μίσος ούτε φθόνος προχωρεί σε έργο.
Όποιος μισεί τον αδελφό του, έχει ονομαστεί ανθρωποκτόνος(52), που φονεύει αυτόν με την διάθεση του μίσους κατά διάνοια. αυτού το αίμα δεν το βλέπουν οι άνθρωποι, αφού δεν χύθηκε με χτύπημα ξίφους. αλλά ότι κατά διάνοια και κατά διάθεση φονεύτηκε, το βλέπει ο Θεός, ο Οποίος όχι μόνο για τις πράξεις, αλλά και για τους λογισμούς και τις προαιρέσεις αποδίδει στον καθένα στεφάνια ή τιμωρίες, καθώς λέει ο Ίδιος δια μέσου του προφήτη: «Ιδού, έρχομαι για να συγκεντρώσω τα έργα και τις σκέψεις τους»(53). Και πάλι, ο Απόστολος λέει: «Όταν οι λογισμοί τους κατηγορούν αναμεταξύ τους ή και απολογούνται, κατά την ημέρα που ο Θεός θα κρίνει τα κρυφά έργα των ανθρώπων»(54). Αυτός ο Ίδιος ο Κύριος διδάσκει να αποβάλλομε κάθε οργή και λέει στα Ευαγγέλια: «Όποιος οργίζεται κατά του αδελφού του, θα είναι ένοχος στο δικαστήριο»(55). Τα ακριβή αντίγραφα (του Ευαγγελίου) έτσι περιέχουν αυτό το χωρίο. Γιατί η λέξη «εική» δηλ. χωρίς λόγο, είναι μεταγενέστερη προσθήκη. κι αυτό είναι φανερό και από το πνεύμα της Γραφής. Επειδή το θέλημα του Κυρίου είναι να κόβομε με κάθε τρόπο τη ρίζα και το σπινθήρα της οργής και να μην κρατάμε καμιά πρόφαση οργής. μήπως θυμώνοντας στην αρχή εύλογα τάχα, ύστερα πέσομε στη μανία του παράλογου θυμού.
Η τέλεια θεραπεία της ασθένειας της οργής είναι αυτή: να πιστέψομε ότι ούτε για δίκαιες ούτε για άδικες αφορμές επιτρέπεται ποτέ να θυμώνομε. Επειδή όταν η οργή σκοτίσει τη διάνοια, ούτε διάκριση, ούτε σωστή σκέψη, ούτε δικαιοσύνη θα βρεθεί μέσα μας. ούτε και ναός του αγίου Πνεύματος μπορεί να γίνει η ψυχή μας, αλλά θα μας κατακυριεύσει το πνεύμα της οργής σκοτίζοντας τη διάνοιά μας. Τελευταίο απ' όλα, πρέπει να έχομε εμπρός στα μάτια μας κάθε ημέρα, την αβεβαιότητα της ώρας του θανάτου μας, κι έτσι να φυλαγόμαστε από την οργή. Και ας γνωρίζομε ότι ούτε η σωφροσύνη, ούτε η απάρνηση του υλικού κόσμου, ούτε οι νηστείες και αγρυπνίες θα μας ωφελήσουν κατά την ημέρα της κρίσεως, αν βρεθούμε ένοχοι επειδή κατεχόμαστε από οργή και μίσος.

5. ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΛΥΠΗΣ
Πέμπτος είναι ο αγώνας εναντίον του πνεύματος της λύπης, το οποίο σκοτίζει την ψυχή από κάθε πνευματική θεωρία και την εμποδίζει από κάθε αγαθή πράξη. Επειδή όταν το πονηρό αυτό πνεύμα αρπάξει την ψυχή και την σκοτίσει ολόκληρη, δεν της επιτρέπει να προσεύχεται με προθυμία. δεν την αφήνει να εγκαρτερεί στην ωφέλεια των ιερών αναγνωσμάτων. δεν ανέχεται να είναι ο άνθρωπος πράος και να κινείται εύκολα σε κατάνυξη και συμπάθεια προς τους αδελφούς. για όλες τις εργασίες και εναντίον ακόμη της υποσχέσεως του μοναχικού βίου φέρνει μίσος. Και γενικά η λύπη, αφού ανακατώσει όλες τις σωτήριες σκέψεις της ψυχής και παραλύσει τη δραστηριότητα και την καρτερία της, τη φέρνει σε σημείο να είναι σαν ανόητη και ηλίθια, δένοντάς την με τον λογισμό της απελπισίας. Γι' αυτό, αν έχομε σκοπό να αγωνιστούμε τον πνευματικό αγώνα και να νικήσομε, με τη βοήθεια του Θεού, τα πονηρά πνεύματα, όσο μπορούμε με μεγαλύτερη προσοχή ας φυλάξομε την καρδιά μας από το πνεύμα της λύπης. Γιατί όπως ο σκόρος τρώει το ρούχο και το σκουλήκι το ξύλο, έτσι η λύπη κατατρώγει την ψυχή του ανθρώπου.
Πείθει τον άνθρωπο να αποφεύγει κάθε καλή πνευματική συναναστροφή και δεν επιτρέπει ούτε από γνήσιους φίλους να δέχεται συμβουλή, ούτε καλή και ειρηνική απάντηση να δίνει σ' αυτούς, αλλά αφού καταλάβει όλη την ψυχή, τη γεμίζει με δυσαρέσκεια, πλήξη και μελαγχολία. Και τότε τη βάζει να αποφεύγει τους ανθρώπους, γιατί γίνονται σ' αυτήν αίτιοι ταραχής. Και δεν επιτρέπει στην ψυχή να εννοήσει, ότι όχι απέξω αλλά μέσα της έχει την αρρώστια, η οποία τότε φανερώνεται, όταν έρθουν οι πειρασμοί και με την δοκιμασία την φέρουν στην επιφάνεια. Γιατί ποτέ δεν μπορεί να βλαφτεί ο άνθρωπος από άλλον, αν δεν έχει μέσα του αποθηκευμένες τις αφορμές των παθών. Και γι' αυτό ο Δημιουργός των πάντων και Γιατρός των ψυχών, ο Θεός, ο μόνος που γνωρίζει ακριβώς τα τραύματα της ψυχής, δεν παραγγέλει να αποφεύγομε τις συναναστροφές των ανθρώπων, αλλά να κόβομε τις αιτίες της κακίας που είναι μέσα μας, και να γνωρίζομε ότι η υγεία της ψυχής δεν κατορθώνεται με τον χωρισμό από τους ανθρώπους, αλλά με την διαμονή και εξάσκηση με τους ενάρετους ανθρώπους. Όταν λοιπόν για προφάσεις που τις νομίζομε δήθεν εύλογες, εγκαταλείπομε τους αδελφούς, δεν κόψαμε τις αφορμές της λύπης αλλά μόνον κάναμε εναλλαγή τους, γιατί η αρρώστια που έχομε μέσα μας τις ανακινεί πάλι εξαιτίας άλλων πραγμάτων.
Γι' αυτό όλος ο πόλεμος ας είναι εναντίον των παθών που είναι μέσα μας, γιατί αν αυτά με τη χάρη και τη βοήθεια του Θεού, βγουν από την καρδιά μας, όχι μόνο με τους ανθρώπους, αλλά και με τα άγρια θηρία εύκολα μπορούμε να ζήσομε, όπως λέει ο μακάριος Ιώβ: «Τα άγρια θηρία θα γίνουν ειρηνικά μαζί σου»(56). Πρώτα πρώτα λοιπόν να αγωνιστούμε εναντίον του πνεύματος της λύπης, που φέρνει την ψυχή στην απελπισία, για να το εξορίσομε από την καρδιά μας. Γιατί αυτό το πνεύμα δεν επέτρεψε στον Κάιν να μετανοήσει μετά την αδελφοκτονία, ούτε στον Ιούδα μετά την προδοσία του Κυρίου. Μια μόνο λύπη να έχομε, την μετάνοια για τις αμαρτίες μας ενωμένη με την αγαθή ελπίδα, για την οποία ο Απόστολος λέει: «Η κατά Θεόν λύπη προξενεί μετάνοια που οδηγεί σε οριστική σωτηρία»(57). Κι αυτό, γιατί η κατά Θεόν λύπη τρέφοντας την ψυχή με την ελπίδα που ακολουθεί την μετάνοια, είναι ανάμικτη με χαρά. Γι' αυτό και πρόθυμο και υπάκουο για κάθε καλή πράξη, ευκολοπλησίαστο, ταπεινό, πράο, ανεξίκακο, υπομονετικό σε κάθε αγαθό κόπο και κάθε συντριβή κάνει τον άνθρωπο η λύπη αυτή, αφού είναι κατά Θεόν. Και με αυτό λοιπόν γίνονται οι καρποί του αγίου Πνεύματος φανεροί στον άνθρωπο, δηλαδή η χαρά, η αγάπη, η ειρήνη, η μακροθυμία, η αγαθότητα, η πίστη, η εγκράτεια(58). Από την αντίθετη λύπη είναι φανεροί οι καρποί του πονηρού πνεύματος, οι οποίοι είναι ακηδία, ανυπομονησία, θυμός, μίσος, αντιλογία, απελπισία, οκνηρία στην προσευχή. Αυτή την λύπη πρέπει να την αποφεύγομε, όπως και την πορνεία, και τη φιλαργυρία και το θυμό και τα υπόλοιπα πάθη. Αυτή η λύπη θεραπεύεται με την προσευχή και την ελπίδα στον Θεό και την μελέτη των θείων λόγων και με την συναναστροφή με ευλαβείς ανθρώπους.

6. ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΑΚΗΔΙΑΣ
Έκτος είναι ο αγώνας μας εναντίον της ακηδίας (αμέλεια, πλήξη) που ενώνεται και βοηθεί το πνεύμα της λύπης. Δεινός και βαρύς δαίμονας αυτός, πολεμά πάντοτε τους μοναχούς. Αυτός επιτίθεται εναντίον του μοναχού κατά το μεσημέρι προκαλώντας του ατονία και φόβο και μίσος εναντίον του τόπου όπου ασκείται και εναντίον των αδελφών που είναι μαζί του και εναντίον κάθε εργασίας, ακόμη και της αναγνώσεως των θείων Γραφών. Του υποβάλλει ακόμη και λογισμούς μεταβάσεως σε άλλο τόπο, και ότι αν δεν πάει αλλού, μάταια κοπιάζει εδώ και χάνει τον καιρό του. Επίσης του φέρνει κατά το μεσημέρι και πείνα τόση, όση δεν θα προξενούσε σ' αυτόν τριήμερη νηστεία ή μακρά οδοιπορία ή βαρύτατος κόπος. Έπειτα του υποβάλλει λογισμούς ότι με κανένα άλλο τρόπο δεν μπορεί να απαλλαγεί από την ασθένεια αυτή και το βάρος της, παρά με το να βγαίνει έξω συνεχώς και να επισκέπτεται τους αδελφούς, τάχα για ωφέλεια ή επίσκεψη των ασθενών. Κι όταν δεν μπορέσει να τον εξαπατήσει με αυτά, τότε αφού του φέρνει πολύ βαρύ ύπνο, επιτίθεται εναντίον του σφοδρότερος και δυνατότερος, και δεν μπορεί διαφορετικά να νικηθεί, παρά με την προσευχή και την αποχή από την αργολογία και με την μελέτη των θείων λόγων και την υπομονή στους πειρασμούς. Γιατί αν δεν τον βρει ασφαλισμένο με αυτά τα όπλα, τότε αφού τον κατατρυπήσει με τα βέλη του, τον κάνει άστατο, ονειροπόλο, ράθυμο, άεργο και τον οδηγεί να επισκέπτεται πολλά μοναστήρια και να μην φροντίζει για τίποτε άλλο, παρά πού γίνονται τραπέζια και συμπόσια. Γιατί η διάνοια αυτού που έπεσε σε ακηδία τίποτε άλλο δεν φαντάζεται παρά τις μάταιες σκέψεις όσων αναφέραμε. Από αυτά τον δεσμεύει και σε κοσμικά πράγματα και τον δελεάζει λίγο-λίγο σε επιβλαβείς ασχολίες, μέχρις ότου και από αυτή τη μοναχική ζωή τον διώξει.

Ο Απόστολος, γνωρίζοντας πόσο βαριά είναι αυτή η αρρώστια και επειδή ήθελε ως σοφός γιατρός να τη βγάλει μαζί με τη ρίζα από τις ψυχές μας, μας φανερώνει τις αιτίες από τις οποίες γεννιέται και λέει: «Σας παραγγέλομε αδελφοί, στο όνομα του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, να αποχωρίζεστε από κάθε αδελφό που συμπεριφέρεται άτακτα και όχι σύμφωνα με την παράδοση που παραλάβατε από εμάς.

Γνωρίζετε πως πρέπει να μας μιμείστε, επειδή δε ζήσαμε ως άτακτοι ανάμεσά σας, ούτε πήραμε από κανέναν το φαγητό μας δωρεάν, αλλά εργαζόμαστε ημέρα και νύχτα με κόπο και μόχθο για να μην επιβαρύνομε κανένα σας. όχι γιατί δεν είχαμε τέτοιο δικαίωμα, αλλά για να σας δώσομε παράδειγμα να μας μιμείστε. Και όταν είμαστε κοντά σας, αυτή την εντολή σας δίναμε, ότι όποιος δεν θέλει να εργάζεται, ούτε να τρώει. Γιατί μαθαίνομε ότι μερικοί από σας δεν εργάζονται, αλλά περιεργάζονται ξένες υποθέσεις. Σ' αυτούς παραγγέλομε, στ' όνομα του Ιησού Χριστού, να εργάζονται ήσυχα για να κερδίζουν το ψωμί τους»(59). Ας ακούσομε πόσο καθαρά φανερώνει τις αιτίες της ακηδίας ο Απόστολος. Εκείνους που δεν εργάζονται τους ονομάζει άτακτους, φανερώνοντας με μία λέξη πολλή κακία. Γιατί ο άτακτος, είναι και ανευλαβής και αυθάδης στα λόγια και πρόχειρος σε κατηγορίες και γι' αυτό είναι ακατάλληλος για την ησυχία και δούλος της ακηδίας. Παραγγέλει λοιπόν να αποχωριζόμαστε από αυτούς σαν να έχουν κολλητική αρρώστια. Με τη φράση «και όχι σύμφωνα με την παράδοση που παραλάβατε από εμάς», φανερώνει ότι αυτοί είναι υπερήφανοι και καταφρονητές και ακυρώνουν τις αποστολικές παραδόσεις. Κατόπιν λέει: «Δεν πήραμε το φαγητό μας δωρεάν από κανένα, αλλά εργαζόμαστε νύχτα και ημέρα με κόπο και μόχθο». Ο δάσκαλος των εθνών, ο κήρυκας του Ευαγγελίου, που ανέβηκε μέχρι τον τρίτο ουρανό, αυτός που λέει ότι ο Κύριος διέταξε τους κήρυκες του Ευαγγελίου να συντηρούνται από τους ακροατές του κηρύγματος(60), αυτός εργάζεται ο ίδιος νύχτα και ημέρα με κόπο και μόχθο για να μην επιβαρύνομε κανένα. Τι λοιπόν θα κάνομε εμείς, που είμαστε στην εργασία οκνηροί και επιδιώκομε την σωματική ανάπαυση, εμείς που ούτε κήρυγμα του Ευαγγελίου μας έχει ανατεθεί, ούτε η μέριμνα για τις Εκκλησίες, αλλά μόνο η φροντίδα για την ψυχή μας; Κατόπιν για να δείξει πιο καθαρά την βλάβη που φέρνει η αργία, καταλήγει: «Δεν εργάζονται καθόλου αλλά περιεργάζονται». Γιατί από την αργία γεννιέται η περιέργεια, από την περιέργεια η αταξία και από την αταξία κάθε κακία. Για την θεραπεία όλων αυτών, συμπληρώνει: «Να εργάζονται ήσυχα για να κερδίζουν από το ψωμί τους». Και για να τους επιπλήξει περισσότερο, λέει: «Όποιος δεν θέλει να εργάζεται, ούτε να τρώει».Αυτές τις αποστολικές διαταγές έχοντας υπόψη οι άγιοι πατέρες της Αιγύπτου, δεν αφήνουν ποτέ να μένουν αργοί οι μοναχοί και μάλιστα οι νεώτεροι, επειδή γνωρίζουν ότι με την υπομονή της εργασίας και την ακηδία διώχνουν, και την τροφή τους προμηθεύονται, και βοηθούν όσους έχουν ανάγκη. Γιατί δεν εργάζονται μόνο για τις δικές τους ανάγκες, αλλά και σε ξένους και φτωχούς και φυλακισμένους δίνουν από την εργασία τους, πιστεύοντας ότι η αγαθοεργία αυτή είναι θυσία αγία και ευπρόσδεκτη στο Θεό. Και λένε επίσης οι πατέρες, ότι ο εργαζόμενος πολεμά με ένα δαίμονα πολλές φορές και στενοχωρείται από αυτόν, ενώ ο αργός αιχμαλωτίζεται από χιλιάδες πονηρά πνεύματα.
Καλό είναι ακόμα να θυμηθούμε και το λόγο που μου είπε ο αββάς Μωυσής, που ήταν πολύ άξιος μεταξύ των πατέρων. Αφού είχα καθήσει λίγο καιρό στην έρημο, με πείραξε ο δαίμονας της ακηδίας. Τον επισκέφθηκα τότε και του είπα: «Χθες ενοχλήθηκα πάρα πολύ από την ακηδία και εξασθένησα υπερβολικά. και δε γλύτωσα από αυτή, παρά όταν σηκώθηκα και επισκέφτηκα τον αββά Παύλο». Σ' αυτά μου αποκρίθηκε ο αββάς Μωυσής: «Έχε θάρρος. δεν ελευθερώθηκες από την ακηδία, αλλά μάλλον παραδόθηκες και υποδουλώθηκες σ' αυτή. Να γνωρίζεις λοιπόν ότι τώρα θα σε πολεμήσει περισσότερο ως λιποτάκτη, αν στο εξής δεν φροντίσεις με την υπομονή και την προσευχή και την εργασία των χεριών σου να παλαίψεις εναντίον της και να τη νικήσεις».

7. ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΚΕΝΟΔΟΞΙΑΣ
Έβδομος είναι ο αγώνας κατά της κενοδοξίας. Αυτό το πάθος είναι πολύμορφο και πολύ λεπτό και δεν το εννοεί γρήγορα ούτε εκείνος που πειράζεται από αυτό. Επειδή οι προσβολές των άλλων παθών είναι πιο φανερές και ευκολότερα καταπολεμούνται, καθώς η ψυχή αναγνωρίζει τον εχθρό και με την αντίρρηση στις προσβολές του και την προσευχή, αμέσως τον ανατρέπει. Η κενοδοξία όμως, με το να είναι πολύμορφη όπως είπαμε, δύσκολα νικιέται. Γιατί φανερώνεται σε κάθε πράξη και σε φωνή και σε λόγο και σε σιωπή και σε έργο και σε αγρυπνία και σε νηστεία και σε προσευχή και σε πνευματικές αναγνώσεις και σε ησυχία και σε μακροθυμία. Με όλα αυτά προσπαθεί να προσβάλλει το στρατιώτη του Χριστού. Όποιον δεν μπόρεσε να απατήσει στην κενοδοξία με την πολυτέλεια των ρούχων, δοκιμάζει να τον πειράξει με το φτωχικό ρούχο. Όποιον δεν μπόρεσε να πολεμήσει με την τιμή, τον πολεμά με το να νομίζει ότι υπομένει την ατιμία. Και όποιον δε μπόρεσε να καταφέρει στην κενοδοξία με τη γνώση των λόγων, τον δελεάζει με την σιωπή, να κενοδοξεί δήθεν ως ήσυχος. Και όποιον δε μπόρεσε να φέρει σε χαλαρότητα με την πολυτέλεια των τροφών, τον κάνει να επιζητεί τον έπαινο με τη νηστεία. Και γενικά κάθε έργο, κάθε απασχόληση δίνει αφορμή στον πονηρό αυτό δαίμονα.
Ακόμη αυτός υποβάλλει επιθυμία για το αξίωμα της ιερωσύνης. Θυμάμαι κάποιον γέροντα, όταν ήμουν στη σκήτη, που πήγε στο κελί ενός αδελφού για επίσκεψη, και αφού πλησίασε την πόρτα, τον άκουσε να μιλάει από μέσα. Ο γέροντας νόμισε ότι μελετά κάτι από την Γραφή και στάθηκε για να ακούσει. Κατάλαβε τότε ότι ο αδελφός είχε βγει από τα λογικά του από την κενοδοξία και χειροτονούσε τον εαυτό του διάκονο και έκανε απόλυση των κατηχουμένων. Όταν λοιπόν ο γέροντας τα άκουσε αυτά, έσπρωξε την πόρτα και μπήκε. Ο αδελφός αφού τον υποδέχτηκε, τον προσκύνησε κατά την συνήθεια και τον ερώτησε να μάθει αν στεκόταν πολλή ώρα εμπρός στην πόρτα. Ο γέροντας με χαριτωμένο τρόπο του είπε: «Τώρα ήρθα, όταν έκανες την απόλυση των κατηχουμένων». Ο αδελφός μόλις το άκουσε, έπεσε στα πόδια του γέροντα και τον παρακαλούσε να προσευχηθεί γι' αυτόν, για να ελευθερωθεί από αυτή την πλάνη. Αυτό το θυμήθηκα για να δείξω σε πόση αναισθησία φέρνει τον άνθρωπο αυτός ο δαίμονας.
Εκείνος λοιπόν που θέλει να πολεμήσει τέλεια και να στεφανωθεί με το στεφάνι της δικαιοσύνης, πρέπει με κάθε τρόπο να φροντίσει να νικήσει το πολύμορφο αυτό θηρίο, έχοντας πάντοτε μπροστά στα μάτια του το ρητό του Δαβίδ: «Ο Κύριος διασκόρπισε τα κόκκαλα των ανθρωπάρεσκων»(61). Και να μην κάνει τίποτε επιδιώκοντας τον ανθρώπινο έπαινο, αλλά να επιζητεί την αμοιβή μόνο από τον Θεό. Και αποβάλλοντας πάντοτε τους λογισμούς που έρχονται στην καρδιά του και τον επαινούν, να εξουθενώνει τον εαυτό του ενώπιον του Θεού. Έτσι θα μπορέσει με τη βοήθεια του Θεού να απαλλαγεί από το πνεύμα της κενοδοξίας.

8. ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΥΠΕΡΗΦΑΝΕΙΑΣ
Όγδοος είναι ο αγώνας κατά της υπερηφάνειας. Φοβερότατος αυτός ο αγώνας και από όλους τους προηγούμενους αγριότερος. Αυτός πολεμά προπάντων τους τέλειους και προσπαθεί να καταστρέφει
εκείνους που ανέβηκαν σχεδόν στην κορυφή των αρετών. Και όπως μια κολλητική και θανατηφόρα αρρώστια δεν καταστρέφει ένα μέλος του σώματος, αλλά ολόκληρο το σώμα, έτσι και η υπερηφάνεια όχι μόνον ένα μέρος της ψυχής, αλλά ολόκληρη την καταστρέφει. Και το καθένα από τα άλλα πάθη, αν και ταράζει την ψυχή, αλλά με το να πολεμά μια μόνο αρετή, εκείνη που είναι αντίθετή του, και να προσπαθεί αυτή να νικήσει, σκοτίζει και ταράζει την ψυχή εν μέρει. Ενώ το πάθος της υπερηφάνειας σκοτίζει ολόκληρη την ψυχή και την ρίχνει σε τέλεια πτώση.

Για να εννοήσουμε καλύτερα τα λεγόμενα, ας σκεφτούμε ως εξής: Η γαστριμαργία προσπαθεί να διαφθείρει την εγκράτεια. η πορνεία, τη σωφροσύνη. η φιλαργυρία την ακτημοσύνη. ο θυμός, την πραότητα. και όλα τα λοιπά είδη της κακίας, τις αντίθετες αρετές. Η υπερηφάνεια όμως, όταν κυριεύσει την άθλια ψυχή, σαν φοβερότατος τύρρανος που κατέλαβε μια μεγάλη και δοξασμένη πόλη, την καταστρέφει ολόκληρη και την κατεδαφίζει από τα θεμέλια. Μάρτυρας γιʼ αυτό είναι ο άγγελος εκείνος που έπεσε από τον ουρανό εξαιτίας της υπερηφάνειάς του, ο οποίος αν και δημιουργήθηκε από τον Θεό και στολίστηκε από Αυτόν με κάθε αρετή και σοφία, δεν θέλησε να τα αποδίδει όλα αυτά στον Κύριο, αλλά στη δική του φύση. Και έτσι νόμιζε ότι είναι ίσος με τον Θεό. Ελέγχοντας αυτήν την σκέψη του, ο προφήτης έλεγε: «Συ είπες με το νου σου. θα καθήσω πάνω σε ψηλό βουνό, θα στήσω το θρόνο μου πάνω στα σύννεφα, θα γίνω όμοιος με τον Ύψιστο. Και όμως εσύ είσαι άνθρωπος και όχι θεός»(62). Και πάλι άλλος προφήτης λέει: «Γιατί καυχιέται μέσα στην κακία του ο δυνατός;»(63) Γνωρίζοντας αυτά, ας φοβηθούμε και με κάθε προσοχή ας φυλάξομε την καρδιά μας από το θανατηφόρο πνεύμα της υπερηφάνειας, λέγοντας πάντοτε στον εαυτό μας, όταν κατορθώσομε κάποια αρετή, τον λόγο του Αποστόλου: «Όχι εγώ, αλλά η χάρη του Θεού που είναι μαζί μου»(64), και τον λόγο του Κυρίου: «Ότι χωρίς τη βοήθειά Μου, δεν μπορείτε να κάνετε τίποτε»(65).
Επίσης, το λόγο του προφήτη: «Αν ένα σπίτι δεν το οικοδομήσει ο Κύριος, μάταια κουράστηκαν οι οικοδόμοι(66), και το: «Δεν εξαρτάται από εκείνον που θέλει, ούτε από εκείνον που τρέχει, αλλά από το Θεό που θα δείξει έλεος»(67). Επειδή και αν ακόμη έχει κανείς ολόθερμη προθυμία και αποφασισμένη προαίρεση, εφόσον είναι δεμένος με σάρκα και αίμα, δεν μπορεί να φτάσει την τελειότητα, παρά μόνο με την χάρη και το έλεος του Χριστού. Και ο Ιάκωβος λέει: «Κάθε ωφέλιμη δωρεά προέρχεται από ψηλά»(68). Και ο απ. Παύλος: «Τι έχεις που δεν το πήρες από το Θεό; Κι αν έχεις πάρει, γιατί καυχιέσαι σαν να μην πήρες(69), αλλά υπερηφανεύεσαι σαν να είναι δικά σου;» Ότι με τη χάρη και το έλεος του Θεού έρχεται η σωτηρία, είναι μάρτυρας αληθινός εκείνος ο ληστής, ο οποίος κέρδισε τη βασιλεία των Ουρανών όχι ως ανταμοιβή της αρετής του, αλλά με τη χάρη και το έλεος του Θεού(70).

Γνωρίζοντας αυτά οι Πατέρες μας όλοι, με μια γνώμη, μας παρέδωσαν ότι δεν μπορούμε διαφορετικά να φτάσομε στην τελειότητα της αρετής, παρά μόνο με την ταπείνωση, η οποία έρχεται στον άνθρωπο από την πίστη και το φόβο του Θεού, από την πραότητα και την τέλεια ακτημοσύνη. Με τις αρετές αυτές κατορθώνεται και η τέλεια αγάπη, με την χάρη και την φιλανθρωπία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού. Σ' Αυτόν ανήκει η δόξα στους αιώνες. Αμήν.