http://prin.gr/?p=1673
Αναζητείται μια ολική συνείδηση. Η επανάσταση δεν είναι ένα πρόγραμμα στόχων, είναι επίτευγμα ζωής και ακόμα περισσότερο, ένα επίτευγμα καθημερινών ανατροπών. Με αυτή την έννοια, είναι περισσότερο ζήτημα πολιτισμού από όσο ζήτημα πολιτικής. Που πάει να πει, δεν φτάνει μόνο να κηρύσσεις εξεγέρσεις των προλεταρίων και των καταπιεσμένων, πρέπει επίσης να εξεγείρεσαι και εναντίον όλων εκείνων των κοριών του Μαγιακόφσκι, τις καθημερινές συνήθειες και τις απάτες, κληρονομιά μιας ολόκληρης ζωής που ενσταλάζονται εντός ανεπαισθήτως, σχεδόν με το μητρικό γάλα. Η Εντουάρντο Γκαλεάνο στο βιβλίο του Οι μέρες αφηγούνται (εκδόσεις Πάπυρος) περιγράφει ότι το 1837, όταν στη Νικαράγουα κυβερνούσε το Συντηρητικό Κόμμα, αναγνωρίστηκε στις γυναίκες το δικαίωμα να κάνουν έκτρωση σε περίπτωση που κινδύνευε η ζωή τους. «Εκατόν εβδομήντα χρόνια αργότερα, στην ίδια χώρα, οι νομοθέτες που έλεγαν πως είναι επαναστάτες Σαντινίστας, απαγόρευσαν την έκτρωση σε οποιαδήποτε περίπτωση, στέλνοντας με αυτόν τον τρόπο τις φτωχές γυναίκες στη φυλακή ή στο νεκροταφείο».
Και μου ’ρχεται στο μυαλό εκείνη η θρυλική δεκαετία του 1910, όταν κυρίως μετά το τέλος του πολέμου, ένα μεγάλο προοδευτικό ρεύμα συγκλόνιζε τον κόσμο, ιδιαίτερα την αναστατωμένη Ευρώπη, με τους καλλιτέχνες, τους διανοούμενους, τους καταπιεσμένους ανθρώπους, τους πιο ανήσυχους και δημιουργικούς, να στρέφουν τα μάτια προς τη νέα ιδέα που γινόταν πιο ορατή από ποτέ, και μπορούσε να εκφράσει την αγωνία και την ευαισθησία για μια συνολική ανατροπή των όρων της ζωής στον καπιταλισμό.
Όμως από τότε έχουν περάσει πολλά χρόνια, και δεν νοσταλγώ, αλλά σκέφτομαι πως στο μεταξύ την ευαισθησία και την ελπίδα, τη συνείδηση της ολικής ανατροπής, τη συνέθλιψαν οι πρακτικές μιας εξουσίας που κήρυσσε την επανάσταση και βούλιαζε σε έναν βαθύ κοινωνικό συντηρητισμό, τον οποίο κληροδότησε σε πάμπολλα κομμουνιστικά κόμματα. Κι αυτός ο συντηρητισμός γινόταν πιο βαθύς, διαβρωτικός και καταλυτικός, ακριβώς γιατί εκπορευόταν από εκείνους που ευαγγελίζονταν τη συνολική απελευθέρωση του ανθρώπου. Ο μικροαστός φάνηκε πιο ισχυρός και κυρίως πιο μακρόβιος και νίκησε τον επαναστάτη. Πάνω ‘κει, στα συντρίμμια των υποσχέσεων, συντρίμμια ακόμα και πριν την κατάρρευση, άρχισε η επέλαση ενός μεταμοντέρνου κατακερματισμού της ζωής και των ανθρώπων, όπου κομματιάστηκαν οι συνειδήσεις (που έτσι κι αλλιώς δεν ήσαν κάτι συμπαγές) και διαμοιράστηκαν σε δεκάδες αντιφατικές ιδέες και συναισθήματα. Όπου ο πολιτικός επαναστατισμός και τα συντηρητικά συναισθήματα συνυπάρχουν και αλληλοεξουδετερώνονται, παράγοντας εκτρωματικά φαινόμενα και απεχθείς εικόνες στα στρατόπεδα εκείνων που υπόσχονται απελευθερώσεις. Κι έτσι οι υποσχέσεις ακυρώνονται στην εικόνα, πριν μπορέσουν να ενσταλαχτούν στη σκέψη.
Μερικές ιδέες βάζω. Θέματα για σκέψεις, που δεν κλίνουν ακριβώς προς καλοκαίρι. Αλλά έχω την αίσθηση πως ούτε το καλοκαίρι κλίνει προς τον εαυτό του.
