Σε ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε σε πολλές ευρωπαϊκές εφημερίδες, ο ιδρυτής του WikiLeaks και ο Γενικός Γραμματέας των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα καλούν τα ευρωπαϊκά κράτη να χορηγήσουν άσυλο στον πληροφοριοδότη που έβγαλε στη δημοσιότητα τις υποκλοπές της NSA, για χάρη της ελευθερίας του Τύπου και της πληροφόρησης.
Στις 12 Οκτωβρίου 2012, η Ευρωπαϊκή Ένωση κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης για τη συμβολή στην «προώθηση της ειρήνης και της συμφιλίωσης, της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ευρώπη». Η ΕΕ πρέπει να δείξει ότι είναι άξια για αυτή την τιμή και να δείξει τη βούλησή της για την υπεράσπιση της ελευθερίας της πληροφόρησης, ανεξάρτητα από το φόβο της πολιτικής πίεσης από τον θεωρούμενο ως στενότερο σύμμαχό της, τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Τώρα που ο Έντουαρντ Σνόουντεν, ο νεαρός Αμερικανός που αποκάλυψε το παγκόσμιο σύστημα παρακολούθησης γνωστό ως Prism, ζήτησε άσυλο από 20 χώρες, τα έθνη της ΕΕ πρέπει να επεκτείνει ένα καλωσόρισμα, υπό οποιαδήποτε νομικό ή άλλο καθεστώς φαίνεται να είναι πιο κατάλληλο.
Αν και οι Ηνωμένες Πολιτείες εξακολουθούν να είναι παγκόσμιος ηγέτης στην διατήρηση του ιδανικού της ελευθερίας της έκφρασης, η αμερικανική στάση απέναντι στους πληροφοριοδότες αμαυρώνει την πρώτη τροποποίηση του Συντάγματος των ΗΠΑ.
Το 2004, ο ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για την ελευθερία της έκφρασης, καθώς και οι ομόλογοί του στον Οργανισμό Αμερικανικών Κρατών και του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, έκαναν κοινή έκκληση σε όλες τις κυβερνήσεις για την προστασία των πληροφοριοδοτών από όλες τις «νομικές, διοικητικές ή άλλες κυρώσεις που συνδέονται με την απασχόληση, εφόσον ενεργούν ‘καλή τη πίστει’». Πληροφοριοδότες ορίστηκαν ως «άτομα που διαρρέουν εμπιστευτικές ή απόρρητες πληροφορίες, είτε βρίσκονται υπό ένα αξίωμα είτε άλλη υποχρέωση να διατηρούν την εχεμύθεια ή το απόρρητο».
Πιο πρόσφατα, η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης αποφάσισε το 2010 ότι «ο ορισμός των προστατευόμενων δημοσιοποιήσεων θα πρέπει να περιλαμβάνει όλες τις καλόπιστες προειδοποιήσεις ενάντια σε διάφορους τύπους παράνομων πράξεων». Το ψήφισμα της Συνέλευσης του 1729 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι νομοθεσίες των κρατών μελών «θα πρέπει να καλύπτουν τους πληροφοριοδότες τόσο του δημόσιου όσο και του ιδιωτικού τομέα, συμπεριλαμβανομένων των μελών των ενόπλων δυνάμεων και των ειδικών υπηρεσιών».
Προδότης ή πληροφοριοδότης;
Κάποιοι ζητούν το ανθρωποκυνηγητό του Σνόουντεν με την αιτιολογία ότι είναι ένας προδότης, ενώ άλλοι προσπαθούν να καλύψουν τα ζητήματα που ανέκυψαν στη νομικίστικη πολυπλοκότητα. Αλλά ποιος σοβαρός άνθρωπος θα αρνηθεί ότι ο Έντουαρντ Σνόουντεν είναι ένας πληροφοριοδότης;
Οι αποκαλύψεις του ειδικού ψηφιακών επικοινωνιών έδωσαν τη δυνατότητα στο διεθνή Τύπο, συμπεριλαμβανομένων Μέσων όπως η Washington Post, ο Guardian και το Der Spiegel, να ρίξουν φως σε ένα σύστημα παρακολούθησης που παρακολουθεί δεκάδες εκατομμύρια πολίτες, ανάμεσά τους και Ευρωπαίους. Όντας σε έναν μηχανισμό που απειλεί την κυριαρχία τους, καθώς και τις αρχές τους, οι χώρες της ΕΕ οφείλουν στον Σνόουντεν ευγνωμοσύνη για τις αποκαλύψεις του, οι οποίες ήταν σαφώς προς το δημόσιο συμφέρον.
Αυτός ο νεαρός άνδρας θα παραμείνει εγκαταλελειμμένος στη ζώνη διέλευσης στο αεροδρόμιο της Μόσχας μόνο εάν οι ευρωπαϊκές χώρες εγκαταλείψουν τις αρχές τους, καθώς και ένα σημαντικό μέρος του raison d’etre της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι εκφράσεις διπλωματικής οργής θα είναι άσκοπες χειρονομίες εάν το πρόσωπο που είναι υπεύθυνο για τις αποκαλύψεις μείνει απομονωμένο και εγκαταλελειμμένο.
Πέρα από την ανάγκη παροχής νομικής ασπίδας για τους πληροφοριοδότες, η προστασία της ιδιωτικής ζωής είναι ένα θέμα σαφούς δημοσίου συμφέροντος, ιδίως στον τομέα της ελευθερίας της πληροφόρησης. Ο Frank La Rue, ειδικός εισηγητής του ΟΗΕ για την ελευθερία της έκφρασης, σημειώνει σε μια έκθεση τον περασμένο Ιούνιο ότι οι «αυθαίρετες και παράνομες παραβιάσεις του δικαιώματος στην ιδιωτική ζωή … απειλούν την προστασία του δικαιώματος στην ελευθερία της γνώμης και της έκφρασης».
Η εμπιστευτικότητα των γραπτών και προφορικών ανταλλαγών είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση της άσκησης της ελευθερίας της πληροφόρησης. Αλλά όταν είναι οι πηγές των δημοσιογράφων κινδυνεύουν, όπως συνέβη στην περίπτωση του Associated Press, όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες καταχρώνται το νόμο περί κατασκοπείας, ένα νόμο του 1917 που έχει χρησιμοποιηθεί συνολικά εννέα φορές κατά πληροφοριοδοτών -τις έξι από αυτές υπό την κυβέρνηση Ομπάμα, όταν η κυβέρνηση προσπαθεί να φιμώσει το WikiLeaks επιβάλλοντας ένα οικονομικό εμπάργκο στον οργανισμό και υποβάλλοντας τους συνεργάτες και τους φίλους του Τζούλιαν Ασάνζ σε καταχρηστικές έρευνες όταν εισέρχονται στις Ηνωμένες Πολιτείες, όταν ο ιδρυτής του site και οι συνάδελφοί του απειλούνται με δίωξη στις ΗΠΑ, απειλούνται πολύ περισσότερα από την αμερικανική δημοκρατία.
Πράγματι, έχει αφαιρεθεί η ουσία από το ίδιο το μοντέλο της δημοκρατίας που οι κληρονόμοι του Τόμας Τζέφερσον και του Βενιαμίν Φράνκλιν έχουν αναλάβει να διατηρήσουν.
Μόνο ωραία λόγια;
Με ποιο δικαίωμα οι Ηνωμένες Πολιτείες απαλλάσσονται από τις αρχές που απαιτεί να εφαρμοστούν αλλού;
Τον Ιανουάριο του 2010, η υπουργός Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον έδωσε μια ιστορική ομιλία στην οποία όριζε την ελευθερία της έκφρασης ως ακρογωνιαίο λίθο της αμερικανικής διπλωματίας. Επανέλαβε τη θέση αυτή τον Φεβρουάριο του 2011 σε μια άλλη ομιλία στην οποία είπε ότι «στο φάσμα της ελευθερίας στο διαδίκτυο, τοποθετούμαστε στην πλευρά της διαφάνειας».
Ωραία λόγια. Μπορούν να ενθάρρυναν τους αντιφρονούντες στην Τεχεράνη, το Πεκίνο, την Αβάνα, την Ασμάρα, το Ασγκαμπάτ, τη Μόσχα και τόσες άλλες πρωτεύουσες. Αλλά τι απογοητευτικό να διαπιστώνουμε ότι οι ουρανοξύστες της αμερικανικής παρακολούθησης έχουν φθάσει σε ένα μέγεθος που ταιριάζει με το τεχνολογικό Σινικό Τείχος της Κίνας.
Το μήνυμα του Λευκού Οίκου και του State Department για τη δημοκρατία και την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων έχει χάσει σημαντικά την αξία του. Ένα σημάδι ευρείας ανησυχίας: το Amazon ανέφερε 6.000 τοις εκατό αύξηση των πωλήσεων του κλασικού έργου του Τζορτζ Όργουελ «1984».
Τώρα, με το Big Brother να μας παρακολουθεί από ένα προάστιο της Ουάσιγκτον, τα βασικά θεσμικά όργανα της αμερικανικής δημοκρατίας πρέπει να παίξουν τον ρόλο τους, αντισταθμίζοντας την εκτελεστική εξουσία και τις καταχρήσεις της. Το σύστημα των ελέγχων και ισορροπιών είναι κάτι περισσότερο από ένα σύνθημα για τους μανιώδεις αναγνώστες του Τοκβίλ και του Μοντεσκιέ.
Οι Αμερικανοί ηγέτες θα πρέπει να συνειδητοποιήσουν την κραυγαλέα αντίφαση ανάμεσα στις κραυγαλέες ωδές τους για την ελευθερία και την πραγματικότητα των επίσημων ενεργειών, οι οποίες βλάπτουν την εικόνα της χώρας τους. Τα μέλη του Κογκρέσου θα πρέπει να είναι σε θέση να συγκρατήσουν την παλίρροια των διατάξεων για την ασφάλεια του νόμου Patriot, αναγνωρίζοντας τα νόμιμα δικαιώματα των ανδρών και των γυναικών που κρούουν τον κώδωνα κινδύνου. Ο νόμος για την προστασία των πληροφοριοδοτών θα πρέπει να τροποποιηθεί για να εξασφαλιστεί η αποτελεσματική προστασία των πληροφοριοδοτών οι οποίοι ενεργούν προς το δημόσιο συμφέρον – ένα ενδιαφέρον εντελώς ξεχωριστό από τις άμεσες εθνικές ανησυχίες όπως τις ερμηνεύουν οι μυστικές υπηρεσίες.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου