Η λιτότητα, η ανάπτυξη και το μέλλον της Ευρώπης

http://www.antinews.gr/2012/05/28/163393/

Ο Francois Hollande θέλει ανάπτυξη, και η  Angela Merkel θέλει λιτότητα.

Αυτή η απλή διαφορά, προκάλεσε τον όλεθρο στις παγκόσμιες χρηματαγορές, και το ερώτημα που τίθεται είναι αν όντως οι δυο αυτές θέσεις διαφέρουν, και πόσο;

Η έννοια της λιτότητας έχει σχέση με την υπερβολή των δημοσίων δαπανών (βλ. Ελλάδα), που σε φυσιολογικές συνθήκες θα οδηγούσαν μια χώρα στην χρεοκοπία, αλλά που στα πλαίσια της δομημένης ΕΕ, κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει.

Σε γενικές γραμμές, λιτότητα σημαίνει η απουσία δαπανών σε ελλειμματικούς προϋπολογισμούς. Δηλαδή, την περικοπή κοινωνικών προγραμμάτων, δαπανών για την υγεία, την παιδεία, κλπ.

Πρόκειται για μια άσχημη λέξη, αφού στην καθημερινότητα προορίζεται για άτομα που είτε δεν διαθέτουν χρήματα, είτε ξοδεύουν πέραν των δυνατοτήτων τους.

Από την άλλη έχουμε μια άλλη λέξη, που τελευταία κυριαρχεί κι αυτή.

Η λέξη ανάπτυξη είναι σχετικά καινούργια στην ευρωπαϊκή πολιτική γλώσσα, έχοντας (επαν)έλθει στο προσκήνιο μετά την εκλογική νίκη του Hollande.

Σαν όρος δεν είναι καινούργιος, ενώ πολλές είναι οι χώρες που επιδιώκουν την ανάπτυξη με διάφορους τρόπους. Για τον Hollande η ανάπτυξη επιτυγχάνεται μέσω της τόνωσης της οικονομίας με κρατικές δαπάνες, κάτι δηλαδή που έρχεται σε πλήρη αντίθεση με την λιτότητα (ή έτσι τουλάχιστον έτσι δείχνει).

Όλοι θέλουμε ανάπτυξη, είτε σε προσωπικό, είτε σε κρατικό επίπεδο. Πρόκειται για μια θετική έννοια, η οποία προσέλκυσε τους Γάλλους ψηφοφόρους, όταν κλήθηκαν να επιλέξουν αυτήν, ή την λιτότητα.

Αν λοιπόν πιστέψουμε τους Ευρωπαίους ηγέτες, τότε έχουμε να επιλέξουμε μεταξύ δυο αμοιβαία ακυρούμενων πολιτικών: Ανάπτυξη, ή λιτότητα;

Αυτή όμως η απλουστευτική άποψη δεν εξηγεί το γεγονός ότι η Γερμανία, μια χώρα με ιδιαίτερα χαμηλό έλλειμμα (1% του ΑΕΠ), είναι η μόνη ευρωπαϊκή οικονομία που αναπτύχθηκε κατά 0.5% στο πρώτο τρίμηνο του 2012.

Αντιθέτως, η Γαλλία παρουσίασε έλλειμμα 4.4%, και οικονομική στασιμότητα, κατά το ίδιο διάστημα.

Επίσης, ο υπέρμαχος της ανάπτυξης Hollande, μάλλον επικροτεί την λιτότητα, αφού υποσχέθηκε να φέρει τη χώρα του στα όρια των δημοσίων δαπανών που ορίζει η συνθήκη του Μάαστριχτ (3% του ΑΕΠ), ως το 2013.
Η διαφορά αυτή μεταξύ ανάπτυξης και λιτότητας δεν αντέχει στην έρευνα, και μάλλον προορίζεται απλά για εσωτερική κατανάλωση. Η λιτότητα προηγήθηκε, ως αντίδραση στις πολλές τρύπες της θεσμικής υποδομής της ευρωζώνης.

Στη συνέχεια εμφανίστηκε και η ανάπτυξη, ως η μαγική λέξη που κερδίζει εκλογές.

Υπάρχει όμως και μια καταληκτική ημερομηνία σε όλα αυτά. Ακόμη και στην Γαλλία του Hollande, ο οποίος ακόμη δεν συμφώνησε πλήρως με την Γερμανίδα καγκελάριο στις περικοπές, απλά και μόνο επειδή το κόμμα του έχει και άλλες εκλογές μπροστά του τον Ιούνιο!
Μετά από αυτές τις βουλευτικές εκλογές, είναι σχεδόν σίγουρο πως ο Γάλλος πρόεδρος θα συνταυτιστεί με την λογική ότι θα πρέπει να υπάρξει και δημοσιονομική πέραν της νομισματικής ένωσης, αν είναι να επιβιώσει το ευρώ. Και μέχρι τότε, οι Γάλλοι σίγουρα θα ψάξουν να βρουν μια άλλη λέξη, που θα αντικαθιστά την λιτότητα, αλλά που δεν θα ακούγεται τόσο σκληρή.

Στη σκιά της αντιπαράθεσης αυτών των δυο λέξεων, βρίσκεται η πραγματική ιδεολογική μάχη για την ψυχή της Ευρώπης. Οι δυο αντίπαλοι, μπορεί να πέρασαν από διάφορα στάδια καπιταλισμού, σοσιαλισμού, κομμουνισμού, κοινωνικού κράτους, νεοφιλελευθερισμού, φασισμού, κλπ αλλά ανέκαθεν υποστήριζαν διαφορετικές ιδέες όσον αφορά στις σχέσεις μεταξύ των ατόμων, των αγορών και του κράτους στη κοινωνία.

Αυτή είναι η πραγματική μάχη, που δεν έχει τελειωμό και στην οποία δεν χωράει ούτε η λιτότητα, ούτε η ανάπτυξη. Η πρώτη επειδή δεν μας λέει το ποιες δημόσιες δαπάνες θα πρέπει να επιτρέπονται και η δεύτερη επειδή αποτελεί πολύ απλά μια … βλακεία.

Το πραγματικό ζήτημα που θα πρέπει να απασχολεί τους Ευρωπαίους ψηφοφόρους δεν είναι το δίλημμα λιτότητα-ανάπτυξη, ούτε τα δεινά της ευρωζώνης, που τεχνικά θα μπορούσαν να λυθούν αν τα κράτη απλά ξόδευαν όσα έβγαζαν.

Το πραγματικό ζήτημα έχει να κάνει με την παγκοσμιοποίηση, ειδικά το κομμάτι της μεγέθυνσης του παγκόσμιου εργατικού δυναμικού, και την οπισθέλκουσα δύναμη που ασκεί επί του βιοτικού επιπέδου της Δύσης.

Αυτή η παγκόσμια ανακατανομή του πλούτου θα προκαλέσει νεοφιλελεύθερες πολιτικές πιέσεις, ώστε να αυξηθεί η εθνική ανταγωνιστικότητα και να μειωθούν οι κοινωνικές πολιτικές που η Δύση θεωρεί δεδομένες. Σαν συνέπεια, θα πληγεί η δημοκρατία και θα αυξηθεί η αντιμεταναστευτική ρητορική, ο προστατευτισμός και ο αντιευρωπαϊσμός. Κανένας δεν γνωρίζει πως ακριβώς θα αντιδράσουν οι λαοί, αφού δεν είναι ενήμεροι ως προς το πραγματικό πρόβλημα.

Έτσι, βλέπουμε μια αντιπαράθεση (λιτότητα-ανάπτυξη), που είναι αποκομμένη από την πραγματικότητα και που χρησιμοποιείται για ψηφοθηρικούς λόγους, ενώ η πραγματική πίεση εναντίον του επιπέδου ζωής της Δύσης προέρχεται από αλλού.
Παρόλα αυτά, η αντιπαράθεση αυτή θα είναι και αυτή που θα κρίνει το μέλλον. Η Ευρώπη είναι δημοκρατική και έτσι η αντιπαράθεση αυτή θα παίξει τον βασικό ρόλο σε όλες τις εκλογές.

Οι Χριστιανοδημοκράτες της Angela Merkel υπέστησαν μεγάλη ήττα στις πρόσφατες περιφερειακές εκλογές στο μεγαλύτερο κρατίδιο της Γερμανίας, ενώ το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Ολλανδίας, που τάσσεται κατά της λιτότητας, αναμένεται να κερδίσει τις επερχόμενες εκλογές του Σεπτεμβρίου.

Αν λάβουμε υπόψη και την αναβράζουσα κατάσταση της Ελλάδας, τότε μπορούμε σίγουρα να πούμε πως η ευρωζώνη δύσκολα θα παραμείνει ενωμένη με μόνη την δημοσιονομική υπευθυνότητα. Μάλλον θα χρειαστούν νέου είδους συμφωνίες.

Ίσως στο μέλλον, οι άνθρωποι να κοιτούν προς τα πίσω και να λένε πως η «ανάπτυξη» ήταν αυτή που τελικά γκρέμισε το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.

geopoliticalmonitor.com

S.A.