Αναζητείται μια ολική συνείδηση. Η επανάσταση δεν είναι ένα πρόγραμμα στόχων, είναι επίτευγμα ζωής και ακόμα περισσότερο, ένα επίτευγμα καθημερινών ανατροπών. Με αυτή την έννοια, είναι περισσότερο ζήτημα πολιτισμού από όσο ζήτημα πολιτικής. Που πάει να πει, δεν φτάνει μόνο να κηρύσσεις εξεγέρσεις των προλεταρίων και των καταπιεσμένων, πρέπει επίσης να εξεγείρεσαι και εναντίον όλων εκείνων των κοριών του Μαγιακόφσκι, τις καθημερινές συνήθειες και τις απάτες, κληρονομιά μιας ολόκληρης ζωής που ενσταλάζονται εντός ανεπαισθήτως, σχεδόν με το μητρικό γάλα. Η Εντουάρντο Γκαλεάνο στο βιβλίο του Οι μέρες αφηγούνται (εκδόσεις Πάπυρος) περιγράφει ότι το 1837, όταν στη Νικαράγουα κυβερνούσε το Συντηρητικό Κόμμα, αναγνωρίστηκε στις γυναίκες το δικαίωμα να κάνουν έκτρωση σε περίπτωση που κινδύνευε η ζωή τους. «Εκατόν εβδομήντα χρόνια αργότερα, στην ίδια χώρα, οι νομοθέτες που έλεγαν πως είναι επαναστάτες Σαντινίστας, απαγόρευσαν την έκτρωση σε οποιαδήποτε περίπτωση, στέλνοντας με αυτόν τον τρόπο τις φτωχές γυναίκες στη φυλακή ή στο νεκροταφείο».
Και μου ’ρχεται στο μυαλό εκείνη η θρυλική δεκαετία του 1910, όταν κυρίως μετά το τέλος του πολέμου, ένα μεγάλο προοδευτικό ρεύμα συγκλόνιζε τον κόσμο, ιδιαίτερα την αναστατωμένη Ευρώπη, με τους καλλιτέχνες, τους διανοούμενους, τους καταπιεσμένους ανθρώπους, τους πιο ανήσυχους και δημιουργικούς, να στρέφουν τα μάτια προς τη νέα ιδέα που γινόταν πιο ορατή από ποτέ, και μπορούσε να εκφράσει την αγωνία και την ευαισθησία για μια συνολική ανατροπή των όρων της ζωής στον καπιταλισμό.
Όμως από τότε έχουν περάσει πολλά χρόνια, και δεν νοσταλγώ, αλλά σκέφτομαι πως στο μεταξύ την ευαισθησία και την ελπίδα, τη συνείδηση της ολικής ανατροπής, τη συνέθλιψαν οι πρακτικές μιας εξουσίας που κήρυσσε την επανάσταση και βούλιαζε σε έναν βαθύ κοινωνικό συντηρητισμό, τον οποίο κληροδότησε σε πάμπολλα κομμουνιστικά κόμματα. Κι αυτός ο συντηρητισμός γινόταν πιο βαθύς, διαβρωτικός και καταλυτικός, ακριβώς γιατί εκπορευόταν από εκείνους που ευαγγελίζονταν τη συνολική απελευθέρωση του ανθρώπου. Ο μικροαστός φάνηκε πιο ισχυρός και κυρίως πιο μακρόβιος και νίκησε τον επαναστάτη. Πάνω ‘κει, στα συντρίμμια των υποσχέσεων, συντρίμμια ακόμα και πριν την κατάρρευση, άρχισε η επέλαση ενός μεταμοντέρνου κατακερματισμού της ζωής και των ανθρώπων, όπου κομματιάστηκαν οι συνειδήσεις (που έτσι κι αλλιώς δεν ήσαν κάτι συμπαγές) και διαμοιράστηκαν σε δεκάδες αντιφατικές ιδέες και συναισθήματα. Όπου ο πολιτικός επαναστατισμός και τα συντηρητικά συναισθήματα συνυπάρχουν και αλληλοεξουδετερώνονται, παράγοντας εκτρωματικά φαινόμενα και απεχθείς εικόνες στα στρατόπεδα εκείνων που υπόσχονται απελευθερώσεις. Κι έτσι οι υποσχέσεις ακυρώνονται στην εικόνα, πριν μπορέσουν να ενσταλαχτούν στη σκέψη.
Μερικές ιδέες βάζω. Θέματα για σκέψεις, που δεν κλίνουν ακριβώς προς καλοκαίρι. Αλλά έχω την αίσθηση πως ούτε το καλοκαίρι κλίνει προς τον εαυτό του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου